ILPP2/443-1132/11-3/MR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Domu Pomocy Społecznej, przedstawione we wniosku z dnia 27 lipca 2011 r. (doręczonym w dniu 28 lipca 2011 r.) uzupełnionym pismem z dnia 11 października 2011 r. (data wpływu 17 października 2011 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży usług przy zastosowaniu kas rejestrujących jest:

* nieprawidłowe - w zakresie pytania nr 1 w części dotyczącej sytuacji, gdy odpłatności za pobyt w DPS wnoszone przez mieszkańców i ich rodziny wpływają do kasy DPS,

* prawidłowe - w zakresie pytania nr 1 w części dotyczącej sytuacji, gdy odpłatności za pobyt w DPS wnoszone przez mieszkańców i ich rodziny wpływają za pośrednictwem poczty i na rachunki bankowe DPS oraz w zakresie pytania 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.

W dniu 28 lipca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży usług przy zastosowaniu kas rejestrujących. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 11 października 2011 r. (data wpływu 17 października 2011 r.) o doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Dom Pomocy Społecznej działa na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. W Domu Pomocy Społecznej na dzień 26 lipca 2011 r. przebywa X osób przyjętych na starych zasadach (tj. przyjętych przed dniem 1 stycznia 2004 r.) oraz X osoby przyjęte na nowych zasadach (tj. skierowanych po dniu 1 stycznia 2004 r.). Tylko osoby przyjęte na starych zasadach podlegają dofinansowaniu z dotacji. Miesięczna kwota dotacji na jednego mieszkańca w 2010 r. wynosiła 1.672,00 zł, a w 2011 r. wynosi 1.802,52 zł. Dotacja przekazywana jest z Urzędu Wojewódzkiego. Miesięczny koszt utrzymania w DPS w ustalony przez Starostę Powiatu w 2010 r. wynosił 2.724,53 zł, a w 2011 r. wynosi 2.862,80 zł.

Do obsługi finansowej mieszkańca DPS wykorzystuje się rachunek bankowy - dochody oraz rachunek bankowy - depozyty. W ramach tych rachunków każdy mieszkaniec DPS posiada indywidualną kartotekę dochodową (konto dochodowe) oraz depozytową (konto depozytowe). Na koncie dochodowym gromadzone są środki przeznaczone na odpłatność za pobyt. W przypadku nadwyżki środków zgromadzonych na dochodach, środki te zostają przekazane na depozyt lub wypłacone poprzez kasę do rąk mieszkańca. Na kartotece depozytowej gromadzone są środki przeznaczone do dyspozycji mieszkańca. Dokonuje się z nich m.in. wypłat gotówkowych, zapłaty za leki, uzupełniania brakującej części dochodów z tytułu odpłatności za pobyt. Każdy mieszkaniec DPS ma ustalone prawo do określonego świadczenia. Tym świadczeniem może być: emerytura, renta, zasiłek stały lub zasiłek pielęgnacyjny. Mieszkaniec DPS zobowiązany jest do ponoszenia odpłatności za pobyt w wysokości 70% dochodu własnego, jednak nie więcej niż pełny koszt utrzymania, ustalony przez Starostę. W przypadku osób przyjętych na starych i nowych zasadach w partycypowaniu w koszcie utrzymania mieszkańca może brać udział rodzina (małżonek, zstępni lub wstępni). W przypadku osób przyjętych na nowych zasadach udział w ponoszeniu pełnego kosztu utrzymania mieszkańca DPS ma również Gmina, z której osoba została skierowana do DPS. Gmina wnosi opłatę w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w DPS a opłatami wnoszonymi przez mieszkańca oraz rodzinę. Świadczenia mieszkańców (m.in. emerytury, renty, zasiłki stałe, zasiłki pielęgnacyjne) przekazywane są przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego lub Ośrodek Pomocy Społecznej z podziałem na dwie kwoty. Najczęściej jedna kwota zostaje przekazana na rachunek bankowy a druga za pośrednictwem poczty.

Przykład Nr 1 - Operacje związane z ustaleniem odpłatności za pobyt dla osoby przyjętej na starych zasadach.

