ILPP1/443-860/14-2/AI - Zwolnienie od podatku VAT czynności polegającej na udzieleniu pożyczek

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2012 r. poz. 749, z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770, z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki komandytowo-akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 17 września 2014 r. (data wpływu 19 września 2014 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT czynności polegającej na udzieleniu pożyczek - jest prawidłowe.

W dniu 19 września 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT czynności polegającej na udzieleniu pożyczek.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca jest spółką komandytowo-akcyjną mającą siedzibę w Polsce i jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem VAT (dalej również: "Spółka" lub "Wnioskodawca").

Zgodnie ze statutem Wnioskodawcy, przedmiotem jego działalności jest zgodnie z PKD m.in.:

* 64.19.Z Pozostałe pośrednictwo pieniężne,

* 64.20.Z Działalność holdingów finansowych,

* 64.91.Z Leasing finansowy,

* 64.92.Z Pozostałe formy udzielana kredytów,

* 64.99.Z Pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych.

Planowanym jest, że Wnioskodawca udzieli pożyczek/pożyczki podmiotowi powiązanemu (akcjonariuszowi). Wynagrodzeniem Wnioskodawcy z tytułu udzielenia pożyczki będą uzgodnione odsetki.

W przypadku, gdy Wnioskodawca będzie posiadał odpowiednie zasoby finansowe i przy uwzględnieniu uwarunkowań biznesowych Wnioskodawca rozważa udzielanie kolejnych oprocentowanych pożyczek (udzielona zostałaby więcej niż jedna pożyczka).

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy udzielenie pożyczek/pożyczki przez Wnioskodawcę na rzecz akcjonariusza będzie świadczeniem usług podlegającym zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, udzielenie przez niego pożyczek/pożyczki na rzecz akcjonariusza będzie świadczeniem usług podlegającym zwolnieniu z opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Ustawodawca w art. 15 ust. 1 ustawy o VAT wskazuje, że przez podatnika VAT należy rozumieć osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielne działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Artykuł 15 ust. 2 tej ustawy stanowi z kolei, że działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemające osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

Aby można było mówić o opodatkowaniu danej czynności VAT, zgodnie z powyższymi przepisami konieczne jest spełnienie dwóch przesłanek - po pierwsze, podmiot wykonujący daną czynność musi działać w odniesieniu do niej w charakterze podatnika VAT. Po drugie - wykonywana czynność musi znajdować się w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu VAT.

Odnosząc te warunki do pożyczki, jaką planuje udzielić Wnioskodawca, należy stwierdzić, że oba ze wspomnianych warunków są spełnione, tj.: udzielanie pożyczek może stanowić czynność podlegającą opodatkowaniu VAT, oraz Wnioskodawca w ramach udzielanej pożyczki będzie działał w charakterze podatnika VAT.

W odniesieniu do przesłanki działania jako podatnik VAT należy przede wszystkim stwierdzić, że działalność w zakresie udzielania pożyczek wskazana jest w statucie Wnioskodawcy jako jeden z przedmiotów jego działalności gospodarczej, a Spółka ma zamiar udzielania kolejnych oprocentowanych pożyczek. W konsekwencji należy stwierdzić, że udzielenie przez Wnioskodawcę pożyczek będzie odbywało się w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

Minister Finansów w wydawanych interpretacjach indywidualnych wskazuje bowiem, że "Należy wskazać, że czynności polegające na udzielaniu pieniężnych podlegających oprocentowaniu niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy stanowią jako odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług". Tak rozstrzyga interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 27 marca 2014 r. o sygn. IPPP1/443-125/14-2/AS, gdzie organ podatkowy wskazał na konieczność opodatkowania udzielenia już pierwszej pożyczki, gdy podatnik nie był pewnym czy będzie udzielał kolejnych.

W odniesieniu do przesłanki dotyczącej wykonywania czynności podlegającej opodatkowaniu VAT - odpłatne udzielanie pożyczek stanowi na gruncie ustawy VAT odpłatne świadczenie usług, które zgodnie z art. 5 ust. 1 tej ustawy podlega opodatkowaniu VAT.

