ILPP1/4512-1-656/15-4/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 6 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o. przedstawione we wniosku z dnia 20 sierpnia 2015 r. (data wpływu do Biura Krajowej Informacji Podatkowej w Piotrkowie Trybunalskim 26 sierpnia 2015 r., data wpływu do Biura Krajowej Informacji w Lesznie 1 września 2015 r.), uzupełnionym pismem z dnia 15 października 2015 r. (data wpływu 21 października 2015 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczonej przez Spółkę (część pytania zawartego we wniosku) - jest prawidłowe.

W dniu 26 sierpnia 2015 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczonej przez Spółkę (część pytania zawartego we wniosku). Dnia 21 października 2015 r. wniosek uzupełniono o doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawcą jest A Sp. z o.o. z siedzibą w B., przy ul. (...), posiadającym wpis do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego prowadzonego przez Sąd Rejonowy (...). Podstawową gałęzią działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest przewóz osób w krajowym i międzynarodowym transporcie drogowym osób sklasyfikowany pod pozycją 49.39.Z PKD jako pozostały Transport lądowy pasażerski, gdzie indziej niesklasyfikowany.

Wnioskodawca zawarł z Zakładem Ubezpieczeń umowę agencyjną, w ramach której Zakład Ubezpieczeń powierza agentowi prowadzenie działalności polegającej na zawieraniu w imieniu i na rzecz Zakładu Ubezpieczeń umów ubezpieczenia majątkowego, w zakresie określonym w pełnomocnictwie, stanowiącym załącznik do niniejszej umowy.

W tym miejscu Wnioskodawca wyjaśnia, że nie posiada licencji agenta ubezpieczeniowego, a w niniejszym przypadku znajduje zastosowanie przepis art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. z 2014 r. poz. 1450), stanowiący, że przepisów ustawy nie stosuje się do wykonywania pośrednictwa ubezpieczeniowego, jeżeli są łącznie spełnione następujące warunki:

Wnioskodawca oświadcza, że podstawową jego działalnością nie jest działalność w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego.

Umowa zawarta z Zakładem Ubezpieczeń upoważnia go do zawierania umów ubezpieczenia, wymagających wiedzy jedynie w zakresie ochrony ubezpieczeniowej, nie będących umowami ubezpieczenia na życie, ani umowami ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Dalej umowy ubezpieczenia zawierane są przez Wnioskodawcę - Agenta jako uzupełnienie świadczonych przez niego usług przewozu pasażerskiego i pokrywają następujące ryzyko uszkodzenia lub utraty bagażu oraz innych ryzyk związanych z usługami w zakresie podróży oferowanymi przez Agenta, w tym objętych ubezpieczeniem na życie lub ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej. Wnioskodawca jako Agent upoważniony jest do zawierania umów ubezpieczenia, w przypadku których wysokość rocznej składki należnej z umowy ubezpieczenia, a w przypadku umowy ubezpieczenia grupowego wysokość rocznej składki opłacanej przez ubezpieczającego nie przekracza kwoty stanowiącej równowartości 500 euro, obliczonej w złotych według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w tabeli kursów nr I każdego roku, a czas trwania umowy ubezpieczenia nie przekracza 5 lat. Samego ubezpieczenia nie będzie można wykupić. Ubezpieczenie będzie można wykupić łącznie z zawartą umową przewozu.

Wnioskodawca, w myśl umowy, zobowiązany jest do zawierania umów ubezpieczenia, o których mowa wyżej w imieniu i na rzecz Zakładu Ubezpieczeń, jak również do przyjmowania oświadczeń woli osób trzecich oraz do wykonywania następujących czynności:

Od zawartych umów ubezpieczenia Wnioskodawcy - Agentowi przysługuje wynagrodzenie prowizyjne. Prowizja ustalana będzie od należnej Zakładowi Ubezpieczeń składki ubezpieczeniowej. Okresem rozliczeniowym przyjęto miesiąc kalendarzowy. Dokumentem potwierdzającym wysokość za usługi pośrednictwa będzie zestawienie prowizyjne wygenerowane z systemu Zakładu Ubezpieczeń zawierające w szczególności: sumę należnych za dany okres rozliczeniowy prowizji z tytułu sprzedanych umów ubezpieczenia sumę należnych od Agenta składek za sprzedane umowy ubezpieczenia, sumę składek należnych od Agenta po potrąceniu prowizji. Rozliczenie prowizji następować będzie w formie kompensaty należnej Agentowi prowizji ze składką należną od Agenta. Na prowizję Wnioskodawca - Agent wystawiać będzie fakturę ze zwolnieniem od VAT.

Wnioskodawca jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą w obszarze międzynarodowych przewozów pasażerskich posiada dla celów pośredniczenia w sprzedaży biletów (zawierania w imieniu i na rzecz wnioskodawcy umów przewozu) sieć biur agencyjnych, posiadających zawarte z Wnioskodawcą umowy agencyjne do których znajduje zastosowanie przepis art. 785 k.c. i następne normujące treść umowy agencyjnej. Wnioskodawca działając jako Agent Zakładu Ubezpieczenia w zakresie określonym w umowie, będzie również udzielać podmiotom wykonującym czynności agencyjne w jego imieniu upoważnień w zakresie otrzymanego od Zakładu Ubezpieczeń pełnomocnictwa. Wnioskodawca może posługiwać się przy wykonywaniu umowy agencyjnej innymi podmiotami, ale tylko w granicach umowy agencyjnej łączącej go z Zakładem Ubezpieczeń. Osoba upoważniona przez Wnioskodawcę będzie zawierała umowę ubezpieczenia i pobierała składkę ubezpieczeniową, dostarczała klientom i odbierała od klientów druki wymagane przepisami wewnętrznymi Zakładu Ubezpieczeń, udzielała pomocy w ich wypełnianiu, dokonywała czynności niezbędnych do wypłaty świadczeń ubezpieczeniowych/odszkodowań przez Zakład Ubezpieczeń, rozliczała się z Agentem z zainkasowanych składek zgodnie z umową z Agentem. Pobrane składki podmiot upoważniony przesyłać będzie Wnioskodawcy, a Wnioskodawca przesyłać będzie je do Zakładu Ubezpieczeń. Podmiot trzeci za czynności subagencyjne wykonane w ramach udzielonego pełnomocnictwa otrzyma prowizję. Wnioskodawca prowizją otrzymaną od Zakładu Ubezpieczeń dzielić się będzie z podmiotem trzecim, który na kwotę prowizji wystawi fakturę zwolnioną z VAT.

Dnia 21 października 2015 r. wniosek uzupełniono o doprecyzowanie opisu zdarzenia przyszłego wskazując, że:

Ad. 1

Wnioskodawca prowadząc sprzedaż biletów w międzynarodowym transporcie drogowym osób, czyli zawierając umowy na przewóz, w oparciu o posiadaną umowę agencyjną z Zakładem Ubezpieczeń zamierza zawierać w imieniu i na rzecz Zakładu Ubezpieczeń umowy ubezpieczenia majątkowego, w szczególności umowy ubezpieczenia bagażu podróżnego, w zakresie udzielonego mu przez Zakład Ubezpieczeń pełnomocnictwa, jako ubezpieczenia stanowiące uzupełnienie świadczonych przez niego usług w zakresie przewozów pasażerskich.

Wnioskodawca klientowi zawierającemu umowę przewozu na przewóz w określonej relacji zamierza oferować zawarcie umowy ubezpieczenia majątkowego, w szczególności ubezpieczenia bagażu. Zawarcie umowy ubezpieczenia poprzedzone będzie informacją klienta o możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia, przedstawieniem warunków zawarcia takiej umowy, kalkulacją składki, prawach i obowiązkach każdej ze stron umowy ubezpieczenia itp.

