ILPP1/443-876/09-4/AT

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowanej przez Doradcę Podatkowego Pana, przedstawione we wniosku z dnia 21 lipca 2009 r. (data wpływu 24 lipca 2009 r.) uzupełnionym pismem z dnia 14 września 2009 r. (data wpływu 17 września 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT czynności przeniesienia z mocy prawa i za odszkodowaniem własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa - jest nieprawidłowe.

W dniu 24 lipca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT czynności przeniesienia z mocy prawa i za odszkodowaniem własności nieruchomości na rzecz Skarbu Państwa. Przedmiotowy wniosek uzupełniono pismem z dnia 14 września 2009 r. (data wpływu 17 września 2009 r.) o doprecyzowanie stanu faktycznego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wojewoda w dniu X stycznia 2008 r. wydał decyzje o ustaleniu lokalizacji drogi krajowej dla budowy zachodniej obwodnicy miasta X w ciągu drogi krajowej nr S na odcinku Z - Y i w ciągu drogi krajowej nr S w rejonie węzła (...) w gminach. Decyzje te dotyczyły także nieruchomości będących własnością Wnioskodawcy i zostały utrzymane w mocy decyzjami Ministra Infrastruktury z dnia X czerwca 2008 r. W wyniku wydanych decyzji lokalizacyjnych, nieruchomości należące do Spółki zostały przeznaczone pod realizację inwestycji drogowej.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, decyzją o ustaleniu lokalizacji drogi zatwierdzono projekt podziału nieruchomości. Natomiast nieruchomości wydzielone liniami rozgraniczającymi teren stały się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych, z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi stała się ostateczna, za odszkodowaniem ustalonym w odrębnej decyzji.

Na podstawie decyzji Wojewody z dnia X października 2008 r. Spółka otrzymała odszkodowanie za nieruchomości przejęte na rzecz Skarbu Państwa w związku z planowaną budową zachodniej obwodnicy miasta.

Początkowo Spółka potraktowała powyższe decyzje jako obojętne podatkowo z punktu widzenia ustawy o VAT. W późniejszym czasie uznała jednak, że czynności te stanowią dostawę towarów (na rzecz Skarbu Państwa - Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad), o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. W efekcie Spółka skorygowała deklarację za okres rozliczeniowy, w którym dostawy miały miejsce, wystawiła fakturę i opodatkowała otrzymane odszkodowanie.

W uzupełnieniu do złożonego wniosku Spółka wskazała, iż nieruchomości, których własność z mocy prawa przeszła za stosownym odszkodowaniem na rzecz Skarbu Państwa, to były niezabudowane grunty.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy

Ad. 1 i 2

W ocenie Spółki opodatkowanie danej czynności na gruncie ustawy o VAT uzależnione jest od spełnienia dwóch warunków:

Przedmiotowy zakres opodatkowania wynika z art. 5 i następnych ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

Natomiast przez dostawę towarów, o której stanowi art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie (art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT).

W świetle powyższych regulacji wskazać należy, że przedmiotowy zakres opodatkowania czynności określonej w stanie faktycznym nie został spełniony. Istotą dostawy towarów jest bowiem "przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel", co oznacza, że po stronie Spółki musi istnieć wola przekazania władztwa ekonomicznego nad nieruchomością. Natomiast pozbawienie takiego władztwa przymusowo, na skutek wydania decyzji administracyjnej, nie może być utożsamiane z dostawą nieruchomości.

Powyższe potwierdził także Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, w wyroku z dnia 23 sierpnia 2006 r. (sygn. akt l SA/Bk 193/2006), w którym uznał, że "w doktrynie prawa cywilnego podkreśla się, że z elementem "przeniesienia prawa do rozporządzania towarami" z reguły musi wiązać się co najmniej jedno oświadczenie woli strony dokonującej czynności z określonym zamierzonym skutkiem" (zob. A. Wolter, Prawo cywilne, Zarys części ogólnej, Warszawa 1982, str. 245). Skoro Spółka, jako podmiot będący właścicielem nieruchomości nie złożyła takiego oświadczenia woli należy sądzić, że dostawa, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT nie miała miejsca.

