ILPP1/4512-1-697/15-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o. przedstawione we wniosku z dnia 15 września 2015 r. (data wpływu 18 września 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania po udzieleniu rabatu Sprzedawcom, sposobu udokumentowania udzielonego rabatu oraz obniżenia podstawy opodatkowania z momentem udzielenia rabatu - jest prawidłowe.

W dniu 18 września 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia podstawy opodatkowania po udzieleniu rabatu Sprzedawcom, sposobu udokumentowania udzielonego rabatu oraz obniżenia podstawy opodatkowania z momentem udzielenia rabatu.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Społka z o.o. (dalej: "Spółka" lub "Wnioskodawca") jest firmą oferującą produkty z branży autokosmetyków i szeroko pojętej chemii samochodowej, akcesoriów samochodowych, wyposażenia warsztatów, narzędzi oraz innych produktów (dalej łącznie: "produkty"). Działalność Wnioskodawcy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (dalej: "VAT"). Wnioskodawca jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT w Polsce.

Bezpośrednimi odbiorcami wspomnianych produktów oferowanych przez Spółkę są m.in. dystrybutorzy (dalej odpowiednio: "Dystrybutor" lub "Dystrybutorzy"), którzy następnie sprzedają te towary do punktów sprzedaży detalicznej, np. sieci handlowych, stacji benzynowych oraz innych podmiotów (dalej odpowiednio: "Sprzedawca" lub "Sprzedawcy"), w których z kolei Produkty sprzedawane są konsumentom bądź nabywcom dokonującym dalszego obrotu.

W celu zwiększenia atrakcyjności Produktów oraz maksymalizacji ich sprzedaży, Spółka zdecydowała się wprowadzić rozwiązania zmierzające efektywnie do obniżenia ceny Produktów, którą zapłacić muszą Sprzedawcy za Produkty nabywane od Dystrybutorów. W szczególności, Spółka zamierza przyznawać bezpośrednio na rzecz Sprzedawców, z pominięciem Dystrybutorów (na rzecz których Spółka dokonuje dostaw towarów i którzy dokonują dalszych dostaw towarów na rzecz Sprzedawców), rabaty (dalej: "Rabaty").

Celem przyznawanych Rabatów jest umożliwienie Sprzedawcom efektywnego nabycia Produktów po niższych cenach. Specyfika wdrażanego rozwiązania wiąże się z niemożnością / niechęcią Spółki do przeprowadzenia przedmiotowej operacji poprzez udzielenie rabatu Dystrybutorowi, który następnie udzielić powinien odpowiedniego "dalszego" rabatu Sprzedawcy. Ze względów biznesowych Spółka nie zamierza jednak angażować do przeprowadzenia niniejszej operacji wobec Dystrybutorów. W przypadku bowiem udzielania przez Spółkę Rabatów bezpośrednio na rzecz Dystrybutorów, bez dokonania odpowiednich, specyficznych ustaleń z każdym konkretnym zaangażowanym podmiotem, Spółka nie może mieć gwarancji, że "Dystrybutorzy" "przeniosą" otrzymane Rabaty na Sprzedawców.

Spółka zamierza zawrzeć ze Sprzedawcami odpowiednie umowy, na podstawie których będzie przyznawać przedmiotowe Rabaty. Zawierane umowy regulować będą zasady obliczania, udzielania i wypłaty Rabatów przez Spółkę na rzecz Sprzedawców. W tym zakresie zawierane umowy będą stanowić, że w związku z nabywaniem przez Sprzedawcę Produktów Spółki za pośrednictwem Dystrybutorów, Sprzedawca będzie uprawniony do otrzymania Rabatu. Przy czym, Rabat będzie przysługiwał pod warunkiem potwierdzenia fizycznej obecności Produktów Spółki w punkcie sprzedaży Sprzedawcy. Wysokość Rabatu będzie uzależniona od ilości indeksów Produktów dostępnych u Sprzedawcy (Sprzedawca będzie otrzymywał punkty, które następnie będą przeliczane na kwotę Rabatu), jako możliwych do nabycia (dostępnych) dla potencjalnego nabywcy / klienta. Rabat będzie naliczany tylko i wyłącznie w odniesieniu do Produktów zakupionych przez Sprzedawców za pośrednictwem Dystrybutorów. Rozliczenie Rabatu następować będzie poprzez potrącenie kwoty należnej Sprzedawcy z tytułu Rabatu z należnością Spółki wobec Sprzedawcy z tytułu zakupu przez Sprzedawcę Produktów bezpośrednio od Spółki (w określonych sytuacjach Sprzedawcy mogą być bowiem uprawnieni do zakupu dodatkowych Produktów zaoferowanych przez Spółkę bezpośrednio od Spółki, z pominięciem Dystrybutorów). W przypadku, gdy Sprzedawca nie zdecyduje się na zakup dodatkowych Produktów bezpośrednio od Spółki, Rabat przysługujący danemu Sprzedawcy nie będzie mógł zostać zrealizowany. Wysokość Rabatu może także zależeć od wybranego przez Sprzedawcę sposobu jego rozliczenia (Rabat może zostać zmniejszony w przypadku, gdy Sprzedawca zdecyduje się na nabycie od Spółki innych dodatkowych Produktów niż te zaoferowane Sprzedawcy przez Spółkę).

Wnioskodawca zamierza dokonywać w przyszłości rozliczenia przyznanych Sprzedawcom Rabatów na podstawie noty księgowej (dalej: "noty rabatowej") wystawionej przez Wnioskodawcę (tekst jedn.: noty zawierającej odpowiednie elementy dokumentu księgowego w myśl ustawy o rachunkowości, w tym m.in. dane identyfikujące Wnioskodawcę i Sprzedawcę, określenie Produktu, a także wartość odpowiedniej przyznanej kwoty netto (bez podatku VAT), VAT oraz wartość brutto. Omawiana nota rabatowa nie będzie przy tym fakturą korygującą w rozumieniu art. 106j ust. 1 ustawy o VAT.

Równocześnie, wskazać należy, że omawiane kwoty Rabatów przyznane Sprzedawcom nie będą stanowiły wynagrodzenia takich Sprzedawców za usługi świadczone na rzecz Spółki (w omawianej sytuacji, Sprzedawcy nie będą świadczyć na rzecz Spółki usług).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytania:

1. Czy prawidłowe jest podejście Spółki, zgodnie z którym wskazane w powyższym zdarzeniu przyszłym Rabaty udzielane przez Spółkę bezpośrednio na rzecz Sprzedawcy i Sprzedawców, niebędących bezpośrednimi kontrahentami (odbiorcami Produktów) Spółki, stanowią rabaty będące obniżką ceny, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT i w przypadku ich udzielenia Spółka będzie uprawniona do odpowiedniego obniżenia (o wartość Rabatu udzielonego Sprzedawcy) podstawy opodatkowania oraz VAT należnego z tytułu sprzedaży Produktów zrealizowanej na rzecz Dystrybutora i Dystrybutorów.

2. Czy prawidłowe jest podejście Spółki, zgodnie z którym w przypadku udzielenia Rabatów, o których mowa w zdarzeniu przyszłym, dokumentem właściwym do udokumentowania omawianych Rabatów będzie nota rabatowa wystawiona przez Spółkę na rzecz danego Sprzedawcy (tekst jedn.: nota zawierająca odpowiednie elementy dokumentu księgowego w myśl ustawy o rachunkowości, w tym m.in. dane identyfikujące Spółkę i Sprzedawcę, określenie Produktu, a także wartość Rabatu netto (bez podatku VAT), VAT oraz wartość brutto Rabatu.

