ILPP1/443-88/10-4/HW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 20 stycznia 2010 r. (data wpływu 25 stycznia 2010 r.) uzupełnionym pismem z dnia 26 marca 2010 r. (data wpływu 29 marca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności - jest nieprawidłowe.

W dniu 25 stycznia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nabycia wierzytelności. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony w dniu 29 marca 2010 r. o odpis KRS.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka planuje nabyć wierzytelność od Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: Kontrahent). W § 1.1. projektu umowy jest zapisane, że Kontrahent nabył w drodze indosu od Spółki X weksle własne z wystawienia Spółki Y na zlecenie Spółki X.

Natomiast zgodnie z § 2.1 projektu umowy, "Na dzień zawarcia umowy przelewu wierzytelności Kontrahent jest uprawnionym posiadaczem weksli własnych z wystawienia Spółki Y na zlecenie Spółki X." Wierzytelność Kontrahenta zabezpieczona została m.in. zastawami rejestrowymi. Z kolei zgodnie z § 4 projektu umowy "Kontrahent przelewa na rzecz Spółki wierzytelność w kwocie..., wraz z wszystkimi związanymi z nią prawami i zabezpieczeniami".

Natomiast w § 8 projektu umowy przewidywane jest, że w przypadku uzyskania przez Spółkę prawomocnego postanowienia sądu oddalającego wniosek Spółki o ujawnienie go w rejestrze zastawów jako zastawnika, dotyczącym któregokolwiek z zastawów będących przedmiotem zabezpieczenia, Spółka ma prawo do odstąpienia od umowy przelewu w terminie 30 dni od daty uprawomocnienia się ww. postanowienia. Część weksli indosowanych na rzecz Kontrahenta została od niego wykupiona i wydana na rzecz Spółki Y. Wierzytelności wynikające z niewykupionych od Kontrahenta weksli kontrahent przelewa na rzecz Spółki.

Reasumując, Kontrahent nie będzie zbywał wierzytelności własnej (powstałej w ramach jego działalności gospodarczej), lecz nabytą od innego podmiotu.

Z projektu umowy cesji wierzytelności poza nabyciem wierzytelności oraz zapłatą ceny po stronie Spółki nie wynika żadne inne zobowiązanie.

Płatność za wierzytelność odbyć ma się w dwóch transzach, pierwsza transza ma zostać przekazana na rzecz Kontrahenta w dniu podpisania umowy. Druga transza ma zostać przekazana na rzecz Kontrahenta w terminie 3 dni od dnia uzyskania przez Spółkę lub Kontrahenta prawomocnych postanowień o zmianie wpisów w pozycji "zastawnik" w rejestrze zastawów dotyczących zastawów rejestrowych stanowiących zabezpieczenie umowy, ujawniających Spółkę jako uprawnionego zastawnika.

Spółka wcześniej dokonała już nabyć kilku przelewów wierzytelności. Wcześniejsze umowy dotyczyły nabyć wierzytelności od jednego podmiotu.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Na podstawie zawartej umowy nie można powiedzieć, że Spółka świadczy na rzecz Kontrahenta jakąkolwiek usługę, a zatem zawarcie przedmiotowej umowy nie wywołuje po stronie Spółki skutków w podatku od towarów i usług.

Ad. 2

W przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie nr 1 Spółka stoi na stanowisku, że zawarcie tej umowy nie powoduje, że Spółka będzie z tego tytułu podatnikiem podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, a zatem również w tym przypadku czynność zawarcia umowy przelewu wierzytelności nie wywoła skutków w podatku od towarów i usług po stronie Spółki.

Ad. 3

W przypadku odpowiedzi twierdzącej na pytanie nr 2, Spółka stoi na stanowisku, że w przypadku, gdy nabywca wierzytelności jest podatnikiem, to czynność taka stanowi pośrednictwo finansowe i jako takie, wymienione w załączniku nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Ad. 1

Spółka wskazuje, że wierzytelność sprzedawana przez Kontrahenta nie była jej wierzytelnością od samego początku. Nie powstała w ramach działalności gospodarczej Kontrahenta, jak bowiem wynika z projektu umowy Kontrahent nabył w drodze indosu od Spółki X weksle własne z wystawienia Spółki Y na zlecenie Spółki X.

Zgodnie z art. 103 w zw. z art. 11 ustawy z dnia 28 kwietnia 1936 r. - Prawo wekslowe (Dz. U. Nr 37, poz. 282 z późn. zm. - dalej: prawo wekslowe) weksel własny może zostać przeniesiony przez indos. Natomiast, zgodnie z art. 103 w zw. z art. 14 Prawa wekslowego "indos przenosi wszystkie prawa z wekslu".

