ILPP1/443-994/13-4/AWa

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki akcyjnej przedstawione we wniosku z dnia 30 października 2013 r. (data wpływu 31 października 2013 r.), uzupełnionym pismem z dnia 31 stycznia 2014 r. (data wpływu 3 lutego 2014 r.), o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania za usługi czynności wykonywane przez Agenta w ramach struktury cash poolingu - jest nieprawidłowe.

W dniu 31 października 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania za usługi czynności wykonywane przez Agenta w ramach struktury cash poolingu. Powyższy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 31 stycznia 2014 r. o doprecyzowanie opisanego zdarzenia przyszłego.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca zamierza zawrzeć z Bankiem, mającym siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, umowę tzw. cash poolingu polegającą na zarządzaniu środkami pieniężnymi w grupie rachunków. Umowa ta będzie miała na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez Uczestników poprzez optymalizację kosztów finansowania i odpowiednie wykorzystanie sumy dziennych sald na rachunkach bankowych Uczestników. Każdy z Uczestników będzie przystępował do Umowy zakładając, że uczestnictwo w tej Umowie przyczyni się do zmniejszenia kosztów finansowania, a także pozwoli na uzyskiwanie większych przychodów z tytułu odsetek od sald dodatnich na rachunkach bieżących Uczestników.

Przed rozpoczęciem korzystania z usługi cash poolingu Bank otworzy dla każdego z Uczestników, w tym Agenta, rachunki bankowe bieżące, na których będzie przechowywał środki pieniężne i dokonywał na ich zlecenie rozliczeń pieniężnych. Bank otworzy dla Agenta, oprócz rachunku bieżącego, tzw. rachunek pomocniczy do jego rachunku bieżącego przeznaczony do dokonywania rozliczeń i przeprowadzania operacji związanych z zawartą Umową cash poolingu. Posiadacze Rachunków zlecają Bankowi prowadzenie bankowych rozliczeń pieniężnych w zakresie cash poolingu w formie zerowania sald Posiadaczy Rachunków. Zainteresowany będzie pełnił rolę Agenta.

W trakcie dnia roboczego Bank ustali saldo na rachunku każdego Posiadacza Rachunku, ustali tzw. Saldo cash poolingu, czyli kwotę środków pieniężnych pozostających do dyspozycji Uczestników w danym momencie dnia roboczego, ustaloną na ten moment dnia roboczego poprzez zsumowanie na rachunku Agenta sald na rachunkach Uczestników oraz dokona rozliczeń dyspozycji obciążenia rachunków Uczestników dokonywanych przez Posiadaczy rachunków w ramach Salda cash poolingu.

W trakcie dnia roboczego saldo ujemne na rachunku Uczestnika może istnieć tylko w ramach Salda cash poolingu. Tym samym suma sald ujemnych na rachunkach Uczestników nie będzie mogła przekroczyć sumy sald dodatnich na rachunkach pozostałych Uczestników. Jednocześnie, w każdym momencie dnia roboczego środki pieniężne przysługujące Uczestnikowi, na którego rachunku jest saldo dodatnie, będą stanowiły wyłącznie środki pieniężne w kwocie jaka nie jest potrzebna do pokrycia sald ujemnych przy ustalaniu Salda cash poolingu. Kwota ta będzie każdorazowo potwierdzana przez Bank w raportach sporządzanych w trakcie dnia roboczego (tzw. Raportach Śróddziennych).

Bank nie dokona obciążenia rachunku Uczestnika, na podstawie złożonej przez niego dyspozycji jeżeli Saldo cash poolingu będzie takie, że po dokonaniu obciążenia osiągnęłoby wartość ujemną. Obciążenie zostanie dokonane dopiero po uzupełnieniu środków na rachunkach Uczestników w taki sposób, aby Saldo cash poolingu umożliwiało dokonanie obciążenia zgodnie z Umową cash poolingu.