Dodatkowo wskazać należy, że świadczenie należne Spółce za przejęcie przez Skarb Państwa nieruchomości stanowi odszkodowanie. Wypłata odszkodowania oraz jego otrzymanie nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT. Odszkodowaniem jest bowiem wypłata określonej kwoty pieniędzy, która stanowi wynagrodzenie za szkodę wyrządzoną osobie trzeciej, służąca zadośćuczynieniu poniesionym przez nią stratom. Otrzymanie lub przekazanie odszkodowania nie zostało wymienione w art. 5 ustawy o VAT jako czynność podlegająca opodatkowaniu VAT.

Tym samym przyjąć należy, że otrzymanie odszkodowania nie może być uznane za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT. Wynika to z faktu, że otrzymanie odszkodowania nie zostało wymienione w ustawie jako czynność podlegająca VAT.

Na brak opodatkowania podatkiem VAT należności o charakterze odszkodowawczym wielokrotnie wskazywał także Europejski Trybunał Sprawiedliwości (dalej: ETS) oraz organy podatkowe.

Przykładowo w wyroku z dnia 1 lipca 1972 r. w sprawie 222/81 pomiędzy Baz Bausystem AG a Finanzamt München für Korperschafte, w którym ETS powołując się na przepisy II Dyrektywy Rady Unii Europejskiej stwierdził, iż nie można uznać za element wynagrodzenia odszkodowania za nieterminowe wykonanie usługi, a w konsekwencji podstawę opodatkowania.

Takie samo stanowisko w podobnym stanie faktycznym zajął Naczelnik Pierwszego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w postanowieniu z dnia 23 lutego 2007 r. nr 1471/VTR2/443-439/06/MŻ stanowiąc, iż "w przedmiotowym stanie faktycznym dochodzi natomiast do wypłaty odszkodowania w związku z rozwiązaniem umowy użytkowania wieczystego gruntu zgodnie z zasadami obowiązującymi przy wywłaszczeniu nieruchomości, czyli jednostronnym ekwiwalentem pieniężnym wypłaconym stronie tytułem rekompensaty. (...) W konsekwencji jej otrzymanie nie rodzi obowiązku podatkowego z tytułu wykonania czynności opodatkowanej podatkiem od towarów i usług i nie pociąga za sobą konieczności wystawienia faktury VAT".

W sprawie rekompensaty pieniężnej podobne stanowisko zajął również Naczelnik Urzędu Skarbowego Kraków-Prądnik w informacji o zakresie stosowania prawa podatkowego z dnia 6 października 2006 r. nr PP/443/119/04 informując, iż wypłata rekompensaty nie jest czynnością wymienioną w przepisie art. 5 ustawy co prowadzi do wniosku, że u wypłacającego tą rekompensatę nie powstaje obowiązek odprowadzenia podatku od towarów i usług.

Warto również w tym miejscu przytoczyć postanowienie Naczelnika Trzeciego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Radomiu z dnia 17 lipca 2006 r. nr 1473/WV/443/576/67/2006/SK, który również potwierdza, iż "kwotę rekompensaty nie można zakwalifikować jako obrotu zdefiniowanego w art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, zgodnie z którym obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. (...) Rekompensata w formie odszkodowania pozostaje bez wpływu na podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług, gdyż w związku z otrzymaną rekompensatą nie ulega zwiększeniu kwota należna z tytułu sprzedaży, nie zmienia się też wartość nabycia materiałów i surowców. Wobec powyższego omawianą wyżej rekompensatę należy uznać za formę odszkodowania z tytułu utraconych korzyści w związku z przeniesieniem części produkcji do innego podmiotu, pozostającą bez wpływu na podstawę opodatkowania (nie jest to związane ze zmianą wartości dokonywanej sprzedaży). Biorąc powyższe pod uwagę należy uznać, iż otrzymanie przedmiotowej rekompensaty nie jest czynnością wymienioną w art. 5 i art. 8 ustawy o VAT i jako taka nie rodzi skutków w podatku od towarów i usług".

