ILPP2/443-497/14-4/AD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Gminy, przedstawione we wniosku z 29 kwietnia 2014 r. (data wpływu 2 maja 2014 r.) uzupełnionym pismem z 24 lipca 2014 r. (data wpływu 30 lipca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia, czy odpłatne czynności wykonywane na cmentarzach komunalnych stanowią usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 1) - jest prawidłowe.

W dniu 2 maja 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia, czy odpłatne czynności wykonywane na cmentarzach komunalnych stanowią usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT (pytanie oznaczone we wniosku nr 1). Wniosek uzupełniono w dniu 30 lipca 2014 r. w zakresie doprecyzowania przedstawionego stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego, a także wycofania wniosku w zakresie pytania nr 2 i nr 3 wskazanych w poz. 69 formularza ORD-IN.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT. Gmina jest właścicielem czterech cmentarzy komunalnych - (...).

Gmina ponosi wydatki inwestycyjne związane z cmentarzami komunalnymi. W szczególności w latach 2008-2009 r. Gmina zrealizowała inwestycję na cmentarzu komunalnym w Ś. Wydatki te związane były z budową ogrodzenia oraz budową kaplicy cmentarnej. Wartość inwestycji przekroczyła 15 tys. PLN netto. Przedmiotowe wydatki zostały udokumentowane przez dostawcóww.ykonawców fakturami VAT z wykazanymi na nich kwotami VAT. Inwestycję tę Gmina sfinansowała wyłącznie ze środków własnych.

Po zakończeniu inwestycji administrowanie Cmentarzem w Ś. (jak również pozostałymi cmentarzami) zostało powierzone Sp. z o.o. (dalej: PUK lub Zarządca), który to podmiot pierwotnie pobierał opłaty cmentarne za usługi świadczone na terenie cmentarzy w swoim imieniu i na swoją rzecz. Opłaty stanowiły przychód PUK i to PUK odprowadzał podatek VAT należny z tytułu świadczenia usług cmentarnych.

Z racji rozwiązania PUK w drodze likwidacji, w listopadzie 2013 r., Gmina zmieniła swoją praktykę w zakresie zarządzania cmentarzami komunalnymi. Gmina począwszy od 1 listopada 2013 r. rozpoczęła wykonywanie odpłatnych czynności na cmentarzach komunalnych w swoim imieniu i na swoją rzecz, do których należy w szczególności:

* udostępnienie miejsca pogrzebowego na 20 lat,

* umożliwienie rezerwacji miejsca pogrzebowego na 20 lat,

* udostępnienie miejsca pogrzebowego na urnę na 20 lat,

* umożliwienie zakładom pogrzebowym wykonanie pochówku lub ekshumacji,

* umożliwienie wjazdu samochodem do 3,5 tony na teren cmentarza,

* umożliwienie ustawiania pomników,

* udostępnienie kaplicy cmentarnej przy pochówkach.

Z tytułu wykonywania powyższych czynności, Gmina pobiera opłaty, dokumentuje je fakturami VAT, wykazuje w rejestrach sprzedaży i w deklaracjach VAT oraz rozlicza z tego tytułu podatek należny. Pobrane opłaty stanowią dochód własny Gminy.

Gmina pragnie podkreślić, iż przedmiotowe wydatki inwestycyjne dotyczą tylko i wyłącznie cmentarzy komunalnych i działalności cmentarnej. W szczególności nie są to wydatki o charakterze ogólnym, które dotyczyłyby np. wszystkich nieruchomości gminnych.

Gmina ponosi ponadto szereg wydatków bieżących związanych z utrzymaniem cmentarzy komunalnych, np. koszty energii, wody, utrzymania czystości.

Oprócz poniesionych wydatków inwestycyjnych związanych z cmentarzami komunalnymi, w tym poniesionych w latach 2008-2009 wydatków inwestycyjnych na cmentarz komunalny w Ś. oraz wydatków bieżących, Gmina w przyszłości może ponosić kolejne wydatki na cmentarze, w tym kolejne wydatki o charakterze inwestycyjnym, np. rozbudowa, modernizacja, etc. jak również wydatki bieżące.