Wnioskodawca pisząc o dostarczanych klientowi i przyjmowanych od klienta drukach (wymaganych przepisami wewnętrznymi Zakładu Ubezpieczeń) pisał o następujących dokumentach: polisach ubezpieczeniowych, drukach Ogólnych Warunków Ubezpieczeń, które to dokumenty wnioskodawca obowiązany jest dostarczyć klientowi. Z drugiej strony klient obowiązany jest potwierdzić otrzymanie ww. dokumentów, czy też potwierdzić pisemnie zapoznanie się z Ogólnymi Warunkami Ubezpieczenia. Mowa jest tu o drukach i formularzach, których sporządzenie, dostarczenie klientowi jest odpowiedzią klienta na przyjęcia oferty zawarcia umowy ubezpieczenia złożonej przez Wnioskodawcę.

Ad. 2

Wnioskodawca potwierdza, że czynności opisane we wniosku mają wskazać danej stronie umowy na okazję zawarcia umowy ubezpieczenia, a celem tej działalności jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę ubezpieczenia.

Ad. 3

Wnioskodawca nie ma wpływu na treść zawieranej umowy ubezpieczenia.

Ad. 4

Podmioty trzecie realizujące na rzecz Wnioskodawcy czynności związane z pośrednictwem ubezpieczeniowym (nazwane pośrednikami) to zewnętrzne samodzielne podmioty gospodarcze. Z podmiotami tymi Wnioskodawca posiada zawarte umowy agencyjne na pośrednictwo w sprzedaży biletów autokarowych. Podmioty te realizować będą czynności w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego w oparciu o dodatkowe zlecenie (w ramach posiadanej umowy agencyjnej) i upoważnienie udzielone przez Wnioskodawcę w granicach pełnomocnictwa udzielonego przez Zakład Ubezpieczeń Wnioskodawcy.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w opisanym stanie sprawy i modelu organizacyjnym (korzystanie przez Wnioskodawcę z pomocy innych pośredników) Wnioskodawcy z tytułu otrzymania prowizji za czynności pośrednictwa w zawieraniu umów ubezpieczenia, będzie przysługiwało zwolnienie od podatku VAT (część pytania zawartego we wniosku).

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 177, poz. 1054, z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej podatkiem, podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy).

Przez świadczenie usług (art. 8 ust. 1 ustawy), o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej osoby prawej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1 ustawy.

Zgodnie z art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r. z zastrzeżeniem art. 146f stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110 wynosi 23%. Ustawodawca przewidział jednak opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi bądź zwolnienie od podatku.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

W myśl przepisu art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41 art. 43 ustawy, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41. Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usługi stanowiącej element usług pośrednictwa o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy, czynności świadczone na podstawie umowy agencyjnej zawartej z Zakładem Ubezpieczeń lub przez osobę trzecią, której Wnioskodawca powierzy wykonanie umowy będącej przedmiotem wniosku stanowiące usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek korzystają ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku od towarów i usług.

Zasady prowadzenia działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej określa ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 950, z późn. zm.). Przepis art. 3 ust. 1 tej ustawy stanowi, że działalnością ubezpieczeniową jest wykonywanie czynności ubezpieczeniowych związanych z oferowaniem i udzielaniem ochrony na wypadek ryzyka wystąpienia skutków zdarzeń losowych. Natomiast zgodnie z art. 6 ust. 1 tej ustawy, wykonywanie działalności ubezpieczeniowej wymaga zezwolenia organu. Ustęp 2 przewiduje zaś, że działalność ubezpieczeniową wykonuje zakład ubezpieczeń działający jako zakład ubezpieczeń albo zakład ubezpieczeń i reasekuracji.

Z kolei pośrednictwo ubezpieczeniowe reguluje ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. z 2014 r. poz. 1450). Przepis art. 1 tej ustawy stanowi, że ustawa określa zasady wykonywania pośrednictwa ubezpieczeniowego w zakresie ubezpieczeń osobowych. Dalej w art. 2 ust. 1 ustawodawca postanowił, że pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia. Ust. 2 stanowi, że pośrednictwo ubezpieczeniowe wykonywane jest wyłącznie przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów ubezpieczeniowych, z zastrzeżeniem art. 3 tej ustawy.

