ILPP2/443-1141/13-2/MN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z 21 listopada 2013 r. (data wpływu 27 listopada 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku w odniesieniu do zapłaty uzyskiwanej z tytułu obejmowania Klientów Spółki ochroną ubezpieczeniową w ramach zawartych umów ubezpieczenia grupowego - jest prawidłowe.

W dniu 27 listopada 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku w odniesieniu do zapłaty uzyskiwanej z tytułu obejmowania Klientów Spółki ochroną ubezpieczeniową w ramach zawartych umów ubezpieczenia grupowego.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka, zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług, prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie świadczenia usług leasingu oraz udzielania pożyczek pozwalających klientom Spółki (dalej łącznie jako "Klienci Spółki") korzystać z aktywów rzeczowych niezbędnych w prowadzonej przez Klientów Spółki działalności gospodarczej.

Odpowiadając na zapotrzebowanie Klientów Spółki odnośnie możliwości skorzystania z szerszej gamy usług niż tylko usługi leasingu / pożyczki, Spółka oferować będzie fakultatywne produkty ubezpieczeniowe (dalej: "produkty dodatkowe").

Produkty dodatkowe oferowane będą w oparciu o tzw. grupowe umowy ubezpieczenia unormowane w art. 808 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks Cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Oznacza to, że Spółka, we własnym imieniu, przystępując do grupowej umowy ubezpieczenia będzie miała możliwość objęcia ochroną ubezpieczeniową tych Klientów Spółki, którzy wyrażą chęć przystąpienia do danego typu ubezpieczenia.

Produkty dodatkowe obejmować będą m.in. ubezpieczenia typu GAP (ubezpieczenie od ryzyka utraty wartości pojazdu), assistance, ochrona prawna, ubezpieczenie spłaty zadłużenia, itp. Zakup tego typu produktów będzie fakultatywny, tj. Spółka nie przewiduje, co do zasady, wprowadzenia obowiązku zakupu któregokolwiek z produktów dodatkowych w związku z zawarciem umowy leasingu / pożyczki. Jednocześnie mogą zdarzyć się wyjątkowe sytuacje, w przypadku których z uwagi na przedmiot umowy leasingu / pożyczki bądź specyficzne uwarunkowania Klienta Spółki zawierającego tego typu umowę (zwiększone ryzyko ekonomiczne), Spółka wymagać będzie od danego klienta dodatkowego zabezpieczenia w postaci wybranego produktu dodatkowego (np. assistance medycznego, ochrony prawnej lub ubezpieczenia od ryzyka utraty wartości pojazdu).

Wnioskodawca przy tym podkreśla, że w odniesieniu do produktów dodatkowych, nie będzie samodzielnie i bezpośrednio świadczyć usług ubezpieczeniowych, lecz skorzysta z oferty podmiotów zajmujących się profesjonalnie świadczeniem usług ubezpieczeniowych. Klienci Spółki dokonywać będą opłaty składek ubezpieczeniowych za pośrednictwem Spółki, tj. płatności Klientów Spółki z tytułu składek ubezpieczeniowych nie będą następować bezpośrednio na rzecz ubezpieczyciela, lecz zostaną przekazane do Wnioskodawcy. Jednocześnie, to po stronie Spółki spoczywać będzie obowiązek uregulowania płatności względem ubezpieczyciela.

Wartość składek przekazywanych przez Klientów Spółki do Wnioskodawcy odpowiadać będzie wartości składek, do których uregulowania na rzecz ubezpieczyciela (z racji zawarcia grupowej umowy ubezpieczenia i objęcia danego Klienta Spółki ochroną ubezpieczeniową) zobowiązany będzie Wnioskodawca. Wartość składek ubezpieczeniowych wynikająca z nabytych przez Klientów Spółki produktów dodatkowych będzie mogła zostać rozłożona na 12 miesięcznych rat. W każdym przypadku suma tych 12 rat odpowiadać będzie wartości rocznej składki ubezpieczeniowej, do której uregulowania zobowiązany będzie Wnioskodawca.