Na koniec każdego dnia roboczego Bank przeprowadzi ewidencję księgową dyspozycji dokonanych przez Uczestników w trakcie dnia roboczego, ustali saldo na Rachunku każdego z Uczestników, przeleje środki stanowiące Salda Dodatnie z Rachunków bieżących Uczestników na Rachunek pomocniczy Agenta, pokryje salda ujemne na Rachunkach bieżących Uczestników z Rachunku pomocniczego Agenta. Saldo Agenta nie może stanowić wartości ujemnej.

W przypadku, gdy saldo Agenta będzie ujemne Bank będzie pobierał od tego salda odsetki ustawowe za każdy dzień utrzymywania tego salda. Jeżeli po dokonaniu przelewów na koniec każdego dnia roboczego pomiędzy rachunkami bieżącymi Uczestników i rachunkiem pomocniczym Agenta na rachunku tym powstanie saldo dodatnie, to Bank naliczy odsetki od tego salda w ustalonej wysokości za każdy dzień utrzymywania się salda dodatniego na rachunku pomocniczym Agenta. W ostatnim dniu roboczym każdego miesiąca Bank uzna tymi odsetkami rachunek pomocniczy Agenta.

Jeżeli po dokonaniu przelewów na koniec każdego dnia roboczego pomiędzy rachunkami bieżącymi Uczestników i rachunkiem pomocniczym Agenta na rachunku tym powstanie saldo ujemne, to Bank pobierze odsetki ustawowe od tego salda w ustalonej wysokości za każdy dzień utrzymywania się salda ujemnego na rachunku pomocniczym Agenta. W ostatnim dniu roboczym każdego miesiąca Bank obciąży tymi odsetkami rachunek pomocniczy Agenta.

Salda ujemne i dodatnie na rachunkach bieżących Uczestników nie będą oprocentowane w relacjach pomiędzy Bankiem i tymi Uczestnikami. Bank będzie jedynie uznawał lub obciążał odsetkami (w zależności od salda) rachunek pomocniczy Agenta.

Na początku każdego dnia roboczego Bank dokona przelewów zwrotnych z rachunku pomocniczego Agenta na rachunki bieżące Uczestników oraz z rachunków bieżących Uczestników na rachunek pomocniczy Agenta w taki sposób, że salda na rachunkach bieżących Uczestników na początku każdego dnia roboczego będą wynosić tyle ile wynosiły na koniec poprzedniego dnia roboczego przed dokonaniem przelewów pomiędzy rachunkami bieżącymi Uczestników a rachunkiem pomocniczym Agenta.

Ostatniego dnia roboczego każdego miesiąca odsetki, którymi rachunek pomocniczy Agenta został uznany lub obciążony podlegają podziałowi pomiędzy Posiadaczy Rachunków poprzez, odpowiednio, uznanie bądź obciążenie ich rachunków. Podział odsetek zostanie dokonany stosownie do udziału każdego z Posiadaczy Rachunku w powstałych każdego dnia roboczego dodatnich i ujemnych Saldach Agenta wg stawek procentowych:

Bank sporządzi zestawienie dotyczące podziału odsetek w poprzednim miesiącu i udostępni to zestawienie Agentowi. Agent, w przypadku stwierdzenia niezgodności w zestawieniu udostępnionym przez Bank, zgłosi bankowi na piśmie swoje zastrzeżenia dotyczące zestawienia w terminie 14 dni roboczych od jego otrzymania. W przypadku nie zgłoszenia niezgodności w tym zestawieniu na piśmie przez Agenta w powyższym terminie, bank nie ponosi odpowiedzialności za niezgodności zawarte w takim zestawieniu. Agent upoważnia Bank do przekazania na odpowiednie Rachunki odsetek wykazanych w zestawieniach.

Bank nie ponosi wobec Posiadaczy Rachunków odpowiedzialności za prawidłowe wykonanie przez Agenta jego zobowiązań wynikających z Umowy, w tym zobowiązań z tytułu Salda Dodatniego przejętego przez Agenta. Odpowiedzialność Banku z tytułu dokonywanych rozliczeń oraz uznawania bądź obciążania Rachunków Posiadaczy Rachunków oraz Rachunku pomocniczego Agenta, jest ograniczona wyłącznie do szkody spowodowanej z winy umyślnej. Roszczenia Posiadaczy Rachunków o wypłatę odsetek będą zgłaszane jedynie wobec Agenta.