Definicja indosu została z kolei zawarta w art. 921 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm., dalej: k.c.). Zgodnie z tym przepisem "indos jest pisemnym oświadczeniem umieszczonym na papierze wartościowym na zlecenie i zawierającym co najmniej podpis zbywcy, oznaczającym przeniesienie praw na inną osobę".

Mając na uwadze powyższe oczywistym jest, ze kontrahent nabył wierzytelność w drodze indosu. Oznacza to, że jego wierzytelność nie powstała w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez Kontrahenta.

Zdaniem Spółki, zgodnie z brzmieniem art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. W konsekwencji nie powinno budzić wątpliwości, iż to odpłatne zbycie nabytego uprzednio w ramach wykonywanej działalności gospodarczej prawa majątkowego - wierzytelności handlowej, wygenerowanej przez inny podmiot (cedenta) na gruncie wspomnianej regulacji powinno być traktowane jako świadczenie usług.

Zdaniem Wnioskodawcy dla prawidłowej oceny przedmiotowej sprawy kluczowe jest odniesienie się do treści stosunku prawnego łączącego strony umowy będącej podstawą świadczenia usług, a także do charakteru nabywanej przez Spółkę wierzytelności.

Spółka stoi na stanowisku, że zbywana wierzytelność jest samodzielnym przedmiotem obrotu Kontrahenta w ramach jego działalności gospodarczej, a celem transakcji nie jest uwolnienie od ciężaru jej egzekwowania Kontrahenta, który jest podmiotem zawodowo zajmującym się faktoringiem i handlem wierzytelnościami. Dlatego też powszechnie przyjmowana argumentacja organów podatkowych, iż to nabywca wierzytelności świadczy na rzecz sprzedawcy wierzytelności usługę polegająca na uwolnieniu go od wykonywania czynności związanych ze ściągnięciem długu i ryzyka jego nieściągalności jest pozbawione podstaw faktycznych i sprzeciwia się naturze oraz istocie analizowanej transakcji. Jedynym celem transakcji jest zbycie wierzytelności przez Kontrahenta po określonym dyskoncie i jej nabycie przez Spółkę. Z umowy cesji wierzytelności poza nabyciem wierzytelności oraz zapłatą ceny po stronie Spółki nie wynika żadne inne zobowiązanie.

W opinii Spółki, biorąc pod uwagę, iż przedmiotem transakcji jest wierzytelność cudza zbywana przez Kontrahenta na drodze cywilnoprawnej umowy przelewu praw z wierzytelności, a Spółka nie podejmuje żadnych działań na rzecz Kontrahenta, nie świadcząc w sensie faktycznym ani prawnym żadnej usługi na rzecz Kontrahenta - to jedynym podmiotem, który może zostać uznanym za świadczącego usługę jest Kontrahent.

Spółka wskazuje, że w zakresie sprzedaży tzw. wierzytelności cudzych, tj. nabytych wcześniej wierzytelności od innego podmiotu, w orzecznictwie sądowym prezentowane są poglądy, iż sprzedaż ta może być kwalifikowana w odniesieniu do sprzedającego (cedenta) jako świadczenie usługi pośrednictwa finansowego (por. wyrok NSA z dnia 23 października 2007 r. sygn. akt II FSK 1086/06).

Ponadto, mając na względzie definicję zawartą w art. 8 w związku z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług można stwierdzić, że świadczenie usług zakłada po pierwsze istnienie dwóch podmiotów. Po drugie wynagrodzenie otrzymywane przez wykonawcę usługi jest w zamian za wykonywanie usługi na rzecz jej odbiorcy oraz po trzecie pomiędzy odpłatną czynnością podlegająca opodatkowaniu, a otrzymywanym z tytułu tej czynności wynagrodzeniem musi istnieć bezpośredni związek (por. wyroki WSA w Warszawie z dnia 19 maja 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 252/08 oraz z dnia 3 września 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 783/08).

Zdaniem Spółki przedmiotowa sytuacja nie przewiduje takich relacji pomiędzy nabywcą wierzytelności, a zbywcą tej wierzytelności.

