ILPP1/443-557/13-2/AW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 18 czerwca 2013 r. (data wpływu 26 czerwca 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czynności realizowanych przez Spółkę w związku z ujawnieniem nielegalnego przyłącza wodociągowego i/lub kanalizacyjnego oraz bezumownego korzystania z usług w zakresie dostarczania wody i/lub odbioru ścieków za usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług - jest prawidłowe.

W dniu 26 czerwca 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie uznania czynności realizowanych przez Spółkę w związku z ujawnieniem nielegalnego przyłącza wodociągowego i/lub kanalizacyjnego oraz bezumownego korzystania z usług w zakresie dostarczania wody i/lub odbioru ścieków za usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz zdarzenie przyszłe.

S.A. (dalej również jako: "Wnioskodawca" lub "Spółka") zajmuje się świadczeniem usług wodociągowo-kanalizacyjnych, przede wszystkim w zakresie dostaw wody oraz odprowadzania ścieków. W związku z prowadzoną działalnością, Spółka prowadzi kontrole mające na celu wyszukiwanie nielegalnych podłączeń do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Stwierdzenie nielegalnego poboru wody i/lub odprowadzania ścieków potwierdzone zostaje spisanym protokołem, w którym podaje się dane niezbędne do obliczenia opłaty należnej od nielegalnie korzystającego z sieci. W praktyce, zdarzenia te mają następujący charakter:

* nielegalny pobór wody lub zrzut ścieków bez zawarcia umowy, jak również przy celowo uszkodzonych albo pominiętych wodomierzach i urządzeniach pomiarowych,

* nielegalny pobór wody lub zrzut ścieków poprzez podłączenie do sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej przyłączem wykonanym niezgodnie z przepisami prawa lub przez instalację wewnętrzną innego odbiorcy oraz pobór wody i/lub zrzut ścieków bez zawarcia umowy.

Z tytułu nielegalnego podłączenia do sieci wodociągowo-kanalizacyjnej Spółka nalicza następujące opłaty:

1. Za ujawnienie nielegalnego przyłącza wodociągowego i/lub kanalizacyjnego (według cennika usług dodatkowych Spółki zatwierdzonego przez Zarząd Spółki). W toku ujawnienia nielegalnego przyłącza wykonywane są niektóre z czynności realizowanych w ramach standardowego toku procesu podłączania klienta, między innymi:

* wydanie warunków technicznych (w przypadku wykonania przyłączy niezgodnie ze sztuką budowlaną i wytycznymi Spółki w zakresie projektowania przyłączy),

* sprawdzenie czy przyłącze wykonane zostało zgodnie ze sztuką budowlaną.

Lista czynności niezbędnych do zrealizowania zależy od konkretnego przypadku. Ponadto, opłata obejmuje także czynności specyficzne dla ujawnienia nielegalnego przyłącza:

* sprawdzenie map i sposób podłączenia do sieci, m.in. w zakresie przebiegu przyłącza i materiałów oraz technologii użytych do jego wykonania,

* wizja w terenie, sprawdzenie przebiegu wykonanego przyłącza wraz z lokalizacją miejsca włączenia,

* w przypadku, gdy przyłącze nie jest wykonane zgodnie z wymogami, ustalenie warunków niezbędnych, aby przyłącze zostało dopuszczone do eksploatacji.

Wysokość opłaty zależna jest od tego czy osobą ujawniającą był pracownik Spółki (w ramach czynności kontrolnych), czy osoba korzystająca z nielegalnego przyłącza, (która sama się ujawniła). W koszcie usługi skalkulowane są także koszty wynagrodzenia pracowników biorących udział w kontroli nielegalnego podłączenia oraz wizji lokalnej na posesji przyszłego Odbiorcy.

2. Opłatę zaległą za bezumowne korzystanie z usług w zakresie dostarczania wody i odbioru ścieków - według taryfy za wodę i ścieki obowiązującej w okresie, za który naliczana jest opłata. Ilość bezumownie:

* odprowadzonych ścieków zostaje ustalona na poziomie równym ilości pobranej wody według wskazań wodomierza głównego Spółki lub wodomierza innego operatora wody, a w przypadku braku wodomierza, ustalana jest w oparciu o przeciętne normy zużycia (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody),

* dostarczanej wody zostaje ustalona w oparciu o przeciętne normy zużycia (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody).