Dochód Pani A w m-cu listopadzie 2010 r. wynosił 616,72 zł. Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rachunek bankowy DPS, na którym gromadzone są dochody z tytułu odpłatności za pobyt przekazał kwotę 459,08 zł, co stanowi 74% całego dochodu. Kwota 157,64 zł (co stanowi 26% dochodu) została przekazana przez ZUS Pani A za pośrednictwem poczty. Świadczenie na poczcie zostało odebrane przez upoważnionego pracownika DPS, a następnie wpłacone do kasy domu. Kwota 157,64 zł została zaksięgowana na indywidualnym koncie depozytowym Pani A.

Wyliczenie odpłatności za pobyt za m-c listopad 2010 r.:

Kwota dochodu *70% = kwota odpłatności za pobyt 616,72*70% = 431,70 zł.

Kwota w wysokości 27,38 zł, co stanowi różnicę między kwotą 459,08 zł a 431,70 zł została przekazana z rachunku dochodowego na rachunek depozytowy.

Przykład Nr 2 - operacje związane z ustaleniem odpłatności za pobyt dla osoby przyjętej na nowych zasadach.

Dochód Pana B w m-cu listopadzie 2010 r. wynosił 1.860,62 zł. Zakład Ubezpieczeń Społecznych na rachunek bankowy DPS, na którym gromadzone są dochody z tytułu odpłatności za pobyt przekazał kwotę 1.091,68 zł, co stanowi 59% całego dochodu. Kwota 768,94 zł (co stanowi 41% dochodu) została przekazana przez ZUS Panu B za pośrednictwem poczty. Świadczenie na poczcie zostało odebrane przez upoważnionego pracownika DPS, a następnie wpłacone do kasy. Kwota 768,94 zł została zaksięgowana na indywidualnym koncie depozytowym pana B.

Wyliczenie odpłatności za pobyt za m-c listopad 2010 r.

Kwota dochodu *70% = kwota odpłatności za pobyt 1860,62 *70% = 1.302,43 zł.

Kwota w wysokości 210,75 zł, co stanowi różnicę między kwotą 1.302,43 zł a 1091,68 zł została przekazana z rachunku depozytowego na rachunek dochodowy, celem uzupełnienia brakującej części odpłatności za pobyt. Rodzina ze względu na sytuację finansową nie partycypowała w koszcie utrzymania pana B w DPS. Pozostała kwota, tj. 1.422,10 zł została wpłacona przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej. Sposób wyliczenia odpłatności ponoszonej przez MOPS.

Miesięczny koszt utrzymania w 2010 r. (2.724,53 zł) - odpłatność mieszkańca (1.302,43 zł) odpłatność rodziny (0,00 zł) = odpłatność Gminy (1.422,10 zł).

Przekazywanie świadczeń dla mieszkańców DPS odbywa się w sposób przedstawiony w przykładzie nr 1 lub nr 2.

W przypadku odbioru świadczeń przez mieszkańców lub opiekunów prawnych, kwota odpłatności za pobyt lub jej brakująca część zostaje przekazana na rachunek bankowy - dochody lub do kasy DPS odpowiednio przez mieszkańca lub opiekuna prawnego. W latach poprzednich oraz w roku bieżącym została przekroczona przez DPS kwota 40.000,00 zł obrotu ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

W 2010 r. obrót ze sprzedaży wyniósł 5.010.969,96 zł. Wpłaty pochodzące:

* od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych wynosiły 1.394.951,41 zł,

* od Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego wynosiły 108.931,72 zł,

* od Ośrodka Pomocy Społecznej (zasiłki stale, pielęgnacyjne) wynosiły 167.154,52 zł,

* od Ośrodka Pomocy Społecznej wynosiły 3.265.302,91 zł (wpłaty dla osób przyjętych na nowych zasadach) - dopłata do pełnej wysokości za pobyt,

* od mieszkańców DPS wynosiły 11.266,07 zł (wpłata poprzez kasę domu),

* od mieszkańców DPS wynosiły 102.868,45 zł (przekazanie środków za pomocą obrotu bezgotówkowego z konta depozytowego na konto dochodowe),

* od rodzin mieszkańców DPS wynosiły 38.626,99 zł,

* z tytułu świadczonych usług najmu na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych - 1.200,00 zł.

Z rachunku bankowego - dochody zostały przekazane na rachunek bankowy depozyty środki w wysokości 56.897,83 zł za pomocą obrotu bezgotówkowego, natomiast kwota 22.434,28 zł została wypłacona do rąk mieszkańców.

