ILPP1/443-488/07-2/MT - Opodatkowanie nieodpłatnej pomocy prawnej.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki przedstawione we wniosku z dnia 7 grudnia 2007 r. (data wpływu 7 grudnia 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nieodpłatnej pomocy prawnej - jest prawidłowe.

W dniu 7 grudnia 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania nieodpłatnej pomocy prawnej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Adwokat ze Spółki, będącej podatnikiem podatku VAT jest obrońcą dwóch żołnierzy, podejrzanych w prowadzonej przez Naczelną Pr.raturę Wojskową sprawie dotyczącej naruszenia prawa międzynarodowego - protokołu do Konwencji Haskiej - Regulaminu praw i zwyczajów wojny lądowej i protokołu dodatkowego do Konwencji Genewskiej z dnia 12 sierpnia 1949 r. o ochronie ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych, poprzez ostrzelanie w ramach pełnienia misji stabilizacyjnej międzynarodowych sił.

Podejrzani żołnierze polskiego kontyngentu sił po powrocie do kraju z misji wojskowej zostali aresztowani i postawione zostały im poważne zarzuty, w tym popełnienia tzw. zbrodni wojennej. Jednocześnie żołnierze ci zostali pozostawieni bez pomocy prawnej zarówno ze strony Rządu Rzeczypospolitej Polskiej, jak i sił zbrojnych.

W tej sytuacji adwokat podjął się obrony w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym przez Naczelną Pr.raturę Wojskową obu podejrzanych ad honorem - społecznie bez jakiegokolwiek wynagrodzenia.

Postawa ww. adwokata i obrona obu podejrzanych w sytuacji, gdy żołnierze ci byli pozbawieni obrońców wynika wprost z ustawowych zadań Adwokatury, określonych w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. - Prawo o adwokaturze (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 123, poz. 1058 z późn. zm.), to jest udzielania pomocy prawnej i współdziałania w ochronie praw i wolności obywatelskich.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy obrona w przedmiotowej sprawie bez wynagrodzenia (ad honorem, pro bono) podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a jeżeli tak to w jakiej wysokości?

Zdaniem Wnioskodawcy, obrona podejrzanych o popełnienie zbrodni wojennej bez wynagrodzenia nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, gdyż nie można jej traktować jako odpłatne świadczenie usług w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Powyższe stanowisko uzasadnia także szczególny charakter obrony przez adwokata w procesie karnym, która stanowi element zagwarantowanego przez Konstytucję RP prawa do obrony. Także z ustawy Prawo o adwokaturze wynika szczególny charakter wykonania zawodu adwokata, jako zawodu zaufania publicznego i umiejscowienie adwokatury i adwokatów, jako jednego z elementów systemu ochrony prawnej Rzeczypospolitej Polskiej. Obrona ad honorem podejrzanego w procesie karnym nie może być zatem traktowana na gruncie ustawy o VAT jak świadczenie innych usług, których obowiązek świadczenia nie wynika z ustawy i Konstytucji RP.

Nie ma także jakichkolwiek przesłanek, aby uznać, że obrona bez wynagrodzenia podejrzanych podlega opodatkowaniu na podstawie art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, gdyż nie można przyporządkować kwoty obniżenia podatnikowi podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z obroną podejrzanych. Szczególnie znamiennym jest fakt, że w przypadku obrony przez adwokata w postępowaniu karnym nie występuje nabycie żadnych towarów i usług związanych z tą obroną. Nie ma zatem mowy o obniżeniu podatku należnego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z przepisem art. 8 ust. 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), nieodpłatne świadczenie usług nie będące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części, traktuje się jak odpłatne świadczenie usług.

W nawiązaniu do ww. przepisu, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają zatem, co do zasady tylko te nieodpłatnie świadczone usługi, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego zawartego w zakupach. Przy czym, aby ww. czynności podlegały opodatkowaniu, nie powinny stanowić usług związanych z prowadzeniem przedsiębiorstwa.

Jeżeli zatem podatnik w przedmiotowej sprawie nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego od zakupów związanych z nieodpłatnym świadczeniem usług, to czynności te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.