Opłata naliczana jest za okres do 3 lat wstecz od dnia stwierdzenia nielegalnego podłączenia lub do dnia fizycznego podłączenia, jeśli nastąpiło to w okresie krótszym niż 3 lata. Opłata naliczana jest zgodnie z art. 118 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) w zakresie przedawnienia roszczeń usług o charakterze ciągłym.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

1. Czy czynności realizowane przez Spółkę w związku z ujawnieniem nielegalnego przyłącza wodociągowego i/lub kanalizacyjnego stanowią usługę podlegającą opodatkowaniu na gruncie VAT.

2. Czy bezumowne korzystanie z usług w zakresie dostarczania wody i/lub odbioru ścieków (pobór wody i zrzut ścieków), stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu na gruncie VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Czynności realizowane w związku z ujawnieniem nielegalnego przyłącza wodociągowego i/lub kanalizacyjnego stanowią odpłatną usługę podlegającą opodatkowaniu na gruncie VAT.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 tej ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Przez świadczenie usług natomiast, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Elementem kluczowym dla uznania danego świadczenia za czynność opodatkowaną na gruncie VAT jest, co do zasady, aby odpowiadało mu świadczenie wzajemne, np. zapłata w formie pieniężnej.

Podkreślenia wymaga, że czynności realizowane przez Spółkę w związku z ujawnieniem nielegalnego przyłącza odpowiadają w swojej istocie czynnościom wykonywanym w ramach standardowego toku procesu podłączania posesji klienta do sieci wodno-kanalizacyjnej. Ponadto, z uwagi na specyfikę wykrycia nielegalnego przyłącza, realizowane są także pewne czynności charakterystyczne w takich sytuacjach, zależne od konkretnego przypadku.

Mając na uwadze powyższe, Spółka wnosi o potwierdzenie, że czynności realizowane w związku z ujawnieniem nielegalnego przyłącza należy traktować jako usługę, która z uwagi na odpłatność stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu na gruncie VAT.

Ad. 2

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 tej ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Przez świadczenie usług natomiast, zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów.

Elementem kluczowym dla uznania danego świadczenia za czynność opodatkowaną na gruncie VAT jest, co do zasady, aby odpowiadało mu świadczenie wzajemne, np. zapłata w formie pieniężnej.

W ocenie Spółki, ponoszona przez korzystających opłata zaległa stanowi odpłatność za pobraną nielegalnie (dostarczoną) wodę oraz nielegalne odprowadzanie ścieków. Fakt, że opłaty te są pobierane przez Spółkę bez zawarcia uprzedniej umowy, a także iż dotyczą one zaległych okresów rozliczeniowych, nie wpływa na ich charakter na gruncie VAT. Faktem jest, że pobór wody oraz odprowadzanie ścieków bez zawarcia stosownej umowy są sankcjonowane karami określonymi w art. 28 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm.).

Nie zmienia to jednak faktu, że ponoszona przez korzystającego opłata stanowi zaległe wynagrodzenie na rzecz Spółki za świadczone przez nią usługi. Nieopodatkowywanie tych czynności skutkowałoby naruszeniem zasad konkurencji, gdyż analogiczne świadczenia realizowane na podstawie umów zawieranych z korzystającymi, podlegają opodatkowaniu VAT.

Ponadto uznanie, że czynności te nie podlegają opodatkowaniu stanowiłoby swoistą promocję nielegalnego korzystania z sieci wodno-kanalizacyjnej.

Tym samym, pomimo uprzedniego braku zawarcia stosownej umowy ze Spółką, w niniejszej sprawie dochodzi do odpłatnego świadczenia usług na rzecz korzystających, które stanowią czynności podlegające opodatkowaniu VAT.