Z dowodów wpłat dokonanych przez ZUS, Ośrodki Pomocy Społecznej oraz przez mieszkańców DPS i ich rodziny na rachunek bankowy DPS jednoznacznie wynika jakiej transakcji (usługi) zapłata dotyczyła. Opłaty wnoszone są przez OPS na podstawie decyzji administracyjnych wydanych przez OPS z upoważnienia m.in. Wójta, Burmistrza, Prezydenta Miasta, Starosty (dotyczy osób przyjętych od dnia 1 stycznia 2004 r.).

Oprócz sprzedaży usług w zakresie opieki społecznej, DPS uzyskuje dochody z tytułu najmu pomieszczeń. Opłata za czynsz uiszczana jest na rachunek bankowy lub do kasy domu na podstawie wystawionego rachunku. Usługi najmu pomieszczeń przeznaczonych na cele mieszkalne świadczone są na rzecz 1 osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej a usługi najmu pomieszczeń przeznaczonych na cele niemieszkalne świadczone są na rzecz 1 osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej oraz na rzecz 2 podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.

Klasyfikacja statystyczna świadczonych usług najmu pomieszczeń według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług:

* wynajem pomieszczeń przeznaczonych na cele mieszkalne - symbol PKWiU - 68.20.11,

* wynajem pomieszczeń przeznaczonych na cele niemieszkalne - symbol PKWiU - 68.20.12.

W uzupełnieniu do wniosku Wnioskodawca poinformował, że wystawiał rachunki z tytułu wynajmu pomieszczeń przeznaczonych na cele mieszkalne i niemieszkalne.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Czy w Domu Pomocy Społecznej należy prowadzić ewidencję za pomocą kasy rejestrującej w odniesieniu do:

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 22 oraz art. 111 ust. 1 i ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. 54, poz. 535 z późn. zm.), kasy fiskalne służą do rejestracji obrotu i związanych z nim kwot podatku VAT. Stąd też, skoro Dom Pomocy Społecznej będzie świadczył usługi zwolnione od VAT, to w takiej sytuacji z tytułu tychże usług nigdy nie wystąpi kwota podatku związanego z obrotem.

W związku z czym nie ma potrzeby prowadzenia ewidencji i użyciem kasy.

Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930) odnosi się jedynie do tych czynności które, co do zasady, podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT. W związku z powyższym Wnioskodawca uważa, iż Dom Pomocy Społecznej nie musi stosować kasy rejestrującej.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego w zakresie zwolnienia z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży usług przy zastosowaniu kas rejestrujących jest:

* nieprawidłowe - w zakresie pytania nr 1 w części dotyczącej sytuacji, gdy odpłatności za pobyt w DPS wnoszone przez mieszkańców i ich rodziny wpływają do kasy DPS,

* prawidłowe - w zakresie pytania nr 1 w części dotyczącej sytuacji, gdy odpłatności za pobyt w DPS wnoszone przez mieszkańców i ich rodziny wpływają za pośrednictwem poczty i na rachunki bankowe DPS oraz w zakresie pytania 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na mocy art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Obowiązek stosowania kasy rejestrującej w celu ewidencjonowania sprzedaży towarów lub usług wynika bezpośrednio z art. 111 ustawy. W ust. 1 powołanego artykułu postanowiono, iż podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Powyższy przepis określa generalną zasadę, z której wynika, iż obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem podstawowym kryterium decydującym o obowiązku stosowania ewidencji za pomocą kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

Oznacza to, że nie podlega obowiązkowi prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej świadczenie usług w części, w jakiej te czynności są opłacane przez inne podmioty niż osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej.

Z przepisu art. 111 ust. 1 wynika ponadto, iż podatnicy, wobec których powstał obowiązek w zakresie stosowania kas rejestrujących, są obowiązani za pośrednictwem tych urządzeń ewidencjonować obrót i kwoty podatku należnego. Należy jednak zauważyć, iż opodatkowanie transakcji podatkiem od towarów i usług nie jest kryterium determinującym powstanie obowiązku w zakresie prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Przedmiotowy obowiązek dotyczy bowiem również sytuacji, gdy czynności sprzedaży są zwolnione od podatku lub wykonuje je podatnik zwolniony od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9 ustawy.

