ILPP1/443-557/09-2/KG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Gminy, przedstawione we wniosku z dnia 29 kwietnia 2009 r. (data wpływu 11 maja 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności zniesienia współwłasności nieruchomości - jest prawidłowe.

W dniu 11 maja 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie czynności zniesienia współwłasności nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Postanowieniem z dnia 3 marca 2009 r. Sąd Rejonowy zniósł współwłasność nieruchomości w miejscowości J, w ten sposób, że na wyłączność przyznał działki o numerach:

* 208/1, 208/2, 208/4, 208/5, 208/7, 208/08, 208/11, 208/15, 208/20, 208/21 i 208/22 Gminie (dalej: Gmina),

* 208/16, 208/17 i 208/18 Panu A,

* 208/3 i 208/19 Państwu W,

* 208/9, 208/10 i 208/12 Państwu C.

Jednocześnie Sąd w niniejszym postanowieniu przewidział wyrównanie poszczególnych udziałów zgodnie z brzmieniem art. 212 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, który to przepis stanowi, iż: "Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu, wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne...". W związku z tym zasądził od Pana A na rzecz Gminy tytułem spłaty kwotę 13.156,89 zł, od Państwa W tytułem spłaty kwotę 12.094,95 zł na rzecz Gminy, od Gminy na rzecz Państwa Cecylii tytułem spłaty kwotę 78,11 zł.

Kwoty zasądzone przez Sąd wynikają z podziału nieruchomości przez rzeczoznawcę oraz rozliczenia należnych udziałów, w ten sposób, że:

Przedmiotowe nieruchomości nie zostały do dnia dzisiejszego wydane.

W operacie szacunkowym rzeczoznawca zawarł klauzulę o następującej treści: "uzyskane wartości nie uwzględniają obciążeń hipotecznych, obciążeń nie ujawnionych w dokumentach dotyczących nieruchomości wycenianej, podatku VAT, podatków i opłat lokalnych".

Wnioskodawca podkreślił ponadto, że przy nabyciu nieruchomości nie przysługiwało prawo do odliczenia VAT.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu tym podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług, natomiast przepis art. 7 ust. 1 ww. ustawy stanowi, iż przez dostawę towarów należy rozumieć przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Zniesienie współwłasności w sposób gdzie każdy współwłaściciel nabędzie własność w udziale większym niż posiadany dotychczas będzie dostawą towarów w stosunku do różnicy pomiędzy wartością udziału we współwłasności, a wartością nieruchomości po podziale, za którą będzie dopłata czyli obrót zgodnie z przepisem art. 29 ust. 1 ustawy o podatku VAT.

W ocenie Gminy, w przedstawionym stanie faktycznym następuje nabycie nieruchomości o większych wartościach niż udziały we współwłasności co stanowi podstawę do opodatkowania po stronie Gminy:

* u Pana A kwotę 13,156,89 zł,

* u Państwa W kwotę 12.094,95 zł.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Ad. 1.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, stosownie do przepisu art. 7 ust. 1 cyt. ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast świadczenie usług, to w myśl art. 8 ust. 1 ww. ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Towarami, w świetle art. 2 pkt 6 ustawy, są rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

W przytoczonych przepisach została zrealizowana zasada powszechności opodatkowania wyrażona w art. 1 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. serii L Nr 347 str. 1 z późn. zm.). Definicja świadczenia usług stanowi dopełnienie definicji dostawy towarów i tym samym opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają wszystkie czynności odpłatnego obrotu profesjonalnego.

Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że postanowieniem z dnia 3 marca 2009 r. Sąd Rejonowy zniósł współwłasność nieruchomości, w ten sposób, że na wyłączność przyznał poszczególne działki wydzielone z tej nieruchomości:

* Gminie,

* Panu A,

* Państwu W,

* Państwu C.

Jednocześnie Sąd w niniejszym postanowieniu przewidział wyrównanie poszczególnych udziałów w ten sposób, że zasądził od Pana A na rzecz Gminy tytułem spłaty kwotę 13.156,89 zł, od Państwa W tytułem spłaty kwotę 12.094,95 zł na rzecz Gminy, od Gminy na rzecz Państwa C tytułem spłaty kwotę 78,11 zł.

