ILPP2/443-418/14-2/SJ

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z 7 kwietnia 2014 r. (data wpływu 10 kwietnia 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT sprzedaży nieruchomości zabudowanej w drodze licytacji komorniczej - jest nieprawidłowe.

W dniu 10 kwietnia 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT sprzedaży nieruchomości zabudowanej w drodze licytacji komorniczej.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Komornik Sądowy prowadzi postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużniczce K. Egzekucja została skierowana m.in. do nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym, jednorodzinnym, wolnostojącym, niepodpiwniczonym, parterowym położonej w miejscowości S., gmina K., działka nr (...) o pow. 0,0811 ha. Dla przedmiotowej nieruchomości Sąd Rejonowy w X wydział V Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...).

Zgodnie z miejscowym planem ogólnym zagospodarowania przestrzennego zatwierdzonym uchwałą Rady Miejskiej w K. ww. nieruchomość położona jest w kompleksie terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, jednorodzinną i wielorodzinną z dopuszczalnymi usługami.

* dłużniczka nabyła ww. nieruchomość na podstawie umowy kupna-sprzedaży od osoby fizycznej;

* dłużniczka jest czynnym zarejestrowanym płatnikiem podatku od towarów i usług, prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą;

* dłużniczka nabyła nieruchomość jako osoba fizyczna. Nieruchomość nie została nabyta w ramach działalności gospodarczej;

* dłużniczka nie wykorzystuje nieruchomości w działalności gospodarczej;

* dłużniczka nie udostępniała ww. nieruchomości osobom trzecim na podstawie umów cywilnoprawnych;

* dłużniczka nie ponosiła jakichkolwiek nakładów w celu przygotowania nieruchomości do sprzedaży;

* dłużniczce nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego;

* dłużniczka nie ponosiła wydatków na ulepszenie ww. nieruchomości.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy wskutek sprzedaży ww. nieruchomości w drodze licytacji publicznej Komornik Sądowy obowiązany jest odprowadzić podatek od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, Komornik Sądowy stoi na stanowisku, że dostawa ww. nieruchomości jest opodatkowana podatkiem od towarów i usług (stawka podatku 23%).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 18 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą - organy egzekucyjne określone w ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 1954 z późn. zm.) oraz komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.

Z treści powyższego przepisu wynika, że komornik sądowy jest płatnikiem podatku od dostawy towaru dokonywanej w trybie egzekucji, w przypadku, gdy wykonuje czynności egzekucyjne. Przez czynność egzekucyjną należy rozumieć każde formalne, oparte na przepisach procesowych, działanie uprawnionego organu egzekucyjnego wywołujące skutek prawny dla prowadzonej egzekucji.

Definicja płatnika została zawarta w art. 8 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.), zgodnie z którym - płatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, obowiązana na podstawie przepisów prawa podatkowego do obliczenia i pobrania od podatnika podatku i wpłacenia go we właściwym terminie organowi podatkowemu.

Podatnikiem natomiast - stosownie do treści art. 7 § 1 ww. ustawy - jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Przepis art. 30 § 1 powołanej ustawy stanowi, że płatnik, który nie wykonał obowiązków określonych w art. 8, odpowiada za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony.

W świetle cyt. wyżej przepisów, płatnikami podatku od towarów i usług (czyli podmiotami zobowiązanymi do obliczania, poboru podatku od podatnika i wpłaty podatku na konto organu podatkowego) mogą być organy egzekucyjne oraz komornicy sądowi. Sytuacja taka ma miejsce, gdy w wykonaniu czynności egzekucyjnych organy te dokonują dostawy towarów należących do podatnika lub przez niego posiadanych z naruszeniem przepisów. Sformułowanie "płatnikami" oznacza, że organy te nie stają się z tytułu wykonania powyższych czynności podatnikami podatku od towarów i usług, lecz pełnią jedynie rolę płatnika w odniesieniu do podatku należnego z tytułu sprzedanych (zlicytowanych) towarów należących do podatnika, w stosunku do którego toczy się postępowanie egzekucyjne.

Zaznaczenia wymaga, że komornik sądowy dokonuje transakcji w imieniu podatnika - dłużnika. Prowadzona przez niego sprzedaż towarów będących własnością dłużnika, będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług, gdy do rozliczenia tego podatku byłby zobowiązany dłużnik. Natomiast w przypadku, gdy powyższa czynność nie podlegałaby opodatkowaniu tym podatkiem lub byłaby od niego zwolniona, komornik sądowy nie będzie obowiązany do odprowadzenia podatku.

