ILPP1/443-486/10-4/AK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki, przedstawione we wniosku z dnia 27 kwietnia 2010 r. (data wpływu 30 kwietnia 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 30 lipca 2010 r. (data wpływu 4 sierpnia 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie korekty podatku należnego w związku z nieuregulowanymi wierzytelnościami - jest nieprawidłowe.

W dniu 30 kwietnia 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie korekty podatku należnego w związku z nieuregulowanymi wierzytelnościami. Przedmiotowy wniosek uzupełniono w dniu 4 sierpnia 2010 r. o doprecyzowanie przedstawionego zdarzenia przyszłego oraz o pełnomocnictwo.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca sprzedając towary często stosuje odroczony termin płatności. Jest to forma korzystna dla kupującego, ale dla Spółki jako dostawcy niesie ryzyko utraty należności z powodu upadłości lub nierzetelności kupującego. W celu ograniczenia strat z tym związanych firma sama w miarę możliwości ocenia sytuację finansową kontrahentów lub korzysta z wywiadowni gospodarczych na temat kondycji finansowej odbiorców. Zbyt restrykcyjna polityka sprzedaży powoduje wśród kupujących nieufność, jak również często wiąże się z dodatkowymi kosztami, a nie gwarantuje 100% wypłacalności klienta. W celu zmniejszenia ryzyka Spółka ubezpiecza należności w wyspecjalizowanej firmie ubezpieczeniowej. Ubezpieczeniu podlegają należności do wysokości limitu określonego dla kontrahenta. Za relatywnie niską składkę firma unika przeterminowanych należności i otrzymuje pomoc w ocenie ryzyka kredytowego i przede wszystkim ma zapewnione pokrycie strat. Odszkodowanie wypłacane jest przy przewlekłej zwłoce dłużnika w spłacie należności, gdy zostanie ogłoszona upadłość lub egzekucja należności jest bezskuteczna.

W złożonym w dniu 4 sierpnia 2010 r. uzupełnieniu do wniosku Spółka oświadczyła, iż:

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w świetle opisanego zdarzenia, tj. ubezpieczenia i otrzymania odszkodowania za przeterminowane należności Spółka może rozliczyć podatek VAT w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności zgodnie z art. 89a ustawy o podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, podatek VAT jako podatek pośredni ma w swoim założeniu w jak najmniejszym stopniu oddziaływać na cenę towaru poprzez jego "przerzucalność" na kolejne fazy obrotu. Spółka sprzedając towar handlowy z chwilą wydania towaru opodatkowuje obrót zgodnie z art. 19 ustawy, tym samym odprowadza do urzędu skarbowego obliczony od ceny netto towaru podatek VAT, którego wartość nominalną otrzymuje od kupującego.

W omawianym przypadku przy niezapłaceniu przez kupującego za dostarczony towar, a jednoczesnym odprowadzeniu podatku należnego do urzędu skarbowego firma może skorzystać z rozliczenia podatku w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności zgodnie z art. 89a ustawy o podatku od towarów i usług.

Ubezpieczenie należności pozwała Spółce jedynie na obniżenie kosztów związanych z obsługą prawną i windykacyjną, zmniejsza także szkody polegające na nieotrzymaniu zapłaty za sprzedane towary, co może w znacznym stopniu ograniczać tempo wzrostu przedsiębiorstwa. Wypłata odszkodowania nie jest tożsama z zapłatą należności przez klienta, gdyż należność nie została uregulowana przez kontrahenta zgodnie z terminem płatności określonym w umowie lub na fakturze VAT. Jednocześnie nie upoważnia ona do obniżenia podatku należnego o naliczony u kupującego, gdyż nie poniósł on takiego wydatku.

W związku z powyższym, Wnioskodawca stoi na stanowisku, iż pomimo otrzymania odszkodowania od ubezpieczyciela pokrywającego część wysokości nieściągalnych należności można rozliczyć podatek w odniesieniu do nieściągalnych wierzytelności z zachowaniem warunków zawartych w art. 89a ustawy o podatku od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 89a ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, podatnik może skorygować podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona, z zastrzeżeniem ust. 2-5. Korekta podatku dotyczy również kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności odpisanej jako nieściągalna lub której nieściągalność została uprawdopodobniona.

Nieściągalność wierzytelności uważa się za uprawdopodobnioną w przypadku, gdy wierzytelność nie została uregulowana w ciągu 180 dni od upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze (art. 89a ust. 1a ustawy).

W myśl art. 89a ust. 2 ustawy, przepis ust. 1 stosuje się w przypadku, gdy spełnione są następujące warunki:

Stosownie do art. 89a ust. 4 ustawy, w przypadku gdy po dokonaniu korekty określonej w ust. 1 należność została uregulowana w jakiejkolwiek formie, podatnik, o którym mowa w ust. 1, obowiązany jest zwiększyć podatek należny w rozliczeniu za okres, w którym należność została uregulowana. W przypadku częściowego uregulowania należności podatek należny zwiększa się w odniesieniu do tej części.

Podatnik obowiązany jest wraz z deklaracją podatkową, w której dokonuje korekty podatku należnego określonej w ust. 1, zawiadomić o korekcie, o której mowa w ust. 1, właściwy dla podatnika urząd skarbowy wraz z podaniem kwot korekty podatku należnego (art. 89a ust. 5 ustawy).

Podatnik w ciągu 7 dni od dnia dokonania korekty podatku należnego wymienionej w ust. 1 obowiązany jest również zawiadomić dłużnika o tej czynności. Kopia zawiadomienia jest przesyłana do właściwego dla podatnika urzędu skarbowego (art. 89a ust. 6 ustawy).