Spółka podkreśla, że w żadnym przypadku nie będzie doliczać marży bądź innych narzutów z tytułu przenoszenia (refakturowania) kosztów składki ubezpieczeniowej na Klientów Spółki.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2014 r., Spółka będzie uprawniona do korzystania ze zwolnienia od podatku VAT, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT w odniesieniu do zapłaty uzyskiwanej z tytułu obejmowania Klientów Spółki ochroną ubezpieczeniową w ramach zawartych przez Spółkę umów ubezpieczenia grupowego.

Zdaniem Wnioskodawcy, będzie on uprawniony do skorzystania ze zwolnienia od podatku VAT, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT w odniesieniu do zapłaty uzyskiwanej z tytułu obejmowania Klientów Spółki ochroną ubezpieczeniową w ramach zawartych przez Spółkę umów ubezpieczenia grupowego.

Zgodnie z art. 8 ust. 2a ustawy o VAT, "w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi".

Powyższy przepis stanowi usankcjonowanie powszechnej wśród podatników praktyki refakturowania, tj. przenoszenia kosztu danej usługi na jej faktycznego beneficjenta. Przepis ten opiera się przy tym na fikcji prawnej, gdyż przy jego stosowaniu przyjmuje się, że podmiot dokonujący refakturowania najpierw sam otrzymał, a następnie wyświadczył usługi będące przedmiotem refakturowania.

W ocenie Wnioskodawcy, prawidłowość poglądu, że do przedstawionej w stanie faktycznym sytuacji powinien znaleźć zastosowanie art. 8 ust. 2a ustawy o VAT wynika m.in. z treści wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: "Trybunał") w sprawie C-349/96 Card Protection Plan z 25 lutego 1999 r. (dalej: "Wyrok CPP").

W Wyroku CPP Trybunał stwierdził, że w przypadku zakupu polisy grupowej od zakładu ubezpieczeń, na podstawie której następnie nabywca tej polisy obejmuje ochroną ubezpieczeniową swoich klientów, dla celów VAT wyróżnić należy dwie odrębne transakcje usługowe, tj.:

* usługę ubezpieczeniową świadczoną pomiędzy zakładem ubezpieczeń a nabywcą polisy grupowej, a następnie

* usługę ubezpieczeniową świadczoną pomiędzy nabywcą polisy grupowej a jego klientami objętymi ochroną ubezpieczeniową w oparciu o polisę grupową nabywcy.

W efekcie, w świetle Wyroku CPP, również druga z powyższych czynności powinna zostać uznana dla celów VAT za usługę. Tym samym, w ocenie Wnioskodawcy, w odniesieniu do sytuacji przedstawionej w stanie faktycznym uzasadnione jest zastosowanie art. 8 ust. 2a ustawy o VAT, gdyż:

* czynność wykonywana przez Spółkę (tekst jedn.: obejmowanie ochroną ubezpieczeniową Klientów Spółki w oparciu o zawarte grupowe umowy ubezpieczenia) powinna być uznana dla celów VAT za transakcję usługową

* w odniesieniu do tej czynności Spółka we własnym imieniu będzie zawierać umowy grupowego ubezpieczenia dotyczące produktów dodatkowych, a jednocześnie

* ostatecznym beneficjentem produktów dodatkowych nie będzie Spółka, lecz Klienci Spółki (Spółka działać będzie na rzecz osób trzecich).

Zaistnienie powyższych warunków, w ocenie Wnioskodawcy, spełnia hipotezę normy prawnej przewidzianej art. 8 ust. 2a ustawy o VAT, a tym samym, uzasadnia zastosowanie tego przepisu do omawianej sytuacji.

W ocenie Wnioskodawcy, powyższe powoduje, że Spółka zobowiązana będzie ustalić podstawę opodatkowania w związku z wyświadczeniem usług w rozumieniu art. 8 ust. 2a ustawy o VAT (tekst jedn.: z tytułu czynności obejmowania Klientów Spółki ochroną ubezpieczeniową w ramach zawartych umów ubezpieczenia grupowego).

