ILPP1/443-424/09-4/KG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana przedstawione we wniosku z dnia 2 kwietnia 2009 r. (data wpływu 6 kwietnia 2009 r.) uzupełnionym pismem z dnia 2 czerwca 2009 r. (data wpływu 5 czerwca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za okres wypowiedzenia - jest nieprawidłowe.

W dniu 6 kwietnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 2 czerwca 2009 r. o informacje dotyczące przedstawionego stanu faktycznego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca - adwokat prowadzący Kancelarię Adwokacką w dniu 3 września 2007 r. zawarł ze Spółką z o.o. (dalej Spółka) umowę zlecenia na wykonywanie obsługi prawnej. Strony umówiły się, iż miesięczne ryczałtowe wynagrodzenie za świadczenie obsługi prawnej wynosić będzie X zł netto powiększone o podatek VAT wg stawki 22%, tj. Y zł brutto.

W § 6 umowy, dotyczącym okresu jej obowiązywania ustalono, że umowa jest zawarta na czas nieokreślony z tym, że każdej ze stron przysługuje prawo do jej rozwiązania z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upływa w ostatnim dniu miesiąca.

Spółka, po zmianie osobowej Zarządu, powołując się na przepis art. 746 § 1 k.c. rozwiązała z dniem 2 kwietnia 2008 r. (pismo z dnia 2 kwietnia 2008 r. doręczono w tym samym dniu) umowę zlecenia. W uzasadnieniu podniesiono, iż rozwiązanie umowy następuje z ważnego powodu, którym jest brak możliwości dalszej współpracy z uwagi na brak zaufania. Ponadto sporządzone opinie prawne i parafowane dokumenty oraz sposób kontaktu ze Spółką budziły zasadnicze wątpliwości.

Wnioskodawca nie zgodził się ze stanowiskiem Spółki gdyż uznał, iż ma ono podłoże nie merytoryczne lecz wyłącznie osobiste. Nowy Zarząd powoływał się na fakt, iż Wnioskodawca prowadził w imieniu i na zlecenie swojego klienta - Spółki sprawę przed Sądem Rejonowym z powództwa pani A, nowej Prezes Zarządu, i dlatego utracił zaufanie swojego klienta (nowej Prezes Zarządu A). Podnoszone były ponadto zarzuty jakoby sporządzone przez Zainteresowanego opinie prawne i parafowane dokumenty oraz sposób kontaktu ze Spółką budziły zasadnicze wątpliwości.

Od dnia doręczenia rozwiązania umowy, tj. od 2 kwietnia 2008 r. do 31 lipca 2008 r. Zainteresowany nie świadczył żadnych usług na rzecz Spółki.

W dniu 7 lipca 2008 r. Wnioskodawca złożył w Sądzie Rejonowym pozew o zapłatę kwoty w wysokości C zł. Jest to suma czteromiesięcznego wynagrodzenia za miesiące kwiecień, maj, czerwiec i lipiec 2008 r. (Y x 4) oraz wynagrodzenia w wysokości D zł za prowadzenie spraw sądowych. W pozwie Zainteresowany domagał się zasądzenia kwoty tytułem nie wynagrodzenia, gdyż nie świadczył usług, lecz tytułem odszkodowania wskazując na podstawę prawną wynikającą z przepisów - art. 746 § 1 k.c., art. 471 k.c. i art. 493 § 1 k.c.

Sąd Rejonowy w (...) w wyroku z dnia 18 grudnia 2008 r. (sygn. akt V GC 417/08) zasądził kwotę 24.644,00 zł z ustawowymi odsetkami od kwoty 5.246,00 zł od dnia 8 maja 2008 r., od kwoty 5.246,00 zł od dnia 8 czerwca 2008 r., od kwoty 5.246,00 zł od dnia 8 lipca 2008 r., od kwoty 5.246,00 zł od dnia 8 sierpnia 2008 r., od kwoty 3.600,00 zł od dnia 1 czerwca 2008 r., od kwoty 60,00 zł od dnia 24 kwietnia 2008 r. Sąd Rejonowy przyjął jednak, iż za okres nie świadczenia usług od kwietnia do lipca przysługiwało nie odszkodowanie lecz wynagrodzenie.

Na skutek apelacji Spółki Sąd Okręgowy wyrokiem z dnia zmienił wyrok Sądu Rejonowego w ten sposób, iż zasądził kwotę E zł z ustawowymi odsetkami od kwoty Y zł od dnia 8 maja 2008 r., od kwoty Y zł od dnia 8 czerwca 2008 r., od kwoty Y zł od dnia 8 lipca 2008 r., od kwoty Y zł od dnia 8 sierpnia 2008 r.

W piśmie z dnia 2 czerwca 2009 r. stanowiącym uzupełnienie do wniosku, Zainteresowany wskazał, że kwota E zł została zasądzona na rzecz Wnioskodawcy tytułem wynagrodzenia. W dniu 4 marca 2009 r. Wnioskodawca otrzymał na rachunek bankowy wskazaną wyżej kwotę.

