ILPP1/443-819/10-2/BD - Opodatkowanie podatkiem VAT zasądzonej przez sąd kwoty podatku VAT należnego z tytułu najmu lokalu usługowego oraz sposób udokumentowania tej kwoty.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Miasta, przedstawione we wniosku z dnia 21 lipca 2010 r. (data wpływu: 26 lipca 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 14 października 2010 r. (data wpływu: 19 października 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania zasądzonej wyrokiem sądu kwoty podatku należnego jako należności niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT oraz sposobu udokumentowania tej kwoty - jest nieprawidłowe.

W dniu 26 lipca 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania zasądzonej wyrokiem sądu kwoty podatku należnego jako należności niepodlegającej opodatkowaniu podatkiem VAT oraz sposobu udokumentowania tej kwoty. Wniosek uzupełniono pismem z dnia 14 października 2010 r. (data wpływu: 19 października 2010 r.) o doprecyzowanie opisanego stanu faktycznego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Na podstawie umowy przyrzeczonej oraz zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w X z dnia 22 sierpnia 2006 r. - sygn. akt (...) - Miasto (...) zawarło z Agencją Promocji i Reklamy (...) umowę najmu lokalu użytkowego. Przedmiotem umowy jest wynajem pomieszczeń w budynku Miasta z przeznaczeniem na uruchomienie działalności gastronomicznej. W umowie zastrzeżono, że nakłady poniesione przez firmę (...) na adaptację pomieszczeń zostaną w 60% skompensowane przez właściciela tych pomieszczeń, czyli Miasto (...).

Kompensowanie nakładów ma następować przez zwolnienie firmy (...) z wnoszenia czynszu za użytkowanie pomieszczeń do momentu, aż iloczyn kwoty czynszu netto za używanie pomieszczeń i ilości miesięcy używania równy będzie 60% wartości nakładów poniesionych przez firmę (...). Dodatkowo postanowiono, że przez cały okres zwolnienia z czynszu, firma (...) będzie uiszczać należny podatek VAT.

W związku z powyższym, Miasto co miesiąc wystawia fakturę z tytułu czynszu za użytkowanie lokalu (netto plus należny podatek VAT). Z drugiej strony, Miasto otrzymuje od firmy (...) fakturę stanowiącą kompensatę poniesionych nakładów na wynajmowany lokal w wysokości równej kwocie (netto plus podatek VAT) faktury wystawianej przez Miasto. Jednocześnie w związku z zapisem w umowie, jak i z zapisem w wyroku Sądu Okręgowego w (...) z dnia 22 sierpnia 2006 r., sygn. akt (...), że "Przez cały okres zwolnienia z czynszu najemca będzie obowiązany uiszczać należny podatek VAT. Po tym okresie czynsz brutto w umówionej wysokości a także podatek VAT będzie płatny z góry do 10 dnia każdego miesiąca..." - Miasto (...) co miesiąc obciąża firmę (...) kwotą równą podatkowi VAT wystawiając notę księgową. Otrzymaną wpłatę Miasto uznaje jako dodatkową opłatę wynikającą z wyroku Sądu.

Pismem uzupełniającym z dnia 14 października 2010 r. Wnioskodawca doprecyzował opisany stan faktyczny o następujące informacje:

Wyrok Sądu Okręgowego o sygn. akt. (...) z dnia 22 sierpnia 2006 r. został wydany w efekcie zaskarżenia wyroku Sądu Rejonowego w (...) z dnia 4 kwietnia 2006 r. o sygn. akt (...) przez Agencję Reklamy i Promocji (...).

