ILPP1/4512-1-734/15-4/UG - Ustalenie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury wystawionej przez małżonka.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pani XXX, przedstawione we wniosku z dnia 30 września 2015 r. (data wpływu 5 października 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 19 listopada 2015 r. (data wpływu 24 listopada 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury wystawionej przez małżonka - jest prawidłowe.

W dniu 5 października 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury wystawionej przez małżonka. Wniosek został uzupełniony w dniu 24 listopada 2015 r. o doprecyzowanie opisu sprawy.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, zarejestrowaną w CEIDG wyłącznie na własne imię i nazwisko. Rodzaj działalności obejmuje między innymi świadczenie usług z zakresu doradztwa informatycznego oraz wytwarzania oprogramowania. Wnioskodawczyni jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT. Małżonek Wnioskodawczyni, z którym Zainteresowana pozostaje w ustawowej majątkowej wspólnocie małżeńskiej, również prowadzi odrębną jednoosobową działalność gospodarczą. Działalność męża Zainteresowanej jest zarejestrowana w CEIDG wyłącznie na jego imię i nazwisko. Jest on również czynnym podatnikiem podatku VAT. W ramach przyjmowanych zleceń wykonywania usług od zewnętrznych kontrahentów Wnioskodawczyni zamierza powierzyć wykonanie części prac (wykonanie usług) działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka na zasadzie podwykonawstwa. Za wykonane usługi na rzecz prowadzonej przez Zainteresowaną działalności gospodarczej, małżonek będzie wystawiał faktury VAT (których odbiorcą będzie działalność gospodarcza prowadzona przez Zainteresowaną). Usługi wyszczególnione na fakturze objęte będą podatkiem od towarów i usług VAT. Wycena usług będzie rynkowa, z zastosowaniem prawidłowej ceny - wg cen ustalanych na rynku tego typu usług.

W dniu 24 listopada 2015 r. Zainteresowana uzupełniła wniosek o następujące informacje:

1. Prace (usługi) dokumentowane fakturami wykonywane przez małżonka Wnioskodawczyni będą usługami z zakresu "Działalność związana z oprogramowaniem" (klasyfikacja 62.01.Z PKD) oraz z zakresu "Działalność związana z doradztwem w zakresie informatyki" (klasyfikacja 62.02.Z PKD).

2. Usługi nabywane od małżonka będą służyły Wnioskodawczyni tylko i wyłącznie do wykonywania usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy prawidłowa faktura VAT, wystawiona przez działalność gospodarczą męża Wnioskodawczyni, na wykonanie usług zleconych przez działalność gospodarczą Zainteresowanej, jest podstawą do zmniejszenia należnego podatku VAT o podatek naliczony - w myśl art. 86 Ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r.

Zdaniem Wnioskodawczyni, zgodnie z art. 86 ust. 1 Ustawy o VAT oraz art. 86 ust. 2 pkt 1 ppkt a) tej samej ustawy, nabycie towarów i usług w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, powoduje, że podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o podatek naliczony, a zatem prawidłowo wystawiona faktura VAT przez działalność gospodarczą męża Wnioskodawczyni uprawnia do obniżenia należnego podatku VAT. Podobne stanowisko prezentuje Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 30 sierpnia 2013 r. (sygn. IPTPP4/443-331/13-6/BM).

Ceny usług realizowanych na zasadach podwykonawstwa przez działalność męża będą ustalone w oparciu o stawki rynkowe, a zatem nie ma zastosowania art. 32 ust. 1 ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Podstawowe zasady dotyczące prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony zostały zawarte w dziale IX ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą.

W myśl art. 86 ust. 1 ustawy, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Stosownie do art. 86 ust. 2 pkt 1 ustawy, kwotę podatku naliczonego stanowi suma kwot podatku wynikających z faktur otrzymanych przez podatnika z tytułu:

Z powyższego wynika, że prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do czynności opodatkowanych.

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi, tzn. których następstwem jest określenie podatku należnego (powstanie zobowiązania podatkowego).

Z uwagi na konstrukcję podatku od towarów i usług, podatek ten jest z punktu widzenia jego podatników neutralny, gdyż pełnią oni jedynie rolę płatników, przerzucając jego ekonomiczny ciężar na kolejnych nabywców, czyli finalnie na konsumentów. Możliwość obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego związana jest jednak z wykonaniem przez podatnika takich czynności, które podlegają ustawie o podatku od towarów i usług, natomiast jeśli dana czynność ustawie tej nie podlega, to nie powstaje ani obowiązek w zakresie podatku należnego, ani uprawnienie w zakresie podatku naliczonego.

Należy zauważyć, że formułując w art. 86 ust. 1 ustawy warunek związku ze sprzedażą opodatkowaną, ustawodawca nie uzależnia prawa do odliczenia od związku zakupu z obecnie wykonywanymi czynnościami opodatkowanymi. Wystarczającym jest, że z okoliczności towarzyszących nabyciu towarów lub usług przy uwzględnieniu rodzaju prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej wynika, że zakupy te dokonane są w celu ich wykorzystania w ramach jego działalności opodatkowanej.