3. W przypadku udzielenia przez organ podatkowy odpowiedzi twierdzącej w odniesieniu do powyższych pytań, czy prawidłowe jest podejście Spółki, zgodnie z którym w przypadku udzielenia Rabatów, o których mowa w powyższym zdarzeniu przyszłym, Spółka będzie uprawniona do obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku VAT należnego z momentem udzielenia Rabatu odpowiedniemu Sprzedawcy, udokumentowanego wystawioną przez Spółkę notą rabatową na rzecz Sprzedawcy (tekst jedn.: bez konieczności zastosowania przepisów art. 29a ust. 13 ustawy o VAT określających moment dokonania korekty podstawy opodatkowania VAT w odniesieniu do wystawianych przez podatników faktur korygujących).

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1.

Zdaniem Spółki, wskazane w powyższym zdarzeniu przyszłym Rabaty udzielane przez Spółkę bezpośrednio na rzecz Sprzedawcy i Sprzedawców, niebędących bezpośrednimi kontrahentami Spółki, stanowić będą rabaty będące obniżką cen, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT i w przypadku ich udzielenia Spółka będzie uprawniona do obniżenia podstawy opodatkowania VAT oraz VAT należnego z tytułu sprzedaży Produktów zrealizowanej uprzednio na rzecz Dystrybutora / Dystrybutorów.

Zasadność przedstawionego stanowiska potwierdzają - zdaniem Spółki - następujące argumenty:

1.

Wraz z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej (dalej: "UE"), Polska przyjęła m.in. dorobek prawny UE dotyczący VAT. Konsekwencją jest fakt, że od 1 maja 2004 r. polskie regulacje VAT powinny być zgodne z zasadami wynikającymi z unijnych dyrektyw.

Podstawowym aktem prawnym, dotyczącym harmonizacji podatków pośrednich, w ramach wspólnego systemu podatku od wartości dodanej obowiązującego w UE jest obecnie Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L 347.1 z dnia 11 grudnia 2006 r., dalej: Dyrektywa VAT). W art. 1 Dyrektywy VAT definiuje się m.in. fundamentalne cechy podatku od wartości dodanej, tj.:

i. proporcjonalność opodatkowania,

ii. faktyczne opodatkowanie konsumpcji, z którego wynika neutralność podatku VAT.

Podstawową cechą podatku od wartości dodanej, wskazaną w art. 1 ust. 2 Dyrektywy VAT, jest jego proporcjonalność do ceny towarów i usług, niezależnie od liczby transakcji, które mają miejsce w procesie produkcji i dystrybucji poprzedzającym etap obciążenia tym podatkiem (czyli konsumpcję). Z treści tego przepisu należy wnioskować, że podatek ten nie powinien obciążać podmiotów biorących udział w obrocie towarami i usługami, niebędących ich ostatecznymi odbiorcami. Powyższe oznacza również, że podatek VAT powinien być dla uczestników obrotu gospodarczego neutralny (nie powinien ich obciążać), a jeśli cena towarów lub usług jest obniżana, podatek VAT należny również powinien zostać proporcjonalnie obniżony.

Jednocześnie, obowiązująca w systemie VAT zasada neutralności powinna powodować, że podatek VAT jest neutralny dla podatnika VAT. Obciążenie podatkowe powinno dotyczyć jedynie ostatecznego konsumenta towaru lub usługi, który ponosi ciężar podatku VAT.

Natomiast podmiot gospodarczy nie powinien ponosić faktycznego ciężaru VAT zapłaconego w trakcie prowadzenia działalności, o ile nie dochodzi do "konsumpcji" przez ten podmiot towarów/usług. Podatek należny z tytułu sprzedaży przez niego towarów powinien być proporcjonalny do ceny faktycznie pobranej przez ten podmiot. Należy szczególnie podkreślić, że wszelkiego rodzaju ograniczenia, co do zakresu stosowania zasady neutralności, powinny być wyraźnie uregulowane w przepisach rangi ustawowej, przy czym wykładnia tych przepisów nie może prowadzić do wniosków naruszających przepisy prawa UE. Podstawowy charakter tej zasady dla istoty podatku VAT podkreślany był wielokrotne przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej.

Wskutek udzielenia przez Spółkę na rzecz Sprzedawcy/Sprzedawców (niebędących bezpośrednimi nabywcami Produktów od Spółki) Rabatów, o których mowa w przedstawionym zdarzeniu przyszłym, zdaniem Spółki, pomniejszeniu ulegnie w istocie przychód należny oraz obrót realizowany przez Spółkę z tytułu sprzedaży Produktów. Tym samym, zgodnie z zasadą proporcjonalności podatku VAT, Spółka powinna mieć prawo do obniżenia podstawy opodatkowania VAT oraz podatku należnego VAT od tych transakcji o wartość VAT związanego z obniżką obrotu wynikającą z Rabatów udzielonych Sprzedawcom. W przeciwnym przypadku, tj. wobec braku możliwości obniżenia obrotu/podstawy opodatkowania faktyczny podatek płacony przez Spółkę byłby nieproporcjonalnie wysoki w stosunku do ceny/kwoty faktycznie otrzymywanej z tytułu sprzedaży Produktów. W rezultacie dochodziłoby do naruszenia fundamentalnych zasad funkcjonowania podatku VAT, tj. zasad neutralności i proporcjonalności.

W konsekwencji, mając na względzie powyższe uwagi, Spółka stoi na stanowisku, że jedynie proporcjonalne obniżenie podatku VAT z tytułu zrealizowanych uprzednio dostaw towarów pozwoli jej zapewnić zgodność analizowanych rozliczeń z zasadami proporcjonalności i neutralności VAT. Tylko w takiej sytuacji Spółka nie poniesie faktycznego obciążenia, które w przypadku podatku VAT spoczywać powinno na ostatecznym odbiorcy / konsumencie sprzedawanych przez Spółkę Produktów.

2.

Zgodnie z art. 29a ust. 1 ustawy o VAT (stanowiącym implementację regulacji wspólnotowych w zakresie podstawy opodatkowania VAT do polskiego porządku prawnego), podstawą opodatkowania jest zasadniczo wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostaw towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami innymi dopłatami o podobnym charakterze, mającymi bezpośredni wpływ na cenę dostarczanych towarów lub usług świadczonych przez podatnika.

Jednocześnie, zgodnie z art. 29a ust. 10 ustawy o VAT, podstawę opodatkowania obniża się m.in. o kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen. Tym samym, art. 29a ust. 1 ustawy o VAT, uznaje za podstawę opodatkowania wszystkie kwoty otrzymywane przez sprzedającego w związku z dokonywaną sprzedażą, a na wartość podstawy opodatkowania wpływają również te świadczenia, które nie pochodzą od bezpośredniego nabywcy towarów/usług (ustawa o VAT w brzmieniu obowiązującym po 1 stycznia 2014 r. wprost przewiduje, że również kwoty otrzymywane od osób trzecich niebędących nabywcami zwiększają podstawę opodatkowania dokonywanej przez podatnika dostawy towarów lub świadczonej przez niego usługi). Stąd, z uwagi na fakt, że ustawodawca dopuszcza zwiększenie podstawy opodatkowania VAT na skutek czynności dokonywanych nie tylko z bezpośrednimi nabywcami, zdaniem Spółki, również zmniejszenie podstawy opodatkowania ze względu na czynności dokonywane z podmiotami innymi niż bezpośredni nabywcy, powinno być dopuszczalne. Warunkiem dokonania takiego zmniejszenia podstawy opodatkowania jest natomiast - w świetle art. 29a ust. 13 ustawy o VAT - odpowiednie udokumentowanie takich Rabatów.