Firma (...) wystąpiła do Sądu Rejonowego, gdyż była w sporze z Miastem (...). Strona powodowa (Spółka...) wniosła do Sądu o nakazanie Gminie (...) złożenia oświadczenia woli, którego treścią jest zawarcie umowy dzierżawy lokalu użytkowego na warunkach określonych w umowie przedwstępnej. Sąd Rejonowy w (...) uznał, że skoro umowa przedwstępna została zawarta w dniu 12 listopada 2002 r., zaś w ciągu roku od tego terminu żadna ze stron nie wyznaczyła terminu do jej zawarcia, nie może również występować z żądaniem zawarcia umowy przyrzeczonej (Umowy dzierżawy). W skutek apelacji firmy (...) od wyroku o sygn. akt (...) - Sąd Okręgowy w (...) w wyroku z dnia 22 sierpnia 2006 r. o sygn. akt. (...) stwierdził, że istnieje obowiązek strony powodowej, tj. Spółki (...) i pozwanej, tj. Gminy (...) do złożenia oświadczeń woli w postaci umowy dzierżawy na ściśle określonych przez Sąd warunkach.

Miasto (...) nie zna intencji Sądu Okręgowego w zakresie nakazania wnoszenia dodatkowej opłaty, o której mowa w punkcie 8 wyroku o sygn. akt. (...) z dnia 22 sierpnia 2006 r., który brzmi: "Przez cały czas zwolnienia z czynszu najemca będzie obowiązany uiszczać należny podatek VAT.

Po tym okresie czynsz brutto w umówionej wysokości, a także podatek VAT będzie płatny z góry do 10 dnia każdego miesiąca. W przypadku zwłoki z wnoszeniem tych opłat będą pobierane odsetki."

Strona powodowa nie odwołała się od wyroku o sygn. akt. (...) z dnia 22 sierpnia 2006 r., więc umowa najmu lokalu użytkowego (oświadczenie woli) została zawarta na podstawie wskazanego wyroku.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy, zasądzona kwota zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w (...) z dnia 22 sierpnia 2006 r., sygn. akt (...)- określona jako "należny podatek VAT" - nie stanowi czynszu z tytułu najmu lokalu (czynsz określony jest w pkt 6 wyroku Sądu), wobec tego brak jest podstaw do uznania dodatkowej opłaty jako należności z tytułu dostawy towarów i usług.

W piśmie uzupełniającym z dnia 14 października 2010 r. Wnioskodawca ponownie stwierdził, że zasądzona dodatkowa kwota zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego z dnia 22 sierpnia 2006 r. o sygn. akt. (...) określona jako "należny podatek VAT" nie stanowi czynszu z tytułu najmu lokalu, a tym samym nie stanowi przedmiotu podlegającego ustawie o podatku od towarów i usług. Równocześnie - zdaniem Miasta (...) - nie ma podstaw do wystawiania faktur VAT na opłatę pobieraną zgodnie z pkt 8 cytowanego wyroku Sądu Okręgowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 2 pkt 6 ustawy, przez towary rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Przez dostawę towarów - stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy - rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast przez świadczenie usług - stosownie do art. 8 ust. 1 ww. ustawy - każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

W myśl art. 8 ust. 3 ustawy, usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Definicja usługi zawarta w ustawie o podatku od towarów i usług ma szerszy zakres od definicji usługi zawartej w klasyfikacjach statystycznych. Przy definiowaniu "świadczenia" należy odwołać się do przepisów prawa cywilnego. W myśl art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu. Tak więc na świadczenie może składać się zachowanie polegające na działaniu (dokonanie czynności na rzecz innego podmiotu) albo na zaniechaniu (zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji). Na świadczenie mogą się również składać jednocześnie zachowania polegające na działaniu oraz na zaniechaniu. Spod pojęcia świadczenia usług będzie natomiast wyłączone świadczenie, którego treścią jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Podstawowa stawka podatku VAT, zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże zarówno w treści ustawy o VAT, jak i przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewiduje dla niektórych czynności obniżone stawki, bądź zwolnienie od podatku.

W myśl art. 659 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nie oznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Tak więc najem jest umową dwustronnie obowiązującą i wzajemną; odpowiednikiem świadczenia wynajmującego, polegającego na oddaniu rzeczy do używania, jest świadczenie najemcy, polegające na płaceniu umówionego czynszu.