Stosownie do art. 146a ust. 1 w związku z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, podstawowa stawka opodatkowania VAT wynosi 23%. Jednocześnie sama ustawa o VAT, jak i przepisy wykonawcze do niej przewidują szereg sytuacji, w których znajdą zastosowanie stawki obniżone jak i zwolnienia z opodatkowania VAT.

Jednym z takich przepisów jest art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT, zgodnie z którym zwalnia się od podatku VAT usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Mając na uwadze powyższe uregulowania należy stwierdzić, że planowane udzielenie przez Wnioskodawcę pożyczki na rzecz akcjonariusza należy uznać za czynność odpłatnego świadczenia usług, o którym mowa w przepisie art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, która jednocześnie zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy o VAT będzie podlegała zwolnieniu z opodatkowania VAT.

Stanowisko takie jest potwierdzane przez Ministra Finansów np.:

* interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 27 marca 2014 r. o sygn. IPPP1/443-125/I4-2/AS;

* interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 14 marca 2014 r. o sygn. IPPP2/443-1241/12/KO;

* interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 11 marca 2014 r. o sygn. IPPP1/443-I321/13-2/AP;

* interpretacja indywidualna wydana przez Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 11 marca 2014 r. o sygn. ILPP1/443-1117/13-4/NS.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W oparciu o art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Zgodnie z treścią art. 5a ustawy, towary i usługi będące przedmiotem czynności, o których mowa w art. 5, wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, jeżeli dla tych towarów lub usług przepisy ustawy lub przepisy wykonawcze wydane na jej podstawie powołują symbole statystyczne.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów lub świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu tym podatkiem musi być wykonana przez podatnika.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - na mocy ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Istota umowy pożyczki została zawarta w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 2014 r. poz. 121). Zgodnie z ww. przepisem, przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

Czynności polegające na udzielaniu pożyczek pieniężnych podlegających oprocentowaniu stanowią odpłatne świadczenie usług i podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Udzielanie pożyczek przez podatnika podatku od towarów i usług spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług, nawet gdy te czynności nie znajdują się w jej zakresie przedmiotowym.

W efekcie, udzielenie pożyczki stanowi świadczenie na rzecz innego podmiotu, polegające na udostępnianiu kapitału na wskazany w umowie okres. Czynność udzielenia pożyczki w zamian za wynagrodzenie w postaci odsetek lub prowizji z tytułu korzystania z cudzego kapitału traktowana jest jako świadczenie usług.

Z opisu sprawy zawartego we wniosku wynika, że Wnioskodawca jest czynnym, zarejestrowanym podatnikiem VAT. Zgodnie ze statutem Wnioskodawcy, przedmiotem jego działalności jest zgodnie z PKD m.in. pozostałe pośrednictwo pieniężne, działalność holdingów finansowych, leasing finansowy, pozostałe formy udzielana kredytów, pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych. Planowanym jest, że Wnioskodawca udzieli pożyczek/pożyczki podmiotowi powiązanemu (akcjonariuszowi). Wynagrodzeniem Wnioskodawcy z tytułu udzielenia pożyczki będą uzgodnione odsetki. W przypadku, gdy Spółka będzie posiadała odpowiednie zasoby finansowe i przy uwzględnieniu uwarunkowań biznesowych Wnioskodawca rozważa udzielanie kolejnych oprocentowanych pożyczek (udzielona zostałaby więcej niż jedna pożyczka).