Jak zwrócił uwagę Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 25 stycznia 2012 r., sygn. ITPP1/443-1516/11/DM "w orzecznictwie Trybunału przyjmuje się, że mając na uwadze zasadę neutralności podatku oraz konieczność eliminowania zakłóceń konkurencyjności, na gruncie opodatkowania nie można czynić rozróżnienia pomiędzy czynnościami legalnymi a czynnościami nielegalnymi, z wyjątkiem tych, w przypadku których nie jest możliwa jakakolwiek konkurencja pomiędzy sektorem legalnym a nielegalnym oraz z wyjątkiem czynności mających za przedmiot takie towary, które nie mogą być w ogóle wprowadzone na rynek do obrotu publicznego (np. podrobione pieniądze, narkotyki). Tylko zatem takie czynności które nie mogą być w ogóle dokonywane w całej Wspólnocie nie powinny być przedmiotem opodatkowania".

To, że nielegalny pobór wody/odprowadzanie ścieków podlega opodatkowaniu potwierdzają organy podatkowe w interpretacjach indywidualnych wydawanych w imieniu Ministra Finansów. Taki pogląd przedstawił Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 11 sierpnia 2010 r., sygn. IBPP3/443-469/10/PK, gdzie organ ten wskazał, że "należy stwierdzić, że czynnościami wymienionymi w art. 5 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy o podatku od towarów i usług, jest również dostarczanie wody czy odprowadzanie ścieków, które zostało dokonane m.in. bez zawarcia pisemnej umowy ze sprzedawcą, czy też niezgodnie z warunkami określonymi w umowie, za które pobiera się opłaty stanowiące formę odpłatności za ww. czynności". Analogiczny pogląd wynika również z interpretacji tego samego organu z dnia 27 lipca 2009 r., sygn. IBPP2/443-371/09/UH oraz interpretacji z dnia 8 lutego 2013 r., sygn. IBPP1/443-1176/12/AZb.

Mając na uwadze powyższe, Spółka wnosi o potwierdzenie, że bezumowne korzystanie z usług w zakresie dostarczania wody i/lub odbioru ścieków (pobór wody i zrzut ścieków), stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu na gruncie VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego oraz zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.),zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Jak wynika z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy). Na świadczenie mogą się jednocześnie składać zachowania związane z działaniem, jak i zaniechaniem.

Zaznaczyć należy, że nie każde powstrzymanie się od działania, czy tolerowanie czynności lub sytuacji może zostać uznane za usługę, w rozumieniu przepisów ustawy. Aby tak się stało muszą zostać spełnione łącznie następujące warunki:

* w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, druga strona (wierzyciel/nabywca) jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

* świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało, jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zauważyć jednakże należy, że jak wynika z ww. przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy dla uznania, że świadczenie usługi podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług bezwzględnym warunkiem jest "odpłatność" za daną czynność.

Odpłatność oznacza wykonanie czynności (świadczenia usług) za wynagrodzeniem. W znaczeniu potocznym wynagrodzenie to zapłata za pracę, należność, a także odszkodowanie, nagroda. Natomiast odpłatny to taki, który wymaga zapłacenia, zwrotu kosztów, płatny.

Powyższa analiza prowadzi do wniosku, że istotną cechą wynagrodzenia jest istnienie bezpośredniego związku pomiędzy świadczeniem usług i otrzymaną zapłatą.

Należy stwierdzić, że czynności podlegają opodatkowaniu jedynie wtedy, gdy zostały wykonane odpłatnie. Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie świadczącego usługę.

Kolejnym czynnikiem decydującym o tym czy mamy do czynienia z wynagrodzeniem jest określenie, czy wynagrodzenie takie było należne z tytułu danego świadczenia. Czynność opodatkowana powstaje bowiem wyłącznie w związku z zaistnieniem stosunku prawnego określonego umową między stronami. Zatem wystąpić musi bezpośredni i niezbędny związek pomiędzy wykonywanymi czynnościami i wysokością otrzymanego wynagrodzenia oparty o relacje cywilnoprawne pomiędzy podmiotami i jednocześnie wynagrodzenie to może być wyrażone w pieniądzu.

W związku z powyższym czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Przy czym związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można powiedzieć, że płatność następuje w zamian za to świadczenie.

