ILPP1/443-51/09-2/BP - Moment powstania obowiązku podatkowego oraz obrotu w przypadku przeniesienia z mocy prawa własności nieruchomości.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością Emerson przedstawione we wniosku z dnia 29 grudnia 2008 r. (data wpływu do Biura KIP w Płocku: 6 stycznia 2009 r., data wpływu do Biura KIP w Lesznie: 12 stycznia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego oraz obrotu w przypadku przeniesienia z mocy prawa własności nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 6 stycznia 2009 r. został złożony wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie ustalenia momentu powstania obowiązku podatkowego oraz obrotu w przypadku przeniesienia z mocy prawa własności nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wojewoda w dniu 25 stycznia 2008 r. wydał decyzję (...) znak (...) ustalającą warunki lokalizacji dla inwestycji polegającej na rozbudowie drogi krajowej Nr (...) oraz zatwierdzającą na potrzeby inwestycji podział nieruchomości wzdłuż linii rozgraniczających teren inwestycji. Decyzja została wydana na podstawie ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.) na wniosek Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad. Decyzja otrzymała rygor natychmiastowej wykonalności i stanowi podstawę do dokonania wpisów w księgach wieczystych i w katastrze nieruchomości.

Decyzja zawiera następujące stwierdzenie: "Nieruchomości lub ich części, wydzielone liniami rozgraniczającymi teren inwestycyjny, których właścicielem nie jest Skarb Państwa - z mocy prawa - stają się własnością Skarbu Państwa z dniem, w którym niniejsza decyzja stanie się ostateczna, za odszkodowaniem ustalonym w odrębnych decyzjach". Decyzja określa termin wydania nieruchomości na dzień 30 września 2008 r., natomiast nie określa podmiotu reprezentującego Skarb Państwa, na rzecz którego wydanie nieruchomości powinno nastąpić oraz wysokości odszkodowania i podmiotu zobowiązanego do wypłaty odszkodowania.

Część nieruchomości stanowiących własność Wnioskodawcy została objęta niniejszą decyzją i z mocy prawa stała się własnością Skarbu Państwa.

Decyzja Wojewody oraz decyzja Ministra Infrastruktury utrzymująca w mocy decyzję Wojewody "doręczone" zostały stronom w drodze obwieszczenia na tablicy ogłoszeń w urzędach gmin i miast, na terenie których położone były grunty objęte decyzją lokalizacyjną. Treść decyzji dostępna jest w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie Urzędu Wojewódzkiego. Do dnia dzisiejszego nie została wydana decyzja ustalająca odszkodowanie. Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy i co stanowi obrót w przypadku przeniesienia z mocy prawa własności towarów (gruntów) i wydania nieruchomości na podstawie decyzji lokalizacyjnej w sytuacji, gdy przeniesienie nastąpiło na rzecz Skarbu Państwa, a w decyzji nie wskazano podmiotu reprezentującego Skarb Państwa i nie określono odszkodowania...

Zdaniem Wnioskodawcy, aby czynność, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) była uznana za dostawę towarów muszą być spełnione dwa warunki: przeniesienie powinno nastąpić z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

W przypadku, gdy decyzja przenosząca z mocy prawa własność towaru (gruntu) nie określa wysokości ani rodzaju odszkodowania - jest to czynność, o której mowa w art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług. Wnioskodawca uważa, że jeżeli przy nabyciu towarów (gruntów) podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, to na dzień wydania tych towarów (gruntów) jest to czynność, o której mowa w art. 7 ust. 2 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług.

Wówczas obrót stanowi cena nabycia, zgodnie z art. 29 ust. 10 ustawy o podatku od towarów i usług, a czynność powinna zostać potwierdzona fakturą wewnętrzną.

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru, a ponieważ wydanie potwierdzone powinno być fakturą, z chwilą wystawienia faktury nie później niż w 7 dniu od wydania towaru.

Natomiast jeżeli przy nabyciu gruntów podatnikowi nie przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, to na dzień wydania nieruchomości jest to czynność, która nie rodzi skutków w podatku od towarów i usług.