Za wykonywanie czynności związanych z Umową cash poolingu Bank będzie pobierał od każdego Uczestnika wynagrodzenie początkowe oraz miesięczne w ustalonej w Umowie wysokości.

Agent nie może udzielać pożyczek ze Środków Zgromadzonych na Rachunku Agenta oraz w jakikolwiek inny sposób dysponować tymi środkami, z wyłączeniem czynności podziału odsetek oraz uznania lub obciążenia odsetkami rachunków Uczestników.

Pismem z dnia 31 stycznia 2014 r. uzupełniono wniosek o doprecyzowanie opisanego zdarzenia przyszłego o następujące informacje:

1. Spółka pełniąc rolę Agenta w Umowie cash poolingu nie zawiera z Uczestnikami odrębnych umów ani nie świadczy na ich rzecz jakichkolwiek usług.

2. Agent nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia, rozumianego jako dodatkowa opłata za wykonywane czynności.

3. Umowa cash poolingu, do której przystępuje Wnioskodawca, nie jest oparta na instytucji przejęcia długu i przelewu wierzytelności. Fizyczny przekaz środków pomiędzy rachunkami Uczestników za pośrednictwem Banku realizowany jest w oparciu o Umowę cash poolingu, mieszczącą się w katalogu usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT obejmującej depozyty środków pieniężnych, prowadzenie rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków, weksli oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług. W ramach tej usługi Bank na koniec każdego dnia roboczego przekazuje salda dodatnie z rachunków uczestników na rachunek Agenta, z którego pokrywane są salda ujemne pozostałych uczestników z grupy. Na początku następnego dnia roboczego dokonywane są przelewy zwrotne.

Salda na rachunkach bieżących poszczególnych uczestników (zarówno dodatnie, jak i ujemne) zostają przeksięgowane na rachunek skonsolidowany w kwotach nominalnych. Następnego dnia roboczego następuje księgowanie zwrotne z rachunku skonsolidowanego na rachunki bieżące poszczególnych uczestników, w kwocie nominalnej z poprzedniego dnia roboczego. Zarówno konsolidacja sald, jak i księgowania zwrotne odbywają się automatycznie na podstawie Umowy cash poolingu, bez konieczności składania przez poszczególnych uczestników dodatkowych dyspozycji. Operacje powyższe są dokonywane przez Bank.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy w ramach przedstawionej struktury cash poolingu, Wnioskodawca, jako Uczestnik, będzie wykonywać usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku z uczestnictwem w Umowie Spółka nie będzie wykonywała czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Wszystkie czynności wykonywane w ramach Umowy w związku z zarządzaniem płynnością finansową będą się składały na kompleksową usługę, świadczoną w całości i wyłącznie przez Bank na rzecz poszczególnych Uczestników, w tym Agenta. Czynności wykonywane przez Zainteresowanego jako uczestnika Umowy cash pooling sprowadzają się de facto do utworzenia i utrzymywania rachunku bieżącego umożliwiającego dokonywanie transferów środków pieniężnych pomiędzy ww. rachunkiem wewnętrznym a rachunkiem głównym prowadzonym przez Bank, nie będą natomiast stanowić odrębnego świadczenia usług w rozumieniu ustawy o VAT.

W myśl przepisu art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług. Stosownie do art. 8 ustawy VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy VAT.

Zgodnie z Umową, Bank będzie wykonywał na rzecz Uczestników Systemu szereg czynności składających się łącznie na jedną usługę w postaci kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową (cash pooling). Wszystkie działania Banku podejmowane będą w celu realizacji podstawowej funkcji Umowy, jaką jest zarządzanie płynnością finansową Uczestników Umowy.

Cash pooling, będąc usługą finansową oferowaną przez banki, nie doczekał się w Polsce kompleksowego uregulowania prawnego.