Zatem pod pojęciem odpłatności świadczenia usług rozumieć należy prawo podmiotu świadczącego usługę do żądania od odbiorcy usługi lub osoby trzeciej zapłaty ceny lub ekwiwalentu (np. w postaci świadczenia wzajemnego). W konsekwencji powyższego należy stwierdzić, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług będzie podlegało tylko to świadczenie (usługa), w przypadku którego istnieje konsument, tj. odbiorca świadczenia odnoszący z niego choćby potencjalną korzyść. Dopóki nie istnieje podmiot który odnosiłby lub powinien odnosić konkretne korzyści o charakterze majątkowym związanym z danym świadczeniem, dopóty świadczenie to nie będzie usługą podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Z opisu sprawy wynika, że Wnioskodawca zajmuje się świadczeniem usług wodociągowo-kanalizacyjnych, przede wszystkim w zakresie dostaw wody oraz odprowadzania ścieków. W związku z prowadzoną działalnością, Spółka prowadzi kontrole mające na celu wyszukiwanie nielegalnych podłączeń do sieci wodociągowej i kanalizacyjnej. Stwierdzenie nielegalnego poboru wody i/lub odprowadzania ścieków potwierdzone zostaje spisanym protokołem, w którym podaje się dane niezbędne do obliczenia opłaty należnej od nielegalnie korzystającego z sieci. W praktyce, zdarzenia te mają następujący charakter:

* nielegalny pobór wody lub zrzut ścieków bez zawarcia umowy, jak również przy celowo uszkodzonych albo pominiętych wodomierzach i urządzeniach pomiarowych,

* nielegalny pobór wody lub zrzut ścieków poprzez podłączenie do sieci wodociągowej lub kanalizacyjnej przyłączem wykonanym niezgodnie z przepisami prawa lub przez instalację wewnętrzną innego odbiorcy oraz pobór wody i/lub zrzut ścieków bez zawarcia umowy.

Z tytułu nielegalnego podłączenia do sieci wodociągowo-kanalizacyjnej Spółka nalicza następujące opłaty:

1. Za ujawnienie nielegalnego przyłącza wodociągowego i/lub kanalizacyjnego (według cennika usług dodatkowych Spółki zatwierdzonego przez Zarząd Spółki). W toku ujawnienia nielegalnego przyłącza wykonywane są niektóre z czynności realizowanych w ramach standardowego toku procesu podłączania klienta, między innymi:

* wydanie warunków technicznych (w przypadku wykonania przyłączy niezgodnie ze sztuką budowlaną i wytycznymi Spółki w zakresie projektowania przyłączy),

* sprawdzenie czy przyłącze wykonane zostało zgodnie ze sztuką budowlaną.

Lista czynności niezbędnych do zrealizowania zależy od konkretnego przypadku. Ponadto, opłata obejmuje także czynności specyficzne dla ujawnienia nielegalnego przyłącza:

* sprawdzenie map i sposób podłączenia do sieci, m.in. w zakresie przebiegu przyłącza i materiałów oraz technologii użytych do jego wykonania,

* wizja w terenie, sprawdzenie przebiegu wykonanego przyłącza wraz z lokalizacją miejsca włączenia,

* w przypadku, gdy przyłącze nie jest wykonane zgodnie z wymogami, ustalenie warunków niezbędnych, aby przyłącze zostało dopuszczone do eksploatacji.

Wysokość opłaty zależna jest od tego czy osobą ujawniającą był pracownik Spółki (w ramach czynności kontrolnych), czy osoba korzystająca z nielegalnego przyłącza, (która sama się ujawniła). W koszcie usługi skalkulowane są także koszty wynagrodzenia pracowników biorących udział w kontroli nielegalnego podłączenia oraz wizji lokalnej na posesji przyszłego Odbiorcy.

2. Opłatę zaległą za bezumowne korzystanie z usług w zakresie dostarczania wody i odbioru ścieków - według taryfy za wodę i ścieki obowiązującej w okresie, za który naliczana jest opłata. Ilość bezumownie:

* odprowadzonych ścieków zostaje ustalona na poziomie równym ilości pobranej wody według wskazań wodomierza głównego Spółki lub wodomierza innego operatora wody, a w przypadku braku wodomierza, ustalana jest w oparciu o przeciętne normy zużycia (zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody),

* dostarczanej wody zostaje ustalona w oparciu o przeciętne normy zużycia (zgodnie z ww. rozporządzeniem).