Powyższą tezę wspiera pośrednio art. 111 ust. 5 ustawy, zgodnie z którym w przypadku, gdy podatnik rozpoczął ewidencjonowanie obrotu w obowiązujących terminach i wykonuje wyłącznie czynności zwolnione od podatku lub jest podatnikiem zwolnionym od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 lub 9, urząd skarbowy dokonuje zwrotu kwoty określonej w ust. 4 na rachunek bankowy podatnika w banku mającym siedzibę na terytorium kraju lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem, w terminie do 25. dnia od daty złożenia wniosku przez podatnika.

Z powyższej normy prawnej wprost wynika, iż zamiarem ustawodawcy jest objęcie obowiązkiem prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej wszystkich podatników dokonujących sprzedaży na rzecz konkretnych nabywców, a mianowicie osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych bez względu na to czy dokonywane transakcje podlegają opodatkowaniu i czy są dokonywane przez podatników będących podatnikami podatku od towarów i usług.

Należy ponadto zauważyć, iż osoby, o których mowa w przepisie art. 111 ust. 1, są ostatecznymi konsumentami, u których nie występuje podatek należny i nie dokonują odliczeń. Wobec tego, że wymienieni nabywcy nie są zainteresowani w wykazywaniu podatku naliczonego, w praktyce mogłoby dojść do nieprawidłowości w ewidencjonowaniu kwot należnych z tytułu sprzedaży towarów i świadczenia usług na ich rzecz. Zatem celem wprowadzenia kas fiskalnych była przede wszystkim potrzeba zapewnienia kontroli nad rzetelnością deklarowanych przez pewne grupy podatników podstaw opodatkowania.

Obowiązek w zakresie prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej umożliwia również realizację prawa konsumenta w zakresie otrzymania dokumentu (paragonu) zawierającego podstawowe dane o zawartej transakcji, w tym strukturze ceny.

Przez sprzedaż rozumie się, zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy, odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Na mocy delegacji ustawowej zawartej w art. 111 ust. 8 ustawy stwierdzono, iż Minister właściwy do spraw finansów publicznych może zwolnić, w drodze rozporządzenia, na czas określony, niektóre grupy podatników oraz niektóre czynności z obowiązku, o którym mowa w ust. 1, oraz określić warunki korzystania ze zwolnienia, mając na uwadze interes publiczny, w szczególności sytuację budżetu państwa (...).

Kwestie dotyczące zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy użyciu kas rejestrujących niektórych czynności i niektórych grup podatników oraz terminów rozpoczęcia prowadzenia tej ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących w obecnym stanie prawnym, tj. od dnia 1 stycznia 2011 r. reguluje rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 138, poz. 930).

Regulacje zawarte w powołanym rozporządzeniu przewidują zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących ze względu na rodzaj prowadzonej działalności - zgodnie z załącznikiem do rozporządzenia (zwolnienie przedmiotowe) oraz wysokość obrotu - do określonej tym przepisem wysokości obrotów (zwolnienie podmiotowe).

Stosownie do § 3 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, do dnia 31 grudnia 2012 r., zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania, podatników, u których kwota obrotu z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40 000 zł i jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania, z zastrzeżeniem ust. 6.

Na podstawie § 3 ust. 6 ww. rozporządzenia, zwolnienie o którym mowa w ust. 1 pkt 2, traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło w ciągu roku podatkowego przekroczenie kwoty obrotów w wysokości 40 000 zł, z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy.

W myśl § 5 rozporządzenia, podatnicy, o których mowa w art. 111 ust. 5 ustawy, osiągnięty obrót ewidencjonują jako obrót zwolniony od podatku od towarów i usług.

Wskazać należy, iż każda sprzedaż na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych ma wpływ na wielkość obrotu wyznaczającego obowiązek ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Kwotę obrotu uprawniającą do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania za pomocą kas rejestrujących określa się sumując całą sprzedaż (w danym roku) na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Obliczając powyższą kwotę obrotu nie wyłącza się zatem sprzedaży towarów i usług, które na mocy rozporządzenia w sprawie kas rejestrujących jako wymienione w załączniku do rozporządzenia zostały przedmiotowo zwolnione z obowiązku ewidencjonowania. Do obrotu wlicza się tym samym sprzedaż ze wszystkich czynności wykonywanych na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej i rolników ryczałtowych (wszystkie rodzaje działalności).

