ILPP1/443-869/13-4/JSK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni, reprezentowanej przez pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 30 sierpnia 2013 r. (data wpływu 25 września 2013 r.), uzupełnionym pismem z dnia 6 grudnia 2013 r. (data wpływu 11 grudnia 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu przekazania prawa własności oznaczonych w umowie nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 25 września 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie określenia momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu przekazania prawa własności oznaczonych w umowie nieruchomości. Wniosek uzupełniono w dniu 11 grudnia 2013 r. o doprecyzowanie opisu sprawy.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej (...) posiadała zobowiązanie wobec podmiotu trzeciego. Zobowiązanie to zostało następnie nabyte przez X Sp. z o.o. Sp. k. (dalej: X), która w miejsce rzeczonego zobowiązania w dniu 27 marca 2009 r. udzieliła Wnioskodawczyni dwóch pożyczek.

Kwoty pożyczek wyniosły 1.481.845,38 zł oraz 900.000 zł, oprocentowane były w wysokości 8% w skali roku, na okres 3 lat. Umowa została zawarta za zgodą męża Wnioskodawczyni.

W celu zabezpieczenia zwrotu niniejszej pożyczki wraz z należnymi odsetkami, Wnioskodawczyni wraz z mężem przenieśli na rzecz pożyczkodawcy prawo własności do dwóch niezabudowanych nieruchomości oraz prawo własności nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym.

Ostatecznie zatem na powyższą pożyczkę złożyły się dwie umowy pożyczki oraz odpowiadające im dwie umowy przeniesienia praw na zabezpieczenie.

Powyższe umowy - umowy pożyczki oraz umowy przeniesienia praw na zabezpieczenie - zostały sporządzone w formie aktu notarialnego.

Dnia 21 lutego 2012 r., do umowy pożyczki został wprowadzony w formie aktu notarialnego aneks określający dzień spłaty pożyczki na dzień 21 lutego 2012 r. W związku zaś z brakiem możliwości spłaty powyższej pożyczki Wnioskodawczyni wraz z mężem wydała w tym samym dniu - zgodnie z aneksowaną umową - jedną z oznaczonych nieruchomości na rzecz pożyczkodawcy. Tym samym wydanie nieruchomości stanowiło dla Wnioskodawczyni formę zapłaty (kompensaty) za zwolnienie z długu.

Wydanie nieruchomości nastąpiło w formie aktu notarialnego za zgodą małżonka Zainteresowanej. Wnioskodawczyni jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT.

W piśmie z dnia 6 grudnia 2013 r. - stanowiącym uzupełnienie wniosku - Zainteresowana wskazała, że:

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

W którym dniu powstał obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu przekazania prawa własności oznaczonych w umowie nieruchomości.

Zdaniem Wnioskodawczyni, obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstał w dniu faktycznego wydania nieruchomości, to jest w dniu 21 lutego 2012 r.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.; dalej: ustawa o VAT) opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Oznacza to, że opodatkowaniu podlega także dostawa budynków.

W myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy zaś, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Oznacza to, że aby doszło do czynności opodatkowanej, czynności przeniesienia prawa musi także towarzyszyć wydanie przedmiotowego towaru.

Przywołać w tym miejscu należy także art. 19 ust. 10 ustawy o VAT. W jego świetle, w przypadku dostawy towarów, której przedmiotem są lokale i budynki, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wydania, z zastrzeżeniem ust. 13 pkt 10 i 11.

Ponadto jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, zastosowanie znajduje art. 19 ust. 11 ww. ustawy, zgodnie z którym obowiązek podatkowy powstaje w proporcjonalnej tej części z chwilą otrzymanie przedpłaty.

W świetle tych przepisów, za kluczową uznać należy instytucję wydania lokali i budynków. Instytucja ta nie została zdefiniowana w przepisach ustawy o VAT. Jej istoty należy upatrywać jednak w powiązaniu z instytucją dostawy towarów, gdyż jak podkreśla się w doktrynie "Przede wszystkim w tym zakresie następuje doprecyzowanie zakresu tego pojęcia przez wskazanie, że także wydanie towarów w określonych warunkach uznawane jest za dostawę. W pewnym zakresie jednakże jest to również rozszerzenie zakresu definicji dostawy, gdyż za dostawę zostają uznane świadczenia, w przypadku których nie dochodzi w gruncie rzeczy do przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel" (A. Bartosiewicz, VAT. Komentarz. wyd. 7, Lex, Warszawa 2013, s. 130).