Przepisem, który w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. reguluje kwestie związane z ustalaniem wielkości podstawy opodatkowania jest art. 29a ustawy o VAT. Zgodnie z ust. 1 wskazanego przepisu, "podstawą opodatkowania (...) jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika".

W świetle powyższego, zdaniem Wnioskodawcy, za podstawę opodatkowania z tytułu obejmowania Klientów Spółki ochroną ubezpieczeniową w ramach zawartych przez Spółkę umów ubezpieczenia grupowego powinna zostać uznana wartość składek ubezpieczeniowych, do których ponoszenia zobowiązali się Klienci Spółki. Ta wartość stanowić będzie bowiem zapłatę, która w świetle uregulowań umownych pomiędzy Spółką a Klientami Spółki, należna będzie Spółce.

Zdaniem Wnioskodawcy, w celu ustalenia sposobu opodatkowania zapłaty z tytułu opisanej powyżej czynności należy posłużyć się treścią art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT. Przepis ten mówi, że zwalnia się od podatku m.in. usługi ubezpieczeniowe (...), a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek".

Wnioskodawca przy tym zauważa, że w jego ocenie, ustawa o VAT w art. 43 ust. 1 pkt 37 odnosi się również do sytuacji, w ramach której ochrona ubezpieczeniowa udzielana jest w oparciu o grupowe polisy ubezpieczenia (tekst jedn.: ubezpieczający świadczy usługi ubezpieczeniowe w oparciu o zawierane przez niego umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek). Uregulowanie to odpowiada przy tym tezom wynikającym z treści Wyroku CPP.

W powołanym Wyroku CPP Trybunał stwierdził, że w przypadku zakupu polisy grupowej od zakładu ubezpieczeń, na podstawie której następnie nabywca tej polisy obejmuje ochroną ubezpieczeniową swoich klientów, dla celów VAT do czynienia mamy z dwiema, odrębnymi transakcjami, tj.:

* usługą ubezpieczeniową świadczoną pomiędzy zakładem ubezpieczeń a nabywcą polisy grupowej, oraz

* usługą ubezpieczeniową świadczoną pomiędzy nabywcą polisy grupowej a jego klientami objętymi ochroną ubezpieczeniową w oparciu o polisę grupową nabywcy.

Wnioskodawca przy tym podkreśla, że także w odniesieniu do drugiej z tych usług Trybunał stwierdził, że świadczenie polegające na objęciu swoich klientów ochroną ubezpieczeniową nabytą od zakładu ubezpieczeń w oparciu o grupową umowę ubezpieczenia należy traktować dla celów VAT jako transakcję ubezpieczeniową świadczoną przez ubezpieczającego na rzecz osób przystępujących do ubezpieczenia grupowego.

W efekcie, zdaniem Wnioskodawcy, w odniesieniu do zapłaty uzyskiwanej z tytułu obejmowania Klientów Spółki ochroną ubezpieczeniową w ramach zawartych przez Spółkę umów ubezpieczenia grupowego, Spółka powinna zastosować zwolnienie od podatku VAT wynikające z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Wnioskodawca przy tym zauważa, że powyższe stanowisko jest zgodne z wydaną przez Ministra Finansów 26 czerwca 2013 r. interpretacją ogólną przepisów prawa podatkowego (sygn. PT3/033/1/101/AEW/13/63224, dalej "Interpretacja Ogólna").

Interpretacja Ogólna nie odnosi się wprawdzie wprost do ubezpieczeń grupowych, niemniej w ocenie Wnioskodawcy, stanowi wytyczną odnośnie do prawidłowego sposobu traktowania tego typu czynności na gruncie przepisów ustawy o VAT.