Natomiast, stosownie do zapisu § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia, zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania, do dnia 31 grudnia 2012 r. - sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia.

W poz. 37 ww. załącznika wymieniono świadczenie usług, za które zapłata w całości następuje za pośrednictwem poczty, banku lub spółdzielczej kasy oszczędnościowo-kredytowej (odpowiednio na rachunek bankowy podatnika lub na rachunek podatnika w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, której jest członkiem), pod warunkiem że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcję jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła ²⁾.

Z objaśnień zawartych w punkcie ²⁾ wynika, iż zwolnienie to nie dotyczy podatników, którzy rozpoczęli ewidencjonowanie tych czynności przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Aby zatem Wnioskodawca miał prawo do skorzystania ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kasy rejestrującej na podstawie § 2 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z poz. 37 załącznika, muszą łącznie zostać spełnione następujące warunki:

* zapłata za usługę w całości następuje za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy podatnika,

* z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła,

* Wnioskodawca nie rozpoczął ewidencjonowania tych usług przed dniem 1 stycznia 2011 r.

Niewystąpienie któregokolwiek z nich oznacza brak możliwości zastosowania zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

Należy wskazać, iż zgodnie z art. 139 ust. 1 pkt 10 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227 z późn. zm.) ze świadczeń pieniężnych określonych w ustawie - po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych - podlegają potrąceniu, z uwzględnieniem art. 141, należności z tytułu odpłatności za pobyt osób uprawnionych do świadczeń w domach pomocy społecznej, zakładach opiekuńczo-leczniczych lub zakładach pielęgnacyjno-opiekuńczych - na wniosek dyrektorów tych placówek.

Natomiast art. 140 ust. 4 pkt 3 ww. ustawy, potrącenia, z zastrzeżeniem art. 141, nie mogą przekraczać 65% miesięcznego świadczenia - jeżeli potrąceniu podlegają należności, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 10.

Artykuł 60 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 z późn. zm.) stanowi, iż pobyt w domu pomocy społecznej jest odpłatny do wysokości średniego miesięcznego kosztu utrzymania.

Stosownie do art. 61 ust. 2 pkt 1 ww. ustawy o pomocy społecznej, opłatę za pobyt w domu pomocy społecznej wnosi mieszkaniec domu, nie więcej jednak niż 70% swojego dochodu, a w przypadku osób małoletnich przedstawiciel ustawowy z dochodów dziecka, nie więcej niż 70% tego dochodu.

Zgodnie z art. 62 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej, mieszkaniec domu wnosi opłatę do kasy domu lub na jego rachunek bankowy. Za jego zgodą opłata może być potrącana:

Z przedłożonego wniosku wynika, iż Wnioskodawca - Dom Pomocy Społecznej działa na podstawie ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. W Domu Pomocy Społecznej na dzień 26 lipca 2011 r. przebywa X osób przyjętych na starych zasadach (tj. przyjętych przed dniem 1 stycznia 2004 r.) oraz X osoby przyjęte na nowych zasadach (tj. skierowanych po dniu 1 stycznia 2004 r.). Do obsługi finansowej mieszkańca DPS wykorzystuje się rachunek bankowy - dochody oraz rachunek bankowy - depozyty. W ramach tych rachunków każdy mieszkaniec DPS posiada indywidualną kartotekę dochodową (konto dochodowe) oraz depozytową (konto depozytowe). Na koncie dochodowym gromadzone są środki przeznaczone na odpłatność za pobyt. W przypadku nadwyżki środków zgromadzonych na dochodach, środki te zostają przekazane na depozyt lub wypłacone poprzez kasę do rąk mieszkańca. Na kartotece depozytowej gromadzone są środki przeznaczone do dyspozycji mieszkańca. Dokonuje się z nich m.in. wypłat gotówkowych, zapłaty za leki, uzupełniania brakującej części dochodów z tytułu odpłatności za pobyt.