Powołane wyżej przepisy dopuszczają zatem możliwość dokonania przez podatnika korekty podatku należnego, który powstał w związku z dostawą towarów lub świadczeniem usług na terytorium kraju, w sytuacji gdy nabywca towaru bądź usługi, nie dokonał zapłaty na rzecz dostawcy. Zauważyć należy także, iż podstawowym warunkiem umożliwiającym korektę jest dokonanie transakcji na rzecz podatnika, który w momencie jej dokonywania był podatnikiem w rozumieniu art. 15 ustawy, a więc podatnikiem prowadzącym samodzielnie działalność gospodarczą, zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny. Ponadto, wierzyciel musi zawiadomić dłużnika o zamiarze skorygowania podatku należnego ze względu na wystąpienie okoliczności, o których mowa w art. 89a ust. 1. Jeżeli dłużnik w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia ureguluje należności, korekty nie dokonuje się. Jeśli natomiast dłużnik w powyższym terminie ureguluje tylko część należności korekty nie dokonuje się w odniesieniu do tej części.

Wobec powyższego, tylko łączne spełnienie wszystkich warunków wymienionych w art. 89a ust. 2 ustawy, daje prawo do skorygowania podatku należnego.

W myśl art. 89b ust. 1 ustawy, w przypadku otrzymania zawiadomienia, o którym mowa w art. 89a ust. 2 pkt 6, i nieuregulowania należności w terminie 14 dni od dnia otrzymania tego zawiadomienia, podatnik (dłużnik) jest obowiązany do odpowiedniego pomniejszenia podatku naliczonego podlegającego odliczeniu lub w przypadku jego braku, do odpowiedniego powiększenia kwoty podatku należnego, o kwotę podatku wynikającą z nieuregulowanych faktur, poprzez korektę deklaracji za okres, w którym dokonał odliczenia.

Natomiast zgodnie z postanowieniami art. 89b ust. 5 ustawy, do zawiadomienia, o którym mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy Ordynacji podatkowej o doręczeniach.

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca sprzedając towary często stosuje odroczony termin płatności. W celu ograniczenia strat Spółka sama w miarę możliwości ocenia sytuację finansową kontrahentów lub korzysta z wywiadowni gospodarczych na temat kondycji finansowej odbiorców. W celu zmniejszenia ryzyka Zainteresowany ubezpiecza należności w wyspecjalizowanej firmie ubezpieczeniowej. Ubezpieczeniu podlegają należności do wysokości limitu określonego dla kontrahenta. Za relatywnie niską składkę firma unika przeterminowanych należności i otrzymuje pomoc w ocenie ryzyka kredytowego i przede wszystkim ma zapewnione pokrycie strat. Odszkodowanie wypłacane jest przy przewlekłej zwłoce dłużnika w spłacie należności, gdy zostanie ogłoszona upadłość lub egzekucja należności jest bezskuteczna. Ubezpieczenie pokrywa 90% kwoty wierzytelności. Zgodnie z umową ubezpieczeniową roszczenie Wnioskodawcy przeszło na ubezpieczyciela. Ponadto, zostały spełnione warunki wynikające z art. 89a ustawy.

Zgodnie z art. 509 § 1 i § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), wierzyciel może bez zgody dłużnika przenieść wierzytelność na osobę trzecią (przelew), chyba że sprzeciwiałoby się to ustawie, zastrzeżeniu umownemu albo właściwości zobowiązania. Wraz z wierzytelnością przechodzą na nabywcę wszelkie związane z nią prawa, w szczególności roszczenie o zaległe odsetki.

Jednocześnie należy zauważyć, że skuteczne jest również zbycie wierzytelności, nieoznaczonej dokładnie w umowie przelewu, jeżeli można ją określić na podstawie treści stosunku zobowiązaniowego, z którego ta wierzytelność wynika. Z kolei do zbycia wierzytelności warunkowych i terminowych oraz wierzytelności przyszłych (tekst jedn. wierzytelności, które co prawda jeszcze nie istnieją, ale istnieje już stosunek zobowiązaniowy, w ramach którego powstaną one w przyszłości), można stosować przepisy Kodeksu cywilnego o przelewie w drodze analogii.

Należy zaznaczyć, że przepis art. 89a ust. 4 ustawy nie wprowadza wymogu, aby należność została uregulowana tylko i wyłącznie przez dłużnika i w określonej formie. Tym samym, uregulowanie należności lub części należności przez podmiot trzeci (np. ubezpieczyciela) spowoduje brak prawa do zastosowania art. 89a ust. 1, czyli skorygowania podatku należnego albo powstanie obowiązku rozliczenia podatku należnego w rozliczeniu za okres, w którym należność lub jej część zostanie uregulowana albo brak prawa do zastosowania art. 89a ust. 1 ustawy, czyli skorygowania podatku należnego.

Mając na uwadze okoliczności przedstawione we wniosku oraz przytoczone przepisy prawa, należy stwierdzić, że w analizowanej sprawie w wyniku zawarcia umowy ubezpieczenia, Wnioskodawca zbył wierzytelność na rzecz firmy ubezpieczeniowej, która pokryła 90% kwoty wierzytelności. W związku z powyższym w przedmiotowej sprawie nie zostanie spełniony, wymieniony w art. 89a ust. 2 pkt 4 warunek, uprawniający do dokonania korekty podatku należnego na podstawie art. 89a ustawy od całej wierzytelności.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.