ILPP2/443-736/14-2/SJ

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 7 października 2014 r. Izba Skarbowa w Poznaniu ILPP2/443-736/14-2/SJ

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej reprezentowanej przez Pełnomocnika, przedstawione we wniosku z 30 czerwca 2014 r. (data wpływu 7 lipca 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług jest:

* prawidłowe - w części dotyczącej otwierania, prowadzenia rachunków na których przechowywane są aktywa funduszy, w postaci środków pieniężnych oraz papierów wartościowych w formie zdematerializowanych, o których mowa w pkt 1 i 2 opisu sprawy;

* prawidłowe - w części dotyczącej usług świadczonych przez depozytariusza polegających na prowadzeniu rejestrów aktywów funduszy inwestycyjnych, o których mowa w pkt 3 ppkt 1 opisu sprawy,

* nieprawidłowe - w części dotyczącej pozostałych czynności, o których mowa w pkt 3 ppkt 2-6 opisu sprawy.

UZASADNIENIE

W dniu 7 lipca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku świadczonych usług.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Bank w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawiera umowy z funduszami inwestycyjnymi (dalej: Fundusze) działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (dalej: UFI).

Usługi świadczone przez Bank na rzecz Funduszy mieściły się do 31 marca 2013 r. w zakresie znaczeniowym definicji zarządzania zawartej w art. 43 ust. 8 ustawy VAT, a w konsekwencji korzystały ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy VAT. Od 1 kwietnia 2013 r. definicja zarządzania, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy VAT, uległa wykreśleniu z ustawy VAT, stąd powstała kwestia potwierdzenia zasad opodatkowania VAT usług realizowanych przez Bank w ramach powyższych umów.

Usługi świadczone przez Bank na rzecz Funduszy na podstawie zawartych umów można podzielić na te, których przedmiotem:

1.

jest otwieranie i prowadzenie rachunków pieniężnych Funduszy, na których przechowywane są środki pieniężne Funduszy oraz dokonywanie rozliczeń transakcji na tych rachunkach;

2.

jest otwieranie i prowadzenie rachunku zdematerializowanych papierów wartościowych Funduszy, na których takie papiery przechowywane są w formie zapisów elektronicznych w celu odzwierciedlenia prawa własności oraz dokonywanie rozliczeń transakcji na takich aktywach Funduszy;

3.

są działania wynikające z narzuconych na depozytariusza obowiązków, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1-6 UFI, tj.:

1.

prowadzenie rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego, w tym aktywów zapisywanych na właściwych rachunkach oraz przechowywanych przez depozytariusza i inne podmioty na mocy odrębnych przepisów lub na podstawie umów zawartych na polecenie funduszu przez depozytariusza;

2.

zapewnienie, aby zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa lub emitowanie, wydawanie i wykupywanie certyfikatów inwestycyjnych odbywało się zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego;

3.

zapewnienie, aby rozliczanie umów dotyczących aktywów funduszu inwestycyjnego następowało bez nieuzasadnionego opóźnienia, oraz kontrolowanie terminowości rozliczania umów z uczestnikami funduszu;

4.

zapewnienie, aby wartość netto aktywów funduszu inwestycyjnego i wartość jednostki uczestnictwa była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego;

5.

zapewnienie, aby dochody funduszu inwestycyjnego były wykorzystywane w sposób zgodny z przepisami prawa i ze statutem funduszu;

6.

wykonywanie poleceń funduszu inwestycyjnego, chyba że są sprzeczne z prawem lub statutem funduszu inwestycyjnego.

Podkreślić należy, że usługi realizowane w ramach umów zawieranych przez Bank z Funduszami obejmują zarówno czynności typowo bankowe, takie jak przechowywanie środków pieniężnych i papierów wartościowych oraz prowadzenie rachunków z tym związanych, jak też czynności narzucone przepisami UFI, które nakładają na banki wykonywanie określonych obowiązków ustawowych.

W zakresie usług wskazanych w pkt 1 Bank w ramach swojej podstawowej aktywności otwiera i prowadzi rachunki pieniężne Funduszy, na których gromadzi złożone przez nich depozyty pieniężne, dokonuje rozliczeń pieniężnych w oparciu o otrzymane dyspozycje, jak również uczestniczy w innego rodzaju transakcjach płatniczych.

Usługi wymienione w pkt 2 polegają na otwieraniu i prowadzeniu rachunku papierów wartościowych. Papiery wartościowe stanowią instrumenty finansowe w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (dalej: UOIF). Rachunkami papierów wartościowych są rachunki, na których zapisywane są zdematerializowane papiery wartościowe (niemające postaci dokumentu), zaś prawa ze zdematerializowanych papierów wartościowych powstają z chwilą zapisania ich po raz pierwszy na rachunku papierów wartościowych przysługują osobie będącej posiadaczem tego rachunku. Zapis na rachunku tego rodzaju ma zatem bezpośredni wpływ i efekt cywilnoprawny dla właściciela rachunku. W odniesieniu do instrumentów finansowych zarejestrowanych na prowadzonym przez Bank rachunku papierów wartościowych, podobnie jak w przypadku rachunków środków pieniężnych, Bank rozlicza transakcje kupna i sprzedaży papierów wartościowych oraz uczestniczy w realizacji dyspozycji Funduszy dotyczących obrotu papierami wartościowymi (przykładowo dokonuje przeniesienia papierów wartościowych do innego podmiotu lub na inny rachunek w Banku lub ustanawia zastaw lub blokadę na papierach wartościowych).

Natomiast pozostałe czynności wykonywane przez Bank ujęte w pkt 3 stanowią obowiązki wskazane bezpośrednio w UFI, będące konsekwencją powierzenia Bankowi jako depozytariuszowi aktywów Funduszy, zarówno tych przechowywanych bezpośrednio przez Bank w ramach usług wymienionych w pkt 1 i 2, jak również przechowywanych przez inne niż Bank podmioty. W ramach czynności wskazanych w pkt 3 Bank prowadzi rejestr aktywów będących środkami pieniężnymi oraz aktywów w postaci instrumentów finansowych w rozumieniu UOIF. Przedmiotem niniejszego zapytania nie są usługi wskazane w pkt 3 dotyczące innych aktywów niż środki pieniężne lub instrumenty finansowe.