Każdy mieszkaniec DPS ma ustalone prawo do określonego świadczenia. Tym świadczeniem może być: emerytura, renta, zasiłek stały lub zasiłek pielęgnacyjny. Mieszkaniec DPS zobowiązany jest do ponoszenia odpłatności za pobyt w wysokości 70% dochodu własnego, jednak nie więcej niż pełny koszt utrzymania, ustalony przez Starostę. W przypadku osób przyjętych na starych i nowych zasadach w partycypowaniu w koszcie utrzymania mieszkańca może brać udział rodzina (małżonek, zstępni lub wstępni). W przypadku osób przyjętych na nowych zasadach udział w ponoszeniu pełnego kosztu utrzymania mieszkańca DPS ma również Gmina, z której osoba została skierowana do DPS. Gmina wnosi opłatę w wysokości różnicy między średnim kosztem utrzymania w DPS a opłatami wnoszonymi przez mieszkańca oraz rodzinę. Świadczenia mieszkańców (m.in. emerytury, renty, zasiłki stałe, zasiłki pielęgnacyjne) przekazywane są przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego lub Ośrodek Pomocy Społecznej z podziałem na dwie kwoty. Najczęściej jedna kwota zostaje przekazana na rachunek bankowy a druga za pośrednictwem poczty.

W przypadku odbioru świadczeń przez mieszkańców lub opiekunów prawnych, kwota odpłatności za pobyt lub jej brakująca część zostaje przekazana na rachunek bankowy - dochody lub do kasy DPS odpowiednio przez mieszkańca lub opiekuna prawnego. W latach poprzednich oraz w roku bieżącym została przekroczona przez DPS kwota 40.000,00 zł obrotu ze sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Z dowodów wpłat dokonanych przez ZUS, Ośrodki Pomocy Społecznej oraz przez mieszkańców DPS i ich rodziny na rachunek bankowy DPS jednoznacznie wynika jakiej transakcji (usługi) zapłata dotyczyła. Opłaty wnoszone są przez OPS na podstawie decyzji administracyjnych wydanych przez OPS z upoważnienia m.in. Wójta, Burmistrza, Prezydenta Miasta, Starosty (dotyczy osób przyjętych od dnia 1 stycznia 2004 r.).

Prawo do zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących na mocy § 2 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia w powiązaniu z poz. 37 ww. załącznika do rozporządzenia, przysługuje w sytuacji, gdy zapłata za świadczone usługi w całości następuje za pośrednictwem poczty lub banku na rachunek bankowy podatnika, bez względu na rodzaj wykonywanej usługi. Wyrażenie "w całości" odnosi się do poszczególnych usług świadczonych przez podatnika. Taka konstrukcja przepisu powoduje, że zwolnieniu nie podlega usługa, za którą zapłacono częściowo gotówką, a częściowo za pośrednictwem banku lub poczty. Warunkiem zwolnienia jest bowiem to, aby konkretna usługa została w całości zapłacona za pośrednictwem banku lub poczty oraz by było możliwe zidentyfikowanie transakcji, której zapłata dotyczy.

Wyjaśnić w tym miejscu należy, iż na podstawie zapisów zawartych w § 2 obowiązującego do dnia 31 grudnia 2010 r. rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących (Dz. U. Nr 224, poz. 1797) zwolniono z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia. W poz. 26 tego załącznika wymieniono świadczenie usług w zakresie ochrony zdrowia i opieki społecznej (PKWiU 85).

Natomiast z zapisu § 2 ust. 1 pkt 2 lit. a) tego rozporządzenia wynika natomiast, iż zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 30 kwietnia 2011 r. czynności objęte do dnia 31 grudnia 2010 r. zwolnieniem od ewidencjonowania wymienione w załączniku do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 23 grudnia 2009 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, niewymienione w załączniku do niniejszego rozporządzenia.

Z powołanych wyżej przepisów wynika, że - z uwagi na fakt niewymienienia w załączniku do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących - od dnia 1 maja 2011 r. nie mogą już korzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencji za pomocą kasy rejestrującej między innymi usługi w zakresie opieki społecznej - sklasyfikowane pod symbolem PKWiU 85 według obowiązującej dla celów podatku od towarów i usług do dnia 31 grudnia 2010 r. Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r., natomiast według obowiązującej od dnia 1 stycznia 2011 r. PKWiU wprowadzonej rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 207, poz. 1293 z późn. zm.) - sklasyfikowane pod symbolem PKWiU 87 "Usługi pomocy społecznej z zakwaterowaniem".

