ILPP2/443-696/09-3/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 27 maja 2009 r. (data wpływu 29 maja 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie miejsca świadczenia usług nanoszenia zmian w dokumentacji powykonawczej instalacji elektrycznej - jest prawidłowe.

W dniu 29 maja 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie miejsca świadczenia usług nanoszenia zmian w dokumentacji powykonawczej instalacji elektrycznej.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca zawarł z inną spółką (dalej: zleceniobiorca) umowę na wykonanie usług inżynierskich dla potrzeb budowy "CC". Do obowiązków zleceniobiorcy należało nanoszenie zmian w dokumentacji powykonawczej instalacji elektrycznych. Instalacje, które dokumentowano, dotyczyły budowy prowadzonej na konkretnej nieruchomości położnej w Rosji. Usługi świadczone były na terenie biura budowy - w Rosji i dotyczyły nieruchomości tam położonej. Spółka zobowiązała się w umowie do pokrycia także kosztów uzyskania wizy, zakwaterowania, wyżywienia, dojazdu "do i z" miejsca świadczenia oraz innych miejsc, w których obecność zleceniobiorcy byłaby konieczna w celu prawidłowego wykonania zlecenia. Ostatecznie zleceniobiorca wystawił fakturę na zwrot kosztów wyżywienia oraz przejazdu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy zakupione przez Spółkę usługi nanoszenia zmian w dokumentacji powykonawczej instalacji elektrycznej - jako związane z nieruchomością położoną w Rosji - podlegają w Polsce opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, zakupione przez niego usługi - jako związane z nieruchomością położoną w Rosji - nie podlegają w Polsce opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Art. 27 ust. 1 ustawy VAT wprowadza zasadę, zgodnie z którą, w przypadku świadczenia usług miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi - miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności - miejsce stałego zamieszkania, z zastrzeżeniem ust. 2-6 i art. 28.

W ust. 2-6 ww. artykułu zawarto więc wyjątki od powyższej zasady. Jednym z nich jest to, iż w przypadku świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców majątkowych i pośredników w obrocie nieruchomościami oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego - miejscem świadczenia usług jest miejsce położenia nieruchomości - art. 27 ust. 2 pkt 1 ustawy VAT. Z treści powyższego przepisu wynika, iż każda usługa, jeśli tylko ma związek z nieruchomością powinna być opodatkowana w miejscu jej położenia. Usługi świadczone przez rzeczoznawców majątkowych i pośredników w obrocie nieruchomościami oraz usługi przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego są w tym przepisie wymienione jedynie jako jedne z usług, które wchodzą w cały zbiór usług związanych z nieruchomością. Świadczy o tym użycie przez ustawodawcę określenia "w tym". Usługa sporządzenia dokumentacji powykonawczej instalacji elektrycznej niewątpliwie związana jest z nieruchomością. Każdy budynek ma właściwą dla siebie, konkretnie zaprojektowaną lub wykonaną instalację. Udokumentowanie powykonawcze instalacji polega na naniesieniu jej faktycznego położenia na stosowne projekty. Jest to praca dokumentująca zbiór informacji właściwych dla danej nieruchomości (budynku, budowli).

Z wyroku ETS z dnia 7 sierpnia 2006 r. w sprawie C-166/05 (Heger Rudi) wynika, iż dla uznania, iż dana usługa jest związana z nieruchomością konieczny jest bezpośredni związek pomiędzy usługą a nieruchomością. Mając na uwadze powyższe wydaje się, iż związek taki ma miejsce w przedmiotowej sprawie. Również wydawane interpretacje indywidualne potwierdzają, iż wykonanie projektu konkretnej instalacji jest usługą związaną z nieruchomością. Stwierdził tak przykładowo Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 15 października 2008 r. znak: ILPP2/443-635/08-7/MR "zgodnie z ogólną zasadą zawartą w art. 27 ust. 1 ustawy, w przypadku świadczenia usług miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi - miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności - miejsce stałego zamieszkania, z zastrzeżeniem ust. 2-6 i art. 28. Szczególny sposób określenia miejsca świadczenia przewidziano m.in. dla usług związanych z nieruchomościami, co reguluje art. 27 ust. 2 pkt 1 ustawy. Zgodnie z tym przepisem, w przypadku świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców majątkowych i pośredników w obrocie nieruchomościami oraz usług przygotowania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego - miejscem świadczenia usług jest miejsce położenia nieruchomości. W przepisie tym przyjęto, że usługi związane z nieruchomościami są zawsze opodatkowane w kraju położenia nieruchomości, niezależnie od tego dla jakiego podmiotu są wykonywane, gdzie ma siedzibę usługodawca oraz gdzie faktycznie (fizycznie) wykonuje tę usługę. zasada ta ma zastosowanie wówczas, gdy usługę można przyporządkować do konkretnej nieruchomości, która jest możliwa do zlokalizowania, co do miejsca jej położenia".