Problematyka współwłasności została uregulowana w art. 195-221 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Zgodnie z art. 195 ww. ustawy, własność tej samej rzeczy może także przysługiwać niepodzielnie kilku osobom (współwłasność). Udział we współwłasności, w aspekcie regulacji zawartych w przepisach Kodeksu cywilnego, wyraża zakres uprawnień, współwłaściciela względem rzeczy wspólnej (także w stosunku do pozostałych współwłaścicieli) i jest określony odpowiednim ułamkiem. Każdy ze współwłaścicieli stosownie do art. 198 Kodeksu cywilnego może swym udziałem swobodnie rozporządzać, bez zgody pozostałych współwłaścicieli, a wyjątki wynikać mogą jedynie z przepisów prawa. Zatem w zakresie pojęcia towarów jako, budynków, budowli i ich części jak również gruntów mieści się współwłasność jako prawo do rzeczy wspólnej.

Zgodnie z art. 210 k.c., każdy ze współwłaścicieli może żądać zniesienia współwłasności. Uprawnienie to może być wyłączone przez czynność prawną na czas nie dłuższy niż lat pięć. Jednakże w ostatnim roku przed upływem zastrzeżonego terminu dopuszczalne jest jego przedłużenie na dalsze lat pięć; przedłużenie można ponowić. Na mocy art. 211 ww. ustawy, każdy ze współwłaścicieli może żądać, ażeby zniesienie współwłasności nastąpiło przez podział rzeczy wspólnej, chyba że podział byłby sprzeczny z przepisami ustawy lub ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem rzeczy albo że pociągałby za sobą istotną zmianę rzeczy lub znaczne zmniejszenie jej wartości. Jeżeli zniesienie współwłasności następuje na mocy orzeczenia sądu - na podstawie art. 212 § 1 k.c. - wartość poszczególnych udziałów może być wyrównana przez dopłaty pieniężne. Przy podziale gruntu sąd może obciążyć poszczególne części potrzebnymi służebnościami gruntowymi.

Powyższe jednoznacznie wskazuje, że ustawodawca przyznał każdemu ze współwłaścicieli roszczenie o zniesienie współwłasności. Zaspokojenie tego żądania może nastąpić w trybie umownego zniesienia współwłasności lub na drodze orzeczenia sądowego. Żaden ze współwłaścicieli nie może zaś skutecznie sprzeciwiać się zniesieniu współwłasności. W przypadku, gdy na skutek zniesienia współwłasności poprzez podział rzeczy wspólnej powstaje równica między wartością udziału a wartością rzeczy nabytej na własność, sąd może zasądzić wyrównanie udziałów w formie dopłaty pieniężnej.

Przenosząc powyższe na grunt ustawy o podatku od towarów i usług należy stwierdzić, że jeśli w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości ma miejsce wydanie nieruchomości w zamian za świadczenie pieniężne mamy do czynienia z dostawą towarów zdefiniowaną w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT.

W sprawie będącej przedmiotem zapytania w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości poprzez jej podział współwłaściciele (Państwo W oraz Pan A) nabędą na własność rzecz o wartości większej niż dotychczas posiadany udział. Różnicę pomiędzy wysokością udziału w rzeczy, a wartością rzeczy nabytej na własność (w wyniku podziału), ma mocy postanowienia Sądu ww. współwłaściciele mają obowiązek uiszczenia na rzecz Gminy (Wnioskodawcy).

Mając na uwadze powyższą analizę przepisów należy stwierdzić, że w rozpatrywanej sprawie w odniesieniu do różnicy pomiędzy wartością udziału w rzeczy a wartością rzeczy nabytej na własność następuje dostawa towarów, która na podstawie art. 5 ust. 1 podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Ad. 2.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r., podstawą opodatkowania w podatku od towarów i usług jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. W przypadku, gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty - z uwagi na treść ust. 2 powołanego przepisu - obrotem jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku. Dotyczy to również otrzymanych zaliczek na dotacje, subwencje i na inne dopłaty o podobnym charakterze (art. 29 ust. 2). Obrót zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, a także kwot wynikających z dokonanych korekt faktur (art. 29 ust. 4).

W analizowanej sprawie kwotę należną z tytułu sprzedaży stanowi różnica pomiędzy wartością udziału w nieruchomości, a wartością nieruchomości nabytej na własność, czyli w odniesieniu do nieruchomości Państwa W kwota 12.094,95 zł, natomiast Pana A kwota 13.156,89 zł. Kwoty te, zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy, stanowią podstawę opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

W niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej przedstawionego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności zniesienia współwłasności nieruchomości. Kwestię dotyczącą stwierdzenia, czy wartości podane przez rzeczoznawcę można uznać za ceny brutto transakcji rozstrzygnięto postanowieniem z dnia 24 lipca 2009 r. nr ILPP1/443-557/09-3/KG.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.