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2005 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, zwanym dalej "podatkiem", podlega odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług rozumie się, zgodnie z art. 8 ust. 1 powołanej ustawy o podatku od towarów i usług, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Świadczenie usług może mieć po stronie świadczącego charakter aktywnego zachowania się lub zachowania biernego, byleby zachowanie to było zgodne z treścią łączącego strony stosunki prawnego lub miało oparcie w przepisach prawa.

W omawianym przypadku nie można mówić o świadczeniu usług prawnych w znaczeniu aktywnym - działanie i w znaczeniu pasywnym - zaniechanie, gdyż usługi te w ogóle nie były wykonywane z przyczyn leżących po stronie Sp. z o.o. Spółka stała na stanowisku, iż umowa rozwiązała się z dniem 2 kwietnia 2008 r. i nie chciała, aby Wnioskodawca po tym dniu świadczył na jej rzecz jakiekolwiek usługi prawne.

Według Zainteresowanego obecny stan prawny pozwala przyjąć iż kwota E zł ma charakter odszkodowania w postaci utraconych korzyści, która nie podlega podatkowi od towarów i usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają:

Przez dostawę towarów, na podstawie art. 7 ust. 1 ww. ustawy, należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

W myśl postanowień art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z cytowanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Podatnikami - stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług - są osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, bez względu na cel lub rezultat tej działalności. Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wtedy, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych (art. 15 ust. 2 cyt. ustawy).

Jak stanowi art. 746 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), dający zlecenie może je wypowiedzieć w każdym czasie. Powinien jednak zwrócić przyjmującemu zlecenie wydatki, które ten poczynił w celu należytego wykonania zlecenia; w razie odpłatnego zlecenia obowiązany jest uiścić przyjmującemu zlecenie część wynagrodzenia odpowiadającą jego dotychczasowym czynnościom, a jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu, powinien także naprawić szkodę.

Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca zawarł ze Spółką umowę zlecenia na wykonywanie obsługi prawnej. Strony umówiły się co do kwoty miesięcznego ryczałtowego wynagrodzenia za świadczenie obsługi prawnej. Ponadto w § 6 umowy, dotyczącym okresu obowiązywania umowy ustalono, że jest ona zawarta na czas nieokreślony z tym, że każdej ze stron przysługuje prawo do jej rozwiązania z zachowaniem trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, który upływa w ostatnim dniu miesiąca.

Spółka, po zmianie osobowej Zarządu, powołując się na przepis art. 746 § 1 k.c. rozwiązała z dniem 2 kwietnia 2008 r. umowę z Wnioskodawcą z ważnego powodu, którym był brak możliwości dalszej współpracy z uwagi na brak zaufania. Wnioskodawca nie zgodził się ze stanowiskiem Spółki gdyż uznał, iż ma ono podłoże nie merytoryczne lecz wyłącznie osobiste. Zainteresowany podkreślił, że od dnia doręczenia rozwiązania umowy, tj. od 2 kwietnia 2008 r. do 31 lipca 2008 r. nie świadczył żadnych usług na rzecz Spółki.

Wnioskodawca złożył w Sądzie Rejonowym pozew o zapłatę odszkodowania stanowiącego sumę czteromiesięcznego wynagrodzenia za miesiące kwiecień, maj, czerwiec i lipiec 2008 r. oraz wynagrodzenia za prowadzenie spraw sądowych.

Sąd Rejonowy w wyroku z dnia 18 grudnia 2008 r. uznał, że za okres nie świadczenia usług od kwietnia do lipca przysługiwało Wnioskodawcy nie odszkodowanie, lecz wynagrodzenie i zasądził na jego rzecz kwotę zł z ustawowymi odsetkami. Na skutek apelacji Spółki, Sąd Okręgowy w (...) wyrokiem z dnia 24 lutego 2009 r. zmienił wyrok Sądu Rejonowego co do kwoty należnej, ale podtrzymał twierdzenie dotyczące charakteru świadczenia przyjmując je za wynagrodzenie.

Z opisu stanu faktycznego jednoznacznie wynika, że w okresie od kwietnia 2008 r. do lipca 2008 r. pomiędzy Wnioskodawcą a Spółką istniał stosunek prawny, który determinowała umowa zlecenia zawarta między Zainteresowanym a ww. Spółką. Zainteresowany otrzymał za ww. okres, tj. okres wypowiedzenia wynagrodzenie.

Przenosząc powyższe na grunt przepisów ustawy o podatku od towarów i usług należy stwierdzić, że pomimo faktycznego niewykonywania czynności na rzecz Spółki, w sytuacji Wnioskodawcy nastąpiło świadczenie usług, o którym mowa w cyt. wyżej art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług. Za usługę w rozumieniu ww. przepisu uznać bowiem należy zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy usługą, a wynagrodzeniem otrzymanym z tego tytułu.

W tym stanie rzeczy należy stwierdzić, że wynagrodzenie za okres wypowiedzenia jest w istocie odpłatnością za świadczenie usług i na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. Wniosek w zakresie interpretacji prawa podatkowego dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych został rozstrzygnięty interpretacją indywidualną z dnia 26 czerwca 2009 r. nr ILPB1/415-449/09-4/AA.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.