W ocenie Wnioskodawcy samo stwierdzenie, że nieruchomości stają się własnością Skarbu Państwa za odszkodowaniem ustalonym w odrębnych decyzjach potwierdza fakt, że samo przeniesienie prawa własności i wydanie gruntu na podstawie takiej decyzji nie spełnia warunków określonych w art. 7 ust. 1 pkt 1, ponieważ nie określa odszkodowania.

Ponadto decyzja nie wskazuje, kto w imieniu Skarbu Państwa nabywa grunt. W ocenie Wnioskodawcy nie można zatem wystawić faktury VAT zawierającej elementy określone w § 9 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 z późn. zm.).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Według art. 2 pkt 6 ustawy, towarami są rzeczy ruchome jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Przez dostawę towarów - stosownie do art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy - rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

W myśl art. 12 ust. 4b ustawy z dnia 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2008 r. Nr 193, poz. 1194 z późn. zm.), decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje się w terminie 30 dni od dnia, w którym decyzja o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej stała się ostateczna.

Ze stanu faktycznego przedstawionego we wniosku wynika, że ma miejsce odpłatna dostawa towaru. W zamian za dostawę towaru zostanie ustalone odszkodowanie tym samym dostawa staje się faktycznie odpłatna. Odszkodowanie jeszcze nie zostało ustalone.

Z okoliczności sprawy nie wynika, aby przedmiotem dostawy był grunt zabudowany budynkiem, a zatem obowiązek podatkowy z tytułu odpłatnej dostawy towaru powstaje według zasad określonych w art. 19 ust. 1 i ust. 4 ustawy.

Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Jednocześnie w ust. 4 powołanego przepisu zaznaczono, że w przypadku, gdy dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Wnioskodawca jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, a zatem wydanie nieruchomości za odszkodowaniem powinien udokumentować fakturą VAT. Na podstawie art. 19 ust. 4 ustawy, obowiązek podatkowy z tytułu wspomnianej dostawy powstał z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu licząc od dnia wydania nieruchomości.

W przedmiotowym przypadku decydujące znaczenie ma zatem data wystawienia faktury. Jeżeli została ona wystawiona w terminie obowiązek podatkowy powstaje w dniu wystawienia faktury. W sytuacji natomiast, gdy faktura nie została wystawiona w terminie, obowiązek podatkowy powstaje w 7. dniu od dnia wydania towaru.

Data wypłaty odszkodowania miałaby znaczenie dla ustalenia obowiązku podatkowego tylko wówczas, gdyby przed wydaniem nieruchomości Wnioskodawca otrzymał zaliczki. W takim przypadku bowiem - zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy - obowiązek podatkowy powstałby z chwilą ich otrzymania. Zawarty we wniosku opis stanu faktycznego na to jednak nie wskazuje.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i ust. 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczonych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. A zatem skoro odszkodowanie jest jedynym wynagrodzeniem z tytułu przeniesienia własności nieruchomości Wnioskodawcy na rzecz Skarbu Państwa, to stosownie do art. 29 ust. 1 ustawy, stanowi kwotę należną zawierającą podatek od towarów i usług.

Reasumując, przeniesienie z mocy prawa własności nieruchomości przeznaczonej na rozbudowę drogi krajowej w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Momentem, w którym odszkodowanie należało wykazać w deklaracji VAT-7 jest miesiąc wystawienia faktury (jeżeli została ona wystawiona w terminie) lub też miesiąc, w którym przypada 7 dzień od dnia wydania nieruchomości (jeżeli faktury w tym terminie nie wystawiono). Ponadto, stosownie do art. 29 ust. 1 ustawy, odszkodowanie jako jedyne wynagrodzenie z tytułu przeniesienia własności nieruchomości stanowi kwotę należną, zawierającą podatek od towarów i usług.

W sprawie będącej przedmiotem wniosku należy podkreślić, że analiza treści decyzji Wojewody z dnia 25 stycznia 2008 r. (...), znak (...) ustalającej warunki lokalizacji dla inwestycji polegającej na rozbudowie drogi krajowej Nr (...) oraz zatwierdzającej na potrzeby ww. inwestycji podział nieruchomości wzdłuż linii rozgraniczających teren inwestycyjny nie mieści się w ramach określonych w art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa, zgodnie z którym minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego wydaje, w jego indywidualnej sprawie pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną).

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy). Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.