Analogiczny pogląd wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 listopada 2008 r., sygn. akt III SA/Wa 1440/08, którego zasadność potwierdzona została w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 kwietnia 2010 r. (sygn. akt I FSK 600/09): "ustawa pozwala na obniżenie kwoty obrotu symetrycznie względem jego podwyższania o każdą kwotę, która faktycznie obniża przychód, także niezależnie od tego, czy obniżenie kwoty obrotu nastąpiło na rzecz pierwszego nabywcy, czy też kolejnego. Ta symetria w ustalaniu rzeczywistego obrotu jest "niezbędnym wymogiem prawidłowego określenia podstawy opodatkowania".

Powyższe podejście znalazło również odzwierciedlenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe w analogicznych sprawach. Przykładowo, w interpretacji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 7 maja 2015 r. (sygn. IPPP1/4512-362/I5-2/lGo), w której organ potwierdził stanowisko wnioskodawcy, zgodnie z którym jest on uprawniony do obniżenia podstawy opodatkowania dla celów podatku VAT na podstawie art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT w związku z udzieleniem Nabywcy Finalnemu rabatu promocyjnego.

Analogiczne podejście zaprezentowano w interpretacji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30 września 2014 r., (sygn. IPPPl/443-793/14-2/k.c.), w której uznano za prawidłowe stanowisko Wnioskodawcy, zgodnie z którym: "w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. rabaty pośrednie udzielane przez Spółkę aptekom stanowią rabaty, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 Ustawy o VAT. W konsekwencji, w związku z udzieleniem ww. rabatów, Spółka jest uprawniona do obniżenia podstawy opodatkowania dla celów podatku VAT z tytułu sprzedaży towarów zrealizowanej na rzecz hurtowni o odpowiednią wartość udzielonych aptekom rabatów pośrednich". Podobne konkluzje wynikają również z interpretacji wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 12 sierpnia 2014 r., (sygn. IPPP1/443-602/14-2/AS), a także z dnia 2 kwietnia 2014 r., (sygn. IPPP1/443-196/14-2/AS).

W rezultacie, w przypadku Spółki, na realizowany przez nią obrót z tytułu sprzedaży Produktów wpływ powinny mieć nie tylko kwoty otrzymywane od Dystrybutora / Dystrybutorów będących bezpośrednimi odbiorcami towarów Spółki lub udzielone im rabaty, lecz również kwoty Rabatów udzielonych przez Spółkę Sprzedawcy / Sprzedawcom, niebędącym bezpośrednimi kontrahentami Spółki. Stąd, w opinii Spółki, jeżeli faktycznie realizowany przez Spółkę obrót dotyczący Produktów (będących przedmiotem dostaw realizowanych przez Spółkę na rzecz Dystrybutora / Dystrybutorów) - na skutek Rabatów udzielonych Sprzedawcy / Sprzedawcom - ulega zmniejszeniu, również - podstawa opodatkowania VAT z tytułu sprzedaży tych Produktów przez Spółkę powinna być odpowiednio zmniejszona.

Spółka podkreśla, że wspomniany powyżej przepis art. 29a ust. 10 ustawy o VAT, stanowi implementację art. 90 Dyrektywy VAT. Zgodnie z tym ostatnim, w przypadku anulowania, wypowiedzenia, rozwiązania, całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności lub też w przypadku obniżenia ceny po dokonaniu dostawy, podstawa opodatkowania jest stosownie obniżana na warunkach określonych przez państwa członkowskie.

Poprzednikiem przepisu art. 90 Dyrektywy VAT był art. 11 część C ust. 1 Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. U.UE.L 145/I z dnia 13 czerwca 1977 r., dalej: Szósta Dyrektywa), którego wykładni, na tle sprawy zbliżonej zagadnieniem do niniejszej, dokonał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE) w orzeczeniu z dnia 24 października 1996 r. w sprawie C-317/94 (Elida Gibbs).

W omawianym orzeczeniu TSUE orzekł, że: "w okolicznościach takich jak występujące w postępowaniu głównym, producent który zrefundował (...) wartość kuponu uprawniającego do zwrotu gotówki klientowi końcowemu otrzymuje, po zakończeniu transakcji, kwotę odpowiadającą cenie sprzedaży zapłaconej przez hurtowników lub detalistów za jego towary, pomniejszoną o wartość przedmiotowych kuponów. Nie byłoby zatem zgodne z dyrektywą, gdyby podstawa opodatkowania użyta do obliczenia podatku należnego od producenta jako podatnika, przekraczała kwotę ostatecznie przez niego otrzymaną. Gdyby bowiem tak było, zasada neutralności w stosunku do podatników, do których należy także producent, nie byłaby spełniona".

Ponadto, we wskazanym wyroku TSUE stwierdził, że: "(...) w celu zapewnienia realizacji zasady neutralności, należy, obliczając podstawę opodatkowania dla celów VAT, uwzględnić sytuacje, w których podatnik, nie pozostając w stosunkach umownych z konsumentem końcowym, ale będąc pierwszym ogniwem łańcucha transakcji kończącego się na tym konsumencie, udziela takiemu konsumentowi zniżki za pośrednictwem detalistów lub poprzez bezpośredni zwrot wartości kuponów. W przeciwnym razie, organy podatkowe otrzymałyby z tytułu VAT kwotę większą niż rzeczywiście zapłacona przez konsumenta ostatecznego, kosztem podatnika".

Biorąc pod uwagę powyższe orzeczenie, zdaniem Spółki, należy uznać, że w sytuacji, gdy Rabat udzielany jest pomiędzy pierwszym a dalszym / ostatnim podatnikiem w łańcuchu transakcji (z pominięciem szczebli pośrednich) prawo wspólnotowe gwarantuje, że możliwe będzie obniżenie obrotu wykazywanego przez pierwszy z podmiotów dla celów podatku VAT.

Tym samym, w świetle regulacji wspólnotowych i orzecznictwa TSUE, nieuprawniona, zdaniem Spółki, byłaby interpretacja odpowiednich przepisów ustawy o VAT, zgodnie z którą na gruncie art. 29a ust. 10 ustawy o VAT, Rabat mógłby być udzielony przez dostawcę wyłącznie bezpośredniemu nabywcy towarów i usług, i tylko w takim przypadku przysługiwałoby dostawcy prawo do obniżenia podstawy opodatkowania w VAT. Jak Spółka wskazywała już powyżej, taka interpretacja prowadziłaby, w jej ocenie, do naruszenia zasady neutralności i proporcjonalności podatku VAT, a tym samym naruszenia przepisów Dyrektywy VAT.

Podsumowując, zdaniem Spółki, wskazane w zdarzeniu przyszłym Rabaty udzielone przez Spółkę na rzecz Sprzedawcy / Sprzedawców, niebędących bezpośrednimi kontrahentami Spółki, stanowić będą rabaty będące obniżką ceny, o których mowa w art. 29a ust. 10 Ustawy o VAT i, o ile ich udzielenie będzie odpowiednio udokumentowane, Spółka będzie uprawniona do obniżenia podstawy opodatkowania VAT oraz VAT należnego z tytułu sprzedaży Produktów zrealizowanej na rzecz Dystrybutora / Dystrybutorów.

Ad. 2.