Spółka stoi na stanowisku, że z przedmiotowej sprawy nie wynika, że celem transakcji jest uwolnienie Kontrahenta od ciężaru egzekwowania wierzytelności. Zdaniem Spółki, istotą opisanej transakcji jest cesja wierzytelności. Z umowy tej poza nabyciem wierzytelności oraz zapłatą ceny, po stronie Spółki nie wynika żadne inne zobowiązanie, a Spółka dokonując zakupu wierzytelności nie zobowiązuje się do żadnych innych działań na rzecz Kontrahenta natomiast ewentualne podjęcie działań przez Spółkę zmierzających do ściągnięcia długu, nie będzie już wynikało z transakcji zawartej z Kontrahentem. Dlatego też nie znajduje podstaw teza, że to nabywca wierzytelności świadczy na rzecz sprzedawcy wierzytelności usługę, polegającą na uwolnieniu go od wykonywania czynności związanych ze ściągnięciem długu i ryzyka jego nieściągalności.

Reasumując, Spółka stoi na stanowisku, że w przedmiotowej sprawie nie świadczy ona usługi w rozumieniu art. 5 ust. 1 w związku z art. 8 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Na potwierdzenie powyższego Wnioskodawca powołał wyrok WSA z dnia 18 września 2009 r. sygn. akt III SA/Wa 266/09.

Ad. 2

Dokonując oceny czy podatnik nabywający wierzytelność działa w charakterze podatnika VAT, w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, z tytułu dokonania tych czynności, należy wziąć pod uwagę wszelkie przesłanki, które mogą wskazywać na fakt, iż czynność nabycia wierzytelności jest związana z prowadzoną działalnością, w związku z czym podatnik dokonuje tych czynności w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.

Obrót wierzytelnościami, co do zasady, bezsprzecznie stanowi świadczenie usług finansowych, które jest zwolnione od podatku od towarów i usług, w myśl przepisu art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z załącznikiem nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług, z wyłączeniem usług faktoringu i ściągania długów niemniej jednak, zdaniem Spółki, podmiot nabywający wierzytelności własne innego podmiotu nie zawsze musi występować w charakterze podatnika podatku od towarów i usług z tytułu wykonywania tej czynności.

Z uwagi na harmonizację prawa podatkowego w związku z przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej, należy dokonać analizy treści art. 2 ust. 1 lit. c) Dyrektywy Rady 2006/112/WE. Przepis ten stanowi iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatne świadczenie usług na terytorium państwa członkowskiego przez podatnika działającego w takim charakterze. Interpretacja tego przepisu powinna mieć na względzie przepis art. 9 Dyrektywy, który definiuje pojęcie podatnika jako osoby prowadzącej działalność gospodarczą bez względu na cel i rezultaty, a działalność gospodarczą jako wszelką podejmowaną działalność, a w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.

W związku z analizą powyżej przytoczonych przepisów, zdaniem Wnioskodawcy, należy zwrócić uwagę, iż nie chodzi o deklarowany zakres działalności podmiotu np. w rejestrze przedsiębiorców, czy w umowie spółki, ale o faktyczny zakres podejmowanej działalności, który podmiot wykonuje w sposób profesjonalny i niezależny.

Podobne regulacje znalazły odzwierciedlenie w polskiej ustawie o podatku od towarów i usług. Regulacje dotyczące wskazania podmiotu, który jest podatnikiem są właściwie tożsame z uregulowaniami z Dyrektywy. Natomiast nieco odmiennie w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług została zdefiniowana działalność gospodarcza. Przepis ten stanowi, iż poza zakresem wskazanym w Dyrektywie działalność gospodarczą stanowią również czynności wykonane jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Tym samym, polska ustawa o podatku od towarów i usług rozszerza definicję pojęcia działalności gospodarczej oraz zakres czynności będących przedmiotem opodatkowania VAT. Niemniej jednak na taką okoliczność zezwala sama Dyrektywa, która w art. 12 stanowi, iż za podatnika państwa członkowskie mogą uznać każdego, kto okazjonalnie dokonuje transakcji związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą. Realizacja tego przepisu w ustawie o podatku od towarów i usług nie jest jednoznaczna i budzi wiele wątpliwości interpretacyjnych bowiem termin "okazjonalnie" nie jest tożsamy z pojęciem "jednorazowo z zamiarem wykonywania czynności w sposób częstotliwy". Ponadto ani ustawa, ani Dyrektywa nie definiują co należy rozumieć pod pojęciem częstotliwości. Według słownikowej definicji pojęcie częstotliwość to "częste powtarzanie się jakiejś czynności, jakiegoś zjawiska". W ustawie o podatku od towarów i usług brak jest również odwołania w definicji czynności opodatkowanych do pojęcia "przez podatnika działającego w takim charakterze" jak zostało to wyrażone w Dyrektywie.