Należy przy tym podkreślić, że opisane wyżej czynności Banku będące konsekwencją narzuconych mu obowiązków ustawowych, wymienione w pkt 3, mają inny cel i przedmiot niż czynności wynikające z pkt 1 i 2, które nie muszą być wykonywane przez Bank. Fundusze mają prawo i niekiedy przechowują swoje aktywa u innych podmiotów niż banki-depozytariusze. Bank-depozytariusz ma wynikający z UFI obowiązek prowadzenia rejestru takich aktywów, tj. ewidencjonowania ich stanów na dany dzień sprawozdawczy, natomiast nie wszystkie aktywa Funduszy muszą być przechowywane u depozytariusza (np. część aktywów może być na podstawie odrębnych przepisów przechowywana przez domy maklerskie lub za zgodą depozytariusza w innym banku powierniczym - subdepozytariuszu), co również ma miejsce w przypadku Funduszy obsługiwanych przez Bank.

Z tytułu wykonywania powyższych czynności Bankowi przysługuje wynagrodzenie określone w umowach zawartych z Funduszami.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania.

1. Czy usługi wskazane w pkt 1 korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy VAT.

2. Czy usługi wskazane w pkt 2 korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT.

3. Czy usługi wskazane w pkt 3 korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy VAT, art. 43 ust. 1 pkt 41 oraz art. 43 ust. 13 ustawy VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Usługi wskazane w pkt 1 korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy VAT.

Ad. 2

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi wskazane w pkt 2 korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT.

Ad. 3

Zdaniem Wnioskodawcy, usługi wskazane w pkt 3 korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy VAT, art. 43 ust. 1 pkt 41 oraz art. 43 ust. 13 ustawy VAT.

UZASADNIENIE

Ad. 1

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy VAT, zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków, weksli oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

W odniesieniu do usług Banku opisanych w pkt 1 polegających na przechowywaniu aktywów Funduszy w postaci środków pieniężnych na prowadzonych przez Bank rachunkach należy zatem stwierdzić, że bezsprzecznie powinny one korzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy VAT jako usługi w zakresie prowadzenia rachunków pieniężnych i wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych.

Ad. 2

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w UOIF, z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie. W przypadku usług opisanych w pkt 2 zwolnienie z VAT usług w zakresie otwierania i prowadzenia rachunków papierów wartościowych oraz przechowywania zdematerializowanych papierów wartościowych na tych rachunkach uzależnione jest od tego, czy takie przechowywanie jest przechowywaniem wyłączonym z zakresu przedmiotowego art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT, czy też mieści się w zakresie tego przepisu.

Na wstępie należy podkreślić, że używany w niniejszym wniosku termin "przechowywanie" odnosi się do czynności prowadzenia rachunku papierów wartościowych, na którym ewidencjonowane są zdematerializowane instrumenty finansowe w rozumieniu UOIF. Przepisy ustawy VAT nie wyjaśniają co należy rozumieć pod pojęciem "przechowywania" dlatego w celu wyjaśnienia powyższej definicji należy posłużyć się w ramach wykładni systemowej przepisami ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 835 k.c. przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie niepogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie. Z powyższego przepisu wynika, że przedmiotem umowy przechowania mogą być wyłącznie rzeczy ruchome, a więc przedmioty materialne. Ponieważ przedmiotem umowy są rzeczy oddane na przechowanie, z chwilą ich oddania zawsze dochodzi do ich indywidualizacji. Przedmiotem umowy mogą być rzeczy oznaczone zarówno co do tożsamości, jak i co do gatunku, jednak umowa dotyczy zawsze rzeczy zindywidualizowanych, przechowawca ma bowiem obowiązek zwrotu tej samej rzeczy, która została mu oddana na przechowanie.

Zatem należy uznać, że przedmiotem przechowania instrumentów finansowych winny być (zgodnie z powyższym wyjaśnieniem) wyłącznie rzeczy ruchome w postaci materialnej, czyli papiery wartościowe w formie dokumentu. Oznacza to zatem, że wyłączenie ze zwolnienia od podatku VAT przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT dotyczy wyłącznie przechowywania instrumentów finansowych w formie materialnej, a tym samym wyłączenie ze zwolnienia od podatku VAT zawarte w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy nie dotyczy usług prowadzenia rachunku zdematerializowanych instrumentów finansowych.

W konsekwencji usługi wymienione w pkt 2, dotyczące zdematerializowanych papierów wartościowych (będących instrumentami finansowymi) korzystają, zdaniem Banku, ze zwolnienia od podatku VAT.

Zwolnienie od podatku VAT dla usług wymienionych w pkt 2 zostało potwierdzone w licznych interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe w ostatnim czasie, np. w:

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 7 stycznia 2014 r. (sygn. IPPP2/443-1102/13-2/DG);

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 września 2013 r. (sygn. IPPP1/443-603/13-4/MPe);

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 9 września 2013 r. (sygn. IPPP2/443-554/13-3/IZ);

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 2 września 2013 r. (sygn. IPPP3/443-513/13-2/IG).

Ad. 3

Bank wskazuje, że czynności opisane w pkt 3 stanu faktycznego, wynikające z art. 72 ust. 1 pkt 1-6 UFI stanowią zbiór czynności, do realizacji których Bank jest zobowiązany w ramach wykonywanej funkcji depozytariusza.