W przypadku udzielenia Rabatów, o których mowa w zdarzeniu przyszłym, do udokumentowania omawianych Rabatów, dokumentem właściwym będzie nota rabatowa wystawiona przez Spółkę na rzecz danego Sprzedawcy (tekst jedn.: nota zawierająca odpowiednie elementy dokumentu księgowego w myśl ustawy o rachunkowości, w tym m.in. dane identyfikujące Spółkę i Sprzedawcę, określenie Produktu, a także wartość Rabatu netto (bez podatku VAT), VAT oraz wartość brutto Rabatu.

Zasadność przedstawionego podejścia potwierdzają, zdaniem Spółki, poniższe argumenty.

1.

W ocenie Spółki, rzeczywisty obrót gospodarczy winien mieć odzwierciedlenie w prowadzonej dokumentacji, do obowiązków uczestników obrotu gospodarczego należy bowiem uwiarygodnienie dokonanych transakcji. Podmiot udzielający rabatu powinien posiadać dla celów dowodowych dokumenty świadczące o udzielonym rabacie na rzecz danego odbiorcy - w tym przypadku Sprzedawcy. Posiadanie takich dokumentów jest warunkiem potwierdzającym prawo do obniżenia podatku należnego po stronie sprzedawcy (w tym przypadku Spółki).

Jeżeli rabat został przyznany przez podatnika stojącego na początku łańcucha dostaw (Spółkę) odbiorcy znajdującemu się na dalszym etapie łańcucha dostaw (Sprzedawcy), nie zaś przez podmioty transakcji pośrednich (Dystrybutor/Dystrybutorzy) lub też tym podmiotom, to podmioty te nie będą mogły wystawiać lub przyjmować faktur korygujących, bowiem w transakcjach przez nie wykonywanych nie dojdzie do zmiany ceny. Nie będzie również możliwe wystawienie przez Spółkę faktury korygującej na rzecz Sprzedawcy, ponieważ między Spółką a Sprzedawcą nie doszło do żadnej bezpośredniej dostawy, w związku z czym Spółka nie wystawiła temu Sprzedawcy żadnej faktury VAT, którą obecnie mogłaby skorygować fakturą korygującą na potrzeby udokumentowania udzielonego mu Rabatu. Tym samym przepisy krajowe nie określają jednoznacznie dokumentu, na podstawie którego Spółka udzielająca Rabatu Sprzedawcy może ten Rabat udokumentować. Nie jest tym dokumentem faktura korygująca, jednak jednocześnie nic nie wskazuje, że nie może nim być np. nota.

2.

Zdaniem Spółki, powyższe podejście nie przeciwstawia się brzmieniu art. 29a ust. 10 ustawy o VAT, zgodnie z którym podstawę opodatkowania obniża się m.in. o kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen, wartość zwróconych towarów i opakowań, zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży jeżeli do niej nie doszło oraz wartość zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych opłat o podobnym charakterze mających bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika. Cytowany przepis nie odnosi się bowiem do formy udokumentowania przekazywanego rabatu, który powinien obniżać kwotę VAT należnego, odnosi się jedynie do samego faktu przyznania rabatu.

W ocenie Spółki, w analizowanym przypadku, nie znajdzie również zastosowania art. 29a ust. 13 ustawy o VAT, który wskazuje, że w przypadkach obniżenia podstawy opodatkowania o kwoty udzielonych po dokonaniu sprzedaży opustów i obniżek cen, wartość zwróconych towarów i opakowań lub zwróconą nabywcy całość lub część zapłaty otrzymaną przed dokonaniem sprzedaży, jeżeli do niej nie doszło, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się pod warunkiem posiadania przez podatnika, uzyskanego przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługobiorca otrzymał fakturę korygującą, potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę, dla którego wystawiono fakturę. Zdaniem Spółki, nie ma ona możliwości wystawienia faktury korygującej na rzecz Sprzedawcy, gdyż - jak wskazano powyżej - między Spółką a Sprzedawcą nie doszło wcześniej do żadnej bezpośredniej dostawy, zatem Spółka nie wystawiła temu Sprzedawcy żadnej faktury VAT, którą obecnie mogłaby skorygować fakturą korygującą na potrzeby udokumentowania udzielonego mu Rabatu.

Tym samym, w analizowanym zdarzeniu przyszłym, nie będzie również możliwe stosowanie regulacji szczególnych dotyczących dokumentowania udzielanych Rabatów, które zostały zawarte w art. I06j ustawy o VAT. Przepis ten stanowi, że w przypadku gdy po wystawieniu faktury: udzielono opustów i obniżek cen, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 - podatnik udzielający opustów i obniżek cen wystawia fakturę korygującą. Faktura taka powinna zawierać m.in. dane zawarte w fakturze, której dotyczy faktura korygująca. Uwzględniając powyższe, zdaniem Spółki, ustawodawca celowo użył sformułowania "faktura korygująca", zawężając tym samym sytuację, do której odnosi się powołany przepis, a konkretnie do przypadku, w którym rabaty określone w art. 29a ust. 10 ustawy o VAT udzielone są na rzecz bezpośrednich nabywców, którym uprzednio wystawiono fakturę pierwotną. Uwzględniając powyższe, zdaniem Spółki, przepis ten nie znajduje zastosowania w omawianym zdarzeniu przyszłym, gdyż Spółka wystawia faktury jedynie na rzecz Dystrybutora ( Dystrybutorów, a nie na rzecz Sprzedawcy / Sprzedawców, wobec których udzielane są Rabaty. Ponadto, Spółka nie dysponuje wiedzą, z jakich elementów składają się faktury wystawione następnie przez Dystrybutora) Dystrybutorów na rzecz Sprzedawcy / Sprzedawców.

W rezultacie, Spółka stoi na stanowisku, że w obecnym stanie prawnym ustawodawca pozostawił podatnikom pewną dowolność w zakresie dokumentowania rabatów udzielanych podmiotom innym niż bezpośredni nabywcy towarów, nie sprecyzował bowiem sposobu i formy w jakiej następować powinno udokumentowanie rabatów, zarówno co do faktu ich udzielenia, jak i co do ich wysokości i przedmiotu.

W świetle powyższego, w ocenie Spółki, dokument księgowy w postaci noty rabatowej należy uznać za dokument, który powinien w sposób wystarczający dokumentować udzielenie Rabatu przez Spółkę na rzecz Sprzedawcy.

3.

Powyższe podejście znajduje również potwierdzenie w orzecznictwie polskich sądów administracyjnych. Przykładowo w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 13 kwietnia 2010 r., sygn. akt I FSK 600/09 wskazano, że "Przepis art. 29 ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm. - w brzmieniu obowiązującym do 30 listopada 2008 r.) należy interpretować w ten sposób, że udzielenie przez podatnika rabatu cenowego, nie bezpośredniemu jego kontrahentowi, lecz kolejnemu odbiorcy w łańcuchu dystrybucji jego towaru, stanowi dla tego podatnika podstawę do obniżenia swojego obrotu o kwotę udzielonego rabatu, jeżeli jest on udokumentowany dowodem księgowym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. Nr 152, poz. 1223, z późn. zm.), np. notą księgową".

Z kolei, w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 15 stycznia 2009 r., sygn. akt I FSK 1653/07, wskazuje się, że: "(...) niezasadna jest taka interpretacja, która uzależnia, możliwość obniżenia obrotu wyłącznie od wystawienia faktury korygującej. Oznacza to, że udokumentowanie rabatu może nastąpić nie tylko przez wystawienie faktury korygującej, ale w każdy inny dopuszczalny sposób". W omawianym wyroku Sąd wskazał ponadto: "Przepis § 16 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798), nie ma zastosowania do rabatu pośredniego, czyli takiego, który został udzielony przez podatnika nie swojemu bezpośredniemu kontrahentowi, lecz dalszemu w łańcuchu dostaw nabywcy towaru wprowadzonego do obrotu gospodarczego przez tego podatnika".