Z powyższych uregulowań wynika zatem, iż do dnia 30 kwietnia 2011 r. zostało przedłużone zwolnienie z obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej w przypadku świadczenia usług w zakresie opieki społecznej, jako niewymienionych w załączniku do rozporządzenia z dnia 26 lipca 2010 r. Tym samym, od dnia 1 maja 2011 r. wobec podatników świadczących usługi w ww. zakresie, powstaje obowiązek dotyczący prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej na zasadach ogólnych.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, iż zwolnieniu z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej nie podlega usługa, za którą zapłacono częściowo gotówką, a częściowo za pośrednictwem banku lub poczty. Warunkiem zwolnienia jest bowiem to, aby konkretna usługa została w całości zapłacona za pośrednictwem banku lub poczty przy założeniu, że z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła.

Natomiast w sytuacji, gdy zapłata za świadczenie nastąpi w formie zapłaty gotówkowej do kasy Wnioskodawcy, będzie miał on wówczas obowiązek ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej sprzedaży tych usług, za które zapłata dokonywana będzie gotówką (w kasie podatnika), gdyż nie zostaną spełnione warunki wynikające z § 2 ust. 1 pkt 1 w powiązaniu z poz. 37 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących.

Ad. 1

Wobec powyższego w sytuacji, gdy wpływy z tytułu odpłatności za pobyt wnoszone są przez osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej (mieszkańców i ich rodziny) do kasy DPS, Wnioskodawca będzie miał obowiązek ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej. Natomiast, gdy odpłatności za pobyt zostały w całości zapłacone za pośrednictwem banku lub poczty, a z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła Wnioskodawca będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej.

Zatem stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania nr 1 w części dotyczącej sytuacji, gdy odpłatności za pobyt w DPS wnoszone przez mieszkańców i ich rodziny wpływają do kasy DPS należało uznać za nieprawidłowe. Natomiast w części dotyczącej sytuacji, gdy odpłatności za pobyt w DPS wnoszone przez mieszkańców i ich rodziny wpływają za pośrednictwem poczty i na rachunki bankowe DPS za prawidłowe.

Ad. 2, 3

Jak wynika z opisu sprawy wpływy z tytułu odpłatności za pobyt wnoszone są również przez ZUS, KRUS, OPS do kasy DPS, za pośrednictwem poczty i na rachunki bankowe DPS oraz przez OPS na podstawie decyzji administracyjnych wydanych przez OPS z upoważnienia m.in. Wójta, Burmistrza, Prezydenta Miasta, Starosty.

Wskazać należy, że obowiązek prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kasy rejestrującej dotyczy wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży na rzecz określonych w nim odbiorców, tj. osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych. Zatem podstawowym kryterium decydującym o obowiązku stosowania ewidencji za pomocą kas rejestrujących jest status nabywcy wykonywanych przez podatnika świadczeń.

Wobec powyższego nie będzie podlegać obowiązkowi prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kasy rejestrującej świadczenie usług w części, w jakiej te czynności są opłacane przez inne podmioty niż osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, tj. ZUS, KRUS, OPS (w tym na podstawie decyzji administracyjnych wydanych przez OPS z upoważnienia m.in. Wójta, Burmistrza, Prezydenta Miasta, Starosty).

Zatem w części tej należy uznać stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe.

Ad. 4

Odnosząc się do kwestii dotyczącej obowiązku prowadzenia ewidencji sprzedaży przy zastosowaniu kas rejestrujących w sytuacji wpływów z tytułu odpłatności za pobyt uzyskanych poprzez przekazanie kwot rachunku bankowego - depozyty na rachunek bankowy - dochody za pomocą obrotu bezgotówkowego, celem uzupełnienia brakującej części odpłatności za pobyt, wskazać należy, że jeśli z ewidencji i dowodów dokumentujących transakcje jednoznacznie wynika, jakiej konkretnie transakcji zapłata dotyczyła Wnioskodawca będzie mógł skorzystać ze zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania obrotu za pomocą kasy rejestrującej.

Zatem w części tej należy uznać stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe.