W uzupełnieniu wniosku Zainteresowany wskazał, że wydatki inwestycyjne i wydatki bieżące ponoszone po zmianie praktyki Gminy w zakresie zarządzania cmentarzami komunalnymi są/będą związane wyłącznie z czynnościami, które zdaniem Gminy są opodatkowane podatkiem VAT. Gmina dotychczas nie dokonywała odliczenia podatku naliczonego od wydatków inwestycyjnych i bieżących związanych z cmentarzami komunalnymi, w okresie po zmianie praktyki Gminy w zakresie zarządzania cmentarzami komunalnymi, bowiem nie miała pewności, czy przysługuje jej prawo do odliczenia VAT i kwestię tą zamierza najpierw potwierdzić w drodze interpretacji indywidualnej Ministra Finansów.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wykonywane od listopada 2013 r. przez Gminę na cmentarzach komunalnych odpłatne czynności stanowią usługi podlegające opodatkowaniu VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, wykonywane od listopada 2013 r. przez Gminę na cmentarzach komunalnych odpłatne czynności stanowią usługi podlegające opodatkowaniu VAT.

UZASADNIENIE stanowiska Gminy

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Stosownie natomiast do treści art. 15 ust. 6 ww. ustawy nie uważa się za podatników organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Jako że jednostki samorządu terytorialnego są wyposażone w osobowość prawną oraz w określonym zakresie wykonują samodzielnie działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, należy uznać, iż spełniają zawartą w tym przepisie definicję podatnika VAT. Oznacza to, że w zakresie czynności cywilnoprawnych dokonywanych przez jednostki samorządu terytorialnego, nawet, gdy dotyczą one zadań własnych gmin, podmioty te powinny być uznawane za podatników VAT.

Zatem w przypadku, gdy Gmina wykonuje czynności na podstawie umów cywilnoprawnych, tj. na warunkach i w okolicznościach właściwych również dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą - powinna być ona traktowana jako podatnik VAT, gdyż w przedmiotowym zakresie działa ona de facto w sposób analogiczny do tych podmiotów.

Stosownie do art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Mając na uwadze fakt, iż dokonywane przez Gminę czynności, o których mowa w opisie stanu faktycznego/zdarzenia przyszłego nie stanowią dostawy towarów, należy wnioskować, iż na gruncie analizowanej ustawy powinny być one traktowane jako odpłatne świadczenie usług.

Gmina pragnie przy tym podkreślić, iż wskazany powyżej sposób traktowania usług cmentarnych, jako czynności podlegających opodatkowaniu VAT, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidulnych wydawanych w imieniu Ministra Finansów.

Przykładowo, w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 11 sierpnia 2009 r., sygn. IBPP1/443-510/09/ES, stwierdzono, że "Jeżeli wszystkie usługi, wskazane we wniosku, świadczone przez Wnioskodawcę (zarówno sprzedaż grobowców w ramach usługi pogrzebowej jak i wyprzedzająco za życia kupującego, z terminem wykupu pochówku bliżej nieokreślonym) zostały prawidłowo zaklasyfikowane do grupowania PKWiU 93.03.1, to podlegają one opodatkowaniu podatkiem VAT według stawki 7% na podstawie art. 41 ust. 2 ustawy o VAT w związku z poz. 160 załącznika Nr 3 do ustawy o VAT".

Podobne stanowisko ten sam Dyrektor zaprezentował w interpretacji indywidualnej z dnia 14 sierpnia 2008 r., sygn. IBPP1/443-873/08/ES, w myśl której "prawidłowe będzie zastosowanie stawki 7%, przy czynności sprzedaży piwnic pod grób podwójny lub pojedynczy w ramach usługi pogrzebowej, a także wyprzedzająco za życia kupującego z terminem pochówku bliżej nieokreślonym, sklasyfikowanej do PKWiU 93.03.1".

Takie stanowisko wyraził również Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 11 maja 2012 r., sygn. ILPP1/443-166/12-2/AWa.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą - opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast w art. 8 ust. 1 ustawy wskazano, że przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT jedynie wówczas, gdy czynności te są wykonywane odpłatnie.