W art. 3 ustawy o pośrednictwie ubezpieczeniowym, ustawodawca postanowił, że przepisów omawianej ustawy nie stosuje się do wykonywania pośrednictwa ubezpieczeniowego, jeżeli spełnione są łącznie następujące warunki:

Wnioskodawca będąc przewoźnikiem w zakresie krajowego i międzynarodowego transportu drogowego osób jako Agent zawarł z Zakładem Ubezpieczeń umowę agencyjną, w ramach której Zakład Ubezpieczeń powierza agentowi prowadzenie działalności polegającej na zawieraniu w imieniu i na rzecz Zakładu umów ubezpieczenia majątkowego w zakresie określonym w pełnomocnictwie stanowiącym załącznik nr 1 do umowy. Ubezpieczenia zawierane są przez Wnioskodawcę jako uzupełnienie świadczonych przez niego usług przewozu pasażerskiego i pokrywają następujące ryzyko: ryzyko uszkodzenia lub utraty bagażu oraz innych ryzyk związanych z usługami w zakresie podróży oferowanymi przez Agenta, w tym objętych ubezpieczeniem na życie lub ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej. Potencjalny pasażer będzie mógł dokonać zakupu ubezpieczenia tylko i wyłącznie wraz z zawarciem umowy przewozu, czyli nabyciem biletu na przejazd na określonej w bilecie trasie. W ramach umowy zawartej z Zakładem Ubezpieczeń Wnioskodawca jako Agent upoważniony jest do zawierania umów ubezpieczenia, w przypadku których wysokość rocznej składki należnej z umowy ubezpieczenia, a w przypadku umowy ubezpieczenia grupowego wysokość rocznej składki opłacanej przez ubezpieczającego nie przekracza kwoty stanowiącej równowartość 500 euro, obliczonej w złotych według średniego kursu euro ogłaszanego przez narodowy Bank Polski w tabeli kursów nr 1 każdego roku a czas trwania umowy ubezpieczenia nie przekracza 5 lat.

Wnioskodawca jako Agent, w myśl umowy, zobowiązany jest do zawierania umów ubezpieczenia, a w związku z tym do podejmowania czynności faktycznych i prawnych które opisane zostały w części pierwszej w stanie faktycznym niniejszego wniosku. Wnioskodawca jako przewoźnik posiadający własną rozbudowaną sieć biur agencyjnych w ramach pełnomocnictwa udzielonego przez Zakład Ubezpieczeń upoważniać będzie podmioty trzecie, z którymi wiąże Wnioskodawcę umowa agencyjna do zawierania umów ubezpieczenia i pobierania składek ubezpieczeniowych dostarczania klientom i odbierania od klientów druków wymaganych przepisami wewnętrznymi Zakładu Ubezpieczeń, udziela pomocy w ich wypełnianiu, dokonywania czynności niezbędnych do - wypłaty świadczeń ubezpieczeniowych/odszkodowań przez Zakład Ubezpieczeń, rozliczania się z Agentem z zainkasowanych składek zgodnie z umową z Agentem.