Zatem, w podatku od towarów i usług obowiązuje zasada tzw. "niezwłocznego odliczenia podatku naliczonego". Zasada ta wyraża się tym, że podatnik, aby skorzystać z prawa do odliczenia, nie musi czekać, aż nabyty towar lub usługa zostaną odsprzedane lub efektywnie wykorzystane na potrzeby działalności opodatkowanej.

W każdym przypadku należy dokonać oceny, czy intencją podatnika wykonującego określone czynności, z którymi łączą się skutki podatkowoprawne, było wykonywanie czynności opodatkowanych.

Podkreślić należy, że ustawodawca stworzył podatnikowi prawo do odliczenia podatku naliczonego w całości lub w części, pod warunkiem spełnienia przez niego zarówno przesłanek pozytywnych, wynikających z art. 86 ust. 1 ustawy oraz niezaistnienia przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy. Przepis ten określa listę wyjątków, które pozbawiają podatnika prawa do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Jedno z takich ograniczeń zostało wskazane w art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy, zgodnie z którym nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku.

Powyższe oznacza, że podatnik nie może skorzystać z prawa do odliczenia w odniesieniu do podatku, który jest należny wyłącznie z tego względu, że został wykazany na fakturze, jednak transakcja nie podlega opodatkowaniu.

Natomiast, w myśl art. 88 ust. 4 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do podatników, którzy nie są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni, zgodnie z art. 96, z wyłączeniem przypadków, o których mowa w art. 86 ust. 2 pkt 7.

Zgodnie z powyższą regulacją, z prawa do odliczenia podatku skorzystać mogą wyłącznie podatnicy, którzy są zarejestrowani jako podatnicy VAT czynni.

Cytowane wyżej przepisy normują kwestie dotyczące prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczony w sytuacji, gdy rozliczenia dokonuje podatnik VAT czynny, z faktury, którą za nabyte towary lub usługi wystawił inny podatnik VAT.

Zgodnie z zapisem art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W myśl art. 15 ust. 2 ustawy, działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jak stanowi art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą sprzedaż, a także dostawę towarów i świadczenie usług, o których mowa w art. 106a pkt 2, dokonywane przez niego na rzecz innego podatnika podatku, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze lub na rzecz osoby prawnej niebędącej podatnikiem.

Jak wynika z opisu sprawy, Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, zarejestrowaną w CEIDG wyłącznie na własne imię i nazwisko. Rodzaj działalności obejmuje między innymi świadczenie usług z zakresu doradztwa informatycznego oraz wytwarzania oprogramowania. Zainteresowana jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku VAT. Małżonek Wnioskodawczyni, z którym pozostaje w ustawowej majątkowej wspólnocie małżeńskiej, również prowadzi odrębną jednoosobową działalność gospodarczą. Działalność męża Zainteresowanej jest zarejestrowana w CEIDG wyłącznie na jego imię i nazwisko. Jest on również czynnym podatnikiem podatku VAT. W ramach przyjmowanych zleceń wykonywania usług od zewnętrznych kontrahentów Wnioskodawczyni zamierza powierzyć wykonanie części prac (wykonania usług) działalności gospodarczej prowadzonej przez małżonka na zasadzie podwykonawstwa. Za wykonane usługi na rzecz prowadzonej przez Zainteresowaną działalności gospodarczej małżonek będzie wystawiał faktury VAT (których odbiorcą będzie działalność gospodarcza prowadzona przez Zainteresowaną). Usługi wyszczególnione na fakturze objęte będą podatkiem od towarów i usług. Wycena usług będzie rynkowa, z zastosowaniem prawidłowej ceny - wg cen ustalanych na rynku tego typu usług. Prace (usługi) dokumentowane fakturami wykonywane przez małżonka Wnioskodawczyni będą usługami z zakresu "Działalność związana z oprogramowaniem" oraz z zakresu "Działalność związana z doradztwem w zakresie informatyki". Usługi nabywane od małżonka będą służyły Wnioskodawczyni tylko i wyłącznie do wykonywania usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Wątpliwości Zainteresowanej w analizowanej sprawie dotyczą wskazania, czy prawidłowa faktura VAT, wystawiona przez działalność gospodarczą męża Wnioskodawczyni, na wykonanie usług zleconych przez działalność gospodarczą Zainteresowanej, jest podstawą do zmniejszenia należnego podatku VAT o podatek naliczony - w myśl art. 86 ustawy.