Mając na uwadze powyższe przepisy należy wskazać, że pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą w myśl art. 7 ustawy. Pojęcie usługi zawarte w ustawie jest szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Zauważyć jednak należy, że usługą będzie tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący korzyść o charakterze majątkowym. W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem, aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Wyjaśnić ponadto należy, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usługi w rozumieniu art. 7 ust. 1 oraz art. 8 ust. 1 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Jak wynika z art. 15 ust. 1 ustawy - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - według art. 15 ust. 2 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z kolei, stosownie do art. 15 ust. 6 ustawy - nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Powyższy zapis jest odzwierciedleniem art. 13 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L 347, s. 1 z późn. zm.), zgodnie z którym krajowe, regionalne i lokalne organy władzy oraz inne podmioty prawa publicznego nie są uważane za podatników w związku z działalnością, którą podejmują lub transakcjami, których dokonują jako organy władzy publicznej, nawet jeśli pobierają należności, opłaty, składki lub płatności w związku z takimi działaniami lub transakcjami.

Jednakże w przypadku, gdy podejmują one takie działania lub dokonują takich transakcji, są uważane za podatników w odniesieniu do tych działań lub transakcji, gdyby wykluczenie ich z kategorii podatników prowadziło do znaczących zakłóceń konkurencji. W każdych okolicznościach podmioty prawa publicznego są uważane za podatników w związku z czynnościami określonymi w załączniku I, chyba, że niewielka skala tych działań sprawia, że mogą być one pominięte.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są podatnikami podatku od towarów i usług w zakresie wszelkich czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są przez nie realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Będą to zatem wszystkie realizowane przez te jednostki (urzędy) czynności w sferze ich aktywności cywilnoprawnej, tylko w tym zakresie ich czynności mają charakter działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy.

Wyłączenie z grona podatników VAT organów władzy publicznej jest możliwe tylko wtedy, gdy wykonują one czynności w ramach przypisanych im specyficznych zadań i funkcji państwowych, np. w zakresie administracji, sądownictwa, obrony narodowej. Wówczas wyłączenie z opodatkowania nie prowadzi do naruszenia zasad konkurencji. Organy władzy publicznej są natomiast podatnikami VAT w zakresie czynności, które mają charakter cywilnoprawny, tzn. są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych.

Z opisu sprawy wynika, że Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT. Gmina jest właścicielem czterech cmentarzy komunalnych - (...).

Gmina ponosi wydatki inwestycyjne związane z cmentarzami komunalnymi. W szczególności w latach 2008-2009 r. Gmina zrealizowała inwestycję na cmentarzu komunalnym w Ścięgnach. Wydatki te związane były z budową ogrodzenia oraz budową kaplicy cmentarnej. Wartość inwestycji przekroczyła 15 tys. PLN netto. Przedmiotowe wydatki zostały udokumentowane przez dostawcóww.ykonawców fakturami VAT z wykazanymi na nich kwotami VAT. Inwestycję tę Gmina sfinansowała wyłącznie ze środków własnych.

Po zakończeniu inwestycji administrowanie Cmentarzem w Ś. (jak również pozostałymi cmentarzami) zostało powierzone Sp. z o.o. (dalej: PUK lub Zarządca), który to podmiot pierwotnie pobierał opłaty cmentarne za usługi świadczone na terenie cmentarzy w swoim imieniu i na swoją rzecz. Opłaty stanowiły przychód PUK i to PUK odprowadzał podatek VAT należny z tytułu świadczenia usług cmentarnych.

Z racji rozwiązania PUK w drodze likwidacji, w listopadzie 2013 r., Gmina zmieniła swoją praktykę w zakresie zarządzania cmentarzami komunalnymi. Gmina począwszy od 1 listopada 2013 r. rozpoczęła wykonywanie odpłatnych czynności na cmentarzach komunalnych w swoim imieniu i na swoją rzecz, do których należy w szczególności:

* udostępnienie miejsca pogrzebowego na 20 lat,

* umożliwienie rezerwacji miejsca pogrzebowego na 20 lat,

* udostępnienie miejsca pogrzebowego na urnę na 20 lat,

* umożliwienie zakładom pogrzebowym wykonanie pochówku lub ekshumacji,

* umożliwienie wjazdu samochodem do 3,5 tony na teren cmentarza,

* umożliwienie ustawiania pomników,

* udostępnienie kaplicy cmentarnej przy pochówkach.