Taki stan rzeczy powoduje, że w przypadku cash poolingu tzw. rzeczywistego - a więc takiego, który jest przedmiotem niniejszego wniosku (ang. "cash concentration") - należy posiłkować się przepisami ogólnymi prawa cywilnego, bankowego i dewizowego.

Brak uregulowania instytucji cash poolingu w prawie polskim powoduje konieczność kształtowania jej w oparciu o treść art. 353¹ Kodeksu cywilnego z dnia 23 kwietnia 1964 r. (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Przepis ten ustanawia zasadę swobody umów zwaną zasadą swobody kontraktowania. Zgodnie z tą zasadą strony mogą ukształtować treść umowy, a także wybrać kontrahenta według swego uznania, byleby treść stosunku prawnego lub jego cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, zasadom współżycia społecznego, ani przepisom ustawy o charakterze bezwzględnie wiążącym. Usługa cash pooling nie doczekała się kompleksowego uregulowania prawnego.

Wnioskodawca jednak podkreśla, że była ona wielokrotnie przedmiotem opinii wydawanych przez organy statystyczne. W opiniach tych konsekwentnie podnoszone było, że w przypadku czynności wykonywanych w ramach cash poolingu usługa świadczona jest przez ten podmiot, który organizuje operacje przepływów środków pieniężnych, zaś pozostałe podmioty uczestniczące w dokonywanych operacjach finansowych za pośrednictwem podmiotu organizującego przepływy, są jedynie odbiorcami usługi.

Powyższe znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej z dnia 7 września 2009 r. znak IPPP1/443-676/09-2/AW, w której stwierdzono, że:

"Czynności wykonywane przez Spółkę na podstawie umowy, umożliwiające Bankowi dokonanie odpowiednich transferów środków finansowych w ramach struktury cash poolingu nie stanowią odrębnego świadczenia przez Spółkę w rozumieniu art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług, lecz jedynie elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez Bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową. Uwzględniając przedstawiony opis stanu faktycznego oraz powołane powyżej przepisy prawa należy stwierdzić, że w odniesieniu do usługi cash poolingu podatnikiem, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy nie będzie Spółka".

Sposób kwalifikacji cash poolingu przez organy podatkowe, w ocenie Spółki, pozostaje taki sam również w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2011 r. (tekst jedn.: od momentu, gdy klasyfikacja statystyczna nie jest główną wytyczną przy klasyfikowaniu usług dla celów podatku VAT).

Przykładowo w interpretacji z dnia 13 września 2011 r. nr IPPP3/443-883/11-5/JF Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie stwierdził, że: "Z przedstawionego we wniosku zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka wraz z innymi uczestnikami, zamierza skorzystać z usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową (cash pooling) obsługiwanej przez bank. Z tytułu świadczenia wskazanej usługi bank będzie otrzymywać od uczestników systemu Cash poolingu wynagrodzenie. Biorąc pod uwagę cechy charakterystyczne zaprezentowanej umowy cach-poolingu należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie w roli usługodawcy będzie występował bank, który wykonywał będzie wszystkie czynności wchodzące w skład kompleksowej usługi bankowej, jaką jest cash pooling i z tytułu wykonywania tej usługi będzie otrzymywał wynagrodzenie".

Zważywszy na specyfikę umowy cash poolingu oraz to, że Wnioskodawca jako Uczestnik korzysta z usługi świadczonej przez Bank, w roli świadczącego usługę będzie występował w każdym przypadku Bank, który będzie wykonywał wszystkie czynności wchodzące w skład kompleksowej usługi bankowej, jaką jest umowa cash pooling.

Zainteresowany będzie wyłącznie nabywcą usług zarządzania płynnością świadczonych przez Bank.