Jakkolwiek we wskazanym wyroku Sąd odnosi się do przepisu § 16 ust. 1 nieobowiązującego już rozporządzenia z dnia 25 maja 2005 r., tym niemniej, z uwagi na analogiczne brzmienie tego przepisu w stosunku do obecnie obowiązującego przepisu art. 106j ust. 1 ustawy o VAT, zawarte w tym wyroku uwagi powinny znaleźć odpowiednie zastosowanie w odniesieniu do sytuacji zaistniałych na tle obecnie obowiązującego stanu prawnego.

Podobnie wskazano w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 7 sierpnia 2007 r., sygn. akt III SA/Wa 3856/06.

Przedstawione podejście znalazło również odzwierciedlenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe w analogicznych sprawach.

Przykładowo w interpretacji wydanej przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30 września 2014 r., (sygn. IPPP1/443-793/14-2/k.c.), organ potwierdził prawidłowość stanowiska wnioskodawcy, zgodnie z którym: "w świetle braku możliwości zastosowania wspomnianych przepisów, a w szczególności art. 106j Ustawy o VAT, Spółka stoi na stanowisku, że w przypadku udzielenia rabatów, o których mowa w stanie faktycznym, dokumentem właściwym do udokumentowania omawianych rabatów będzie nota rabatowa wystawiona przez Spółkę na rzecz danej apteki, tj. nota zawierająca odpowiednie elementy dokumentu księgowego w myśl Ustawy o rachunkowości, w tym m.in. identyfikujące Spółkę i aptekę, określenie produktu, oraz kwota rabatu".

Analogiczne konkluzje wynikają również z interpretacji wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 7 maja 2015 r. (sygn. IPPP1/4512-362/15-2/IGo), z dnia 12 sierpnia 2014 r. (sygn. IPPP1/443-602/14-2/AS), jak również z dnia 2 kwietnia 2014 r. (sygn. IPPP1/443-196/14-2/AS).

Podsumowując, w świetle braku możliwości zastosowania wspomnianych przepisów, a w szczególności art. 106 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, Spółka stoi na stanowisku, iż w przypadku udzielenia Rabatów, o których mowa w zdarzeniu przyszłym, dokumentem właściwym do udokumentowania omawianych Rabatów będzie nota rabatowa wystawiona przez Spółkę na rzecz danego Sprzedawcy (tekst jedn.: nota zawierająca odpowiednie elementy dokumentu księgowego w myśl ustawy o rachunkowości, w tym m.in. dane identyfikujące Spółkę i Sprzedawcę, określenie Produktu, a także wartość Rabatu netto (bez podatku VAT), VAT oraz wartość brutto Rabatu. Na tej podstawie Spółka będzie uprawniona do obniżenia kwot podatku VAT należnego o wartość podatku dotyczącą analizowanych Rabatów udzielonych Sprzedawcy / Sprzedawcom.

Ad. 3.

Zdaniem Spółki, w przypadku udzielenia Rabatów, o których mowa w powyższym zdarzeniu przyszłym, Spółka będzie uprawniona do obniżenia podstawy opodatkowania dla potrzeb VAT oraz VAT należnego z momentem udzielenia Rabatu odpowiedniemu Sprzedawcy, udokumentowanego wystawioną przez Spółkę notą rabatową na rzecz Sprzedawcy. W przedstawionym zdarzeniu przyszłym będzie to moment dokonania potrącenia kwoty należnej Sprzedawcy z tytułu Rabatu z należnością Spółki wobec Sprzedawcy z tytułu zakupu Produktów

Spółki.

W szczególności, zdaniem Spółki, nie będzie ona zobowiązana do zastosowania przepisów art. 29a ust. 13 ustawy o VAT dotyczących momentu dokonania korekty podstawy opodatkowania VAT przewidzianych w odniesieniu do wystawianych przez podatników faktur korygujących (jak bowiem wskazano powyżej, w analizowanym zdarzeniu przyszłym nie będzie możliwe wystawienie przez Spółkę faktury korygującej na rzecz Sprzedawców w związku z udzielonym Rabatem pośrednim, gdyż - jak wskazano powyżej - między Spółką a Sprzedawcą nie doszło wcześniej do żadnej bezpośredniej dostawy, zatem Spółka nie wystawiła temu Sprzedawcy żadnej faktury VAT, którą obecnie mogłaby skorygować fakturą korygującą na potrzeby udokumentowania udzielonego mu Rabatu).

Zaprezentowane powyżej stanowisko znajduje odzwierciedlenie w interpretacjach indywidualnych wydawanych przez organy podatkowe. W tym zakresie przywołać można m.in. interpretację wydaną przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 7 maja 2015 r. (sygn. IPPP1/4512-362/15-2/IGo), w której organ potwierdził stanowisko wnioskodawcy zgodnie z którym: "w przypadku udzielenia rabatu pośredniego, dla obniżenia podstawy opodatkowania VAT, nie znajdzie zastosowania przepis art. 29a ust. 13 ustawy o VAT (...) Spółce przysługuje prawo do obniżenia podstawy opodatkowania dla celów podatku VAT o wartość udzielanych rabatów pośrednich na podstawie wystawianych not korygujących, w rozliczeniu za okres, w którym rabat został udzielony".

Podobne stanowisko zostało zaprezentowane również przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 30 września 2014 r. (sygn. IPPP1/443-793/14-2/k.c.), w której uznano za prawidłowe stanowisko wnioskodawcy zgodnie z którym: "w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2014 r. rabaty pośrednie udzielane przez Spółkę aptekom stanowią rabaty, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 Ustawy o VAT. W konsekwencji, w związku z udzieleniem ww. rabatów, Spółka jest uprawniona do obniżenia podstawy opodatkowania dla celów podatku VAT z tytułu sprzedaży towarów zrealizowanej na rzecz Hurtowni o odpowiednią wartość udzielonych aptekom rabatów pośrednich".

Podobne konkluzje wynikają również z interpretacji wydanych przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 12 sierpnia 2014 r. (sygn. IPPPl/443-602/14-2/AS).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak stanowi art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast w myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 - stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Przepis art. 29a ust. 1 ustawy stanowi, że podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

W świetle art. 29a ust. 6 ustawy, podstawa opodatkowania obejmuje:

Z kolei w oparciu o art. 29a ust. 7 ustawy, podstawa opodatkowania nie obejmuje kwot:

Na mocy art. 29a ust. 10 ustawy, podstawę opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 13, obniża się o:

W przypadkach, o których mowa w ust. 10 pkt 1-3, obniżenia podstawy opodatkowania, w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze z wykazanym podatkiem, dokonuje się pod warunkiem posiadania przez podatnika, uzyskanego przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługobiorca otrzymał fakturę korygującą, potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę towaru lub usługobiorcę, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługobiorcę faktury korygującej po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia faktury korygującej za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano (art. 29a ust. 13 ustawy).

Z przytoczonych powyżej przepisów wynika przede wszystkim, że podstawą opodatkowania jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęć "bonifikata", ani "rabat", w związku z powyższym pojęcia te należy interpretować stosując przede wszystkim wykładnię językową.

Przyjmując za "Uniwersalnym słownikiem języka polskiego" pod redakcją prof. Stanisława Dubisza (Wyd. Naukowe PWN, Warszawa 2003, tom 1, str. 303)"bonifikata" - to "zniżka, odstępstwo od ustalonej ceny towaru, zwłaszcza jako forma odszkodowania za poniesioną stratę albo w celach reklamowych: opust, rabat". Przez bonifikatę należy więc rozumieć pomniejszenie ustalonej uprzednio ceny towaru lub usługi.