Jedynym wynagrodzeniem Wnioskodawcy z tytułu zawartej umowy agencyjnej z Zakładem Ubezpieczeń będzie prowizja. W przypadku udzielenia przez Wnioskodawcę pełnomocnictwa osobom trzecim w granicach umocowania z Zakładem Ubezpieczeń, Wnioskodawca będzie dzielił się z otrzymaną prowizją z podmiotem trzecim - subagentem.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że usługi które wykonuje w ramach umów, pełniąc rolę ubezpieczającego, będą stanowiły usługi pośrednictwa w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia. Czynności opisane w stanie faktycznym i prawnym należy uznać za czynności związane z zawieraną przez Wnioskodawcę jako podmiot ubezpieczający umowę ubezpieczenia na cudzy rachunek bowiem przedmiotowe czynności mają na celu prawidłowe wykonanie umowy ubezpieczenia i są z nią bezpośrednio związane a do ich wykonania zobowiązany będzie Wnioskodawca lub inny podmiot, któremu Wnioskodawca powierzy wykonanie czynności. Należy zatem uznać, że Wnioskodawca pełniący rolę ubezpieczającego lub Wnioskodawca powierzający innej osobie do wykonania zawartą przez siebie umowę z Zakładem Ubezpieczeń, wykonuje czynności, które mieszczą się w zakresie "zawarcia umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek".

Umowa ubezpieczenia na cudzy rachunek jest specyficzną formą ubezpieczenia odmienną od jego typowych form. Odmienność ubezpieczenia na cudzy rachunek polega przede wszystkim na tym, że w ramach takiego ubezpieczenia ubezpieczający pełni szczególną rolę, gdyż zawarta umowa ubezpieczenia ma na celu ochronę nie jego interesów a osób trzecich. W niniejszej sprawie Wnioskodawca jako podmiot zawierający umowy ubezpieczenia jest ubezpieczającym, zaś podmiotem ubezpieczonym każdorazowo (w odniesieniu do każdej zawartej umowy) pozostaje klient nabywający ubezpieczenie w związku z zawartą umową przewozu. W praktyce wnioskodawca zawiera umowy ubezpieczenia na cudzy rachunek obejmując ochroną ubezpieczeniową swoich klientów - pasażerów.

Dodatkowo zaznaczyć trzeba, że zgodnie z poglądami wypracowanymi przez orzecznictwo sądowe, w tym orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE o tym czy dana usługa jest zwolniona z podatku od towarów i usług decyduje charakter tej usługi, a nie status podmiotu świadczącego lub odbierającego usługę. Gdyby zwolnienie miało być wyłączone w stosunku do niektórych kategorii podmiotów np. subagentów to ustawodawca uczyniłby to wprost w ustawie. Zatem przyjąć należy, że liczy się jedynie charakter usługi a nie status podmiotów biorących udział w jej wykonaniu.

Reasumując, Wnioskodawca twierdzi, że usługi wykonywane przez Wnioskodawcę oraz usługi wykonywane przez subagentów Wnioskodawcy, o których mowa w niniejszym wniosku, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Jak wynika z regulacji art. 41 ust. 1 ustawy stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Zgodnie natomiast z obowiązującym od dnia 1 stycznia 2011 r. art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Jak stanowi art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, zwalnia się od podatku usługi ubezpieczeniowe, usługi reasekuracyjne i usługi pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych, a także usługi świadczone przez ubezpieczającego w zakresie zawieranych przez niego umów ubezpieczenia na cudzy rachunek, z wyłączeniem zbywania praw nabytych w związku z wykonywaniem umów ubezpieczenia i umów reasekuracji.

W myśl art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41, o czym stanowi art. 43 ust. 14 ustawy.

Natomiast zgodnie z art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy, należy interpretować ściśle, zważywszy, że zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika.

Zatem, w pierwszej kolejności należy określić jakie czynności miał na myśli prawodawca formułując w art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, zwolnienie dla świadczonych usług ubezpieczeniowych, usług reasekuracyjnych i usług pośrednictwa w świadczeniu usług ubezpieczeniowych i reasekuracyjnych.

Zasady wykonywania pośrednictwa ubezpieczeniowego w zakresie ubezpieczeń osobowych i majątkowych sformułowane zostały przez ustawodawcę w ustawie z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym (Dz. U. Nr 124, poz. 1154, z późn. zm.).

Zgodnie z art. 2 ust. 1 ww. ustawy, pośrednictwo ubezpieczeniowe polega na wykonywaniu przez pośrednika za wynagrodzeniem czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia.