Przedstawione powyżej wyroki oraz postanowienie dotyczą co prawda odmiennych od przedmiotowego stanów faktycznych, co jednak nie zmienia faktu, że wynikające z nich wnioski będą miały zastosowanie także w stanie faktycznym prezentowanym przez Spółkę. Potwierdzają one bowiem, że wypłata bądź otrzymanie należności o charakterze odszkodowawczym nie stanowi czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT. Tym samym przedmiotowy zakres, od którego spełnienia uzależnione zostało opodatkowanie czynności określonej w stanie faktycznym, nie został spełniony.

Zakres podmiotowy opodatkowania podatkiem VAT wynika z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT. Zgodnie z jego treścią podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Powyższa działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 ustawy o VAT).

Z powyższych regulacji wynika jednoznacznie, że dany podmiot jest podatnikiem tylko w odniesieniu do czynności opodatkowanych, które wykonał w ramach działalności gospodarczej. Wykonywanie określonych czynności - będących dostawą towarów lub też świadczeniem usług - niemające miejsca w ramach działalności gospodarczej, nie jest działaniem w charakterze podatnika, a w konsekwencji - nie podlega opodatkowaniu.

Definicja podatnika zawarta w ustawie o VAT ma charakter uniwersalny i obejmuje wszystkie podmioty, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Pomimo, że ustawa o VAT nie wyraża tego wprost, przyjąć należy, że działalnością gospodarczą jest w zasadzie tylko ta aktywność, która wykonywana jest zawodowo, w sposób profesjonalny. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie, poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

W świetle powyższych wyjaśnień wskazać należy, że określenie czynności podlegających opodatkowaniu określa zakres przedmiotowy opodatkowania, natomiast określenie pojęcia "podatnik" wskazuje na podmiotowy zakres opodatkowania. W efekcie opodatkowaniu mogą podlegać te czynności, w przypadku których spełniony został zarówno podmiotowy, jak i przedmiotowy zakres opodatkowania, tzn. zaistniała czynność określona jako opodatkowana, która została wykonana przez podmiot mający cechy podatnika.

Należy w tym miejscu zauważyć, że obie te cechy powinny zostać spełnione jednocześnie, co oznacza, że w odniesieniu do danej czynności konkretny podmiot powinien występować w charakterze podatnika. Tak więc wykonanie czynności podlegającej opodatkowaniu przez podmiot niewystępujący w tym przypadku w charakterze podatnika - nawet jeśli jest on podatnikiem z innego tytułu - pozostaje poza zakresem opodatkowania.

Co prawda przepisy ustawy nie wyrażają tego wprost, niemniej z ogólnych reguł konstrukcyjnych podatku od wartości dodanej, w tym również podatku od towarów i usług, wynika konieczność, aby podmiot wykonujący czynność opodatkowaną występował w odniesieniu do niej jako podatnik. Regulacje Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej wyrażają ten wymóg wprost - stanowią bowiem o wykonywaniu czynności opodatkowanych przez podatnika działającego w takim charakterze.

Powyższe potwierdził także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 4 października 2000 r. (sygn. III SA 1901/99), w którym uznał, że "nie jest też słuszny skrajny pogląd przeciwny, że u zarejestrowanego podatnika podatku od towarów i usług każda sprzedaż towarów lub odpłatne świadczenie usług jest opodatkowane podatkiem od towarów i usług. (...) W każdym przypadku indywidualnie muszą być badane zarówno podmiotowe, jak i przedmiotowe przesłanki wystąpienia obowiązku podatkowego".

W świetle powyższych wyjaśnień wskazać należy, że przedstawiona w stanie faktycznym transakcja nie podlega opodatkowaniu, ponieważ nie jest ona objęta zakresem przedmiotowym oraz podmiotowym ustawy o VAT (Spółka nie będzie bowiem posiadała w odniesieniu do tej transakcji statusu podatnika VAT). Wobec tego, nie zawsze przeniesienie własności nieruchomości z mocy prawa i za odszkodowaniem podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Wnioskodawca stoi na stanowisku, że transakcja przeniesienia własności nieruchomości za odszkodowaniem nie zawsze więc podlega opodatkowaniu. Przykładem takiej sytuacji jest czynność opisana przez Spółkę w stanie faktycznym.