W analizowanej sprawie wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą uznania wykonywanej przez Spółkę czynności polegającej na udzieleniu pożyczki/pożyczek za podlegające opodatkowaniu świadczenie usług, korzystające ze zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy oraz wskazane wyżej przepisy należy stwierdzić, że usługa, którą będzie świadczyć Spółka, tj. odpłatna usługa udzielania pożyczek, stanowić będzie realizację istniejących pomiędzy stronami stosunków cywilnoprawnych. Stosunki te składają się z dwustronnych zobowiązań stron transakcji do wykonania skonkretyzowanych świadczeń - z jednej strony świadczenia Spółki (które w tym przypadku polegać będą na udzieleniu pożyczki), a z drugiej strony świadczenia usługobiorcy w zamian za udostępnienie kapitału, tj. zapłaty wynagrodzenia w formie odsetek od udzielonej pożyczki, stanowiących wynagrodzenie za wyświadczoną przez Spółkę usługę. O odpłatnym charakterze usług Spółki przesądza zatem istnienie po stronie usługobiorcy obowiązku spełnienia na jej rzecz świadczenia w zamian za tę usługę, tj. zapłaty wynagrodzenia (odsetek) w zamian za możliwość czasowego korzystania z kapitału udostępnionego przez Spółkę. Zwrot Spółce udostępnionego usługobiorcy kapitału nie może być traktowany jako element świadczenia należnego w zamian (wynagrodzenia) za usługę wyświadczoną przez Spółkę, gdyż nie gwarantuje on pożyczkodawcy nic ponad to, co posiadałby, gdyby danej usługi w ogóle nie wyświadczył. Tym samym powtórne przeniesienie na pożyczkodawcę własności środków udostępnionych w ramach usługi udostępnienia środków pieniężnych, nie przesądza o odpłatnym charakterze świadczonej usługi. Korzyść z tytułu wyświadczonej usługi zapewniają natomiast pożyczkodawcy należne mu odsetki.

Ponadto należy wskazać, że przedmiotem działalności Spółki jest m.in.: pozostałe pośrednictwo pieniężne, działalność holdingów finansowych, leasing finansowy, pozostałe formy udzielana kredytów, pozostała finansowa działalność usługowa, gdzie indziej niesklasyfikowana, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalnych.

W związku z tym udzielenie przedmiotowych pożyczek będzie wykonywane przez Spółkę jako podatnika podatku VAT. Udzielanie pożyczek przez podatnika spełnia przesłanki uznania tych czynności za podlegające opodatkowaniu, niezależnie od częstotliwości i celu ich udzielenia, czy statusu nabywcy. Udzielanie bowiem pożyczek przez podmiot prowadzący działalność gospodarczą, w związku z jej prowadzeniem, można identyfikować i zaliczać do zawodowej płaszczyzny jednostki, a więc uznać za rodzącą obowiązki w podatku od towarów i usług.

W konsekwencji, na podstawie zaprezentowanych powyżej przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, czynność udzielenia przez Spółkę pożyczki będzie stanowiła odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy i będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Na podstawie art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast jak stanowi art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2016 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Zarówno w przepisach ustawy o podatku od towarów i usług, jak i w rozporządzeniach wykonawczych do niej przewidziano możliwość zastosowania obniżonych stawek podatku, a nawet zwolnień od podatku.

Na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwolnione są od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

W myśl art. 43 ust. 13 ustawy, zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41 ustawy, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej.

Ponadto, zgodnie z zapisem art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13 nie mają zastosowania do:

Powyższe regulacje stanowią implementację do krajowego porządku prawnego zapisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L Nr 347, str. 1, z późn. zm.). Zgodnie z regulacją zawartą w art. 135 ust. 1 lit. b Dyrektywy 2006/112/WE Rady, Państwa członkowskie zwalniają następujące transakcje: udzielanie kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę.

Biorąc pod uwagę powyższe, należy zauważyć, że skoro z powołanego wcześniej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy wynika, że zwalnia się od podatku usługi w zakresie udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, to mając na uwadze opisane zdarzenie przyszłe, należy stwierdzić, że wskazana we wniosku usługa udzielenia pożyczki będzie stanowiła czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, przy czym czynność ta będzie korzystała ze zwolnienia od tego podatku w oparciu o ww. przepis.

Podsumowując, usługa udzielenia pożyczek/pożyczki przez Spółkę na rzecz akcjonariusza będzie korzystała ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług w związku z przepisem art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.