Pośrednictwo ubezpieczeniowe jest wykonywane wyłącznie przez agentów ubezpieczeniowych lub brokerów ubezpieczeniowych, z zastrzeżeniem art. 3 (art. 2 ust. 2 cyt. ustawy).

Według art. 4 ww. ustawy, pośrednik ubezpieczeniowy wykonuje:

Stosownie zaś do art. 135 ust. 1 lit. a Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L z 2006 r. Nr 347, poz. 1, z późn. zm.), państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: transakcje ubezpieczeniowe i reasekuracyjne, wraz z usługami pokrewnymi świadczonymi przez brokerów ubezpieczeniowych i agentów ubezpieczeniowych.

Należy odnotować na samym początku, że terminy używane do określenia zwolnień od podatku przewidziane w artykule 13 VI Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (Dz. Urz. WE L Nr 145, str. 1 z późn. zm.), muszą być wiernie interpretowane, jako że stanowią wyjątki od ogólnej zasady, która mówi, że podatek VAT pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika (patrz w szczególności sprawa 348/87 Stichting Uitvoering Financiele Acties (1989) ECR 1737, paragraf 13 i sprawa C-287/00 Commission v Germany (2002) ECR I-5811, paragraf 43).

Jest ustalonym prawem precedensowym, że zwolnienia te stanowią niezależne pojęcia prawa wspólnotowego, którego celem jest uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych Państwach Członkowskich.

W związku z powyższym, tut. Organ wydając interpretację wykorzysta treści zapisów prawa unijnego i krajowego oraz orzecznictwa sądów.

Dyrektywa nie podaje definicji transakcji ubezpieczeniowych ani usług pokrewnych świadczonych przez maklerów i pośredników ubezpieczeniowych.

Natomiast, "czynność ubezpieczeniowa", w ogólnie przyjętym rozumieniu, charakteryzuje się tym, że ubezpieczyciel, w zamian za wcześniejsze opłacenie składki ubezpieczeniowej, zobowiązuje się w przypadku wystąpienia ryzyka objętego umową ubezpieczenia do spełnienia na rzecz ubezpieczonego świadczenia określonego w momencie zawarcia umowy.

Czynność ubezpieczeniowa, w każdym wypadku związana jest z istnieniem stosunku umownego między usługodawcą, a osobą, której ryzyko jest objęte ubezpieczeniem, czyli ubezpieczonym.

Jeśli chodzi o transakcje ubezpieczeniowe TSUE w sprawie C-8/01 orzekł jednak, że istotą transakcji ubezpieczeniowej w ogólnym rozumieniu jest, że ubezpieczyciel zobowiązuje się, w przypadku, gdy zaistnieje ryzyko objęte ubezpieczeniem, świadczyć ubezpieczonemu usługę uzgodnioną podczas zawierania umowy w zamian za uprzednią wpłatę składki (sprawy: Card Protection Plan C-349/96, paragraf 17 i Skania C-240/99, paragraf 37).

Trybunał wprawdzie orzekł, że wyrażenie "transakcje ubezpieczeniowe" nie obejmuje wyłącznie transakcji dokonywanych przez samych ubezpieczycieli, ale zasadniczo jest na tyle obszerne, że obejmuje zapewnienie ochrony ubezpieczeniowej przez podatnika, który sam nie jest ubezpieczycielem, ale w kontekście polisy blokowej dostarcza swoim klientom taką ochronę, korzystając z wpływów od ubezpieczyciela, który przyjmuje na siebie ryzyko objęte w ubezpieczeniu (sprawy: Card Protection Plan, paragraf 22 i Skandia, paragraf 38).

Jednak w akapicie 41 sprawy Skandia Trybunał podtrzymał stanowisko, że zgodnie z definicją transakcji ubezpieczeniowych zawartą w akapicie 39 niniejszego wyroku okazuje się, że tożsamość osoby, której świadczy się usługę, jest istotna w rozumieniu definicji rodzaju usług objętych artykułem 13B (a) Szóstej Dyrektywy i że transakcja ubezpieczeniowa nieodzownie pociąga za sobą istnienie umowy między dostawcą usługi ubezpieczeniowej i osobą, która jest ubezpieczona na wypadek ryzyka, czyli ubezpieczonym.