Gdyby jednak przyjąć, że przedstawione przez Zainteresowanego w stanie faktycznym przeniesienie własności za odszkodowaniem podlega opodatkowaniu podatkiem VAT, z czym Spółka się nie zgadza, wówczas wskazać należy podmiot występujący z tego tytułu w roli podatnika VAT. Jak już wskazywano w punkcie poprzednim, Wnioskodawca nie posiada statusu podatnika z tytułu dokonywanej transakcji. Tym samym, aby opodatkować przedmiotową transakcję, status podatnika powinien posiadać co najwyżej organ wydający decyzję i wypłacający odszkodowanie. Zatem na Spółce nie ciąży obowiązek podatkowy.

Ad. 3

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje co do zasady z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, jeżeli natomiast wydanie towaru lub wykonanie usługi powinno być potwierdzone fakturą obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi (art. 19 ust. 4 ustawy o VAT).

W ocenie Spółki, przedmiotowa transakcja nie podlega opodatkowaniu, w związku z czym w odniesieniu do niej nie wystąpi obowiązek podatkowy. Gdyby jednak transakcja ta podlegała opodatkowaniu, z czym Spółka się nie zgadza, to obowiązek ten powstałby z chwilą otrzymania odszkodowania. Wcześniejsze określenie momentu powstania obowiązku podatkowego prowadziłoby do obowiązku wpłacenia do budżetu należności, która nie jest jeszcze znana. Jak bowiem wynika z decyzji Wojewody z dnia X października ustalającej wysokość i zasady wypłaty odszkodowania, wypłata odszkodowania ma nastąpić w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna, a więc po uprawomocnieniu się decyzji.

Ad. 4

Spółka ponownie wskazuje, że w jej ocenie przedstawiona w stanie faktycznym czynność nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Gdyby jednak czynność ta podlegała opodatkowaniu, to podstawa opodatkowania powinna być określona na podstawie art. 29 ust. 1 i nast. ustawy o VAT. Zgodnie z jego treścią, podstawą opodatkowania jest obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W świetle powyższego, kwota odszkodowania należna Spółce za przejęcie nieruchomości powinna stanowić kwotę brutto (zawierać w sobie podatek VAT). Gdyby jednak przyjąć, że będzie to kwota netto, wówczas takie rozstrzygnięcie powinno być uregulowane w decyzji przyznającej Spółce odszkodowanie.

Podsumowując, stwierdzić należy, że przedstawione w stanie faktycznym przeniesienie własności nieruchomości za odszkodowaniem, dokonane na mocy decyzji administracyjnej, nie stanowi dostawy towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Spółka bowiem nie występuje w charakterze podatnika w odniesieniu do tej transakcji. Przedmiotem działalności Wnioskodawcy nie jest działalność handlowa polegająca na sprzedaży nieruchomości. Trudno też mówić o zamiarze dokonywania takich czynności przez niego, w sytuacji, kiedy Zainteresowany utracił nieruchomość przymusowo. Ponadto, otrzymanie odszkodowania za przejęcie nieruchomości nie stanowi czynności podlegającej opodatkowaniu na gruncie ustawy o VAT. Tym samym nie można mówić o powstaniu obowiązku podatkowego i podstawie opodatkowania w odniesieniu do tej transakcji po stronie Spółki. Gdyby jednak przyjąć, że przedstawiona czynność podlega opodatkowaniu, to obowiązek podatkowy będzie ciążył na organie wydającym decyzję (wypłacającym odszkodowanie) i powstanie w momencie wystawienia faktury, nie później niż 7. dnia od określającego termin wypłaty odszkodowania. Natomiast podstawą opodatkowania będzie kwota otrzymanego odszkodowania minus 22% podatku VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Towarami, w świetle art. 2 pkt 6 ustawy, są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Przez dostawę towarów, na podstawie art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