Mając powyższe na uwadze - zdaniem Wnioskodawcy - Spółka, będąc Uczestnikiem Umowy cash poolingu, nie będzie wykonywać usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, na mocy art. 8 ust. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Definicja świadczenia usług ma zatem charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Niemniej muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

Powołany przepis wskazuje, że pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Zatem, przez świadczenie należy rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu. Ponadto z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że każde odpłatne świadczenie na rzecz innego podmiotu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług ale tylko wówczas, gdy jest wykonywane odpłatnie. Aby uznać dane świadczenie za świadczenie odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a beneficjentem i w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Jednocześnie dostawa towarów lub świadczenie usług pod tytułem odpłatnym mogą zostać opodatkowane wtedy, gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich odbiorcą istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

W przytoczonych przepisach została zrealizowana zasada powszechności opodatkowania wyrażona w art. 1 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE. L Nr 347, poz. 1 z późn. zm.). Definicja świadczenia usług stanowi dopełnienie definicji dostawy towarów i tym samym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wszystkie czynności odpłatnego obrotu profesjonalnego.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - według ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na mocy art. 29a ust. 1 ustawy - w stanie prawnym obowiązującym od dnia 1 stycznia 2014 r. - podstawą opodatkowania, z zastrzeżeniem ust. 2-5, art. 30a-30c, art. 32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5, jest wszystko, co stanowi zapłatę, którą dokonujący dostawy towarów lub usługodawca otrzymał lub ma otrzymać z tytułu sprzedaży od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej, włącznie z otrzymanymi dotacjami, subwencjami i innymi dopłatami o podobnym charakterze mającymi bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika.

Z powyższego wynika, że nowy art. 29a ust. 1 ustawy odnosi się do wszystkiego, co stanowi zapłatę obejmując swym zakresem każdą formę zapłaty otrzymaną przez sprzedawcę z tytułu dostawy towarów lub wykonania usługi.

Przez sprzedaż - zgodnie z definicją zawartą w art. 2 pkt 22 ustawy - należy rozumieć odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