Natomiast zasadniczym kryterium, pozwalającym na ustalenie, czy dana osoba jest pośrednikiem ubezpieczeniowym, czy też nie, jest charakter wykonywanych przez nią czynności wewnętrznych. W sprawie C-124/07 pomiędzy J.C.M. Beheer B.V. a Staatssecretaris van Financien TSUE zwrócił uwagę, że przepisy wspólnotowe nie zawierają żadnych wskazówek odnoszących się do stosunku pomiędzy brokerem lub pośrednikiem ubezpieczeniowym a stronami umowy ubezpieczeniowej, do której się przyczynił. Stwierdzenie posiadania statusu brokera lub pośrednika ubezpieczeniowego zależy zatem od cech badanej działalności.

Z kolei, w sprawie C-453/05 TSUE stwierdził, że "pośrednictwo stanowi działalność polegającą na pośredniczeniu, która może obejmować między innymi wskazywanie stronie danej umowy okazji do zawarcia takiej umowy, przy czym celem takiej działalności jest uczynienie wszystkiego, co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę, a sam pośrednik nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy."

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca zawarł z Zakładem Ubezpieczeń umowę agencyjną, w ramach której Zakład Ubezpieczeń powierza agentowi prowadzenie działalności polegającej na zawieraniu w imieniu i na rzecz Zakładu Ubezpieczeń umów ubezpieczenia majątkowego, w zakresie określonym w pełnomocnictwie, stanowiącym załącznik do niniejszej umowy. W tym miejscu Wnioskodawca wyjaśnia, że nie posiada licencji agenta ubezpieczeniowego, a w niniejszym przypadku znajduje zastosowanie przepis art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o pośrednictwie ubezpieczeniowym. Umowa zawarta z Zakładem Ubezpieczeń upoważnia go do zawierania umów ubezpieczenia, wymagających wiedzy jedynie w zakresie ochrony ubezpieczeniowej, nie będących umowami ubezpieczenia na życie, ani umowami ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej. Dalej umowy ubezpieczenia zawierane są przez Wnioskodawcę - Agenta jako uzupełnienie świadczonych przez niego usług przewozu pasażerskiego i pokrywają następujące ryzyko uszkodzenia lub utraty bagażu oraz innych ryzyk związanych z usługami w zakresie podróży oferowanymi przez Agenta, w tym objętych ubezpieczeniem na życie lub ubezpieczeniem od odpowiedzialności cywilnej. Wnioskodawca jako Agent upoważniony jest do zawierania umów ubezpieczenia, w przypadku których wysokość rocznej składki należnej z umowy ubezpieczenia, a w przypadku umowy ubezpieczenia grupowego wysokość rocznej składki opłacanej przez ubezpieczającego nie przekracza kwoty stanowiącej równowartości 500 euro, obliczonej w złotych według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w tabeli kursów nr I każdego roku, a czas trwania umowy ubezpieczenia nie przekracza 5 lat. Samego ubezpieczenia nie będzie można wykupić. Ubezpieczenie będzie można wykupić łącznie z zawartą umową przewozu.

Wnioskodawca w myśl umowy zobowiązany jest do zawierania umów ubezpieczenia, o których mowa wyżej w imieniu i na rzecz Zakładu Ubezpieczeń, jak również do przyjmowania oświadczeń woli osób trzecich oraz do wykonywania następujących czynności:

Od zawartych umów ubezpieczenia Wnioskodawcy - Agentowi przysługuje wynagrodzenie prowizyjne.