Natomiast zgodnie ze "Słownikiem języka polskiego" (Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2005, str. 825), "rabat" to "zniżka, opust od sumy należnej za towar przyznawany, np. przy kupnie dużej ilości towarów". Zatem rabat polega na pomniejszeniu ustalonej wcześniej ceny towaru lub usługi. Rozróżnia się przy tym rabaty na te przyznane przed ustaleniem ceny oraz udzielane po jej ustaleniu.

Rabat udzielony w momencie wystawienia faktury (rabat transakcyjny) nie ma znaczenia dla ustalenia podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług, ponieważ kwota należna od nabywcy już go uwzględnia - dane dotyczące rabatu znajdą swoje odzwierciedlenie w wystawionej fakturze stwierdzającej dokonanie sprzedaży.

Natomiast, jeżeli udzielenie rabatu ma miejsce po dokonaniu sprzedaży i wystawieniu faktury, w której dokonano pierwotnego określenia podstawy opodatkowania (rabat potransakcyjny), wówczas czynność ta wymaga wystawienia faktury korygującej zmniejszającej wartość towarów, zgodnie z art. 106j ustawy. Jednakże możliwe jest wystawienie faktury korygującej wyłącznie w sytuacji udzielenia rabatu bezpośredniemu nabywcy towarów i usług.

W tym miejscu wskazać należy, że w świetle art. 106b ust. 1 ustawy, podatnik jest obowiązany wystawić fakturę dokumentującą:

W art. 106e ustawy wskazano natomiast, co faktura powinna zawierać.

W myśl art. 106j ust. 1 ustawy, w przypadku, gdy po wystawieniu faktury:

- podatnik wystawia fakturę korygującą.

Zgodnie z art. 106j ust. 2 ustawy, faktura korygująca powinna zawierać:

Na podstawie art. 106j ust. 3 ustawy, w przypadku, gdy podatnik udziela opustu lub obniżki ceny w odniesieniu do wszystkich dostaw towarów lub usług dokonanych lub świadczonych na rzecz jednego odbiorcy w danym okresie, faktura korygująca, o której mowa w ust. 2:

Zatem wystawienie faktury korygującej może dotyczyć tylko kontrahentów bezpośrednio uczestniczących w rzeczywistej transakcji potwierdzonej wystawieniem faktury. Nie można wystawić faktury korygującej w sytuacji, kiedy między kontrahentami nie miała miejsca dostawa i w konsekwencji nie było wystawionej faktury.

Uregulowania krajowej ustawy o podatku od towarów i usług stanowią implementację przepisów wspólnotowych i są konsekwencją przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. I tak, art. 29a ustawy implementuje przepis art. 79 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L Nr 347, poz. 1, z późn. zm.), zgodnie z którym podstawa opodatkowania nie obejmuje następujących elementów:

Podatnik musi przedstawić dowód na rzeczywistą kwotę kosztów, o których mowa w akapicie pierwszym lit. c, i nie może odliczyć VAT, który w danym przypadku mógł zostać naliczony.

Powyższe stanowisko pozostaje w zgodzie z Dyrektywą Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej, która w art. 73 oraz art. 90 ust. 1 określa podstawę opodatkowania, przewidując uprawnienia do jej obniżenia w przypadku każdorazowego, faktycznego zmniejszenia obrotu. Zgodnie z powyższą Dyrektywą, przesłanką wystarczającą dla ustalenia podstawy opodatkowania jest zaistnienie samego faktu zmniejszenia obrotu, bez konieczności wykazywania go w jeden konkretny sposób. Mając to na uwadze wydaje się, że zarówno wystawienie faktury korygującej, jak również noty stanowi prawidłowy sposób udokumentowania udzielonego rabatu. Przepis ustawy o podatku od towarów i usług przewiduje jednakże, że kwoty rabatów mają być udokumentowane, prawnie dopuszczone i obowiązkowe.

Konstrukcja podstawy opodatkowania oparta jest bowiem na założeniu proporcjonalności podatku VAT do ceny towarów i usług. W efekcie, każda transakcja podlega podatkowi VAT obliczonemu od rzeczywistej ceny towarów lub usług według stawki, jaka ma zastosowanie do takich towarów i usług. Przepisy Dyrektywy wskazują, że zasada proporcjonalności obowiązuje również w przypadku obniżenia podstawy opodatkowania w przypadku rabatów, opustów lub obniżek cen. Ponadto, powyższe dotyczy anulowania, wypowiedzenia, rozwiązania, całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności lub też w przypadku obniżenia ceny po dokonaniu dostawy. Oznacza to, że podatek VAT należny powinien być, co do zasady, proporcjonalny do ceny faktycznej pobranej przez dany podmiot.

Ponadto, należy mieć na uwadze, że konstrukcja podstawy opodatkowania jest wyrazem zasady neutralności podatku VAT. Oznacza ona, że ekonomicznego ciężaru podatku VAT nie powinny ponosić podmioty niebędące ostatecznymi odbiorcami towarów lub usług. W konsekwencji, po obniżeniu ceny transakcyjnej powinno następować proporcjonalne obniżenie podstawy opodatkowania. W innym przypadku, tj. gdyby podstawa opodatkowania przewyższała kwotę wynagrodzenia należnego podatnikowi, podatnik ponosiłby ekonomiczny ciężar podatku, co naruszałoby wskazaną wyżej zasadę neutralności.

Zasada neutralności była wielokrotnie podkreślana przez Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej jako: "TSUE"), przykładowo w wyroku z dnia 14 lutego 1985 r. w sprawie C-268/83 pomiędzy DA. Rompelman i E.A. Rompelman-Van Deelen a Minister van Financien oraz w wyroku z dnia 13 grudnia 1989 r. w sprawie C-342/87 pomiędzy Genius Holding BV a Staatssecretaris van Financien wskazujących, że system odliczeń ma na celu całkowite uwolnienie podatnika od ciężaru podatku VAT.

Na szczególną uwagę zasługuje wyrok w sprawie C-317/94 pomiędzy Elida Gibbs Ltd a Commissioners of Customs and Excise, w którym TSUE stwierdził, że: "(...) producent, który zrefundował wartość kuponu zniżkowego detaliście lub wartość kuponu uprawniającego do zwrotu gotówki klientowi końcowemu, otrzymuje, po zakończeniu transakcji, kwotę odpowiadającą cenie sprzedaży zapłaconej przez hurtowników lub detalistów za jego towary, pomniejszoną o wartość przedmiotowych kuponów. Nie byłoby zatem zgodne z dyrektywą, gdyby podstawa opodatkowania użyta do obliczenia podatku należnego od producenta jako podatnika, przekraczała kwotę ostatecznie przez niego otrzymaną. Gdyby bowiem tak było, zasada neutralności VAT w stosunku do podatników, do których należy przecież także producent, nie byłaby spełniona" (pkt 28).

Ponadto, TSUE wskazuje, że: "(...) w celu zapewnienia realizacji zasady neutralności należy, obliczając podstawę opodatkowania dla celów VAT, uwzględnić sytuacje, w których podatnik, nie pozostając w stosunkach umownych z konsumentem końcowym, ale będąc pierwszym ogniwem łańcucha transakcji kończącego się na tym konsumencie, udziela takiemu konsumentowi zniżki za pośrednictwem detalistów lub poprzez bezpośredni zwrot wartości kuponów. W przeciwnym razie, organy podatkowe otrzymałyby z tytułu VAT kwotę większą niż rzeczywiście zapłacona przez konsumenta ostatecznego, kosztem podatnika" (pkt 31).

