ILPP2/443-39/09-2/MN - Opodatkowanie nabycia wierzytelności w celu ich dalszej windykacji na własny rachunek.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 12 stycznia 2009 r. (data wpływu 13 stycznia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności - jest nieprawidłowe.

W dniu 13 stycznia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawcą jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, utworzoną zgodnie z przepisami kodeksu spółek handlowych, mającą siedzibę w Polsce. Przedmiotem działalności gospodarczej Zainteresowanego jest, zapisane w umowie Spółki, pośrednictwo finansowe pozostałe gdzie indziej niesklasyfikowane (PKD 65.23.Z) oraz działalność pomocnicza finansowa gdzie indziej niesklasyfikowana (PKD 67.12.Z). Spółka chce/zajmuje się usługami w zakresie usług pośrednictwa finansowego: PKWiU Sekcja j ex (65-67). Jest zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca zamierza ze środków własnych nabywać wierzytelności innych podmiotów gospodarczych - wierzycieli pierwotnych - w drodze umowy sprzedaży wierzytelności. Spółka przewiduje, że część z wierzycieli pierwotnych nie będzie podatnikami podatku od towarów i usług. Nie wyklucza nabywania wierzytelności zobowiązań naturalnych (przedawnionych). Essentialia negotii takiej umowy obejmować będą jedynie: wskazanie Cesjonariusza i Cedenta, oznaczenie wierzytelności, dłużnika oraz cenę za którą wierzytelność będzie nabywana. Nabyta wierzytelność wejdzie w skład przedsiębiorstwa Spółki jako jej aktywa. Umowa nie będzie nakładała na Wnioskodawcę jakiegokolwiek innego (poza zapłatą "ceny") obowiązku świadczenia na rzecz Cedenta. Zapisy umowy nie przewidują też możliwości powrotnego przeniesienia wierzytelności z powrotem na dotychczasowego wierzyciela pierwotnego. Wierzytelności będą nabywane po cenie niższej od wartości nominalnej. Zainteresowany zamierza we własnym imieniu egzekwować na własny rachunek i ryzyko nabytą wierzytelność lub doprowadzić do ugody z dłużnikiem.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z treścią art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku Nr 4 do ustawy. Pod pozycją 3 tego załącznika znajduje się zwolnienie usługi pośrednictwa finansowego z obowiązku płacenia podatku od towarów i usług. Jednocześnie opisane wyżej nabycie przez Zainteresowanego wierzytelności nie stanowi usługi ściągania długów oraz factoringu.

Nabycie wierzytelności oraz włączenie jej do majątku Cesjonariusza, bez obowiązku jej późniejszego zwrotu Cedentowi nie stanowi usługi ściągania długów. Natomiast samo pojęcie factoringu nie zostało nigdzie wyjaśnione i jako prawnie niesprecyzowane nie może rodzić dla podatnika żadnych negatywnych konsekwencji. Ustawodawca nie stwierdził, że umowa cesji wierzytelności (art. 509 k.c. i następne) stanowi umowę factoringu.

Ponadto, w załączniku Nr 4 do ustawy, ustawodawca posługuje się funktorem koniunkcji "oraz". Wykładnia językowa w takim przypadku nakazuje przyjąć, że wolą ustawodawcy było spełnienie obu tych przesłanek łącznie, aby nastąpiło wyłączenie zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Dlatego - zdaniem Wnioskodawcy - w przypadku, gdy umowa sprzedaży wierzytelności nie jest obwarowana żadnymi innymi, poza zapłatą ceny, obowiązkami na rzecz Cedenta, to takie przeniesienie wierzytelności nie stanowi usługi ściągania długów oraz factoringu, przez co jest to czynność zwolniona od podatku od towarów i usług.

Podobnie wypowiedział się NSA w orzeczeniach: I SA/Łd 1239/2006 z dnia 27 lutego 2007 r. i III SA/Wa 783/2008 z dnia 3 września 2008 r.