Prowadzenie rejestru aktywów Funduszy, wymienione w art. 72 ust. 1 pkt 1 UFI, dotyczące aktywów zapisanych na rachunkach papierów wartościowych, w zakresie, w jakim dotyczy instrumentów finansowych, o których mowa w UOIF, stanowi usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe i będzie korzystało ze zwolnienia od podatku VAT zgodnie z przepisem art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy VAT. Z kolei prowadzenie rejestru aktywów Funduszy, dotyczące aktywów zapisanych na rachunkach pieniężnych (tekst jedn.: środków pieniężnych) będzie korzystało ze zwolnienia z opodatkowania VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Wnioskodawca podkreśla, że zwolnienie od podatku VAT dla usług w zakresie prowadzenia rejestru aktywów zostało potwierdzone w licznych interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe w ostatnim czasie, np. w:

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 7 stycznia 2014 r. (sygn. IPPP2/443-1102/13-2/DG);

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 10 września 2013 r. (sygn. IPPP1/443-603/13-4/MPe);

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 9 września 2013 r. (sygn. IPPP2/443-554/13-3/IZ);

* interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 2 września 2013 r. (sygn. IPPP3/443-513/13-2/IG).

W przypadku pozostałych czynności wykonywanych przez depozytariusza (tekst jedn.: innych niż prowadzenie rejestru aktywów Funduszy), ujętych w art. 72 ust. 1 pkt 2-6 UFI opodatkowanie VAT usług Banku pełniącego rolę depozytariusza powinno być przeanalizowane w kontekście wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) w sprawie C-169/04 Abbey National. TSUE w wyroku tym odmówił usługom świadczonym przez depozytariuszy korzystania ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie przepisu przewidującego zwolnienie dla "usług zarządzania funduszami powierniczymi". Trybunał nie przesądził jednak o braku możliwości objęcia zwolnieniem z VAT usług depozytariusza w oparciu o inne przepisy Dyrektywy Rady 77/388/EWG z dnia 17 maja 1977 r. zastąpionej obecnie Dyrektywą Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

W powołanym wyroku:

a. Za podlegające zwolnieniu z VAT jako tzw. "usługi zarządzania funduszami powierniczymi" TSUE uznał usługi administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy, przykładowo wymienione w Załączniku nr II obecnie obowiązującej Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS), do których zalicza się m.in.:

* obsługę prawną i obsługę rachunkowo-księgową w zakresie zarządzania funduszem,

* wycenę i wyznaczanie ceny,

* monitorowanie przestrzegania uregulowań,

* prowadzenie rejestru posiadaczy jednostek uczestnictwa,

* rozliczanie umów,

* prowadzenie ksiąg;

b. TSUE uznał, że czynności depozytariusza nie mieszczą się w ww. zakresie usług administracyjnego zarządzania funduszami, ponieważ ich cechą jest kontrola i nadzór nad działalnością funduszy, a nie zarządzanie nimi. Z tego też powodu czynności depozytariusza nie mogą być objęte zwolnieniem z VAT jako "usługi zarządzania funduszami".

Zdaniem Banku, konfrontacja usług o charakterze administracyjnym, wymienionych pod lit. a (które w ocenie Trybunału mogą korzystać ze zwolnienia z VAT, jako usługi zarządzania funduszami), z czynnościami wykonywanymi przez depozytariusza, nie może prowadzić do tezy, że czynności depozytariusza mają wyłącznie charakter "administracyjny", czy "techniczny", tzn. że są mniej istotne i specyficzne niż np. usługi obsługi prawnej, czy rachunkowo-księgowej funduszy, korzystające ze zwolnienia od VAT.

W ocenie Banku, taka teza byłaby nieuprawniona i krzywdząca. Czynności podejmowane przez Bank pełniącego rolę depozytariusza, wymienione w pkt 3 mają bowiem immanentny związek z powierzeniem pieczy nad aktywami Funduszy, której podstawowym przejawem jest prowadzenie rejestru aktywów i ich przechowywanie. Jeżeli zatem prowadzenie rejestru i przechowywanie aktywów będących środkami pieniężnymi lub instrumentami finansowymi korzysta ze zwolnienia od podatku VAT w oparciu o przepisy art. 43 ust. 1 pkt 40 i 41 ustawy VAT, czego dowiedziono wyżej, zwolnieniu podlegają również pozostałe czynności wykonywane przez depozytariusza w takim zakresie, gdyż stanowią one element wskazanych powyżej usług zwolnionych, spełniających przesłanki wymienione w art. 43 ust. 13 ustawy VAT.

W świetle art. 43 ust. 13 ustawy VAT, zwolnienie od podatku stosuje się do świadczenia usług, przy spełnieniu następujących warunków:

a.

usługa stanowi element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41 ustawy VAT,

b.

element ten stanowi odrębną całość,

c.

jest niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41,

d.

jest właściwy do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

W ocenie Banku, usługi świadczone przez Bank, wymienione w art. 72 ust. 1 pkt 2-6 UFI, stanowią element usług związanych z prowadzeniem rejestru aktywów, a w konsekwencji stanowią element usługi wymienionej w art. 43 ust. 1 pkt 7 i 37-41 ustawy VAT. Usługi świadczone przez Wnioskodawcę należy ponadto uznać za stanowiące odrębną całość względem innych usług świadczonych przez Bank oraz właściwą dla świadczonej przez Bank usługi zwolnionej od podatku VAT. Tym samym, w ocenie Banku, czynności świadczone przez Bank, a dotyczące obowiązków wskazanych w art. 72 ust. 1 pkt 2-6 UFI są na tyle kluczowe dla usługi prowadzenia rejestru aktywów, że powinny być uznane za istotny i niezbędny element tych czynności.

Bank pragnie podkreślić, że depozytariusz należy do grupy podmiotów posiadających szczególny status instytucji zaufania publicznego. Jego działalność została bowiem podporządkowana interesowi publicznemu, jakim jest zapewnienie bezpieczeństwa obrotu i przestrzeganie reguł uczciwego obrotu oraz ważnemu interesowi jednostek - uczestników funduszu inwestycyjnego lub emerytalnego. Ze względu na doniosłość roli depozytariusza w zakresie ochrony interesów uczestników funduszu ustawodawca wprowadził zamknięty katalog podmiotów, które mogą wykonywać zastrzeżone dla niego obowiązki. Należą do nich bank krajowy posiadający siedzibę na terytorium kraju, oddział instytucji kredytowej oraz Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A.