Ad. 5, 6

Z opisu sprawy wynika, że oprócz sprzedaży usług w zakresie opieki społecznej, DPS uzyskuje dochody z tytułu najmu pomieszczeń. Opłata za czynsz uiszczana jest na rachunek bankowy lub do kasy domu na podstawie wystawionego rachunku. Usługi najmu pomieszczeń przeznaczonych na cele mieszkalne świadczone są na rzecz 1 osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej a usługi najmu pomieszczeń przeznaczonych na cele niemieszkalne świadczone są na rzecz 1 osoby fizycznej nieprowadzącej działalności gospodarczej oraz na rzecz 2 podmiotów prowadzących działalność gospodarczą. Klasyfikacja statystyczna świadczonych usług najmu pomieszczeń według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług: wynajem pomieszczeń przeznaczonych na cele mieszkalne - symbol PKWiU - 68.20.11 oraz wynajem pomieszczeń przeznaczonych na cele niemieszkalne - symbol PKWiU - 68.20.12. Wnioskodawca wystawiał rachunki z tytułu wynajmu pomieszczeń przeznaczonych na cele mieszkalne i niemieszkalne.

W poz. 24 załącznika do rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 lipca 2010 r. w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących, wymieniono jako czynności zwolnione z obowiązku ewidencjonowania wynajem i usługi zarządzania nieruchomościami własnymi lub dzierżawionymi - których świadczenie przez podatnika w całym zakresie dokumentowane jest fakturami (PKWiU ex 68.20.1).

Zgodnie z § 17 pkt. 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360), za fakturę uznaje się również rachunki, o których mowa w art. 87 i 88 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), wystawiane przez podatników nieobowiązanych do wystawiania faktur według zasad określonych w 4, 5, 7-14, 16-20 i 23.

Wobec powyższego stwierdzić należy, że w przypadku wynajmu przez DPS pomieszczeń przeznaczonych na cele mieszkalne (PKWiU - 68.20.11) i na cele niemieszkalne (PKWiU - 68.20.12) zostały spełnione warunki dla zastosowania zwolnienia z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej opisanych czynności, bowiem świadczenia te jako wymienione w załączniku do rozporządzenia w sprawie zwolnień z obowiązku prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas rejestrujących dokumentowane były rachunkami.

Zatem w części tej należy uznać stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe.

Ad. 7, 8, 9

Z opisu sprawy wynika, że zdarzają się sytuacje zwrotów z tytułu odpłatności za pobyt: uzyskanych przez przekazanie kwot z rachunku bankowego - dochody na rachunek bankowy - depozyty za pomocą obrotu bezgotówkowego (nadpłata odpłatności za pobyt), wypłaconych za pośrednictwem kasy DPS do rąk mieszkańców oraz wnoszonych do ZUS, OPS, KRUS za pomocą przelewu z rachunku bankowego - dochody (np. zwrot świadczenia spowodowany śmiercią mieszkańca). Wobec powyższego, wątpliwość Wnioskodawcy powstała w związku z prowadzeniem ewidencji za pomocą kasy rejestrującej w powyższej kwestii.

Stosownie do art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Natomiast w myśl art. 29 ust. 4 ustawy, podstawę opodatkowania zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4b.

Wskazać należy, że czynność podlega opodatkowaniu, gdy dokonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego tej płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Przez sprzedaż rozumie się, zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy, odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Mając powyższe na uwadze oraz opis sprawy, stwierdzić należy że zwroty kwot nienależnych z tytułu odpłatności za pobyt, przekazywanych za pomocą obrotu bezgotówkowego, za pośrednictwem kasy i za pomocą przelewu z rachunku bankowego nie stanowią obrotu, który podlegałby obowiązkowi ewidencjonowania przy zastosowaniu kasy rejestrującej.

Zatem w części tej należy uznać stanowisko Wnioskodawcy za prawidłowe.

Jednakże w przypadku, gdy zwroty dotyczą wcześniejszych wpłat, do których powstał obowiązek zaewidencjonowania na kasie rejestrującej w celu obniżenia kwoty obrotu i podatku należnego Wnioskodawca ma możliwość skorygowania ich w ewidencji korekt. Ewidencja taka nie ma określonego wzoru, ale wskazane jest, aby zawierała co najmniej dane niezbędne do ustalenia przyczyn zaistniałej korekty, a zapisy w niej widniejące pozwalały na określenie prawidłowej kwoty obrotu i podatku należnego. Uprawnienie to przysługuje jednak pod warunkiem, że zdarzenia te zostały udokumentowane wiarygodnymi dowodami. Zdarzenia powodujące korektę obrotu i podatku należnego powinny zostać uwidocznione w odrębnej specjalnie w tym celu prowadzonej ewidencji korekt.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław i po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.