Zdaniem Spółki, aby występowała ona w charakterze podatnika podatku od towarów i usług z tytułu opisywanej transakcji, to czynność nabywania wierzytelności musi pozostać w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Związek taki można ustalić poprzez ocenę czy nabywanie wierzytelności od innych podmiotów odbywa się w ramach obrotu profesjonalnego podatnika i czy podmiot posiada w zakresie swej działalności usługi polegające na obrocie wierzytelnościami np. w odpowiednich rejestrach, a także ustalając czy zapłata jest dokonywana z własnych środków Spółki, czy ze środków specjalnie w tym celu gromadzonych. Ponadto przepisy cyt. ustawy wskazują na istotność oceny częstotliwości dokonywania czynności nabywania wierzytelności, a także ewentualnego zamiaru nabywania ich w przyszłości. Założenia te powinny być rozpatrywane łącznie, przy czym kryterium częstotliwości oraz zamiaru dokonywania określonych czynności w przyszłości wydaje się być kluczowym, z uwagi na to, że implikuje pozostałe przesłanki.

W sytuacji zatem, gdy mamy do czynienia z nabyciem wierzytelności przez podmiot, który nie zajmuje się profesjonalnie obrotem wierzytelnościami, tego typu czynności nie można zaklasyfikować do świadczenia usług na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług. Zdaniem Wnioskodawcy stanowisko takie potwierdził Pierwszy Urząd Skarbowy w Gdyni w postanowieniu z dnia 28 kwietnia 2006 r. sygn. XII-2/443-68/TZ-16/06/AB.

Zdaniem Spółki, cesja wierzytelności mogłaby zostać uznana za usługę finansową bądź usługę ściągania długów i z tego tytułu mogłaby stanowić przedmiot opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Ad. 3

Zgodnie z przepisem art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług zwalnia się od podatku od towarów i usług usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W wykazie usług zwolnionych od tego podatku pod poz. 3 ustawodawca zamieścił usługi pośrednictwa finansowego (sekcja J. symbol PKWiU 65-67). Jednocześnie z treści tej pozycji wynika, że od powyższej zasady istnieją wyjątki. Usługi wyraźnie wymienione w punktach od 1 do 9 zostały wyłączone ze zwolnienia spośród ogółu usług pośrednictwa finansowego. W punkcie 5 pozycji 3 mowa jest o usługach ściągania długów oraz faktoringu.

Zdaniem Spółki w przedstawionym stanie faktycznym (przy założeniu twierdzących odpowiedzi na pytania nr 1 i 2) Spółka świadczyć będzie usługi pośrednictwa finansowego, które nie stanowią usług faktoringu, jak również nie stanowią usług ściągania długów.

W związku z tym, świadczone przez Spółkę usługi korzystać będą ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy w związku z załącznikiem nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług.

Świadczone przez Spółkę usługi bez wątpienia nie mają cech faktoringu.

Zdaniem Spółki świadczone przez nią usług i nie stanowią również usług ściągania długów.

W ocenie Spółki, nabycie wierzytelności oraz włączenie jej do majątku Spółki, bez obowiązku jej późniejszego zwrotu kontrahentowi nie stanowi usługi ściągania długów. Natomiast samo pojęcie faktoringu nie zostało nigdzie wyjaśnione i jako prawnie niesprecyzowane nie może rodzić dla podatnika żadnych negatywnych skutków.

Aby daną czynność uznać za podlegającą opodatkowaniu, czynność ta musi wynikać z zamiaru uczynienia z niej stałego źródła przychodów, w ramach podjętej w tym celu działalności gospodarczej.

Mając na uwadze powyższe, można wnioskować, iż jeżeli Spółka nie prowadzi działalności w zakresie usług finansowych (bądź ściągania długów) i z cesji wierzytelności nie uzyskuje stałego dochodu, to transakcja ta nie będzie opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Zawarcie kilku umów (co należy podkreślić, były to umowy nabyć wierzytelności wobec jednego podmiotu, a zatem ich nabycie wynikało z kalkulacji ekonomicznej, a nie było podyktowane zamiarem częstotliwego nabywania wierzytelności) bez zamiaru nabywania wierzytelności w przyszłości w sposób ciągły, tak by uzyskiwać z tego tytułu stałe dochody, nie czyni z podmiotu podatnika podatku od towarów i usług z tytułu jednorazowych nabyć wierzytelności. W związku z tym, Spółka nie będzie obowiązana na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług uwzględnić w rozliczeniach podatkowych transakcji nabycia wierzytelności. Reasumując, Spółka stoi na stanowisku, że kilkukrotne nabycie wierzytelności, bez okoliczności wskazujących na zamiar wykonywania takich nabyć w sposób częstotliwy nie powoduje, że Spółka uzyskuje status podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 cyt. ustawy, a zatem Spółka nie jest podatnikiem z tytułu nabywanych wierzytelności.