Powyższy wyrok potwierdza zatem jednoznacznie, że w przypadku udzielania zniżki podmiotowi niebędącemu bezpośrednim nabywcą towarów, sprzedawca powinien obniżyć obrót z tytułu sprzedaży.

Z przedstawionego we wniosku opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca jest firmą oferującą produkty z branży autokosmetyków i szeroko pojętej chemii samochodowej, akcesoriów samochodowych, wyposażenia warsztatów, narzędzi oraz innych produktów (produkty). Działalność Wnioskodawcy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług (VAT). Wnioskodawca jest zarejestrowany jako czynny podatnik VAT w Polsce. Bezpośrednimi odbiorcami wspomnianych produktów oferowanych przez Spółkę są m.in. dystrybutorzy (Dystrybutor lub Dystrybutorzy), którzy następnie sprzedają te towary do punktów sprzedaży detalicznej, np. sieci handlowych, stacji benzynowych oraz innych podmiotów (Sprzedawca lub Sprzedawcy), w których z kolei Produkty sprzedawane są konsumentom bądź nabywcom dokonującym dalszego obrotu. W celu zwiększenia atrakcyjności Produktów oraz maksymalizacji ich sprzedaży, Spółka zdecydowała się wprowadzić rozwiązania zmierzające efektywnie do obniżenia cen Produktów, którą zapłacić muszą Sprzedawcy za Produkty nabywane od Dystrybutorów. W szczególności, Spółka zamierza przyznawać bezpośrednio na rzecz Sprzedawców, z pominięciem Dystrybutorów (na rzecz których Spółka dokonuje dostaw towarów i którzy dokonują dalszych dostaw towarów na rzecz Sprzedawców), Rabaty (Rabaty). Celem przyznawanych Rabatów jest umożliwienie Sprzedawcom efektywnego nabycia Produktów po niższych cenach. Ze względów biznesowych Spółka nie zamierza jednak angażować do przeprowadzenia niniejszej operacji Dystrybutorów. W przypadku bowiem udzielania przez Spółkę Rabatów bezpośrednio na rzecz Dystrybutorów, bez dokonania odpowiednich, specyficznych ustaleń z każdym konkretnym zaangażowanym podmiotem, Spółka nie może mieć gwarancji, że "Dystrybutorzy" "przeniosą" otrzymane Rabaty na Sprzedawców.

Spółka zamierza zawrzeć ze Sprzedawcami odpowiednie umowy, na podstawie których będzie przyznawać przedmiotowe Rabaty. Zawierane umowy regulować będą zasady obliczania, udzielania i wypłaty Rabatów przez Spółkę na rzecz Sprzedawców. W tym zakresie zawierane umowy będą stanowić, że w związku z nabywaniem przez Sprzedawcę Produktów Spółki za pośrednictwem Dystrybutorów, Sprzedawca będzie uprawniony do otrzymania Rabatu. Przy czym, Rabat będzie przysługiwał pod warunkiem potwierdzenia fizycznej obecności Produktów Spółki w punkcie sprzedaży Sprzedawcy. Wysokość Rabatu będzie uzależniona od ilości indeksów Produktów dostępnych u Sprzedawcy (Sprzedawca będzie otrzymywał punkty, które następnie będą przeliczane na kwotę Rabatu), jako możliwych do nabycia (dostępnych) dla potencjalnego nabywcy / klienta. Rabat będzie naliczany tylko i wyłącznie w odniesieniu do Produktów zakupionych przez Sprzedawców za pośrednictwem Dystrybutorów. Rozliczenie Rabatu następować będzie poprzez potrącenie kwoty należnej Sprzedawcy z tytułu Rabatu z należnością Spółki wobec Sprzedawcy z tytułu zakupu przez Sprzedawcę Produktów bezpośrednio od Spółki (w określonych sytuacjach Sprzedawcy mogą być bowiem uprawnieni do zakupu dodatkowych Produktów zaoferowanych przez Spółkę bezpośrednio od Spółki, z pominięciem Dystrybutorów). W przypadku, gdy Sprzedawca nie zdecyduje się na zakup dodatkowych Produktów bezpośrednio od Spółki, Rabat przysługujący danemu Sprzedawcy nie będzie mógł zostać zrealizowany. Wnioskodawca zamierza dokonywać w przyszłości rozliczenia przyznanych Sprzedawcom Rabatów na podstawie noty księgowej (noty rabatowej) wystawionej przez Wnioskodawcę (tekst jedn.: noty zawierającej odpowiednie elementy dokumentu księgowego w myśl ustawy o rachunkowości, w tym m.in. dane identyfikujące Wnioskodawcę i Sprzedawcę, określenie Produktu, a także wartość odpowiedniej przyznanej kwoty netto (bez podatku VAT), VAT oraz wartość brutto. Omawiana nota rabatowa nie będzie przy tym fakturą korygującą w rozumieniu art. 106j ust. 1 ustawy o VAT. Równocześnie, omawiane kwoty Rabatów przyznane Sprzedawcom nie będą stanowiły wynagrodzenia takich Sprzedawców za usługi świadczone na rzecz Spółki (w omawianej sytuacji, Sprzedawcy nie będą świadczyć na rzecz Spółki usług).

Wątpliwości Wnioskodawcy w kontekście przedstawionego wyżej opisu sprawy dotyczą kwestii:

1. Czy prawidłowe jest podejście Spółki, zgodnie z którym wskazane w powyższym zdarzeniu przyszłym Rabaty udzielane przez Spółkę bezpośrednio na rzecz Sprzedawcy i Sprzedawców, niebędących bezpośrednimi kontrahentami (odbiorcami Produktów) Spółki, stanowią rabaty będące obniżką ceny, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy o VAT i w przypadku ich udzielenia Spółka będzie uprawniona do odpowiedniego obniżenia (o wartość Rabatu udzielonego Sprzedawcy) podstawy opodatkowania oraz VAT należnego z tytułu sprzedaży Produktów zrealizowanej na rzecz Dystrybutora i Dystrybutorów.

2. Czy prawidłowe jest podejście Spółki, zgodnie z którym w przypadku udzielenia Rabatów, o których mowa w zdarzeniu przyszłym, dokumentem właściwym do udokumentowania omawianych Rabatów będzie nota rabatowa wystawiona przez Spółkę na rzecz danego Sprzedawcy (tekst jedn.: nota zawierająca odpowiednie elementy dokumentu księgowego w myśl ustawy o rachunkowości, w tym m.in. dane identyfikujące Spółkę i Sprzedawcę, określenie Produktu, a także wartość Rabatu netto (bez podatku VAT), VAT oraz wartość brutto Rabatu.

3. W przypadku udzielenia przez organ podatkowy odpowiedzi twierdzącej w odniesieniu do powyższych pytań, czy prawidłowe jest podejście Spółki, zgodnie z którym w przypadku udzielenia Rabatów, o których mowa w powyższym zdarzeniu przyszłym, Spółka będzie uprawniona do obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku VAT należnego z momentem udzielenia Rabatu odpowiedniemu Sprzedawcy, udokumentowanego wystawioną przez Spółkę notą rabatową na rzecz Sprzedawcy (tekst jedn.: bez konieczności zastosowania przepisów art. 29a ust. 13 ustawy o VAT określających moment dokonania korekty podstawy opodatkowania VAT w odniesieniu do wystawianych przez podatników faktur korygujących).