Z informacji zawartych we wniosku wynika, że Wnioskodawca zamierza zawrzeć z Bankiem, mającym siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, umowę tzw. cash poolingu polegającą na zarządzaniu środkami pieniężnymi w grupie rachunków. Umowa ta będzie miała na celu zwiększenie efektywności działalności gospodarczej prowadzonej przez Uczestników poprzez optymalizację kosztów finansowania i odpowiednie wykorzystanie sumy dziennych sald na rachunkach bankowych Uczestników. Każdy z Uczestników będzie przystępował do Umowy zakładając, że uczestnictwo w tej Umowie przyczyni się do zmniejszenia kosztów finansowania, a także pozwoli na uzyskiwanie większych przychodów z tytułu odsetek od sald dodatnich na rachunkach bieżących Uczestników. Przed rozpoczęciem korzystania z usługi cash poolingu Bank otworzy dla każdego z Uczestników, w tym Agenta, rachunki bankowe bieżące, na których będzie przechowywał środki pieniężne i dokonywał na ich zlecenie rozliczeń pieniężnych. Bank otworzy dla Agenta, oprócz rachunku bieżącego, tzw. rachunek pomocniczy do jego rachunku bieżącego przeznaczony do dokonywania rozliczeń i przeprowadzania operacji związanych z zawartą Umową cash poolingu. Posiadacze Rachunków zlecają Bankowi prowadzenie bankowych rozliczeń pieniężnych w zakresie cash poolingu w formie zerowania sald Posiadaczy Rachunków. Zainteresowany będzie pełnił rolę Agenta. W trakcie dnia roboczego Bank ustali saldo na rachunku każdego Posiadacza Rachunku, ustali tzw. Saldo cash poolingu, czyli kwotę środków pieniężnych pozostających do dyspozycji Uczestników w danym momencie dnia roboczego, ustaloną na ten moment dnia roboczego poprzez zsumowanie na rachunku Agenta sald na rachunkach Uczestników oraz dokona rozliczeń dyspozycji obciążenia rachunków Uczestników dokonywanych przez Posiadaczy rachunków w ramach Salda cash poolingu. W trakcie dnia roboczego saldo ujemne na rachunku Uczestnika może istnieć tylko w ramach Salda cash poolingu. Tym samym suma sald ujemnych na rachunkach Uczestników nie będzie mogła przekroczyć sumy sald dodatnich na rachunkach pozostałych Uczestników. Jednocześnie, w każdym momencie dnia roboczego środki pieniężne przysługujące Uczestnikowi, na którego rachunku jest saldo dodatnie, będą stanowiły wyłącznie środki pieniężne w kwocie jaka nie jest potrzebna do pokrycia sald ujemnych przy ustalaniu Salda cash poolingu. Kwota ta będzie każdorazowo potwierdzana przez Bank w raportach sporządzanych w trakcie dnia roboczego (tzw. Raportach Śróddziennych). Bank nie dokona obciążenia rachunku Uczestnika, na podstawie złożonej przez niego dyspozycji, jeżeli Saldo cash poolingu będzie takie, że po dokonaniu obciążenia osiągnęłoby wartość ujemną. Obciążenie zostanie dokonane dopiero po uzupełnieniu środków na rachunkach Uczestników w taki sposób, aby Saldo cash poolingu umożliwiało dokonanie obciążenia zgodnie z Umową cash poolingu. Na koniec każdego dnia roboczego Bank przeprowadzi ewidencję księgową dyspozycji dokonanych przez Uczestników w trakcie dnia roboczego, ustali saldo na Rachunku każdego z Uczestników, przeleje środki stanowiące Salda Dodatnie z Rachunków bieżących Uczestników na Rachunek pomocniczy Agenta, pokryje salda ujemne na Rachunkach bieżących Uczestników z Rachunku pomocniczego Agenta. Saldo Agenta nie może stanowić wartości ujemnej. W przypadku, gdy saldo Agenta będzie ujemne Bank będzie pobierał od tego salda odsetki ustawowe za każdy dzień utrzymywania tego salda. Jeżeli po dokonaniu przelewów na koniec każdego dnia roboczego pomiędzy rachunkami bieżącymi Uczestników i rachunkiem pomocniczym Agenta na rachunku tym powstanie saldo dodatnie, to Bank naliczy odsetki od tego salda w ustalonej wysokości za każdy dzień utrzymywania się salda dodatniego na rachunku pomocniczym Agenta. W ostatnim dniu roboczym każdego miesiąca Bank uzna tymi odsetkami rachunek pomocniczy Agenta. Jeżeli po dokonaniu przelewów na koniec każdego dnia roboczego pomiędzy rachunkami bieżącymi Uczestników i rachunkiem pomocniczym Agenta na rachunku tym powstanie saldo ujemne, to Bank pobierze odsetki ustawowe od tego salda w ustalonej wysokości za każdy dzień utrzymywania się salda ujemnego na rachunku pomocniczym Agenta. W ostatnim dniu roboczym każdego miesiąca Bank obciąży tymi odsetkami rachunek pomocniczy Agenta. Salda ujemne i dodatnie na rachunkach bieżących Uczestników nie będą oprocentowane w relacjach pomiędzy Bankiem i tymi Uczestnikami. Bank będzie jedynie uznawał lub obciążał odsetkami (w zależności od salda) rachunek pomocniczy Agenta. Na początku każdego dnia roboczego Bank dokona przelewów zwrotnych z rachunku pomocniczego Agenta na rachunki bieżące Uczestników oraz z rachunków bieżących Uczestników na rachunek pomocniczy Agenta w taki sposób, że salda na rachunkach bieżących Uczestników na początku każdego dnia roboczego będą wynosić tyle ile wynosiły na koniec poprzedniego dnia roboczego przed dokonaniem przelewów pomiędzy rachunkami bieżącymi Uczestników a rachunkiem pomocniczym Agenta. Ostatniego dnia roboczego każdego miesiąca odsetki, którymi rachunek pomocniczy Agenta został uznany lub obciążony podlegają podziałowi pomiędzy Posiadaczy Rachunków poprzez, odpowiednio, uznanie bądź obciążenie ich rachunków. Podział odsetek zostanie dokonany stosownie do udziału każdego z Posiadaczy Rachunku w powstałych każdego dnia roboczego dodatnich i ujemnych Saldach Agenta wg stawek procentowych:

Bank sporządzi zestawienie dotyczące podziału odsetek w poprzednim miesiącu i udostępni to zestawienie Agentowi. Agent, w przypadku stwierdzenia niezgodności w zestawieniu udostępnionym przez Bank, zgłosi bankowi na piśmie swoje zastrzeżenia dotyczące zestawienia w terminie 14 dni roboczych od jego otrzymania. W przypadku nie zgłoszenia niezgodności w tym zestawieniu na piśmie przez Agenta w powyższym terminie, bank nie ponosi odpowiedzialności za niezgodności zawarte w takim zestawieniu. Agent upoważnia Bank do przekazania na odpowiednie Rachunki odsetek wykazanych w zestawieniach. Bank nie ponosi wobec Posiadaczy Rachunków odpowiedzialności za prawidłowe wykonanie przez Agenta jego zobowiązań wynikających z Umowy, w tym zobowiązań z tytułu Salda Dodatniego przejętego przez Agenta. Odpowiedzialność Banku z tytułu dokonywanych rozliczeń oraz uznawania bądź obciążania Rachunków Posiadaczy Rachunków oraz Rachunku pomocniczego Agenta, jest ograniczona wyłącznie do szkody spowodowanej z winy umyślnej. Roszczenia Posiadaczy Rachunków o wypłatę odsetek będą zgłaszane jedynie wobec Agenta. Za wykonywanie czynności związanych z Umową cash poolingu Bank będzie pobierał od każdego Uczestnika wynagrodzenie początkowe oraz miesięczne w ustalonej w Umowie wysokości. Agent nie może udzielać pożyczek ze Środków Zgromadzonych na Rachunku Agenta oraz w jakikolwiek inny sposób dysponować tymi środkami, z wyłączeniem czynności podziału odsetek oraz uznania lub obciążenia odsetkami rachunków Uczestników. Spółka pełniąc rolę Agenta w Umowie cash poolingu nie zawiera z Uczestnikami odrębnych umów ani nie świadczy na ich rzecz jakichkolwiek usług. Agent nie otrzymuje żadnego wynagrodzenia, rozumianego jako dodatkowa opłata za wykonywane czynności. Umowa cash poolingu, do której przystępuje Wnioskodawca, nie jest oparta na instytucji przejęcia długu i przelewu wierzytelności. Fizyczny przekaz środków pomiędzy rachunkami Uczestników za pośrednictwem Banku realizowany jest w oparciu o Umowę cash poolingu, mieszczącą się w katalogu usług wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 40 ustawy o VAT obejmującej "depozyty środków pieniężnych, prowadzenie rachunków pieniężnych, wszelkiego rodzaju transakcji płatniczych, przekazów i transferów pieniężnych, długów, czeków, weksli oraz usług pośrednictwa w świadczeniu tych usług. W ramach tej usługi Bank na koniec każdego dnia roboczego przekazuje salda dodatnie z rachunków uczestników na rachunek Agenta, z którego pokrywane są salda ujemne pozostałych uczestników z grupy. Na początku następnego dnia roboczego dokonywane są przelewy zwrotne. Salda na rachunkach bieżących poszczególnych uczestników (zarówno dodatnie, jak i ujemne) zostają przeksięgowane na rachunek skonsolidowany w kwotach nominalnych. Następnego dnia roboczego następuje księgowanie zwrotne z rachunku skonsolidowanego na rachunki bieżące poszczególnych uczestników, w kwocie nominalnej z poprzedniego dnia roboczego. Zarówno konsolidacja sald, jak i księgowania zwrotne odbywają się automatycznie na podstawie Umowy cash poolingu, bez konieczności składania przez poszczególnych uczestników dodatkowych dyspozycji. Operacje powyższe są dokonywane przez Bank.