Z tytułu wykonywania powyższych czynności, Gmina pobiera opłaty, dokumentuje je fakturami VAT, wykazuje w rejestrach sprzedaży i w deklaracjach VAT oraz rozlicza z tego tytułu podatek należny. Pobrane opłaty stanowią dochód własny Gminy.

Gmina pragnie podkreślić, iż przedmiotowe wydatki inwestycyjne dotyczą tylko i wyłącznie cmentarzy komunalnych i działalności cmentarnej. W szczególności nie są to wydatki o charakterze ogólnym, które dotyczyłyby np. wszystkich nieruchomości gminnych.

Gmina ponosi ponadto szereg wydatków bieżących związanych z utrzymaniem cmentarzy komunalnych, np. koszty energii, wody, utrzymania czystości.

Oprócz poniesionych wydatków inwestycyjnych związanych z cmentarzami komunalnymi, w tym poniesionych w latach 2008-2009 wydatków inwestycyjnych na cmentarz komunalny w Ś. oraz wydatków bieżących, Gmina w przyszłości może ponosić kolejne wydatki na cmentarze, w tym kolejne wydatki o charakterze inwestycyjnym, np. rozbudowa, modernizacja, etc. jak również wydatki bieżące.

Wydatki inwestycyjne i wydatki bieżące ponoszone po zmianie praktyki Gminy w zakresie zarządzania cmentarzami komunalnymi są/będą związane wyłącznie z czynnościami, które zdaniem Gminy są opodatkowane podatkiem VAT. Gmina dotychczas nie dokonywała odliczenia podatku naliczonego od wydatków inwestycyjnych i bieżących związanych z cmentarzami komunalnymi, w okresie po zmianie praktyki Gminy w zakresie zarządzania cmentarzami komunalnymi, bowiem nie miała pewności, czy przysługuje jej prawo do odliczenia VAT i kwestię tą zamierza najpierw potwierdzić w drodze interpretacji indywidualnej Ministra Finansów.

Wątpliwości Wnioskodawcy budzi m.in. kwestia, czy wykonywane od listopada 2013 r. przez Gminę na cmentarzach komunalnych odpłatne czynności stanowią usługi podlegające opodatkowaniu VAT.

Mając na uwadze opis sprawy oraz powołane przepisy stwierdzić należy, że świadczenie usług wskazanych we wniosku na podstawie umów cywilnoprawnych zawartych pomiędzy Gminą a odbiorcami usług jest niewątpliwie czynnością cywilnoprawną. Zatem Gmina nie działa/nie będzie działać jako organ władzy publicznej i w konsekwencji, nie może/nie będzie mogła skorzystać z wyłączenia od opodatkowania, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy.

Wobec powyższego, odpłatne świadczenie usług cmentarnych na podstawie umów cywilnoprawnych zawartych z odbiorcami tych usług, skutkujące uzyskiwaniem korzyści majątkowej po stronie Gminy, podlega/będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem VAT, a obrót z tego tytułu powoduje obowiązek odprowadzenia należnego podatku VAT.

Bowiem, należy zauważyć, że każda czynność wykonana przez podatnika, której efektem jest świadczenie na rzecz drugiego podmiotu, jest w podatku od towarów i usług traktowana jako świadczenie usługi, ponieważ usługą jest każde świadczenie wykonane przez podatników w ramach działalności, które nie jest dostawą towarów.

W rezultacie, biorąc pod uwagę przepisy ustawy oraz ww. okoliczności przedstawione przez Wnioskodawcę stwierdzić należy, że odpłatne czynności wykonywane od listopada 2013 r. przez Gminę na cmentarzach komunalnych stanowią/stanowić będą świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy podlegające opodatkowaniu podatkiem VAT, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1ustawy.

Interpretacja dotyczy:

* zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia,

* zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Tut. Organ informuje, że w pozostałym zakresie wniosku zostały wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.