Podsumowując, opisane nabycie wierzytelności nie jest wyłączone ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem od towarów i usług, o którym mowa w załączniku Nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług. Ponadto, w stosunku do wierzycieli pierwotnych, którzy nie są podatnikami podatku od towarów i usług (np. banki), wystawianie opodatkowanej faktury VAT pozbawione jest uzasadnienia ekonomicznego.

Natomiast podstawą opodatkowania dla nabywcy wierzytelności jest, zdaniem Zainteresowanego, różnica między wartością nabycia, a ceną nominalną - wartość brutto.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również (m.in.) przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej (...).

Zakup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub w celu dalszej ich sprzedaży mieści się w zakresie usług pośrednictwa finansowego - sklasyfikowanych według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w sekcji j ex (65-67). w tak pojmowanej usłudze mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji) polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem), a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, iż w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, w związku z poz. 3 załącznika Nr 4 do ustawy, zwalnia się od podatku usługi pośrednictwa finansowego - sklasyfikowane według PKWiU w sekcji j ex (65-67). z powyższego zwolnienia wyłączone zostały enumeratywnie wymienione rodzaje usług pośrednictwa finansowego - m.in. usługi ściągania długów i factoringu (poz. 3 pkt 5 załącznika Nr 4).

Wyłączenie usług ściągania długów i factoringu ze zwolnienia od podatku od towarów i usług zgodne jest z przepisem art. 13B (1) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz. U. UE. L. Nr 145, poz. 1 z późn. zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r. oraz art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L. Nr 347, poz. 1 z późn. zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r.

Dodatkowo wskazać należy, że Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, definiując factoring, o którym mowa w ww. przepisie Szóstej Dyrektywy podkreślił, iż działalność gospodarcza, w ramach której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, podejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13B (d) (3) tej Dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w tym przepisie.

Usługi ściągania długów i factoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady factoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności, pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

Powyższe oznacza, że to od treści umowy i od dokonanych między stronami ustaleń zależeć będzie charakter umowy związanej z obsługą finansową.

Umowa zawarta pomiędzy cedentem a cesjonariuszem polega w takim przypadku na przelewie wierzytelności z cedenta na cesjonariusza, który przejmuje wierzytelność w celu jej realizacji we własnym imieniu, jak to wynika z przedstawionego zdarzenia przyszłego.

Transakcje tego rodzaju bez wątpienia powodują "uwolnienie" pierwotnych wierzycieli (cedentów) od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowią czynności odzyskiwania długów wyłączone ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż Spółka zamierza nabywać wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie. Okoliczność ta wskazuje, iż celem tych transakcji (zamiarem Wnioskodawcy) będzie właśnie ściąganie długów. To zaś skutkuje, w tym konkretnym przypadku, wyłączeniem transakcji ze zwolnienia od opodatkowania.

W związku z powyższym, przedmiotowe transakcje nabycia wierzytelności w celu ściągania długów będą wyłączone ze zwolnienia przedmiotowego, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z załącznikiem Nr 4 poz. 3 do ustawy - na podstawie poz. 3 pkt 5 ww. załącznika.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Mając powyższe na uwadze, Wnioskodawca, jako nabywca wierzytelności, świadczy usługę ściągania długów, z tytułu której jest podatnikiem i która podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki 22%.

Natomiast odnośnie podstawy opodatkowania czynności będących przedmiotem wniosku, należy zauważyć, że zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W świetle powyższego, podstawą opodatkowania opisanych w zapytaniu czynności, polegających na nabywaniu wierzytelności, jest różnica pomiędzy wartością nominalną wierzytelności, a wartością, którą Spółka zapłaci wierzycielowi pierwotnemu, pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Ponadto należy stwierdzić, iż powołane przez Wnioskodawcę wyroki Sądów Administracyjnych są rozstrzygnięciami w konkretnych sprawach, osadzonych w określonych stanach faktycznych i tylko do nich się zawężają, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.