Zatem, biorąc pod uwagę powyższe przepisy należy stwierdzić, że najem jako usługa wymieniona w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, wypełnia określoną w art. 15 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług definicję działalności gospodarczej, jeżeli wykonywany jest w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

W konsekwencji najem lokalu stanowi odpłatne świadczenie usług, o którym mowa w art. 8 ust. 1 ww. ustawy i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na mocy przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Z opisu zdarzenia przyszłego wynika, że na podstawie umowy przyrzeczonej oraz zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w (...) z dnia 22 sierpnia 2006 r. - sygn. akt (...) - Miasto (...) zawarło z Agencją Promocji i Reklamy (...) umowę najmu lokalu użytkowego. Przedmiotem umowy jest wynajem pomieszczeń w budynku Miasta z przeznaczeniem na uruchomienie działalności gastronomicznej. W umowie zastrzeżono, że nakłady poniesione przez firmę (...) na adaptację pomieszczeń zostaną w 60% skompensowane przez właściciela tych pomieszczeń, czyli Miasto (...). Kompensowanie nakładów ma następować przez zwolnienie firmy (...) z wnoszenia czynszu za użytkowanie pomieszczeń do momentu, aż iloczyn kwoty czynszu netto za używanie pomieszczeń i ilości miesięcy używania równy będzie 60% wartości nakładów poniesionych przez firmę (...).

Zarówno w umowie jak i wyroku Sądu Okręgowego w (...) z dnia 22 sierpnia 2006 r. widnieje zapis zgodnie z którym: "Przez cały okres zwolnienia z czynszu najemca będzie obowiązany uiszczać należny podatek VAT. Po tym okresie czynsz brutto w umówionej wysokości a także podatek VAT będzie płatny z góry do 10 dnia każdego miesiąca...".

W związku z powyższym, Miasto co miesiąc wystawia fakturę z tytułu czynszu za użytkowanie lokalu (netto plus należny podatek VAT). Z drugiej strony, Miasto otrzymuje od firmy (...) fakturę stanowiącą kompensatę poniesionych nakładów na wynajmowany lokal w wysokości równej kwocie (netto plus podatek VAT) faktury wystawianej przez Miasto. Jednocześnie w związku z zapisem w umowie, jak i z zapisem w wyroku Sądu Okręgowego w (...) z dnia 22 sierpnia 2006 r., sygn. akt (...) w punkcie 8, że "Przez cały okres zwolnienia z czynszu najemca będzie obowiązany uiszczać należny podatek VAT. Po tym okresie czynsz brutto w umówionej wysokości a także podatek VAT będzie płatny z góry do 10 dnia każdego miesiąca..." - Miasto (...) co miesiąc obciąża firmę (...) kwotą równą podatkowi VAT wystawiając notę księgową. Otrzymaną wpłatę Miasto uznaje jako dodatkową opłatę wynikającą z wyroku Sądu.

W tym miejscu należy wskazać, że skoro w ustawie określono, iż przez usługę należy rozumieć każde świadczenie na rzecz danego podmiotu, to dokonywanie przez firmę (...) nakładów na wynajęty lokal jest świadczeniem na rzecz właściciela. Nakład jest prawem majątkowym, który może być przedmiotem obrotu gospodarczego. Odpłatnością za ww. świadczenie jest kwota, którą właściciel lokalu musi zapłacić Spółce za poniesione nakłady.

W przedmiotowej sprawie poniesione przez najemcę nakłady, stanowią inwestycję w obcym środku trwałym i są sumą wydatków poniesionych przez niego w stosunku do, niestanowiącego jego własności, środka trwałego. Zatem zwrot nakładów ulepszających nieruchomość, z uwagi na fakt, że przedmiotem świadczenia jest przekazanie za wynagrodzeniem ulepszeń na cudzą rzecz, stanowi odpłatne świadczenie usług w ujęciu art. 8 ust. 1 ustawy, a tym samym podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Bezsporne w niniejszej sprawie jest to, że Miasto ze Spółką łączy umowa najmu lokalu użytkowego z tytułu której, Miasto otrzymuje czynsz. Kwota czynszu jest dokumentowana nie tylko fakturą VAT z uwagi na fakt rekompensaty przez Miasto 60% nakładów poniesionych przez najemcę, czyli Spółkę (...). Istota sprawy sprowadza się do pytania "czy kwota dokumentowana notą księgową, a w wyroku z dnia 22 sierpnia 2006 r. nazwana należnym podatkiem VAT, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług..."