Zgodnie ze stanowiskiem Ministra Finansów wyrażonym w Interpretacji Ogólnej: "jeżeli leasingodawca ubezpiecza przedmiot leasingu, obciążając dokładnym kosztem tego ubezpieczenia leasingobiorcę a analiza okoliczności stanu faktycznego sprawy, dokonana przy uwzględnieniu wskazówek wynikających z wyroku TSUE z 17 stycznia 2013 r. w sprawie C-224/11, prowadzi do konkluzji, że są to usługi odrębne w świetle przepisów ustawy o VAT, czynność ta stanowi transakcję ubezpieczeniową w rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 37 Ustawy o VAT".

Zdaniem Wnioskodawcy, przedstawiona w opisie stanu faktycznego sytuacja odpowiada warunkom, od których spełnienia Interpretacja Ogólna uzależnia możliwość zastosowania art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT. Spółka zapewnia bowiem dowolność wyboru oferty ubezpieczeniowej (co więcej, w przypadku produktów dodatkowych, co do zasady, nie istnieje obowiązek skorzystania z tego typu produktu w związku z zawarciem umowy leasingu / pożyczki) oraz nie dolicza żadnej marży z tytułu przenoszenia kosztów składek ubezpieczeniowych na ostatecznego beneficjenta.

Z powyższych względów, w ocenie Wnioskodawcy, również treść Interpretacji Ogólnej przemawia za prawidłowością stanowiska, że zapłata uzyskiwana z tytułu obejmowania Klientów Spółki ochroną ubezpieczeniową w ramach zawartych przez Spółkę umów ubezpieczenia grupowego powinna korzystać ze zwolnienia od podatku VAT wynikającego z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o VAT.

Konkludując, Spółka jest zdania, że własne stanowisko przedstawione w złożonym wniosku jest właściwe. Spółka wnosi o uznanie jej stanowiska za prawidłowe w świetle obowiązujących przepisów prawa.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą - opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy - przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Według art. 8 ust. 1 ustawy - przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Stosownie do art. 8 ust. 2a ustawy, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

Z powyższego przepisu wynika, że podmiot świadczący (sprzedający) daną usługę nabytą we własnym imieniu, lecz na rzecz osoby trzeciej traktowany jest najpierw jako usługobiorca, a następnie jako usługodawca tej samej usługi. Przeniesienie ciężaru kosztów na inną osobę, nie może być zatem w żaden inny sposób potraktowane niż jako świadczenie usługi w tym samym zakresie. Świadczenie takich usług powinno zostać zatem opodatkowane podatkiem od towarów i usług według stawki właściwej dla danego rodzaju usługi.

W myśl art. 29a ust. 1 ustawy, obowiązującego od 1 stycznia 2014 r. - podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Według art. 106b ust. 1 ustawy, obowiązującego od 1 stycznia 2014 r. - podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności (art. 15 ust. 1 ustawy).

Stosownie do art. 15 ust. 2 ustawy - działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jak stanowi art. 7091 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121), zwanej dalej k.c., przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Zgodnie z art. 7096 k.c., jeżeli w umowie leasingu zastrzeżono, że korzystający obowiązany jest ponosić koszty ubezpieczenia rzeczy od jej utraty w czasie trwania leasingu, w braku odmiennego postanowienia umownego, koszty te obejmują składkę z tytułu ubezpieczenia na ogólnie przyjętych warunkach.

W myśl art. 805 § 1 k.c., przez umowę ubezpieczenia ubezpieczyciel zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, spełnić określone świadczenie w razie zajścia przewidzianego w umowie wypadku, a ubezpieczający zobowiązuje się zapłacić składkę.

Na podstawie art. 808 § 1 k.c., ubezpieczający może zawrzeć umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek. Ubezpieczony może nie być imiennie wskazany w umowie, chyba że jest to konieczne do określenia przedmiotu ubezpieczenia.

Jak wynika z § 2 ww. artykułu, roszczenie o zapłatę składki przysługuje ubezpieczycielowi wyłącznie przeciwko ubezpieczającemu. Zarzut mający wpływ na odpowiedzialność ubezpieczyciela może on podnieść również przeciwko ubezpieczonemu.