W konsekwencji ustawodawca nie stwierdził, ze umowa cesji wierzytelności (art. 509 k.c. i następne) stanowi umowę faktoringu. Zdaniem Spółki, w przypadku, gdy umowa sprzedaży wierzytelności nie jest obwarowana żadnymi innymi obowiązkami na rzecz cedenta, poza zapłatą ceny, to takie przeniesienie wierzytelności nie stanowi usługi ściągania długów oraz faktoringu, przez co jest to czynność zwolniona od podatku od towarów i usług. Na potwierdzenie swojego stanowiska Spółka powołuje się na następujące orzeczenia sądów: z dnia 27 lutego 2007 r. sygn. akt I SA/Łd 1239/06, z dnia 3 września 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 783/2008.

Wnioskodawca podkreśla, że planuje nabyć cudzą wierzytelność we własnym imieniu i na własny rachunek za własne środki finansowe i wejść w miejsce dotychczasowego wierzyciela. Natomiast nie zobowiązuje się do jakichkolwiek działań, polegających na ściąganiu długów na rzecz innego podmiotu.

Zdaniem Spółki, stosunek cywilnoprawny pomiędzy zbywcą i nabywcą wierzytelności kończy się po dokonaniu tej czynności prawnej (z wyjątkiem sytuacji opisanych we wniosku, jako przewidywany § 8 projektu umowy, który daje Spółce prawo do odstąpienia od umowy w przypadku braku możliwości uzyskania pełnego zabezpieczenia - zdaniem Spółki ten przepis pozostaje bez znaczenia dla sprawy). Po zbyciu wierzytelności, zbywca nie ma wpływu na dalszy byt wierzytelności i nie jest zainteresowany dalszym postępowaniem nabywcy w tym względzie. Nie można więc przyjąć, że usługa trwa od chwili nabycia wierzytelności do czasu jej zbycia albo wyegzekwowania.

W świetle powyższego, w opinii Spółki, nie sposób zaklasyfikować czynności opisanych we wniosku, jako usług ściągania długów. Wykonanie takiej usługi zakłada istnienie dwóch podmiotów, które zawarły transakcję.

Usługodawca zobowiązuje się do ściągnięcia długu w zamian za wynagrodzenie. Konsumentem usługi (usługobiorcą) jest ten podmiot, który korzysta z usługi wykonywanej przez kontrahenta, co oznacza, że usługodawca ściąga dług dla usługobiorcy, a nie dla siebie.

Z opisu sprawy przedstawionej we wniosku wynika, że nie zakłada takich relacji pomiędzy Spółką jako nabywcą wierzytelności a zbywcą tej wierzytelności. Transakcja zawierana pomiędzy cedentem a cesjonariuszem dotyczy jedynie przelewu wierzytelności z cedenta na cesjonariusza. Spółka wskazuje, iż nabycie wierzytelności nastąpi na podstawie art. 509 § 1 k.c., który to przepis stanowi, iż wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba, że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Zdaniem Spółki, z przedstawionego opisu sprawy nie wynika, aby zobowiązała się ona do jakichkolwiek działań polegających na ściąganiu długu na rzecz innego podmiotu. Spółka podkreśla, że skoro nabywa we własnym imieniu i na własny rachunek cudzą wierzytelność, za własne środki finansowe to wchodzi w miejsce dotychczasowego wierzyciela. Z tą chwilą wykonana zostaje transakcja pomiędzy cedentem a cesjonariuszem (z wyjątkiem sytuacji opisanych w przedmiotowym wniosku jako przewidywany § 8 projektu umowy, który daje Spółce prawo do odstąpienia od umowy w przypadku braku możliwości uzyskania pełnego zabezpieczenia - zdaniem Spółki ten przepis pozostaje bez znaczenia dla sprawy).