Opłata naliczana jest za okres do 3 lat wstecz od dnia stwierdzenia nielegalnego podłączenia lub do dnia fizycznego podłączenia, jeśli nastąpiło to w okresie krótszym niż 3 lata.

W niniejszej sprawie wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą kwestii uznania czynności realizowanych przez Spółkę w związku z ujawnieniem nielegalnego przyłącza wodociągowego i/lub kanalizacyjnego oraz bezumownego korzystania z usług w zakresie dostarczania wody i/lub odbioru ścieków za usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zasady ustalania taryf za zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków określone są w rozdziale 4 ustawy z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tekst jedn.: Dz. U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 20 ust. 1 ww. ustawy, przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne określa taryfę na 1 rok.

Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne określa taryfę na podstawie niezbędnych przychodów po dokonaniu ich alokacji na poszczególne taryfowe grupy odbiorców usług (art. 20 ust. 2 cyt. ustawy).

W myśl art. 20 ust. 3 powołanej ustawy, ceny i stawki opłat określone w taryfie są różnicowane dla poszczególnych taryfowych grup odbiorców usług na podstawie udokumentowanych różnic kosztów zbiorowego zaopatrzenia w wodę i zbiorowego odprowadzania ścieków.

Zatwierdzanie taryf oraz zasady rozliczeń na zbiorowe zaopatrzenie w wodę i zbiorowe odprowadzanie ścieków zostały przedstawione w rozdziale 5 ww. ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków.

Zgodnie z art. 24 ust. 1 ww. ustawy, taryfy podlegają zatwierdzeniu w drodze uchwały rady gminy, z wyjątkiem taryf zmienionych w związku ze zmianą stawki podatku od towarów i usług.

Przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne ogłasza zatwierdzone taryfy w miejscowej prasie lub w sposób zwyczajowo przyjęty w terminie do 7 dni od dnia podjęcia uchwały, o której mowa w ust. 1 (art. 24 ust. 7 cyt. ustawy).

Taryfy obowiązują przez 1 rok, z zastrzeżeniem ust. 5a, 5b i 9a (art. 24 ust. 10 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków).

Zgodnie z art. 27 ust. 3 ww. ustawy Minister właściwy do spraw budownictwa, lokalnego planowania i zagospodarowania przestrzennego oraz mieszkalnictwa, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw gospodarki wodnej, określi, w drodze rozporządzenia, przeciętne normy zużycia wody dla poszczególnych odbiorców usług, które stanowią podstawę ustalania ilości pobranej wody w razie braku wodomierza, biorąc pod uwagę specyfikę poszczególnych odbiorców usług oraz wskaźniki średniego zużycia wody określone w szczególności dla gospodarstw domowych, usług oraz innej działalności w miastach i na wsiach.

W związku z powyższym zostało wydane rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 14 stycznia 2002 r. w sprawie określenia przeciętnych norm zużycia wody (Dz. U. Nr 8, poz. 70), które zgodnie z § 1 ustala się przeciętne normy zużycia wody dla poszczególnych odbiorców usług, stanowiące podstawę ustalania ilości pobranej wody w razie braku wodomierza głównego.

Normy, o których mowa w § 1, określa załącznik do rozporządzenia (§ 2 ww. rozporządzenia).

Z kolei stosownie do zawartego w rozdziale 6 "Przepisy karne i kary pieniężne" art. 28 ust. 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, kto bez uprzedniego zawarcia umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1, pobiera wodę z urządzeń wodociągowych, podlega karze grzywny do 5.000 zł.

W myśl art. 28 ust. 2 ww. ustawy, karze określonej w ust. 1 podlega także ten, kto:

Kto bez uprzedniego zawarcia umowy, o której mowa w art. 6 ust. 1, wprowadza ścieki do urządzeń kanalizacyjnych, podlega karze ograniczenia wolności albo grzywny do 10.000 zł (art. 28 ust. 4 cyt. ustawy).