Komornik sądowy pełni w tym przypadku rolę pośrednika pomiędzy podatnikiem, a organem podatkowym, przekazując organowi środki pieniężne podatnika. Uzasadnione jest to charakterem odpłatnej dostawy następującej w ramach wykonywania czynności egzekucyjnych. Jeżeli bowiem dłużnik niesolidnie spłaca swoje zobowiązania i w celu wyegzekwowania należności wszczęto przeciwko niemu postępowanie egzekucyjne, to istnieją podstawy do uznania, że nie uiści również podatku należnego w związku z dostawą dokonaną w ramach egzekucji. Nie bez znaczenia jest także fakt, że podatnik, będący dłużnikiem, zazwyczaj nie otrzymuje kwot uzyskanych przez organ egzekucyjny ze sprzedaży towarów w wykonaniu czynności egzekucyjnych. Prawdopodobne jest zatem, że podatnik nie posiada innych środków finansowych umożliwiających uiszczenie należnego podatku. Ustanowienie organu egzekucyjnego płatnikiem zapewnia odprowadzenie należnego podatku przez organ przeprowadzający dostawę w ramach czynności egzekucyjnych.

Zatem komornik sądowy zobowiązany jest do przestrzegania przepisów ustawy o podatku od towarów i usług i do uwzględnienia w trakcie sprzedaży licytacyjnej towarów okoliczności decydujących o jej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Przepis art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy stanowi, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Towarami - według art. 2 pkt 6 ustawy - są rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Zatem w świetle przytoczonych powyżej przepisów, nieruchomość spełnia definicję towaru określoną w art. 2 pkt 6, a jej sprzedaż traktowana jest jako odpłatna dostawa towarów na terytorium kraju.

Należy podkreślić, że opodatkowanie podatkiem od towarów i usług będzie miało miejsce wówczas, jeżeli spełnione zostaną przesłanki o charakterze przedmiotowym, tj. wystąpi czynność podlegająca opodatkowaniu w oparciu o przepis art. 5 ust. 1 ustawy i podmiotowym, tj. gdy czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zostanie dokonana przez osobę (lub jednostkę organizacyjną) będącą podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, działającą w takim charakterze.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy - podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - na mocy art. 15 ust. 2 ustawy - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że dostawa towarów (w tym przypadku nieruchomości) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywana jest przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do danej transakcji. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnej dostawy, mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Aby zatem dostawę towarów (nawet jednorazową) uznać za działalność gospodarczą, należy wykazać, że w momencie jej realizacji podatnik miał zamiar dokonywać takich czynności wielokrotnie, a wykorzystywane przez niego towary, czy usługi zostały nabyte w celu spożytkowania ich do wykonywania tej czynności.

Zauważyć należy, że warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług w świetle powyższych przepisów jest spełnienie dwóch przesłanek łącznie: po pierwsze dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, po drugie - czynność została wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonaniem jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem "podatnik" tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

W kontekście powyższego należy stwierdzić, że każdy, kto dokonuje czynności, które są konieczne do przyszłego wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy o podatku VAT, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług.

Natomiast nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług ten, kto jako osoba fizyczna dokonuje jednorazowych, okazjonalnych transakcji, za które nie jest przewidziana ściśle regularna zapłata oraz nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Z przedstawionych przepisów wynika więc, że jeśli osoba fizyczna dokonuje zbycia ze swojego majątku prywatnego nieruchomości, a czynność ta wykonywana jest jednorazowo lub okazjonalnie, w warunkach wskazujących, że działanie to nie jest czynione z zamiarem jego powtarzania (kontynuowania) i nie zmierza do nadania mu stałego charakteru, transakcja taka nie może być uznana za działalność gospodarczą, w rozumieniu cytowanego wyżej art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Mając powyższe na względzie należy stwierdzić, że uznanie, czy dany podmiot w odniesieniu do konkretnej czynności działa jako podatnik podatku od towarów i usług, wymaga oceny każdorazowo odnoszącej się do okoliczności faktycznych danej sprawy.