Podkreślenia wymaga okoliczność, że celem zwolnienia z opodatkowania VAT w Dyrektywie 2006/112/WE poprzedzającej jej Dyrektywie Rady 77/388/EWG transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom (konsumentom) inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania poprzez zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe (obarczonym większym ryzykiem inwestycyjnym) a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania (tekst jedn.: za pośrednictwem podmiotów profesjonalnie zajmujących się zarządzaniem aktywami). Tym samym czynności banku depozytariusza jako podmiotu zaufania publicznego pełniącego dodatkową rolę zabezpieczającą interesy inwestora powinny być analizowane pod kątem właśnie tych celów wprowadzonych regulacji. Należy mieć na względzie, że bezpośrednio wszelkie koszty podatku VAT wpływają na wartość aktywów netto Funduszy, a tym samym wartość jednostek, czy też certyfikatów inwestycyjnych posiadanych przez inwestorów.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca zwraca się z prośbą o potwierdzenie, że zaprezentowane powyżej stanowisko jest prawidłowe.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest:

* prawidłowe - w części dotyczącej otwierania, prowadzenia rachunków na których przechowywane są aktywa funduszy, w postaci środków pieniężnych oraz papierów wartościowych w formie zdematerializowanych, o których mowa w pkt 1 i 2 opisu sprawy;

* prawidłowe - w części dotyczącej usług świadczonych przez depozytariusza polegających na prowadzeniu rejestrów aktywów funduszy inwestycyjnych, o których mowa w pkt 3 ppkt 1 opisu sprawy,

* nieprawidłowe - w części dotyczącej pozostałych czynności, o których mowa w pkt 3 ppkt 2-6 opisu sprawy.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy - przez świadczenie usług, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

W oparciu o treść art. 41 ust. 1 ustawy - stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Artykuł 146a pkt 1 ustawy stanowi, że w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w treści ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone między innymi w art. 43 ustawy.

I tak - jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy - zwalnia się od podatku usługi w zakresie depozytów środków pieniężnych, prowadzenia rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków i weksli oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług.

Stosowanie natomiast do treści art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy - zwalnia się od podatku usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe, o których mowa w ustawie z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2010 r. Nr 211, poz. 1384 oraz z 2011 r. Nr 106, poz. 622 i Nr 131, poz. 763), z wyłączeniem przechowywania tych instrumentów i zarządzania nimi, oraz usługi pośrednictwa w tym zakresie.

Jednocześnie wskazać należy, że zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r. poz. 94, z późn. zm.) - instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są:

1.

papiery wartościowe;

2.

niebędące papierami wartościowymi:

a.

tytuły uczestnictwa w instytucjach wspólnego inwestowania,

b.

instrumenty rynku pieniężnego,

c.

opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową, inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest papier wartościowy, waluta, stopa procentowa, wskaźnik rentowności lub inny instrument pochodny, indeks finansowy lub wskaźnik finansowy, które są wykonywane przez dostawę lub rozliczenie pieniężne,

d.

opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward na stopę procentową oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne lub mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron,

e.

opcje, kontrakty terminowe, swapy oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar i które są wykonywane przez dostawę, pod warunkiem, że są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu,

f.

niedopuszczone do obrotu na rynku regulowanym ani w alternatywnym systemie obrotu opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward oraz inne instrumenty pochodne, których instrumentem bazowym jest towar, które mogą być wykonane przez dostawę, które nie są przeznaczone do celów handlowych i wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych,

g.

instrumenty pochodne dotyczące przenoszenia ryzyka kredytowego,

h.

kontrakty na różnicę,

i.

opcje, kontrakty terminowe, swapy, umowy forward dotyczące stóp procentowych oraz inne instrumenty pochodne odnoszące się do zmian klimatycznych, stawek frachtowych, uprawnień do emisji oraz stawek inflacji lub innych oficjalnych danych statystycznych, które są wykonywane przez rozliczenie pieniężne albo mogą być wykonane przez rozliczenie pieniężne według wyboru jednej ze stron, a także wszelkiego rodzaju inne instrumenty pochodne odnoszące się do aktywów, praw, zobowiązań, indeksów oraz innych wskaźników, które wykazują właściwości innych pochodnych instrumentów finansowych.

Stosownie do postanowień art. 3 pkt 21 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi - przez depozyt papierów wartościowych rozumie się prowadzony przez Krajowy Depozyt lub spółkę, której Krajowy Depozyt przekazał wykonywanie czynności z zakresu zadań, o których mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1, system rejestracji zdematerializowanych papierów wartościowych, obejmujący rachunki papierów wartościowych i konta depozytowe prowadzone przez podmioty upoważnione do tego przepisami ustawy.

Artykuł 4 ust. 1 ustawy o obrocie instrumentami finansowymi wskazuje, że rachunkami papierów wartościowych są rachunki, na których zapisywane są zdematerializowane papiery wartościowe, prowadzone wyłącznie przez:

1.

domy maklerskie i banki prowadzące działalność maklerską, banki powiernicze, zagraniczne firmy inwestycyjne i zagraniczne osoby prawne prowadzące działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w formie oddziału, Krajowy Depozyt, spółkę, której Krajowy Depozyt przekazał wykonywanie czynności z zakresu zadań, o których mowa w art. 48 ust. 1 pkt 1, oraz Narodowy Bank Polski - jeżeli oznaczenie tych rachunków pozwala na identyfikację osób, którym przysługują prawa z papierów wartościowych;

2.

inne podmioty będące uczestnikami depozytu papierów wartościowych lub systemu rejestracji papierów wartościowych prowadzonego przez Narodowy Bank Polski, pośredniczące w zbywaniu papierów wartościowych emitowanych przez Skarb Państwa lub Narodowy Bank Polski - jeżeli dokonywane przez nie zapisy dotyczą tych papierów i pozwalają na identyfikację osób, którym przysługują prawa z papierów wartościowych.