Należy wskazać, że umowa "cash poolingu" jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jeden z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Odnosząc treść przytoczonych regulacji, do sytuacji opisanej we wniosku należy stwierdzić, że w analizowanym przypadku Uczestnik systemu nie będzie świadczył usługi w rozumieniu przepisów ustawy, ale będzie usługobiorcą. Jednakże w roli usługodawcy wystąpi również Agent w zakresie, w jakim powierzone czynności wykonuje odpłatnie.

W opisanym zdarzeniu przyszłym Wnioskodawca występuje jako Uczestnik systemu zarządzania płynnością finansową oraz jednocześnie pełni rolę Agenta wykonującego, na zlecenie Banku świadczącego przedmiotową usługę finansową, czynności techniczne związane z obsługą rachunków wszystkich Uczestników systemu (np. dotyczące sprawdzania sporządzonego przez Bank zestawienia w zakresie odsetek za poprzedni miesiąc). Wobec tego Spółka (Wnioskodawca) jako Agent będzie wykonywać czynności związane z realizacją umowy cash poolingu.

Z wniosku wynika, że na koniec każdego dnia roboczego Bank przeprowadzi ewidencję księgową dyspozycji dokonanych przez Uczestników w trakcie dnia roboczego, ustali saldo na Rachunku każdego z Uczestników, przeleje środki stanowiące Salda Dodatnie z Rachunków bieżących Uczestników na Rachunek pomocniczy Agenta, pokryje salda ujemne na Rachunkach bieżących Uczestników z Rachunku pomocniczego Agenta. Saldo Agenta nie może stanowić wartości ujemnej. W przypadku, gdy saldo Agenta będzie ujemne Bank będzie pobierał od tego salda odsetki ustawowe za każdy dzień utrzymywania tego salda. Jeżeli po dokonaniu przelewów na koniec każdego dnia roboczego pomiędzy rachunkami bieżącymi Uczestników i rachunkiem pomocniczym Agenta na rachunku tym powstanie saldo dodatnie, to Bank naliczy odsetki od tego salda w ustalonej wysokości za każdy dzień utrzymywania się salda dodatniego na rachunku pomocniczym Agenta. W ostatnim dniu roboczym każdego miesiąca Bank uzna tymi odsetkami rachunek pomocniczy Agenta. Podział odsetek zostaje dokonany stosownie do udziału każdego z Posiadaczy Rachunku w powstałych każdego dnia roboczego dodatnich i ujemnych Saldach Agenta wg stawek procentowych:

Trudno zatem uznać, by Wnioskodawca pełniący rolę Agenta w zamian za wykonywane czynności związane z obsługą rachunków wszystkich Uczestników systemu nie otrzymywał - jak twierdzi Wnioskodawca - wynagrodzenia za świadczone na ich rzecz usługi. W analizowanej sytuacji mamy do czynienia bowiem ze świadczeniem wzajemnym. Mianowicie Spółka będzie otrzymywać na swój rachunek - stosownie do jego udziału jako Agenta - wynagrodzenie od Banku w postaci odsetek odpowiadających kwocie Salda Dodatniego, które należy uznać za wynagrodzenie za świadczone usługi.

Zatem w przypadku, gdy Agent za wykonywane na zlecenie Banku czynności na rzecz Uczestników systemu otrzymuje od Banku wynagrodzenie, wówczas czynności Spółki jako Agenta podejmowane w ramach funkcjonowania systemu cash poolingu będą odpłatne. W takim przypadku wykonywana przez Spółkę czynność spełnia, zawartą w art. 8 ust. 1 ustawy, definicję odpłatnego świadczenia usług, a to z kolei skutkuje objęciem tej czynności opodatkowaniem podatkiem VAT, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy. Wobec tego w przedstawionych okolicznościach czynności Spółki jako Agenta będą spełniać przesłanki zawarte w art. 8 ust. 1 ustawy i będą podlegać opodatkowaniu jako usługi świadczone na rzecz Banku.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że w ramach przedstawionej struktury cash poolingu, Wnioskodawca, jako Uczestnik, pełniący rolę Agenta, będzie wykonywać usługi w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.