W świetle cytowanych powyżej przepisów, w sytuacji przedstawionej we wniosku ma miejsce dostawa towarów (gruntów) w zamian za odszkodowanie, a zatem czynność do której wprost odnosi się art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy - w tym przypadku, odszkodowanie pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Tym samym taka dostawa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zaliczenie ww. czynności wywłaszczenia za odszkodowaniem do dostawy towarów nie będzie jednak zawsze oznaczało faktycznego opodatkowania. Opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będą podlegały wyżej wskazane czynności, jeżeli zbywca nieruchomości jest podatnikiem podatku od towarów i usług, o którym mowa w art. 15 ust. 1 ustawy.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca (zbywający) jest podatnikiem podatku od towarów i usług, a zatem w świetle powyższego transakcja sprzedaży nieruchomości na cel uzasadniający jej wywłaszczenie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z generalną zasadą zawartą w art. 19 ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Jednocześnie w ust. 4 powołanego przepisu zaznaczono, że jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Z opisu sprawy wynika, iż Wojewoda w dniu X stycznia 2008 r. wydał decyzje o ustaleniu lokalizacji drogi krajowej dla budowy obwodnicy miasta. Decyzje powyższe zostały utrzymane w mocy decyzjami Ministra Infrastruktury z dnia X czerwca 2008 r. W wyniku wydanych decyzji lokalizacyjnych nieruchomości niezabudowane (grunty) należące do Spółki zostały przeznaczone pod realizację inwestycji drogowej.

Ponadto Wnioskodawca wskazał, iż zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych, decyzją o ustaleniu lokalizacji drogi zatwierdzono projekt podziału nieruchomości. Natomiast nieruchomości wydzielone liniami rozgraniczającymi teren stały się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa w odniesieniu do dróg krajowych, z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi stała się ostateczna, za odszkodowaniem ustalonym w odrębnej decyzji.

Na podstawie decyzji Wojewody z dnia X października 2008 r. Spółka otrzymała odszkodowanie za nieruchomości przejęte na rzecz Skarbu Państwa w związku z planowaną budową obwodnicy miasta.

Z uwagi na powyższe, na podstawie art. 19 ust. 1 w zw. z art. 19 ust. 4 ustawy, obowiązek podatkowy z tytułu przedmiotowej dostawy powstał z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania nieruchomości.

W przedmiotowym przypadku decydujące znaczenie ma zatem data wystawienia faktury. Jeżeli została ona wystawiona w terminie, obowiązek podatkowy powstaje w dniu wystawienia faktury. Natomiast w sytuacji, gdy faktura nie została wystawiona w terminie, obowiązek podatkowy powstaje w 7. dniu od dnia wydania nieruchomości.

Data zapłaty za przeniesienie prawa własności miałaby znaczenie dla ustalenia obowiązku podatkowego tylko wówczas, gdyby przed wydaniem nieruchomości dokonujący dostawy otrzymał zaliczkę. W takim przypadku bowiem - zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy - obowiązek podatkowy powstałby z chwilą jej otrzymania.

Zaznaczyć należy, iż data wydania decyzji i wypłaty odszkodowania za wywłaszczoną nieruchomość nie ma w tym przypadku znaczenia, bowiem zdarzeniem, z którym ustawa o podatku od towarów i usług wiąże obowiązek zapłaty tego podatku, jest moment przeniesienia z mocy prawa, prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie. W tym przypadku jest to - jak wskazuje Wnioskodawca - dzień, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji drogi dotycząca nieruchomości Spółki stała się ostateczna. Ustawa o podatku od towarów i usług nie wiąże natomiast tego obowiązku z momentem wypłaty odszkodowania.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i ust. 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczonych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

W przedmiotowej sytuacji opodatkowaniu podlega przeniesienie własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie. Odszkodowanie to pełni funkcję wynagrodzenia z tytułu dostawy towaru, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. Tym samym stanowi ono, w myśl art. 29 ust. 1 ustawy, kwotę należną zawierającą podatek od towarów i usług. Podstawą opodatkowania jest zatem kwota odszkodowania pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Odnosząc powyższe do powołanych regulacji prawnych należy stwierdzić, że przeniesienie z mocy prawa, prawa własności nieruchomości w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Podmiotem dokonującym tej dostawy (czynności podlegającej opodatkowaniu), a tym samym podatnikiem podatku od towarów i usług z tego tytułu jest dotychczasowy właściciel nieruchomości, czyli Zainteresowany. Obowiązek podatkowy powstał na zasadach określonych w art. 19 ust. 1 i ust. 4 ustawy, tj. z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu licząc od dnia wydania nieruchomości. Natomiast podstawę opodatkowania stanowi kwota odszkodowania pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.