Dalsze losy wierzytelności są poza tą transakcją. Ewentualne, podjęcie przez Spółkę działań zmierzających do ściągnięcia długu nie będzie już wynikało z transakcji zawartej wcześniej z cedentem. Istniejący nadal dług Spółka będzie ściągała dla siebie, a nie dla innego podmiotu.

W ocenie Spółki wyżej opisanych czynności nie można zakwalifikować ani do usług ściągania długów, ani do faktoringu. W szczególności czynności tej nie można zakwalifikować do usługi ściągania długów. O usłudze można mówić jedynie wówczas, gdy określone działanie (zobowiązanie się do powstrzymywania się od działania) wykonywane jest na rzecz osoby trzeciej, tzn. osoba trzecia występuje jako zlecający, albo beneficjent tego działania. Taka usługa nie ma miejsca w przypadku bezwarunkowego zbycia wierzytelności, w sytuacji gdy dalsze czynności nabywcy w związku z nabytą wierzytelnością nie mają żadnego wpływu na sytuację zbywcy (z wyjątkiem sytuacji opisanych we wniosku, jako przewidywanych w § 8 projektu umowy, który daje Spółce prawo do odstąpienia od umowy w przypadku braku możliwości uzyskania pełnego zabezpieczenia - zdaniem spółki ten przepis pozostaje bez znaczenia dla sprawy). Zbywca ostatecznie wyzbył się wierzytelności i nie może spodziewać się żadnych dodatkowych korzyści z tego, że nabywca odsprzeda wierzytelność albo wyegzekwuje ją we własnym zakresie.

Ponadto, Spółka wskazuje, że w orzecznictwie podkreśla się, że obrót wierzytelności - ich zakup czy to w celu ich windykacji we własnym zakresie, czy też w celu ich dalszej odsprzedaży zaliczany jest do usług pośrednictwa finansowego (wyrok NSA z dnia 18 marca 2008 r. sygn. akt II FSK 74/07, a także wyrok WSA z dnia 6 listopada 2009 r. sygn. akt I SA/Po 628/09).

Mając na względzie powyższe okoliczności Spółka stwierdza, że planowana typowa umowa przelewu wierzytelności, nie stanowi usługi ściągania długu. Wobec powyższego Wnioskodawca stoi na stanowisku, że opisane nabycie wierzytelności nie jest wyłączone ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem od towarów i usług, o którym mowa w załączniku nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług.

Podsumowując.

Ad. 1

Spółka nie wykonuje na rzecz zbywcy wierzytelności żadnych usług, a zatem nabycie wierzytelności nie stanowi świadczenia usług, które podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ad. 2

Nawet gdyby uznać, że Spółka nabywając wierzytelność świadczy na rzecz zbywcy wierzytelności usługę (co jest sprzeczne ze stanowiskiem Spółki), to Spółka nie wykonuje tych czynności jako podatnik podatku od towarów i usług opisany w art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, a zatem czynność ta nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, jako nie wykonywana przez podatnika podatku VAT.

Ad. 3

Nawet gdyby przyjąć, iż Spółka jest podatnikiem podatku od towarów i usług z tytułu nabywanych wierzytelności (co jest sprzeczne ze stanowiskiem Spółki) to nabycie wierzytelności należy zakwalifikować jako pośrednictwo finansowe, które jest zwolnione od podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Towarami natomiast, w myśl art. 2 pkt 6 ustawy są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również między innymi przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę w jakiej dokonano czynności prawnej.

Jednocześnie w ust. 3 ww. artykułu ustawodawca wskazuje, iż usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Wierzytelność jest prawem majątkowym, będącym przedmiotem obrotu gospodarczego. Przeniesienie praw do wierzytelności jako niematerialnych praw majątkowych, co do zasady, stanowi świadczenie usług w rozumieniu cyt. wyżej art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Zakup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub w celu dalszej ich sprzedaży mieści się w zakresie usług pośrednictwa finansowego - sklasyfikowanych według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług w sekcji J ex (65-67). W tak pojmowanej usłudze mieści się cywilnoprawna instytucja przelewu wierzytelności (cesji) polegająca na przeniesieniu wierzytelności z majątku dotychczasowego wierzyciela do majątku osoby trzeciej na mocy umowy zawartej między zbywcą wierzytelności (cedentem) a jej nabywcą (cesjonariuszem). Oznacza to, iż w takim przypadku nabywca wierzytelności świadczy na rzecz jej zbywcy usługę pośrednictwa finansowego, której celem jest uwolnienie sprzedawcy od ciężaru egzekwowania wierzytelności.