Podobny wniosek wypływa także z analizy wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 6 lutego 2007 r., sygn. akt I SA/Po 1079/06, w którym w sprawie dotyczącej przewłaszczenie na zabezpieczenie stwierdzono, że: "W okolicznościach niniejszej sprawy prawidłowe więc było stanowisko organów podatkowych stwierdzających, że wydanie przewłaszczonej rzeczy wierzycielowi będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, pod warunkiem, że wydana rzecz jest towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy".

W związku z tym, dzień "wydania lokali i budynków" stanowić będzie dzień dostawy towarów, tj. dzień przekazania prawa do rozporządzania nimi jak właściciel, zarówno w sensie fizycznym, jak i prawnym.

Co zaś tyczy się umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie to należy zaznaczyć, że jej instytucję regulują przepisy ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), a dokładnie przepisy art. 155, art. 156 w zw. z art. 353 (1).

Przewłaszczenie na zabezpieczenie polega na zabezpieczeniu spełnienia zobowiązania przez dłużnika poprzez przeniesienie na wierzyciela własności przedmiotu pewnej oznaczonej rzeczy (w tym wypadku nieruchomości). Wierzyciel obowiązany jest do korzystania z owej rzeczy w oznaczony w umowie sposób oraz - w przypadku zaspokojenia wierzytelności - ponownego przeniesienia własności tej rzeczy na drugą stronę umowy. W przypadku, w którym dłużnik nie wywiązałby się z zawartej umowy, wierzycielowi przysługiwałoby prawo definitywnego zachowania własności rzeczy. Oznacza to zatem, że wydanie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel - w rozumieniu przepisów ustawy o VAT - nie następuje w chwili zawarcia niniejszej umowy. Umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie w żadnym ze swoich postanowień nie przyznaje bowiem wierzycielowi - kluczowych dla opodatkowania VAT - uprawnień "rozporządzania nimi jak właściciel". Wręcz przeciwnie, szczegółowo wskazuje na zakres uprawnień wierzyciela oraz wprost wskazuje, kiedy dochodzi do przeniesienia tych praw - a zatem kiedy dochodzi do "wydania" - tj. w dniu upływu terminu spłaty pożyczki w przypadku, w którym spłata ta nie nastąpiłaby.

Należy zatem stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie dniem powstania obowiązku podatkowego będzie dzień 21 lutego 2012 r., tj. dzień, w którym doszło do wydania oznaczonej w umowie nieruchomości oraz definitywnego przeniesienia prawa własności (przekazanie X prawa do rozporządzania daną nieruchomością jak właściciel).

Dodatkowo wskazać należy, że umorzenie długu w zamian za wydanie nieruchomości stanowiło de facto formę zapłaty za tą właśnie nieruchomość. Nawet jeżeliby przyjąć, że fizyczne wydanie nieruchomości nastąpiło po dniu zawarcia aktu, wówczas umorzenie ww. zobowiązania stanowiłoby formę zaliczki w rozumieniu art. 19 ust. 11 ustawy o VAT. Zatem również z tego względu obowiązek podatkowy powstał w dacie 21 lutego 2012 r.

Potwierdza to interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 7 lutego 2011 r., sygn. ITPP1/443-1087/10/MN: "Zatem w dniu wydania towarów nastąpi dostawa w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, czyli uzyskania przez wierzyciela prawa do swobodnego rozporządzania przedmiotowym towarem", a także zapadły w sprawie o podobnym charakterze wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 6 lutego 2007 r., I SA/Po 1079/06: "W okolicznościach niniejszej sprawy prawidłowe więc było stanowisko organów podatkowych stwierdzających, że wydanie przewłaszczonej rzeczy wierzycielowi będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, pod warunkiem, że wydana rzecz jest towarem w rozumieniu art. 2 pkt 6 ustawy", czy wyrok NSA w Warszawie z dnia 5 czerwca 2008 r., sygn. akt I FSK 760/07 "W kontekście dotychczasowych spostrzeżeń należy przyznać słuszność sądowi pierwszej instancji, że samo zawarcie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie nie rodzi powstania obowiązku podatkowego, bowiem nie dochodzi wówczas do faktycznego przeniesienia prawa do dysponowania rzeczą jak właściciel, natomiast w przypadku późniejszego wydania towaru niezaspokojonemu wierzycielowi powstaje obowiązek podatkowy. Wynika to z faktu, iż wydanie towaru w zamian za wierzytelności objęte jest katalogiem czynności opodatkowanych podatkiem od towarów i usług".