Powołane wyżej przepisy art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy precyzują, jakie podmioty wpisują się w definicję podatnika podatku od towarów i usług. Ustawodawca nie wymienił wśród nich małżonków. Ustawa o podatku od towarów i usług nie obejmuje także małżonków jako odrębnej kategorii podatników. Tym samym na gruncie przepisów ustawy o podatku od towarów i usług małżonkowie nie są uznawani za jeden podmiot podatkowy, bowiem każdy z nich wykonując samodzielnie czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest odrębnym podatnikiem tego podatku. Co więcej autonomiczność prawa podatkowego wyklucza możliwość takiej interpretacji jego przepisów, która zakładałaby, że wspólność majątkowa istniejąca między małżonkami na podstawie przepisów Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ma wpływ na zakres ich praw i obowiązków jako podatników podatku od towarów i usług.

Niezależnie zatem od stosunków majątkowych, jakie istnieją pomiędzy małżonkami, transakcje dokonywane pomiędzy nimi, jako osobami prowadzącymi odrębnie działalność gospodarczą, stanowią dostawę towarów lub świadczenie usług, które to czynności podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

W tym miejscu należy wskazać, że w oparciu o art. 32 ust. 1 ustawy, w przypadku gdy między nabywcą a dokonującym dostawy towarów lub usługodawcą istnieje związek, o którym mowa w ust. 2, oraz w przypadku gdy wynagrodzenie jest:

- organ podatkowy określa podstawę opodatkowania zgodnie z wartością rynkową, jeżeli okaże się, że związek ten miał wpływ na ustalenie wynagrodzenia z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług.

Stosownie do art. 32 ust. 2 ustawy, związek, o którym mowa w ust. 1, istnieje, gdy między kontrahentami lub osobami pełniącymi u kontrahentów funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne zachodzą powiązania o charakterze rodzinnym lub z tytułu przysposobienia, kapitałowym, majątkowym lub wynikające ze stosunku pracy. Związek ten istnieje także, gdy którakolwiek z wymienionych osób łączy funkcje zarządzające, nadzorcze lub kontrolne u kontrahentów.

Przez powiązania rodzinne, o których mowa w ust. 2, rozumie się małżeństwo oraz pokrewieństwo lub powinowactwo do drugiego stopnia (art. 32 ust. 3 ustawy).

Przy czym w świetle art. 2 pkt 27b ustawy, przez wartość rynkową rozumie się całkowitą kwotę, jaką w celu uzyskania w danym momencie danych towarów lub usług, nabywca lub usługobiorca na takim samym etapie sprzedaży jak ten, na którym dokonywana jest dostawa towarów lub świadczenie usług, musiałby w warunkach uczciwej konkurencji, zapłacić niezależnemu dostawcy lub usługodawcy na terytorium kraju; w przypadku gdy nie można ustalić porównywalnej dostawy towarów lub świadczenia usług, przez wartość rynkową rozumie się:

W sprawie będącej przedmiotem wniosku art. 32 ustawy nie znajduje zastosowania bowiem jak wskazała Wnioskodawczyni, wycena usług na fakturach wystawionych przez męża Wnioskodawczyni w ramach prowadzonej działalności będzie rynkowa, z zastosowaniem prawidłowej ceny - wg cen ustalanych na rynku tego typu usług.

Warunki określone w art. 32 ustawy pozostaną bez wpływu na rozstrzygnięcie w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury wystawionej przez małżonka.

W analizowanej sprawie warunki uprawniające Wnioskodawczynię do odliczenia podatku naliczonego na fakturach wystawionych przez męża Wnioskodawczyni w ramach prowadzonej działalności zostały spełnione, jak wynika bowiem z opisu sprawy:

* Zainteresowana w ramach prowadzonej działalności gospodarczej jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT;

* usługi nabywane od małżonka będą służyły Wnioskodawczyni tylko i wyłącznie do wykonywania usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług;

* wydatki poniesione w związku z wykonanymi na rzecz Zainteresowanej pracami będą dokumentowane fakturami wystawianymi przez małżonka Wnioskodawczyni będącego podatnikiem VAT, w ramach prowadzonej przez niego działalności.

Podsumowując, prawidłowa faktura wystawiona przez działalność gospodarczą męża Wnioskodawczyni, na wykonanie usług zleconych przez działalność gospodarczą Zainteresowanej jest podstawą do zmniejszenia podatku należnego o podatek naliczony, w myśl art. 86 ustawy.

Warunkiem prawidłowości rozliczeń Wnioskodawczyni jest jednak to, że w opisanej sytuacji nie zachodzą pozostałe przesłanki, o których mowa w art. 88 ustawy.

Zauważa się, że stosownie do przepisu art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Należy zatem zaznaczyć, że wydając niniejszą interpretację tut. Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku oraz jego uzupełnieniu opisie sprawy. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisanego zdarzenia przyszłego, wydana interpretacja traci swoją aktualność.

W niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego z faktury wystawionej przez małżonka. Odpowiedź na pytanie dotyczące podatku dochodowego od osób fizycznych zostanie udzielona odrębnym pismem.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.