W oparciu o art. 43 ust. 13 ustawy o podatku VAT - zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przy czym - w myśl art. 43 ust. 14 ustawy - przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Ponadto, jak wynika z przepisu art. 43 ust. 15 ustawy - zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

1.

czynności ściągania długów, w tym factoringu;

2.

usług doradztwa;

3.

usług w zakresie leasingu.

Należy również wskazać, że na podstawie art. 43 ust. 16 ustawy - zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 40a i 41, nie ma zastosowania do usług dotyczących praw i udziałów odzwierciedlających:

1.

tytuł prawny do towarów;

2.

tytuł własności nieruchomości;

3.

prawa rzeczowe dające ich posiadaczowi prawo do korzystania z nieruchomości;

4.

udziały i inne tytuły prawne dające ich posiadaczowi prawne lub faktyczne prawo własności lub posiadania nieruchomości lub jej części;

5.

prawa majątkowe, których instrumentami bazowymi są towary, mierniki i limity wielkości produkcji oraz uprawnienia do emisji zanieczyszczeń, i które mogą być zrealizowane poprzez dostawę towarów lub świadczenie usług innych niż zwolnione z podatku.

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U.UE.L Nr 347/1 z późn. zm.). W myśl art. 135 ust. 1 lit. d Dyrektywy - państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczania zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy o VAT, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca (Bank) w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zawiera umowy z funduszami inwestycyjnymi (Fundusze) działającymi na podstawie przepisów ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (UFI). Usługi świadczone przez Bank na rzecz Funduszy na podstawie zawartych umów można podzielić na te, których przedmiotem:

1.

jest otwieranie i prowadzenie rachunków pieniężnych Funduszy, na których przechowywane są środki pieniężne Funduszy oraz dokonywanie rozliczeń transakcji na tych rachunkach;

2.

jest otwieranie i prowadzenie rachunku zdematerializowanych papierów wartościowych Funduszy, na których takie papiery przechowywane są w formie zapisów elektronicznych w celu odzwierciedlenia prawa własności oraz dokonywanie rozliczeń transakcji na takich aktywach Funduszy;

3.

są działania wynikające z narzuconych na depozytariusza obowiązków, o których mowa w art. 72 ust. 1 pkt 1-6 UFI, tj.:

1.

prowadzenie rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego, w tym aktywów zapisywanych na właściwych rachunkach oraz przechowywanych przez depozytariusza i inne podmioty na mocy odrębnych przepisów lub na podstawie umów zawartych na polecenie funduszu przez depozytariusza;

2.

zapewnienie, aby zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa lub emitowanie, wydawanie i wykupywanie certyfikatów inwestycyjnych odbywało się zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego;

3.

zapewnienie, aby rozliczanie umów dotyczących aktywów funduszu inwestycyjnego następowało bez nieuzasadnionego opóźnienia, oraz kontrolowanie terminowości rozliczania umów z uczestnikami funduszu;

4.

zapewnienie, aby wartość netto aktywów funduszu inwestycyjnego i wartość jednostki uczestnictwa była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego;

5.

zapewnienie, aby dochody funduszu inwestycyjnego były wykorzystywane w sposób zgodny z przepisami prawa i ze statutem funduszu;

6.

wykonywanie poleceń funduszu inwestycyjnego, chyba że są sprzeczne z prawem lub statutem funduszu inwestycyjnego.

Podkreślić należy, że usługi realizowane w ramach umów zawieranych przez Bank z Funduszami obejmują zarówno czynności typowo bankowe, takie jak przechowywanie środków pieniężnych i papierów wartościowych oraz prowadzenie rachunków z tym związanych, jak też czynności narzucone przepisami UFI, które nakładają na banki wykonywanie określonych obowiązków ustawowych.

W zakresie usług wskazanych w pkt 1, Bank w ramach swojej podstawowej aktywności otwiera i prowadzi rachunki pieniężne Funduszy, na których gromadzi złożone przez nich depozyty pieniężne, dokonuje rozliczeń pieniężnych w oparciu o otrzymane dyspozycje, jak również uczestniczy w innego rodzaju transakcjach płatniczych.

Usługi wymienione w pkt 2 polegają na otwieraniu i prowadzeniu rachunku papierów wartościowych. Papiery wartościowe stanowią instrumenty finansowe w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (UOIF). Rachunkami papierów wartościowych są rachunki, na których zapisywane są zdematerializowane papiery wartościowe (niemające postaci dokumentu), zaś prawa ze zdematerializowanych papierów wartościowych powstają z chwilą zapisania ich po raz pierwszy na rachunku papierów wartościowych przysługują osobie będącej posiadaczem tego rachunku. Zapis na rachunku tego rodzaju ma zatem bezpośredni wpływ i efekt cywilnoprawny dla właściciela rachunku. W odniesieniu do instrumentów finansowych zarejestrowanych na prowadzonym przez Bank rachunku papierów wartościowych, podobnie jak w przypadku rachunków środków pieniężnych, Bank rozlicza transakcje kupna i sprzedaży papierów wartościowych oraz uczestniczy w realizacji dyspozycji Funduszy dotyczących obrotu papierami wartościowymi (przykładowo dokonuje przeniesienia papierów wartościowych do innego podmiotu lub na inny rachunek w Banku lub ustanawia zastaw lub blokadę na papierach wartościowych).

Natomiast pozostałe czynności wykonywane przez Bank ujęte w pkt 3 stanowią obowiązki wskazane bezpośrednio w UFI, będące konsekwencją powierzenia Bankowi jako depozytariuszowi aktywów Funduszy, zarówno tych przechowywanych bezpośrednio przez Bank w ramach usług wymienionych w pkt 1 i 2, jak również przechowywanych przez inne niż Bank podmioty. W ramach czynności wskazanych w pkt 3 Bank prowadzi rejestr aktywów będących środkami pieniężnymi oraz aktywów w postaci instrumentów finansowych w rozumieniu UOIF. Przedmiotem niniejszego zapytania nie są usługi wskazane w pkt 3 dotyczące innych aktywów niż środki pieniężne lub instrumenty finansowe.