Ubezpieczony jest uprawniony do żądania należnego świadczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela, chyba że strony uzgodniły inaczej; jednakże uzgodnienie takie nie może zostać dokonane, jeżeli wypadek już zaszedł (§ 3 tego artykułu).

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy - stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy - w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110 wynosi 23%.

Jednakże, zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności obniżone stawki lub zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zastosowania zwolnienia od podatku VAT, dotyczące zarówno dostawy towarów jak i świadczenia usług, zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy - zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

Z treści art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy wynika, że ustawodawca zwolnił z opodatkowania podatkiem od towarów i usług nie tylko usługi ubezpieczeniowe, reasekuracyjne i pośrednictwa ubezpieczeniowego, ale również usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek. Podkreślić należy, że zwolnienie od podatku od towarów i usług pewnych czynności stanowi wyjątek od ogólnej zasady, zgodnie z którą dostawa towarów i świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według stawki podstawowej. Ze względu na szczególny charakter przepisu art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, winien być on interpretowany ściśle, co oznacza, że przywołany powyżej fragment przepisu art. 43 ust. 1 pkt 37 ma zastosowanie wyłącznie do zawarcia umowy ubezpieczenia przez ubezpieczającego, a nie do wykonywania innych czynności mających jedynie pośredni związek z zawartą umową ubezpieczenia.

Zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 13 ustawy).

Stosownie do art. 43 ust. 14 ustawy - przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Według art. 43 ust. 15 ustawy - zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Zatem, w pierwszej kolejności należy określić jakie czynności miał na myśli prawodawca formułując w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy zwolnienie dla świadczonych usług ubezpieczeniowych, usług reasekuracyjnych i usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Stosownie do art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L Nr 347, str. 1 z późn. zm.), państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

Terminy używane do określenia zwolnień podatku przewidziane w artykule 13 Dyrektywy muszą być wiernie interpretowane, jako że stanowią wyjątki od ogólnej zasady, która mówi, że podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika (patrz w szczególności sprawa 348/87 Stichting Uitvoering Financiele Acties (1989) ECR 1737, paragraf 13 i sprawa C-287/00 Commission v. Germany (2002) ECR I-5811, paragraf 43).

Jest ustalonym prawem precedensowym, że zwolnienia te stanowią niezależne pojęcia prawa wspólnotowego, którego celem jest uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych Państwach Członkowskich. W związku z powyższym, należy określić ich zakres z wykorzystaniem treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów.

Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych ani usług pokrewnych świadczonych przez maklerów i pośredników ubezpieczeniowych. Natomiast, "czynność ubezpieczeniowa", w ogólnie przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy. Czynność ubezpieczeniowa, w każdym wypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między usługodawcą, który domaga się zwolnienia (od podatku) a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym.

W zakresie transakcji ubezpieczeniowych TSUE w sprawie C-8/01 orzekł jednak, że istotą transakcji ubezpieczeniowej jest w ogólnym rozumieniu, iż ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki (sprawy: Card Protection Plan C-349/96, paragraf 17 i Skania C-240/99, paragraf 37).

Trybunał wprawdzie orzekł, że wyrażenie "transakcje ubezpieczeniowe" nie obejmuje wyłącznie transakcji dokonywanych przez samych ubezpieczycieli, ale zasadniczo jest na tyle obszerne, że obejmuje zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej przez podatnika, który sam nie jest ubezpieczycielem, ale w kontekście polisy blokowej dostarcza swoim klientom taką ochronę, korzystając z wpływów od ubezpieczyciela, który przyjmuje na siebie ryzyko objęte w ubezpieczeniu (sprawy: Card Protection Plan, paragraf 22 i Skandia, paragraf 38).