Podstawowa stawka podatku VAT, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1. Jednakże zarówno w treści ustawy, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności obniżone stawki lub zwolnienie od podatku.

Regulacja art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy, zwalnia od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W załączniku tym pod pozycją 3 wymienione zostały usługi pośrednictwa finansowego o symbolu PKWiU Sekcja J ex (65-67), z wyłączeniem:

Stosownie do objaśnień zawartych w załącznikach do ustawy symbol ex oznacza, że zwolnienie dotyczy tylko danej usługi z danego grupowania.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że Wnioskodawca planuje nabyć wierzytelność od Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Kontrahent nie będzie zbywał wierzytelności własnej (powstałej w ramach jego działalności gospodarczej), lecz nabytą od innego podmiotu. Płatność za wierzytelność odbyć ma się w dwóch transzach, pierwsza transza ma zostać przekazana na rzecz Kontrahenta w dniu podpisania umowy. Druga transza ma zostać przekazana na rzecz Kontrahenta w terminie 3 dni od dnia uzyskania przez Spółkę lub Kontrahenta prawomocnych postanowień o zmianie wpisów w pozycji "zastawnik" w rejestrze zastawów dotyczących zastawów rejestrowych stanowiących zabezpieczenie umowy, ujawniających Spółkę jako uprawnionego zastawnika. Spółka wcześniej dokonała już nabyć kilku przelewów wierzytelności. Wcześniejsze umowy dotyczyły nabyć wierzytelności od jednego podmiotu.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z powyższego wynika, iż aby wykonywaną czynność opodatkować podatkiem od towarów i usług, istotne jest, aby podmiot wykonujący ją działał w charakterze podatnika, a więc osoby prowadzącej działalność gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy. Należy zaznaczyć, iż aby stać się podatnikiem podatku od towarów i usług wystarczy wykonać nawet jednorazową czynność, o której mowa w art. 5 ust. 1 ustawy, w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania tej czynności w sposób częstotliwy i zarobkowy.

Uznaje się zatem, że Wnioskodawca działa w charakterze podatnika z tytułu wykonywanych czynności, ponieważ dokonuje zakupu wierzytelności w celu ich dalszej sprzedaży, zamiany lub windykacji.

Jak wskazano wyżej, usługi pośrednictwa finansowego, co do zasady, korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie cyt. wyżej art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy (Sekcja J ex 65-67). Oznaczenie ex uprawnia do stosowania zwolnień w zakresie ściśle określonym w ustawie, z wyłączaniem usług wymienionych w punktach od 1-9 tejże pozycji 3 ww. załącznika. W katalogu usług, w odniesieniu do których nie stosuje się zwolnienia od podatku wymieniono między innymi usługi ściągania długów oraz faktoringu, przy czym nie wskazano symbolu PKWiU identyfikującego usługi zawierające się w tej kategorii (pkt 5 poz. 3 zał. nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług).

Wskazane wyżej wyłączenie usług ściągania długów i faktoringu ze zwolnienia od podatku od towarów i usług zgodne jest z przepisem art. 13B (1) (d) Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EWG) (Dz. U. L 145 z 13 czerwca 1977 r. z późn. zm.), obowiązującej do dnia 31 grudnia 2006 r. Stosownie bowiem do ww. przepisu Państwa Członkowskie zwalniają transakcje, nie naruszając innych przepisów Wspólnoty, na warunkach, które ustalają w celu zapewnienia właściwego i prostego zastosowania zwolnień od podatku i zapobieżenia oszustwom podatkowym, unikaniu opodatkowania lub nadużyciom transakcje, łącznie z negocjacjami, dotyczące depozytu i bieżących rachunków, płatności, transferów, długów, czeków i papierów wartościowych, z wyjątkiem jednakże odzyskiwania długów i faktoringu.

Ponadto, zgodnie z treścią przepisu art. 135 (1) (d) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE L 347.1 z późn. zm.), która weszła w życie z dniem 1 stycznia 2007 r., państwa członkowskie zwalniają transakcje, łącznie z pośrednictwem, dotyczące rachunków depozytowych, rachunków bieżących, płatności, przelewów, długów, czeków i innych zbywalnych instrumentów finansowych, z wyłączeniem windykacji należności.