Należy przy tym podkreślić, że opisane wyżej czynności Banku będące konsekwencją narzuconych mu obowiązków ustawowych, wymienione w pkt 3, mają inny cel i przedmiot niż czynności wynikające z pkt 1 i 2, które nie muszą być wykonywane przez Bank. Fundusze mają prawo i niekiedy przechowują swoje aktywa u innych podmiotów niż banki-depozytariusze. Bank-depozytariusz ma wynikający z UFI obowiązek prowadzenia rejestru takich aktywów, tj. ewidencjonowania ich stanów na dany dzień sprawozdawczy, natomiast nie wszystkie aktywa Funduszy muszą być przechowywane u depozytariusza (np. część aktywów może być na podstawie odrębnych przepisów przechowywana przez domy maklerskie lub za zgodą depozytariusza w innym banku powierniczym - subdepozytariuszu), co również ma miejsce w przypadku Funduszy obsługiwanych przez Bank.

W tym miejscu należy wskazać, że w myśl art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy - zwalnia się od podatku usługi zarządzania:

a.

funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych - w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych,

b.

portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych, o których mowa w lit. a, lub ich częścią,

c.

ubezpieczeniowymi funduszami kapitałowymi w rozumieniu przepisów o działalności ubezpieczeniowej,

d.

otwartymi funduszami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych, a także Funduszem Gwarancyjnym utworzonym na podstawie tych przepisów,

e.

pracowniczymi programami emerytalnymi w rozumieniu przepisów o pracowniczych programach emerytalnych,

f.

obowiązkowym systemem rekompensat oraz funduszem rozliczeniowym utworzonymi na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi, a także innymi środkami i funduszami, które są gromadzone lub tworzone w celu zabezpieczenia prawidłowego rozliczenia transakcji zawartych w obrocie na rynku regulowanym w rozumieniu tych przepisów albo w obrocie na giełdach towarowych w rozumieniu przepisów o giełdach towarowych, przez partnera centralnego, agenta rozrachunkowego lub izbę rozliczeniową w rozumieniu przepisów o ostateczności rozrachunku w systemach płatności i systemach rozrachunku papierów wartościowych oraz zasadach nadzoru nad tymi systemami.

W stanie prawnym obowiązującym do 1 kwietnia 2013 r. definicja zarządzania była zawarta w art. 43 ust. 8 ustawy. Zgodnie z tym przepisem przez zarządzanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 12, rozumie się:

1.

zarządzanie aktywami;

2.

dystrybucję tytułów uczestnictwa;

3.

tworzenie rejestrów uczestników i administrowania nimi;

4.

prowadzenie rachunków i rejestrów aktywów;

5.

przechowywanie aktywów.

Powyższy przepis został uchylony na mocy ustawy z dnia 7 grudnia 2012 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2013 r. poz. 35 z późn. zm.). Celem zmiany było dostosowanie przepisów ustawy o podatku od towarów usług do orzecznictwa TSUE.

W wyroku w sprawie C-169/04 Abbey National sąd wskazał, że art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy (art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE nie zawiera żadnej definicji pojęcia zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi. Wykładnia tego przepisu powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje - pkt 59 tego wyroku.

Trybunał w ww. wyroku orzekł, że pojęcie "zarządzania" funduszami powierniczymi, o którym mowa w art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy Rady 77/388/EEC w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich, dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej, jest autonomicznym pojęciem prawa wspólnotowego, którego treść nie może być zmieniona przez państwa członkowskie - (...) o ile występuje niejasność co do zakresu stosowania tego przepisu w wersji angielskiej i niderlandzkiej, o tyle z wersji duńskiej, niemieckiej, francuskiej i włoskiej wynika w szczególności, że art. 13 (B) (d) (6) szóstej dyrektywy zawiera odesłanie do definicji państw członkowskich jedynie w odniesieniu do pojęcia "funduszy powierniczych" (pkt 41).

W świetle powyższego orzeczenia państwa członkowskie nie są uprawnione do definiowania w prawie krajowym pojęcia "zarządzania funduszami inwestycyjnymi", dlatego też uzasadnionym było usunięcie przepisu art. 43 ust. 8 z ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych (Dz. U. Nr 146, poz. 1546, z późn. zm.) - fundusz inwestycyjny jest osobą prawną, której wyłącznym przedmiotem działalności jest lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego, a w przypadkach określonych w ustawie również niepublicznego, proponowania nabycia jednostek uczestnictwa albo certyfikatów inwestycyjnych, w określone w ustawie papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe.

W myśl art. 4 ust. 1 powołanej ustawy - towarzystwo tworzy fundusz inwestycyjny, zarządza nim i reprezentuje fundusz w stosunkach z osobami trzecimi.

Jak stanowi art. 9 ww. ustawy - depozytariusz wykonuje obowiązki określone w ustawie, w szczególności polegające na prowadzeniu rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego.

Stosownie do art. 46 ust. 9 cyt. ustawy - towarzystwo nie może zlecić zarządzania portfelem inwestycyjnym funduszu lub jego częścią depozytariuszowi funduszu oraz podmiotowi, którego interesy mogą być sprzeczne z interesem towarzystwa lub interesem uczestników funduszu inwestycyjnego.