Natomiast jak stanowi art. 28 ust. 5 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, w razie skazania za wykroczenie lub przestępstwo, o których mowa w ust. 1 i 4, sąd może orzec nawiązkę na rzecz przedsiębiorstwa wodociągowo-kanalizacyjnego, w wysokości 1.000 zł za każdy miesiąc, w którym nastąpiło bezumowne pobieranie wody z urządzeń wodociągowych lub wprowadzanie ścieków do urządzeń kanalizacyjnych tego przedsiębiorstwa.

Stosownie do ust. 6 ww. przepisu, orzekanie w sprawach o czyny, o których mowa w ust. 1 i 2, następuje na podstawie przepisów Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Zauważyć należy także, że zgodnie z art. 5 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług, czynności, o których mowa w ust. 1, podlegają opodatkowaniu niezależnie od tego, czy zostały wykonane z zachowaniem warunków oraz form określonych przepisami prawa.

Przepis ten odnosi się m.in. do sytuacji, gdy daną czynność dokonano z naruszeniem odrębnych przepisów. Jednakże owo naruszenie odrębnych przepisów nie wywołuje skutków nieważności czynności.

W rozpatrywanej sprawie należy wskazać, że pobór wody oraz odprowadzanie ścieków co do zasady winny mieć miejsce w oparciu o umowę sprzedaży z właściwym przedsiębiorstwem zawartą w formie pisemnej. Zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków, dostarczanie wody lub odprowadzanie ścieków odbywa się na podstawie pisemnej umowy o zaopatrzenie w wodę lub odprowadzanie ścieków zawartej między przedsiębiorstwem wodociągowo-kanalizacyjnym a odbiorcą usług. Zauważyć należy, że ustawodawca nie zastrzegł jednak rygoru niezachowania tej formy. Zatem jest to czynność, która może być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Należy wskazać, że stosownie do art. 73 § 1 i art. 74 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę pisemną, czynność dokonana bez zachowania zastrzeżonej formy jest nieważna tylko wtedy, gdy ustawa przewiduje rygor nieważności.

Zgodnie z art. 6 pkt 2 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy.

Konsekwentnie sam brak umowy w tym zakresie nie wypełnia również dyspozycji przepisu art. 6 pkt 2 ustawy.

Wobec tego w rozpatrywanej sprawie odnośnie uznania czynności realizowanych przez Spółkę w związku z ujawnieniem nielegalnego przyłącza wodociągowego i/lub kanalizacyjnego za usługę podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług należy wskazać, że zostanie spełniona przesłanka istnienia związku pomiędzy należną opłatą (naliczaną jak wskazano w opisie sprawy) a otrzymaniem świadczenia wzajemnego.

Zatem w tej sytuacji występuje konieczny element wzajemności, wystarczający do uznania, że płatność jest wynagrodzeniem za świadczoną usługę.

Tym samym należy stwierdzić, że w przedstawionych okolicznościach czynności realizowane przez Spółkę w związku z ujawnieniem nielegalnego przyłącza wodociągowego i/lub kanalizacyjnego uznać należy za usługę - o której mowa w art. 8 ust. 1 ustawy - świadczoną odpłatnie i w związku z tym podlegającą opodatkowaniu na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Dokonując wykładni przytoczonego przepisu należy mieć w szczególności na względzie orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W orzecznictwie Trybunału przyjmuje się, że mając na uwadze zasadę neutralności podatku oraz konieczność eliminowania zakłóceń konkurencyjności, na gruncie opodatkowania nie można czynić rozróżnienia pomiędzy czynnościami legalnymi a czynnościami nielegalnymi, z wyjątkiem tych, w przypadku których nie jest możliwa jakakolwiek konkurencja pomiędzy sektorem legalnym a nielegalnym oraz z wyjątkiem czynności mających za przedmiot takie towary, które nie mogą być w ogóle wprowadzone na rynek do obrotu publicznego (np. podrobione pieniądze, narkotyki). Tylko zatem takie czynności które nie mogą być w ogóle dokonywane w całej Wspólnocie nie powinny być przedmiotem opodatkowania.