Dodatkowo wskazać należy, że Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich w wyroku z dnia 26 czerwca 2003 r. w sprawie C-305/01, definiując faktoring, o którym mowa w ww. przepisie Szóstej Dyrektywy podkreślił, iż działalność gospodarcza, w ramach której podmiot gospodarczy nabywa wierzytelności, przejmując ryzyko niewywiązania się dłużnika ze zobowiązania i w zamian wystawia swojemu klientowi faktury z tytułu prowizji, stanowi odzyskiwanie długów w rozumieniu art. 13B (d) (3) tej Dyrektywy i dlatego działalność ta wyłączona jest ze zwolnienia określonego w tym przepisie.

Usługi ściągania długów i faktoringu nie zostały zdefiniowane w polskich przepisach prawa i należą do tzw. umów nienazwanych. Co do zasady faktoring polega na tym, że faktor trudniący się zawodowo tego typu działalnością nabywa wierzytelności przysługujące przedsiębiorcy (faktorantowi) z tytułu dokonania sprzedaży lub wykonania usług w zamian za określoną kwotę, odpowiadającą wartości nominalnej wierzytelności pomniejszonej o dyskonto uwzględniające wynagrodzenie faktora.

W pojęciu usług ściągania długów i faktoringu mieści się zatem m.in. skup wierzytelności w celu ich windykacji we własnym zakresie lub odprzedaży. Usługa tego typu polegająca na "wyręczeniu" klienta z czynności zmierzających do odzyskania długu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bez możliwości skorzystania ze zwolnienia. W tym miejscu należy wskazać, że ustawa o podatku od towarów i usług nie uzależnia opodatkowania usług faktoringu od rodzaju umowy zawartej pomiędzy stronami, co oznacza, że każdy typ faktoringu podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Faktoring na gruncie ustawy winien być traktowany analogicznie jak cesja wierzytelności. Istota rozróżnienia usług (obrotu wierzytelnościami, inkasa oraz faktoringu) sprowadza się do zapisów umów łączących strony przelewu wierzytelności, analizy ich treści oraz czynności faktycznych wynikających z tych umów. W każdym przypadku, gdy celem działania jest przejęcie wierzytelności (długu) innego podmiotu w celu wyegzekwowania (ściągnięcia długu) - usługę tę należy opodatkować także wówczas, gdy środkiem tego celu jest nabycie cudzej wierzytelności (z ryzykiem lub bez ryzyka wypłacalności dłużnika), która to czynność mieści się w pojęciu szeroko pojętego pośrednictwa finansowego.

W świetle powołanych wyżej regulacji prawnych tut. Organ stwierdza, że realizowane przez Spółkę czynności polegające na zakupie wierzytelności od pierwotnego wierzyciela, w celu sprzedaży, zamiany lub windykacji na własny rachunek, powodują niewątpliwie "uwolnienie" cedenta od ciężaru egzekwowania wierzytelności i stanowią czynności odzyskiwania długów wyłączone ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Koncepcja odzyskiwania długów nie zależy bowiem od sposobu, w jaki odzyskiwanie się odbywa. Pojęcie odzyskiwania długów dotyczy jasno sprecyzowanych transakcji finansowych mających na celu uzyskanie zapłaty wierzytelności pieniężnej (vide: pkt 77 i 78 wyroku w sprawie C-305/01).

Zatem, Spółka świadczy, jako podatnik podatku od towarów i usług w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy, na rzecz wierzyciela usługę polegającą na uwolnieniu go od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu i ryzyka jego nieściągnięcia, która to usługa jako wyłączona ze zwolnienia zgodnie z załącznikiem nr 4 do ustawy i nieobjęta obniżoną stawką podatku, opodatkowana jest według 22% stawki podatku VAT, na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy.

Reasumując, odpowiedź na zadane we wniosku pytania przedstawia się następująco:

Ad. 1

Czynność nabycia przez Wnioskodawcę wierzytelności od zbywcy (cedenta) jest świadczeniem usługi podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT.

Ad. 2

Z tytułu przedmiotowej czynności, Wnioskodawca działa w charakterze podatnika, w rozumieniu art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy.

Ad. 3

Ww. usługa polegająca na uwolnieniu od wykonywania czynności związanych ze ściąganiem długu i ryzyka jego nieściągnięcia, jako wyłączona ze zwolnienia, zgodnie z załącznikiem nr 4 do ustawy i nieobjęta obniżoną stawką podatku VAT, opodatkowana jest na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy wg stawki 22%.

Odnosząc się do powołanych przez Stronę wyroków sądów administracyjnych stwierdzić należy, że stanowią one rozstrzygnięcia w konkretnych sprawach, osadzonych w określonych stanach faktycznych i tylko do nich się zawężają, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.