Zgodnie zaś z art. 72 ust. 1 niniejszej ustawy - obowiązki depozytariusza wynikające z umowy o prowadzenie rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego obejmują:

1.

prowadzenie rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego, w tym aktywów zapisywanych na właściwych rachunkach oraz przechowywanych przez depozytariusza i inne podmioty na mocy odrębnych przepisów lub na podstawie umów zawartych na polecenie funduszu przez depozytariusza;

2.

zapewnienie, aby zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa lub emitowanie, wydawanie i wykupywanie certyfikatów inwestycyjnych odbywało się zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego;

3.

zapewnienie, aby rozliczanie umów dotyczących aktywów funduszu inwestycyjnego następowało bez nieuzasadnionego opóźnienia, oraz kontrolowanie terminowości rozliczania umów z uczestnikami funduszu;

4.

zapewnienie, aby wartość netto aktywów funduszu inwestycyjnego i wartość jednostki uczestnictwa była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego;

5.

zapewnienie, aby dochody funduszu inwestycyjnego były wykorzystywane w sposób zgodny z przepisami prawa i ze statutem funduszu;

6.

wykonywanie poleceń funduszu inwestycyjnego, chyba że są sprzeczne z prawem lub statutem funduszu inwestycyjnego.

Z cyt. powyżej przepisów wynika, że depozytariusz to podmiot, który jest wybrany do wykonywania ściśle określonych w ustawie o funduszach inwestycyjnych czynności, a w szczególności do prowadzenia rejestru aktywów funduszu przy zastosowaniu właściwych rachunków oraz przechowywania tych aktywów. W ramach obowiązków związanych z tym zakresem czynności depozytariusz wykonuje również inne czynności, jak np. czynności zapewniające prawidłowe, zgodne z przepisami ustawy oraz statutem funduszu, rozliczanie umów dotyczących nabywania i zbywania aktywów, lokowania tych aktywów czy też sposobu ustalania ich wartości. Ponadto do obowiązków depozytariusza należy wykonywanie poleceń funduszu inwestycyjnego, jak również wykonywanie innych obowiązków nałożonych ustawą.

W wyroku z 4 maja 2006 r. w sprawie C-169/04 Abbey National TSUE jednoznacznie rozstrzygnął o braku możliwości objęcia zwolnieniem od podatku od wartości dodanej, o którym mowa w art. 13 część B lit. d pkt 6 szóstej dyrektywy, a więc zwolnieniem dotyczącym usług zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, czynności wykonywanych przez depozytariusza funduszu inwestycyjnego w zakresie przechowywania aktywów oraz zapewnienia zgodności działalności funduszu z przepisami prawa oraz dokumentami założycielskimi funduszu. Zwolnienie powyższe nie ma zastosowania, gdyż czynności wykonywane przez depozytariusza stanowią jedynie kontrolę i nadzór nad działalnością funduszy inwestycyjnych, których celem jest zapewnienie, aby zarządzanie funduszami odbywało się zgodnie z prawem.

Jednakże powyższe nie oznacza jednoznacznego i ostatecznego wykluczenia niektórych usług ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, których przedmiotem są aktywa funduszy w postaci środków pieniężnych, bądź zdematerializowanych papierów wartościowych.

Ad. 1

W odniesieniu do wykonywanych przez Bank czynności polegających na otwieraniu i prowadzeniu rachunków pieniężnych Funduszy, na których przechowywane są środki pieniężne Funduszy oraz dokonywaniu rozliczeń transakcji na tych rachunkach, należy wskazać, że ww. czynności wypełniają przesłankę zawartą w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy. W przepisie tym wprost jest wymienione prowadzenie rachunków pieniężnych jako usługi finansowej korzystającej ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Tym samym więc Wnioskodawca ma/będzie miał prawo zastosować zwolnienie od podatku VAT wskazane w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy do wykonywanych usług polegających na otwieraniu i prowadzeniu rachunków pieniężnych Funduszy oraz dokonywaniu rozliczeń transakcji na tych rachunkach.

W konsekwencji powyższego stanowisko Wnioskodawcy w zakresie objętym pytaniem nr 1 złożonego wniosku należy uznać za prawidłowe.

Ad. 2

Z kolei w odniesieniu do świadczonych przez Wnioskodawcę usług dotyczących otwierania i prowadzenia rachunku zdematerializowanych papierów wartościowych Funduszy, na których takie papiery przechowywane są w formie zapisów elektronicznych w celu odzwierciedlenia prawa własności oraz dokonywania rozliczeń transakcji na takich aktywach Funduszy, należy stwierdzić, że usługi te mieszczą się w dyspozycji przepisu art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy.

Zwolnieniem od podatku VAT nie są objęte usługi przechowywania instrumentów finansowych i zarządzania nimi. Ustawa o podatku od towarów i usług nie precyzuje pojęcia przechowywania, zatem w tym miejscu zasadne jest przytoczenie znaczenia ww. pojęcia w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. Stosownie do art. 835 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121) - przez umowę przechowania przechowawca zobowiązuje się zachować w stanie nie pogorszonym rzecz ruchomą oddaną mu na przechowanie. Zatem z treści tego przepisu wynika, że przedmiotem usług przechowania mogą być jedynie rzeczy ruchome, tym samym więc wyłączenie ze zwolnienia od podatku VAT zawarte w przepisie art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy nie dotyczy usług prowadzenia rachunku zdematerializowanych instrumentów finansowych.

W związku z powyższym Wnioskodawcy przysługuje/będzie przysługiwało prawo zastosowania zwolnienia od podatku VAT do świadczonych usług prowadzenia rachunku zdematerializowanych papierów wartościowych Funduszy i dokonywania rozliczeń transakcji na takich aktywach Funduszy w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie objętym pytaniem nr 2 złożonego wniosku należy uznać za prawidłowe.

Ad. 3

Przedmiotem wątpliwości Banku jest również opodatkowanie podatkiem VAT wykonywania pozostałych czynności w ramach sprawowanej funkcji depozytariusza nałożonych przepisami art. 72 ust. 1 pkt 1-6 ustawy o funduszach inwestycyjnych (nie dotyczy innych aktywów niż środki pieniężne lub instrumenty finansowe).