Wnioskodawca klientowi zawierającemu umowę przewozu na przewóz w określonej relacji zamierza oferować zawarcie umowy ubezpieczenia majątkowego, w szczególności ubezpieczenia bagażu. Zawarcie umowy ubezpieczenia poprzedzone będzie informacją klienta o możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia, przedstawieniem warunków zawarcia takiej umowy, kalkulacją składki, prawach i obowiązkach każdej ze stron umowy ubezpieczenia itp.

Wnioskodawca pisząc o dostarczanych klientowi i przyjmowanych od klienta drukach (wymaganych przepisami wewnętrznymi Zakładu Ubezpieczeń) pisał o następujących dokumentach: polisach ubezpieczeniowych, drukach Ogólnych Warunków Ubezpieczeń, które to dokumenty wnioskodawca obowiązany jest dostarczyć klientowi. Czynności opisane w wniosku mają wskazać danej stronie umowy na okazję zawarcia umowy ubezpieczenia a celem tej działalności jest uczynienie wszystkiego co niezbędne, aby dwie strony zawarły umowę ubezpieczenia. Ponadto Wnioskodawca nie ma wpływu na treść zawieranej umowy ubezpieczenia.

Wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii, czy w opisanym stanie sprawy i modelu organizacyjnym (korzystanie przez Zainteresowanego z pomocy innych pośredników) Wnioskodawcy z tytułu otrzymania prowizji za czynności pośrednictwa w zawieraniu umów ubezpieczenia, będzie przysługiwało zwolnienie od podatku VAT.

Działalność pośrednictwa ubezpieczeniowego dotyczy działalności wykonywanej przez pośrednika, który nie zajmuje miejsca jakiejkolwiek ze stron umowy, dotyczącej produktu ubezpieczeniowego. Powinna to być usługa wykonana na rzecz strony umowy oraz opłacona przez nią jako odrębna działalność pośrednictwa. Pośrednictwo ma na celu dokonanie wszelkich niezbędnych czynności faktycznych lub czynności prawnych związanych z zawieraniem lub wykonywaniem umów ubezpieczenia.

Mając na względzie powyższe stwierdzić należy, że świadczone przez Wnioskodawcę usługi na rzecz Zakładu Ubezpieczeń korzystać będą ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Powyższe uprawnienie wynika z faktu, że w świetle orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej C-453/05 czynności podejmowane przez Wnioskodawcę spełniają przesłanki do uznania ich za pośrednictwo ubezpieczeniowe. Zainteresowany wskazuje bowiem stronom danej umowy okazję do jej zawarcia a celem tego działania jest wykonanie wszystkiego co niezbędne by strony zawarły umowę. Jednocześnie Zainteresowany nie ma żadnego interesu w zakresie treści umowy. Ponadto podejmowane przez Wnioskodawcę czynności nie stanowią jedynie ogólnych informacji o możliwości zawarcia umowy, gdyż Zainteresowany informuje klienta o możliwości zawarcia umowy ubezpieczenia, przedstawia warunki zawarcia takiej umowy oraz poucza o prawach i obowiązkach każdej ze stron umowy ubezpieczenia. Skutkiem powyższego - w świetle powołanego orzeczenia TSUE - świadczone usługi to pośrednictwo ubezpieczeniowe, które na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 37 ustawy, korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Podsumowując, w opisanym sprawy i modelu organizacyjnym (korzystanie przez Wnioskodawcę z pomocy innych pośredników) Wnioskodawcy z tytułu otrzymania prowizji za czynności pośrednictwa w zawieraniu umów ubezpieczenia, będzie przysługiwało zwolnienie od podatku VAT.

Niniejszą interpretacją załatwiono wniosek w zakresie zwolnienia od podatku VAT usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczonej przez Spółkę (część pytania zawartego we wniosku). Natomiast kwestia zwolnienia od podatku VAT usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczonej przez pośredników Wnioskodawcy (część pytania zawartego we wniosku), została załatwiona postanowieniem z dnia 24 listopada 2015 r. nr ILPP1/4512-1-656/15-5/MK.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu, ul. Kośnego 70, 45-372 Opole, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.