Przyjęcie, że dany podmiot sprzedając nieruchomość działa w charakterze podatnika prowadzącego handlową działalność gospodarczą (jako handlowiec) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną). Przejawem zaś takiej aktywności określonej osoby w zakresie obrotu nieruchomościami, która może wskazywać, że jej czynności przybierają formę zorganizowaną może być np.: działania marketingowe podjęte w celu sprzedaży nieruchomości, wykraczające poza zwykłe formy ogłoszenia, najem, dzierżawa nieruchomości, czy prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie usług deweloperskich lub innych tego rodzaju usług o zbliżonym charakterze. Przy czym, na tego rodzaju aktywność "handlową" wskazywać musi ciąg powyżej przytoczonych okoliczności, a nie stwierdzenie jedynie faktu wystąpienia pojedynczych z nich.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca będący komornikiem sądowym prowadzi postępowanie egzekucyjne przeciwko dłużniczce. Egzekucja została skierowana m.in. do nieruchomości gruntowej zabudowanej budynkiem mieszkalnym, jednorodzinnym, wolnostojącym, niepodpiwniczonym, parterowym położonej w miejscowości S., gmina K., działka nr. o pow. 0,0811 ha - dla przedmiotowej nieruchomości Sąd Rejonowy w X wydział V Ksiąg Wieczystych prowadzi księgę wieczystą nr (...) Zgodnie z miejscowym planem ogólnym zagospodarowania przestrzennego zatwierdzonym uchwałą Rady Miejskiej w K. ww. nieruchomość położona jest w kompleksie terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową, jednorodzinną i wielorodzinną z dopuszczalnymi usługami. Jak wskazał Wnioskodawca:

* dłużniczka nabyła ww. nieruchomość na podstawie umowy kupna-sprzedaży od osoby fizycznej;

* dłużniczka jest czynnym zarejestrowanym płatnikiem podatku od towarów i usług, prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą;

* dłużniczka nabyła nieruchomość jako osoba fizyczna. Nieruchomość nie została nabyta w ramach działalności gospodarczej;

* dłużniczka nie wykorzystuje nieruchomości w działalności gospodarczej;

* dłużniczka nie udostępniała ww. nieruchomości osobom trzecim na podstawie umów cywilnoprawnych;

* dłużniczka nie ponosiła jakichkolwiek nakładów w celu przygotowania nieruchomości do sprzedaży;

* dłużniczce nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego;

* dłużniczka nie ponosiła wydatków na ulepszenie ww. nieruchomości.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii, czy od sprzedaży przedmiotowej nieruchomości Komornik Sądowy jest obowiązany odprowadzić podatek VAT.

Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz opis sprawy należy wskazać, że w przedmiotowej sprawie brak jest przesłanek pozwalających uznać, że dłużniczka wystąpi w charakterze podatnika. Co prawda dłużniczka prowadzi działalność gospodarczą i jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, jednakże nieruchomość będąca przedmiotem wniosku nabyła jako osoba fizyczna do majątku prywatnego, bez związku z prowadzoną działalnością. Nieruchomość nabyto od osób fizycznych i w żaden sposób nie była wykorzystywana do prowadzenia działalności gospodarczej. Dłużniczka nie ponosiła wydatków na ulepszenie nieruchomości, nie poczyniła żadnych nakładów w celu przygotowania nieruchomości do sprzedaży i nie udostępniała jej osobom trzecim na podstawie umów cywilno-prawnych.

Dokonując analizy przedstawionego we wniosku stanu faktycznego w kontekście wyżej powołanego art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy stwierdzić należy, że dłużniczki nie można uznać za podatnika podatku od towarów i usług z tytułu sprzedaży nieruchomości będącej przedmiotem wniosku. Nieruchomość została nabyta do majątku prywatnego dłużniczki i nie była wykorzystywana w prowadzonej działalności gospodarczej. Zatem jej sprzedaż jest działaniem jednostkowym i nie ma znamion aktywnej działalności w zakresie handlu nieruchomościami. Wobec tego należy stwierdzić, że sprzedaż ww. nieruchomości stanowi działanie w sferze prywatnej.

Zatem mając powyższe na uwadze dłużniczka sprzedając wymienioną nieruchomość korzysta z przysługującego jej prawa do rozporządzania majątkiem osobistym, co nie jest wykonywaniem działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Brak tego statusu pozbawia dłużniczkę cech podatnika podatku VAT, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy, a dostawę nieruchomości cech czynności opodatkowanej, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Wobec powyższego, z uwagi na fakt, że dłużniczka - właściciel nieruchomości nie występuje w charakterze podatnika, komornik z tytułu sprzedaży przedmiotowej nieruchomości w drodze licytacji nie stanie się płatnikiem podatku VAT.

Biorąc pod uwagę treść powołanych przepisów oraz opis sprawy należy stwierdzić, że sprzedaż przedmiotowej nieruchomości w drodze licytacji komorniczej nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Tym samym Wnioskodawca - Komornik dokonujący w świetle art. 18 ustawy - dostawy ww. nieruchomości nie jest zobowiązany do naliczenia i uiszczenia za dłużnika należnego podatku od towarów i usług.

Zauważa się, że stosownie do przepisu art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Należy zatem zaznaczyć, że wydając niniejszą interpretację tut. Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie sprawy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego stanu faktycznego, udzielona interpretacja traci swą aktualność.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.