Wobec powyższego obowiązek podatkowy powstanie u podatnika (dłużnika) z chwilą wydania wierzycielowi przewłaszczonych nieruchomości w miejsce niespłaconego zadłużenia, tj. wydania fizycznego i przeniesienia na niego ostatecznie prawa własności.

Podsumowując należy stwierdzić, że w przedstawionej w niniejszym wniosku sytuacji, obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstał dnia 21 lutego 2012 r.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest nieprawidłowe.

Na wstępie tut. Organ informuje, że niniejszej interpretacji udzielono w oparciu o przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, w brzmieniu obowiązującym w momencie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, tj. w roku 2012.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy).

Z treści art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Aby jednak czynność podlegała opodatkowaniu musi być wykonana przez podmiot działający dla tej czynności w charakterze podatnika podatku VAT.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jak wynika natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013 r., działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Według art. 2 pkt 22 ustawy, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W świetle art. 106 ust. 8 ustawy, minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia:

Na podstawie delegacji ustawowej zawartej w powyższym przepisie, Minister Finansów wydał rozporządzenie z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360 z późn. zm.), zwane dalej rozporządzeniem, regulujące m.in. zagadnienia związane z wystawianiem faktur.

Stosownie do § 4 ust. 1 rozporządzenia, zarejestrowani podatnicy jako podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, wystawiają faktury oznaczone wyrazami "FAKTURA VAT".

Fakturę wystawia się nie później niż siódmego 7. dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 10-12 ust. 2-5, § 10-12 i § 16 ust. 2 (§ 9 ust. 1 rozporządzenia).

Z przepisów § 10 ust. 1 cyt. rozporządzenia wynika, że jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano części lub całość należności, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, fakturę wystawia się nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano część lub całość należności od nabywcy z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

Natomiast zgodnie z § 11 ust. 1 i 2 ww. rozporządzenia, w przypadkach określonych w art. 19 ust. 10, ust. 13 pkt 1-5 i 7-11, ust. 16a oraz ust. 16b ustawy, fakturę wystawia się nie później niż z chwilą powstania obowiązku podatkowego. Faktury, o których mowa w ust. 1, nie mogą być wystawione wcześniej niż 30. dnia przed powstaniem obowiązku podatkowego.

W tym miejscu należy zaznaczyć, że przepisy ustawy odrywają pojęcie dostawy towarów od cywilistycznego pojęcia sprzedaży, czyli czynności, której następstwem jest przeniesienie własności określonej rzeczy. Zatem przeniesienie prawa do rozporządzania towarem może mieć miejsce nawet wówczas, gdy nie dochodzi do przeniesienia własności tego towaru. Chodzi tutaj przede wszystkim o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym. Istotne jest bowiem przeniesienie faktycznego władztwa ekonomicznego nad towarem.

Czynności przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel musi zatem towarzyszyć wydanie przedmiotowych towarów. Tylko wówczas powstanie obowiązek podatkowy z tytułu tej czynności, ponieważ w myśl art. 19 ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy postaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Zgodnie z art. 19 ust. 4 ustawy, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Należy również wskazać, że stosownie do art. 19 ust. 10 cyt. ustawy, w przypadku dostawy towarów, której przedmiotem są lokale i budynki, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wydania, z zastrzeżeniem ust. 13 pkt 10 i 11.

Natomiast, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części (art. 19 ust. 11 ustawy).

Należy zaznaczyć, że faktury wystawiane przez podatnika pełnią znaczącą rolę na gruncie podatku VAT: nie stanowią tylko zwykłych dokumentów służących dokumentacji transakcji. Wystawienie faktury przez podatnika ma bowiem wpływ m.in. na powstanie obowiązku podatkowego.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawczyni w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej posiadała zobowiązanie wobec podmiotu trzeciego. Zobowiązanie to zostało następnie nabyte przez X, która w miejsce rzeczonego zobowiązania, w dniu 27 marca 2009 r., udzieliła Wnioskodawczyni dwóch pożyczek.