Jednak w akapicie 41 sprawy Skandia Trybunał podtrzymał stanowisko, że zgodnie z definicją transakcji ubezpieczeniowych zawartą w akapicie 39 niniejszego wyroku okazuje się, że tożsamość osoby, której świadczy się usługę, jest istotna w rozumieniu definicji rodzaju usług objętych artykułem 13B (a) Szóstej Dyrektywy i że transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczeniowej i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym.

W tym miejscu warto jeszcze odnieść się do wyroku w sprawie CSC Financial Services Ltd. (wyrok TSUE z 13 grudnia 2001 r., C-235/00), w której to spółka świadczyła usługi typu call center na rzecz instytucji finansowych. Trybunał podjął się też próby konstruowania definicji samego pośrednictwa. Pośrednikiem jest więc podmiot niebędący żadną ze stron umowy, ale świadczący usługę na rzecz strony w zamian za wynagrodzenie. W skład usługi wchodzić może zwłaszcza prowadzenie negocjacji. Celem pośrednictwa jest zaś uczynienie wszystkiego co niezbędne, by dwie strony zawarły umowę. Z kolei nie może być mowy o pośrednictwie wówczas, gdy jedna ze stron umowy zleca tylko podwykonawcy część czynności faktycznych.

Wskazać należy w przedmiotowej sprawie na wyrok TSUE z 17 stycznia 2013 r. w sprawie C-224/11, w którym Trybunał stwierdził, że usługa ubezpieczenia przedmiotu leasingu i usługa leasingu, co do zasady, stanowią usługi odrębne i niezależne do celów podatku od wartości dodanej, a nie jedną kompleksową usługę złożoną leasingu. Zaznaczył jednak, że to do sądu odsyłającego należy ustalenie, czy w świetle szczególnych okoliczności postępowania głównego dane czynności są w takim stopniu powiązane ze sobą, że należy je traktować jako stanowiące jedną usługę, czy też przeciwnie - stanowią one usługi odrębne. Trybunał stwierdził, że w przypadku, gdy leasingodawca wymaga od leasingobiorcy, aby przedmiot leasingu został ubezpieczony, to jednak leasingobiorca dysponuje swobodą ubezpieczenia tego towaru w wybranym przez niego zakładzie ubezpieczeń. Wymóg objęcia ubezpieczeniem, sam w sobie, nie może zatem oznaczać, że usługa ubezpieczenia dostarczana za pośrednictwem leasingodawcy, ma charakter nierozerwalny lub dodatkowy wobec usług leasingu. TSUE zauważył również, że sposoby fakturowania i taryfikacji mogą dostarczać wskazówek w odniesieniu do jednolitego charakteru świadczenia. Stąd więc oddzielne fakturowanie, jak również odrębna taryfikacja świadczeń, przemawiają za istnieniem niezależnych świadczeń, jednakże wystąpienie takich okoliczności nie ma rozstrzygającego znaczenia. Ponadto Trybunał stwierdził, że usługa ubezpieczenia i usługa leasingu w rozpatrywanej sprawie, w świetle rozważań przedstawionych w wyroku, nie mogą być uważane za tak ściśle związane, by obiektywnie tworzyły jedno niepodzielne świadczenie gospodarcze, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny.