Analiza orzecznictwa Trybunału wskazuje, że nawet niektóre czynności zakazane wprost przez prawo mogą być przedmiotem opodatkowania. W orzeczeniu w sprawie C-3/97 Regina v. J.C. Goodwin E.T. Unstead, Trybunał uznał, że obrót podrabianymi towarami (kosmetykami) podlega opodatkowaniu VAT. Z kolei w orzeczeniu C-455/98 Tullihallitus v. Kaupo Salumets uznano, że import (a także dostawa) przemycanych towarów (alkoholu) również podlega opodatkowaniu. Natomiast w orzeczeniu 294/82 Senta Weinberger v. Hauptzollamt Freiburg oraz w orzeczeniu 289/86 Vereniging Happy Family Rustenburgerstat v. Inspecteur der Omzetbelasing uznano, że dostawa oraz import narkotyków nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż nie jest to obrót wykonywany w ramach działalności gospodarczej.

Mając na uwadze kryteria przyjęte przez Trybunał należy uznać, że czynność wykonana przez Wnioskodawcę nie jest objęta hipotezą art. 6 pkt 2 ustawy. Wnioskodawca wykonał czynność dostawy wody i odprowadzenia ścieków, wprawdzie bez zawartej umowy, jednakże za czynność tę, Wnioskodawca nalicza i pobiera opłaty według taryfy za wodę i ścieki obowiązującej w okresie, za który naliczana jest opłata.

Ww. opłata naliczana jest za okres 3 lat wstecz od dnia stwierdzenia nielegalnego podłączenia lub od dnia fizycznego podłączenia, jeśli nastąpiło to w okresie krótszym niż 3 lata. Zatem jest naliczana zgodnie z art. 118 Kodeksu cywilnego, który stanowi, że jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - trzy lata.

W tym miejscu wskazać należy również tezę 38 i 39 orzeczenia Trybunału w sprawie C-435/09, w którym stwierdzono co następuje:

* "to prawda, że nielegalny przywóz i dostawa towarów takich jak wyroby tytoniowe, których dotyczy postępowanie przed sądem krajowym - a które nie są zabronione z samej swej natury lub z powodu ich szczególnych właściwości - są czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT, jako że towary te mogą być przedmiotem legalnej sprzedaży i wprowadzania do obrotu gospodarczego. Poza tym generalne rozróżnienie pomiędzy czynnościami zgodnymi z prawem oraz czynnościami sprzecznymi z prawem kłóci się z zasadą neutralności podatkowej (zob. podobnie wyrok z dnia 29 czerwca 2000 r. w sprawie C-455/98 Salumets i in., Rec. str. I-4993, pkt 19 i 20),

* jednakże w takich okolicznościach obowiązek zapłaty podatku VAT powstaje z tego powodu, że zdarzenie podatkowe, jakim jest przywóz lub dostawa towarów, nastąpiło zaraz po dokonaniu kradzieży, zaś świadczenie wzajemne, na podstawie którego ustala się podstawę opodatkowania, możliwe jest do zidentyfikowania.

Natomiast odnośnie bezumownego korzystania z usług w zakresie dostarczania wody i/lub odbioru ścieków za usługi podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług należy uznać, że czynnościami wymienionymi w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, jest również dostarczanie wody czy odprowadzanie ścieków, które zostało dokonane m.in. bez zawarcia pisemnej umowy ze sprzedawcą, czy też niezgodnie z warunkami określonymi w umowie, za które Wnioskodawca pobiera opłaty stanowiące formę odpłatności za ww. czynności.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że:

Ad. 1

Czynności realizowane przez Spółkę w związku z ujawnieniem nielegalnego przyłącza wodociągowego i/lub kanalizacyjnego stanowią usługę podlegającą opodatkowaniu na gruncie VAT.

Ad. 2

Bezumowne korzystanie z usług w zakresie dostarczania wody i/lub odbioru ścieków (pobór wody i zrzut ścieków) stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy:

* zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym,

* zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.