Podobnie stanowisko zajęli:

* Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 31 marca 2008 r., znak IPPP1/443-141/08-2/IG,

* Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji z dnia 16 października 2007 r. znak ITPP1/443-143/07/KM,

* Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z dnia 21 października 2008 r. znak ILPP2/443-807/08-4/MN.

Tym samym, usługi projektowania powykonawczego instalacji elektrycznej - jako związane z nieruchomością - należy uznać za opodatkowane w miejscu położenia nieruchomości, a więc w przedmiotowym przypadku w Rosji. Nie ma przy tym znaczenia, że usługa świadczona jest przez polskiego podatnika. Tą samą zasadę należy zastosować także w odniesieniu do zwrotu kosztów wyżywienia oraz przejazdu. Koszty te były związane z usługą projektowania, która była usługą wiodącą. Są one nierozerwalnie związane z usługami projektowania, a do ich poniesienia Spółka zobowiązała się w zawartej umowie, nie mają więc samoistnego charakteru. W takich właśnie okolicznościach, w celu określenia miejsca świadczenia, usługi dodatkowe muszą być traktowane jako usługa główna - w tym wypadku usługa związana z nieruchomościami (decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 11 sierpnia 2006 r., znak: 1401/VO/4407/14-155/05/HT).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

W przypadku świadczenia usług, bardzo istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależeć będzie, czy dane świadczenie będzie podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Ogólna reguła wyrażona w art. 27 ust. 1 ustawy stanowi, iż w przypadku świadczenia usług miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę, a w przypadku posiadania stałego miejsca prowadzenia działalności, z którego świadczy usługi - miejsce, gdzie świadczący usługę posiada stałe miejsce prowadzenia działalności; w przypadku braku takiej siedziby lub stałego miejsca prowadzenia działalności - miejsce stałego zamieszkania, z zastrzeżeniem ust. 2-6 i art. 28.

W przypadku świadczenia usług związanych z nieruchomościami, w tym usług świadczonych przez rzeczoznawców majątkowych i pośredników w obrocie nieruchomościami oraz usług przygotowywania i koordynowania prac budowlanych, takich jak usługi architektów i nadzoru budowlanego - miejscem świadczenia usług jest miejsce położenia nieruchomości (art. 27 ust. 2 pkt 1 ustawy).

W przepisie tym przyjęto, że usługi związane z nieruchomościami są zawsze opodatkowane w kraju położenia nieruchomości, niezależnie od tego dla jakiego podmiotu są wykonywane, gdzie ma siedzibę usługodawca oraz gdzie faktycznie (fizycznie) wykonuje tę usługę. Zasada ta ma zastosowanie wówczas, gdy usługę można przyporządkować do konkretnej nieruchomości, która jest możliwa do zlokalizowania, co do miejsca jej położenia.

Z opisanego zdarzenia przyszłego wynika, iż Wnioskodawca zawarł z inną spółką umowę na wykonanie usług inżynierskich dla potrzeb budowy "XX". Do obowiązków Zleceniobiorcy będzie należało nanoszenie zmian w dokumentacji powykonawczej instalacji elektrycznych. Instalacje dotyczą budowy prowadzonej na konkretnej nieruchomości położnej w Rosji. Usługi świadczone będą na terenie biura budowy - w Rosji i będą dotyczyły nieruchomości tam położonej.

Z treści powołanych przepisów wynika, iż stosownie do art. 27 ust. 2 pkt 1 ustawy, miejscem opodatkowania przedmiotowej usługi jako usługi związanej z nieruchomością nie będzie terytorium kraju, bowiem nieruchomość położona jest na terytorium Rosji. W związku z tym, usługa nanoszenia zmian w dokumentacji powykonawczej instalacji elektrycznych dotyczącej budowy prowadzonej na konkretnej nieruchomości położnej w Rosji będzie podlegała opodatkowaniu w kraju, w którym ta nieruchomość się znajduje - w Rosji.

O sposobie rozliczania podatku od wartości dodanej, bądź innego podatku nałożonego od tych czynności w Rosji i jego wysokości, oraz o podmiocie zobowiązanym do jego rozliczenia przesądzają w takim przypadku przepisy kraju, w którym znajduje się miejsce świadczenia usługi.

Tutejszy Organ informuje ponadto, iż wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisywanym zdarzeniu przyszłym, które nie zostały objęte pytaniem - nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 oraz art. 14f § 2 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Dotyczy to w szczególności sprawy wystawienia przez Wnioskodawcę faktury na zwrot kosztów uzyskania wizy, zakwaterowania, wyżywienia oraz i przejazdu.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie informuje się, że w zakresie stanu faktycznego została wydana odrębna interpretacja indywidualna z dnia 15 lipca 2009 r. nr ILPP2/443-696/09-2/AK.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.