Z opisu sprawy wynika, że Spółka, zarejestrowana jako czynny podatnik podatku od towarów i usług, prowadzi działalność gospodarczą m.in. w zakresie świadczenia usług leasingu oraz udzielania pożyczek pozwalających Klientom Spółki korzystać z aktywów rzeczowych niezbędnych w prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. Odpowiadając na zapotrzebowanie Klientów Spółki odnośnie możliwości skorzystania z szerszej gamy usług niż tylko usługi leasingu / pożyczki, Spółka oferować będzie fakultatywne produkty ubezpieczeniowe. Produkty dodatkowe oferowane będą w oparciu o tzw. grupowe umowy ubezpieczenia unormowane w art. 808 Kodeksu cywilnego. Oznacza to, że Spółka, we własnym imieniu, przystępując do grupowej umowy ubezpieczenia będzie miała możliwość objęcia ochroną ubezpieczeniową tych Klientów Spółki, którzy wyrażą chęć przystąpienia do danego typu ubezpieczenia. Produkty dodatkowe obejmować będą m.in. ubezpieczenia typu GAP (ubezpieczenie od ryzyka utraty wartości pojazdu), assistance, ochrona prawna, ubezpieczenie spłaty zadłużenia, itp. Zakup tego typu produktów będzie fakultatywny, tj. Spółka nie przewiduje, co do zasady, wprowadzenia obowiązku zakupu któregokolwiek z produktów dodatkowych w związku z zawarciem umowy leasingu / pożyczki. Jednocześnie mogą zdarzyć się wyjątkowe sytuacje, w przypadku których z uwagi na przedmiot umowy leasingu / pożyczki bądź specyficzne uwarunkowania Klienta Spółki zawierającego tego typu umowę (zwiększone ryzyko ekonomiczne), Spółka wymagać będzie od danego klienta dodatkowego zabezpieczenia w postaci wybranego produktu dodatkowego (np. assistance medycznego, ochrony prawnej lub ubezpieczenia od ryzyka utraty wartości pojazdu). W odniesieniu do produktów dodatkowych, Wnioskodawca nie będzie samodzielnie i bezpośrednio świadczyć usług ubezpieczeniowych, lecz skorzysta z oferty podmiotów zajmujących się profesjonalnie świadczeniem usług ubezpieczeniowych. Klienci Spółki dokonywać będą opłaty składek ubezpieczeniowych za pośrednictwem Spółki, tj. płatności Klientów Spółki z tytułu składek ubezpieczeniowych nie będą następować bezpośrednio na rzecz ubezpieczyciela, lecz zostaną przekazane do Wnioskodawcy. Jednocześnie, to po stronie Spółki spoczywać będzie obowiązek uregulowania płatności względem ubezpieczyciela. Wartość składek przekazywanych przez Klientów Spółki do Wnioskodawcy odpowiadać będzie wartości składek, do których uregulowania na rzecz ubezpieczyciela (z racji zawarcia grupowej umowy ubezpieczenia i objęcia danego Klienta Spółki ochroną ubezpieczeniową) zobowiązany będzie Wnioskodawca. Wartość składek ubezpieczeniowych wynikająca z nabytych przez Klientów Spółki produktów dodatkowych będzie mogła zostać rozłożona na 12 miesięcznych rat. W każdym przypadku suma tych 12 rat odpowiadać będzie wartości rocznej składki ubezpieczeniowej, do której uregulowania zobowiązany będzie Wnioskodawca. Spółka podkreśla, że w żadnym przypadku nie będzie doliczać marży bądź innych narzutów z tytułu przenoszenia (refakturowania) kosztów składki ubezpieczeniowej na Klientów Spółki.

Z powyższego wynika, że wykonywane przez Wnioskodawcę czynności stanowią usługi w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek. W przedstawionych okolicznościach Spółka nie jest podmiotem ubezpieczającym, który świadczy usługi ubezpieczeniowe, lecz występuje w charakterze ubezpieczającego, który zawierając z ubezpieczycielami umowy ubezpieczenia działa na cudzy rachunek, tj. na rachunek klientów którzy przystępują do ubezpieczenia poprzez złożenie odpowiedniej deklaracji. Należy zatem stwierdzić, że Wnioskodawca wykonuje czynności które mieszczą się w zakresie "zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek", wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy.

Wobec powyższego, Spółka będzie korzystała ze zwolnienia od podatku VAT, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług w odniesieniu do zapłaty uzyskiwanej z tytułu obejmowania Klientów Spółki ochroną ubezpieczeniową w ramach zawartych przez Spółkę umów ubezpieczenia grupowego.

Zwrócić należy uwagę, że wydana interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Spółki. Inne kwestie wynikające z własnego stanowiska w sprawie, które nie zostały objęte pytaniem, nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - w wydanej interpretacji rozpatrzone.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.