Kwoty pożyczek wyniosły 1.481.845,38 zł oraz 900.000 zł, oprocentowane były w wysokości 8% w skali roku, na okres 3 lat. Umowa została zawarta za zgodą męża Wnioskodawczyni.

W celu zabezpieczenia zwrotu niniejszej pożyczki wraz z należnymi odsetkami, Wnioskodawczyni wraz z mężem przenieśli na rzecz pożyczkodawcy prawo własności do dwóch niezabudowanych nieruchomości oraz prawo własności nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym.

Ostatecznie zatem na powyższą pożyczkę złożyły się dwie umowy pożyczki oraz odpowiadające im dwie umowy przeniesienia praw na zabezpieczenie.

Powyższe umowy - umowy pożyczki oraz umowy przeniesienia praw na zabezpieczenie - zostały sporządzone w formie aktu notarialnego.

Dnia 21 lutego 2012 r., do umowy pożyczki został wprowadzony w formie aktu notarialnego aneks określający dzień spłaty pożyczki na dzień 21 lutego 2012 r. W związku zaś z brakiem możliwości spłaty powyższej pożyczki Wnioskodawczyni wraz z mężem wydała w tym samym dniu - zgodnie z aneksowaną umową - jedną z oznaczonych nieruchomości na rzecz pożyczkodawcy. Tym samym wydanie nieruchomości stanowiło dla Wnioskodawczyni formę zapłaty (kompensaty) za zwolnienie z długu.

Wydanie nieruchomości nastąpiło w formie aktu notarialnego za zgodą męża Zainteresowanej. Wnioskodawczyni jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem VAT. W ramach zapłaty za zwolnienie z długu Wnioskodawczyni dokonała wydania wszystkich trzech nieruchomości oznaczonych w ww. umowach, przy czym dwie nieruchomości niezabudowane w formie niezabudowanych gruntów ornych posiadała w ramach prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i te właśnie nieruchomości są przedmiotem wniosku o interpretację. Nieruchomość zabudowana stanowiła grunt zabudowany prywatnym domem jednorodzinnym Wnioskodawczyni, który nie jest związany z prowadzoną przez Nią działalnością gospodarczą i nie jest przedmiotem wniosku o interpretację. Wymienione nieruchomości były przedmiotem odrębnych pożyczek, tj. dwie nieruchomości niezabudowane były przedmiotem pożyczki na kwotę 1.481.845,38 zł, natomiast nieruchomość zabudowana była przedmiotem pożyczki na kwotę 900.000,00 zł. Faktura z tytułu przeniesienia prawa własności ww. nieruchomości nie została dotychczas wystawiona.

Mając na uwadze opis stanu faktycznego należy wskazać, że umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie należy do umów nienazwanych i jest zawierana na podstawie przepisów art. 155, art. 156 oraz art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

W myśl art. 156 Kodeksu cywilnego, jeżeli zawarcie umowy przenoszącej własność następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przenoszącej własność zależy od istnienia tego zobowiązania.

Stosownie do art. 353 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu.

Zgodnie z art. 353¹ Kodeksu cywilnego, Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Natomiast w myśl art. 453 ustawy - Kodeks cywilny, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa (...).

Zatem dłużnik za zgodą wierzyciela może dla zwolnienia się z zobowiązania spełnić inne świadczenia. Świadczenie w miejsce wykonania może być dokonywane w ramach wszelkiego typu zobowiązań o charakterze cywilnoprawnym (tekst jedn.: wynikających z czynności prawnych). Zakres modyfikacji dotychczasowego zobowiązania uzależniony jest jedynie od ogólnie obowiązujących przepisów, ale to od uznania stron zależy, jakie świadczenie zgodzi się przyjąć wierzyciel w miejsce dotychczasowego i jakie dłużnik będzie mógł wykonać.

W związku z powyższym uznać należy, że samo zawarcie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie wierzytelności nie jest czynnością skutkującą powstaniem obowiązku podatkowego w podatku VAT.

Jednakże w przypadku niewywiązania się z zawartej umowy np. umowy pożyczki (braku spłaty pożyczki) pożyczkodawca może zadecydować o skorzystaniu z zapisów umowy i przejęciu przedmiotów zastawu oraz swobodnie dysponować przewłaszczoną rzeczą, a dokonana dostawa nabiera odpłatnego charakteru.

Zawarcie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie nie będzie uprawniać Spółki do tego, by swobodnie rozporządzać rzeczą jak właściciel.