W świetle powołanych wyżej definicji "bonifikaty" i "rabatu" uznać należy, że w analizowanej sprawie mamy do czynienia z pomniejszeniem, czyli odstępstwem od ustalonej ceny towarów przez Wnioskodawcę, który co prawda nie będzie sprzedawał bezpośrednio towarów na rzecz Sprzedawców, ale na podstawie odpowiednich umów będzie udzielał im Rabatów (punktów przeliczanych na Rabaty), co spowoduje w istocie zwrot części ceny towarów.

W przypadku, kiedy Sprzedawca, z którym Wnioskodawca uzgodni udzielenie Rabatu pośredniego, otrzyma zwrot części ceny zakupionego towaru, wówczas dla Wnioskodawcy i dla Sprzedawcy nastąpi rzeczywiste obniżenie ceny towaru. Takie obniżenie ceny nie będzie dotyczyło Dystrybutorów, którzy zapłacą Wnioskodawcy i otrzymają od klienta (Sprzedawcy) cenę należną w pełnej wysokości. Podmiotem uprawnionym do obniżenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego stanie się Wnioskodawca, który dokona sprzedaży ostatecznie po obniżonej cenie, tj. udzieli Rabatu.

U Wnioskodawcy nastąpi zatem obniżenie wartości obrotu i kwoty podatku należnego. W takiej sytuacji udzielany rabat finansowy stanie się de facto rabatem, o którym mowa w art. 29a ust. 10 ustawy.

Jednakże rzeczywisty obrót gospodarczy winien mieć odzwierciedlenie w prowadzonej dokumentacji. Do obowiązków uczestników obrotu gospodarczego należy uwiarygodnienie dokonanych transakcji. Podmiot udzielający rabatu powinien posiadać dla celów dowodowych dokumenty świadczące o udzielonym rabacie na rzecz finalnego odbiorcy - w tym przypadku Sprzedawcy/Sprzedawców. Posiadanie takich dokumentów jest warunkiem potwierdzającym prawo do obniżenia podatku należnego po stronie udzielającego rabat.

Jeżeli rabat został przyznany przez podatnika stojącego na początku łańcucha dostaw ostatecznemu odbiorcy, nie zaś przez podmioty transakcji pośrednich lub też tym podmiotom, to podmioty te nie będą mogły wystawiać lub przyjmować faktur korygujących, bowiem w transakcjach przez nie wykonywanych nie dojdzie do zmiany ceny. Nie będzie również możliwe wystawienie faktury korygującej ostatecznemu odbiorcy, ponieważ między pierwszym sprzedawcą a tym odbiorcą nie dojdzie do żadnej dostawy. Jak wynika z opisu sprawy, Wnioskodawca nie wystawia ostatecznemu odbiorcy (Sprzedawcy) żadnej faktury. Tym samym przepisy krajowe nie określają dokumentu, na podstawie którego podatnik udzielający rabatu może ten rabat udokumentować. Nie jest tym dokumentem faktura korygująca, jednak żadne przepisy nie wskazują, że nie może nim być np. nota rabatowa (księgowa).

Wobec powyższego należy stwierdzić, że w zaistniałej sytuacji Wnioskodawca nie będzie zobowiązany wystawiać faktur korygujących na rzecz Sprzedawców. Zainteresowany udziela Rabatu pośredniego i posiadając stosowne dokumenty potwierdzające rzeczywistą wartość swojej sprzedaży będzie mógł wystawić notę księgową zawierającą odpowiednie elementy dokumentu księgowego w myśl ustawy o rachunkowości.

Kolejnym zagadnieniem wskazanym przez Stronę w złożonym wniosku jest kwestia ustalenia prawa Spółki do obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku VAT należnego z momentem udzielenia Rabatu odpowiedniemu Sprzedawcy, udokumentowanego wystawioną przez Spółkę notą rabatową, bez konieczności zastosowania przepisów art. 29a ust. 13 ustawy.

Jak wskazał Wnioskodawca wypłata rabatu Sprzedawcom przez Wnioskodawcę za osiągnięcie określonego poziomu dokonanych zakupów Produktów Zainteresowanego jest dokonywana na podstawie not rabatowych wystawionych przez Wnioskodawcę na rzecz tych Sprzedawców.

W kontekście powyższych wyjaśnień należy uznać, że wystawiona nota będzie dokumentowała prawnie dopuszczalny rabat. W konsekwencji będzie pisemnym dokumentem, który w świetle regulacji prawnych umożliwi udokumentowanie rabatu. Zatem, na podstawie wystawionych not Wnioskodawca będzie w stanie określić kwotę udzielonego Sprzedawcom rabatu i w związku z tym będzie posiadał prawo do obniżenia podstawy opodatkowania i kwoty podatku należnego z tytułu udzielonego Sprzedawcom Rabatu od zakupionych u Dystrybutorów Produktów.

Innymi słowy Wnioskodawca, na podstawie wystawionej noty rabatowej (księgowej) dokumentującej udzielenie rabatu Sprzedawcom, będzie miał prawo do obniżenia podstawy opodatkowania z tytułu dokonanej sprzedaży Produktów. Ponadto uprawnienie takie będzie przysługiwało Wnioskodawcy z momentem udzielenia Rabatu odpowiedniemu Sprzedawcy, udokumentowanego wystawioną przez Spółkę notą rabatową, tj. w rozliczeniu za okres, w którym faktycznie zapłacony zostanie na rzecz Sprzedawcy rabat pieniężny. Skutkiem czego w niniejszej sprawie nie będą miały zastosowania wymogi określone w regulacji art. 29a ust. 13 ustawy. Jednakże, jak wskazano wyżej, Wnioskodawca powinien posiadać stosowne dokumenty, które umożliwią precyzyjne określenie w jakim okresie dokonano przekazania klientowi należnego rabatu pieniężnego.

Podsumowując:

1. Rabaty udzielane przez Spółkę bezpośrednio na rzecz Sprzedawcy / Sprzedawców, niebędących bezpośrednimi kontrahentami (odbiorcami Produktów) Spółki, stanowią rabaty będące obniżką ceny, o których mowa w art. 29a ust. 10 pkt 1 ustawy i w przypadku ich udzielenia Spółka będzie uprawniona do odpowiedniego obniżenia (o wartość Rabatu udzielonego Sprzedawcy) podstawy opodatkowania oraz VAT należnego z tytułu sprzedaży Produktów zrealizowanej na rzecz Dystrybutora / Dystrybutorów.

2. W przypadku udzielenia Rabatów, o których mowa w zdarzeniu przyszłym, dokumentem właściwym do udokumentowania omawianych Rabatów będzie nota rabatowa wystawiona przez Spółkę na rzecz danego Sprzedawcy, tj. nota zawierająca odpowiednie elementy dokumentu księgowego w myśl ustawy o rachunkowości, w tym m.in. dane identyfikujące Spółkę i Sprzedawcę, określenie Produktu, a także wartość Rabatu netto (bez podatku VAT), VAT oraz wartość brutto Rabatu.

3. Spółka, w przypadku udzielenia Rabatów, o których mowa w powyższym zdarzeniu przyszłym, będzie uprawniona do obniżenia podstawy opodatkowania oraz podatku VAT należnego z momentem udzielenia Rabatu odpowiedniemu Sprzedawcy (zapłacenia na rzecz Sprzedawcy rabatu pieniężnego), udokumentowanego wystawioną przez Spółkę notą rabatową na rzecz Sprzedawcy (tekst jedn.: bez konieczności zastosowania przepisów art. 29a ust. 13 ustawy określających moment dokonania korekty podstawy opodatkowania VAT w odniesieniu do wystawianych przez podatników faktur korygujących).

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.