Jednocześnie tut. Organ zauważa, że przedstawiony przez Miasto we wniosku stan faktyczny należy określić w świetle art. 199a § 1-2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), który stanowi, iż organ podatkowy dokonując ustalenia treści czynności prawnej, uwzględnia zgodny zamiar stron i cel czynności, a nie tylko dosłowne brzmienie oświadczeń woli złożonych przez strony czynności. Natomiast jeżeli pod pozorem dokonania czynności prawnej dokonano innej czynności prawnej, skutki podatkowe wywodzi się z tej ukrytej czynności prawnej.

Podstawą opodatkowania - na mocy art. 29 ust. 1 ustawy - jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Według art. 2 pkt 22 cyt. ustawy sprzedaż to odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Istotny z punktu widzenia określenia podstawy opodatkowania podatkiem od towarów i usług jest przepis art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach (Dz. U. Nr 97, poz. 1050 z późn. zm.), który stanowi, że ceną jest wartość wyrażona w jednostkach pieniężnych, którą kupujący jest obowiązany zapłacić przedsiębiorcy za towar lub usługę; w cenie uwzględnia się podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów sprzedaż towaru (usługi) podlega obciążeniu podatkiem od towarów i usług oraz podatkiem akcyzowym. Przytoczony przepis oznacza, że wszędzie tam, gdzie strony nie określiły wprost, czy umówiona przez nie cena jest kwotą brutto czy netto, przyjmuje się, że jest to cena brutto, a zatem cena obejmująca podatek od towarów i usług.

Zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Faktura VAT powinna spełniać wymogi, o których mowa w § 5 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 z późn. zm.).

Zatem wszystkie ustalone pomiędzy Miastem a Spółką kwoty udokumentowane fakturą i notą stanowią kwotę należną z tytułu umowy najmu, a tym samym obrót, o którym mowa w art. 29 ustawy. Powyższe stanowi podstawę do stwierdzenia, że cała ta należność powinna być dokumentowana fakturą stwierdzającą świadczenie usługi. Na fakturze należność powinna być określona jak czynsz z tytułu najmu lokalu użytkowego i traktowana jak kwota brutto zawierająca podatek, dla którego wyliczenia należy zastosować metodę "w stu".

Należy również wskazać, że zgodnie z art. 498 § 1 i § 2 ustawy - Kodeks cywilny, gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym. Wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wierzytelności niższej. W myśl art. 499 Kodeksu cywilnego potrącenia dokonuje się przez oświadczenie złożone drugiej stronie.

Przy czym należy mieć na uwadze, że dla skuteczności tej formy zapłaty muszą być spełnione warunki określone w przepisach prawa cywilnego.

W świetle powołanych wyżej regulacji prawnych oraz opisu sprawy należy stwierdzić, że zasądzona kwota zgodnie z wyrokiem Sądu Okręgowego w (...), określona jako "należny podatek VAT" stanowi kwotę należną z tytułu świadczonej na rzecz najemcy usługi najmu lokalu użytkowego.

Wobec powyższego Wnioskodawca zobowiązany jest do udokumentowania świadczonej usługi poprzez wystawienie faktury na kwotę należną z tytułu wykonania tej usługi, pomniejszoną o kwotę należnego podatku, stosownie do art. 29 ust. 1 ustawy.

Zatem kwota, która jest przedmiotem analizy w niniejszej sprawie, jest elementem składowym wartości usługi najmu.

Zauważyć należy, że sposób rozliczenia należności z tytułu zwrotu nakładów poprzez kompensatę z należnym mu czynszem dzierżawnym, nie ma wpływu na sposób i zakres opodatkowania podatkiem VAT świadczonej przez Wnioskodawcę usługi najmu.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.