Dopiero czynność wydania towaru będącego przedmiotem przewłaszczenia, w związku z zawartą umową pożyczki, przesądza o uznaniu tej czynności za odpłatną dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. W momencie przejęcia przedmiotu przewłaszczenia, w analizowanej sprawie nieruchomości, wierzyciel - pożyczkodawca staje się pełnoprawnym właścicielem nieruchomości, co skutkuje koniecznością wystawienia faktury VAT przez dłużnika i odprowadzeniem podatku od towarów i usług, o ile ta rzecz nie jest zwolniona od podatku.

Należy zauważyć, że to dłużnik podpisuje z pożyczkodawcą umowę przewidującą taki tryb postępowania przez wierzyciela, tj. możliwość zaspokojenia wierzytelności poprzez przejęcie przewłaszczonego przedmiotu na własność. Skorzystanie zatem przez stronę umowy, tj. pożyczkodawcę, z takiej możliwości nie może być uznane w świetle ustawy za działanie toczące się jakoby bez udziału dłużnika (jednostronnie). Jednocześnie skoro przejęcie przewłaszczonego przedmiotu następuje w zamian za wierzytelność pożyczkodawcy wobec dłużnika, transakcja jest transakcją odpłatną, bowiem odpłatność transakcji w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług nie musi nastąpić w pieniądzu.

Konsekwentnie, wyłącznie w przypadku: braku spłaty wierzytelności przez dłużnika i wydania rzeczy, Spółka nabędzie prawo do rozporządzania przewłaszczonymi rzeczami jak właściciel.

Biorąc pod uwagę stan faktyczny przedstawiony we wniosku oraz wskazane wyżej przepisy prawa stwierdzić należy, że czynność przekazania prawa własności oznaczonych w umowie nieruchomości, będących przedmiotem przewłaszczenia, w związku z zawartą umową z pożyczkodawcą, przesądza o uznaniu tej czynności za odpłatną dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. W momencie przejęcia nieruchomości pożyczkodawca stał się bowiem pełnoprawnym jej właścicielem. Zatem w dniu wydania towaru nastąpi dostawa w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, czyli w momencie uzyskania przez wierzyciela prawa do swobodnego rozporządzania tym towarem.

W odniesieniu do momentu powstania obowiązku podatkowego z tytułu dostawy nieruchomości gruntowych należy wskazać, że obowiązek ten powstaje na zasadzie określonej w art. 19 ust. 1 w powiązaniu z ust. 4 ustawy, tj. z chwilą wydania nieruchomości, natomiast w przypadku, gdy dostawa tych nieruchomości zostanie potwierdzona fakturą, obowiązek podatkowy powstanie zgodnie z cytowanym wyżej art. 19 ust. 4 ustawy - z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania tych nieruchomości.

Podsumowując, w odpowiedzi na pytanie sformułowane przez Wnioskodawczynię należy stwierdzić, że obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług z tytułu przekazania prawa własności oznaczonych w umowie nieruchomości powstał z chwilą wydania ww. nieruchomości (czyli z dniem 21 lutego 2012 r.). Natomiast w przypadku, gdy analizowana dostawa potwierdzona zostaje fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania tych nieruchomości.

Tut. Organ wskazuje, że stanowisko Zainteresowanej uznane zostało za nieprawidłowe, bowiem Wnioskodawczyni jednoznacznie wskazała, że: "obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług powstał w dniu faktycznego wydania nieruchomości, to jest w dniu 21 lutego 2012 r.".

Natomiast w analizowanej sytuacji obowiązek podatkowy może powstać w dwóch momentach: z dniem 21 lutego 2012 r., czyli z chwilą wydania nieruchomości; bądź też, jeśli dostawa potwierdzona zostaje fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania nieruchomości. Zatem całościowo stanowisko Wnioskodawczyni należało uznać za nieprawidłowe.

Należy zaznaczyć, że obowiązek wystawienia faktury oraz moment powstania obowiązku podatkowego jest nierozerwalnie związany z zastosowaniem prawidłowej stawki VAT lub zwolnienia, jednakże niniejsza interpretacja dotyczy wyłącznie momentu powstania obowiązku podatkowego, natomiast nie rozstrzyga kwestii wysokości stawki VAT lub zwolnienia oraz ustalenia podstawy opodatkowania, gdyż zagadnienia te nie były przedmiotem zapytania.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.