Do zadań Wnioskodawcy należą czynności polegające na prowadzeniu rejestru aktywów funduszu inwestycyjnego, w tym aktywów zapisywanych na właściwych rachunkach oraz przechowywanych przez depozytariusza i inne podmioty na mocy odrębnych przepisów lub na podstawie umów zawartych na polecenie funduszu przez depozytariusza (czynności wymienione w art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych).

Prowadzenie rejestru aktywów funduszy inwestycyjnych, dotyczące aktywów zapisanych na rachunkach papierów wartościowych lub innych ewidencjach instrumentów finansowych (np. ewidencjach obligacji), to czynności te w zakresie, w jakim dotyczą instrumentów finansowych, o których mowa w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi, stanowią usługi, których przedmiotem są instrumenty finansowe i korzystają/będą korzystały ze zwolnienia od podatku VAT zgodnie z przepisem art. 43 ust. 1 pkt 41 ustawy. Z kolei, prowadzenie rejestru aktywów funduszy, dotyczące aktywów zapisanych na rachunkach pieniężnych (tekst jedn.: środków pieniężnych) korzysta/będzie korzystało ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy.

Natomiast w sytuacji, gdy aktywa funduszu nie stanowią instrumentów finansowych oraz środków pieniężnych, usługa prowadzenia rejestru takich aktywów nie będzie korzystać ze zwolnienia od podatku VAT i podlegać będzie opodatkowaniu wg stawki 23%.

Tym samym więc stanowisko Wnioskodawcy odnośnie opodatkowania usługi polegającej na prowadzeniu rejestrów aktywów funduszy, tj. wykonywaniu czynności w ramach sprawowanej funkcji depozytariusza nałożonych przepisami art. 72 ust. 1 pkt 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych - należało uznać za prawidłowe.

Kolejną grupę usług świadczonych przez Wnioskodawcę w ramach wykonywania obowiązków depozytariusza stanowią czynności objęte przepisami art. 72 ust. 1 pkt 2-6 ustawy o funduszach inwestycyjnych, a polegające na: zapewnieniu, aby zbywanie i odkupywanie jednostek uczestnictwa lub emitowanie, wydawanie i wykupywanie certyfikatów inwestycyjnych odbywało się zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego; zapewnieniu, aby rozliczanie umów dotyczących aktywów funduszu inwestycyjnego następowało bez nieuzasadnionego opóźnienia, oraz kontrolowaniu terminowości rozliczania umów z uczestnikami funduszu; zapewnieniu, aby wartość netto aktywów funduszu inwestycyjnego i wartość jednostki uczestnictwa była obliczana zgodnie z przepisami prawa i statutem funduszu inwestycyjnego; zapewnieniu, aby dochody funduszu inwestycyjnego były wykorzystywane w sposób zgodny z przepisami prawa i ze statutem funduszu oraz wykonywaniu poleceń funduszu inwestycyjnego, chyba że są sprzeczne z prawem lub statutem funduszu inwestycyjnego.

Do przedstawionych wyżej czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę nie może mieć zastosowania art. 43 ust. 13 ustawy, bowiem ww. usługi, inne niż polegające na prowadzeniu rejestrów aktywów funduszy nie stanowią odrębnej czynności, stanowiącej jednocześnie całość, która jest niezbędna i właściwa do wykonania usługi zwolnionej zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 7 i 37-41 ustawy. Zauważyć należy, że w istocie czynności te mają charakter nadzoru i kontroli sprawowanej przez Zainteresowanego, jako depozytariusza funduszy inwestycyjnych. Tym samym więc grupy ww. czynności nie można odnieść do żadnej ze świadczonych przez Wnioskodawcę usług finansowych korzystających ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT. Trudno bowiem uznać za usługę pochodną korzystającą ze zwolnienia od VAT (element świadczonej usługi finansowej właściwy i niezbędny do jej wykonania) np. czynność polegającą na zapewnieniu aby dochody funduszu inwestycyjnego były wykorzystywane w sposób zgodny z przepisami prawa i statutem funduszu, czy też usługę polegającą na wykonywaniu poleceń funduszu, jak również każdą inną z ww. wymienionych czynności.

Zatem usługi opisane w pkt 3 ppkt 2-6 opisu sprawy stanowią czynności o charakterze technicznym, do których nie mają zastosowania zwolnienia określone w przepisach dotyczących podatku od towarów i usług. Nie stanowią one istoty usług finansowych, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 i 41 ustawy o VAT. Powyższe można wysnuć z cytowanego już wyżej orzeczenia TSUE w sprawie C-169/04, w którym Trybunał stwierdzając o możliwości zastosowania zwolnienia dla usług administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy inwestycyjnych, o ile dany pakiet takich usług stanowiłby odrębną całość, specyficzną i istotną dla zarządzania funduszami, jednocześnie stwierdził, że usługi świadczone przez depozytariuszy z ww. zwolnienia korzystać nie mogą, czynności przez nich wykonywane bowiem stanowią jedynie kontrolę i nadzór nad działalnością funduszy inwestycyjnych, których celem jest zapewnienie, aby zarządzanie funduszami odbywało się zgodnie z prawem.

Ponadto wskazać należy, że zasada neutralności wymaga, aby takie same lub podobne czynności były traktowane w taki sam sposób, niezależnie od rodzaju podmiotu je wykonującego.

W konsekwencji usługi opisane w pkt 3 ppkt 2-6 opisu sprawy nie korzystają/nie będą korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 40 i pkt 41 oraz art. 43 ust. 13 ustawy. Tym samym usługi te podlegają/będą podlegały opodatkowaniu stawką VAT w wysokości 23%, gdyż zarówno przepisy ustawy o VAT, jak i przepisy wykonawcze do ustawy nie przewidują stawki obniżonej.

Z uwagi na powyższe, stanowisko Wnioskodawcy odnośnie opodatkowania wykonywanych przez Spółkę czynności w ramach sprawowanej funkcji depozytariusza nałożonych przepisami art. 72 ust. 1 pkt 2-6 ustawy o funduszach inwestycyjnych - należało uznać za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy:

* zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia,

* zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl