ILPP1/443-376/11/13-S/AW - Możliwość opodatkowania podatkiem od towarów i usług dotacji i darowizn otrzymanych przez związek stowarzyszeń na realizację zadań statutowych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów - uwzględniając wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 12 marca 2012 r., sygn. akt I SA/Wr 1507/11 oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 920/12 - stwierdza, że stanowisko, przedstawione we wniosku z dnia 24 lutego 2011 r. (data wpływu do: Izby Skarbowej w Poznaniu 1 marca 2011 r., Biura KIP w Lesznie 3 marca 2011 r.), uzupełnionym pismami z dnia: 17 maja 2011 r. (data wpływu 23 maja 2011 r.) oraz 8 czerwca 2011 r. (data wpływu 13 czerwca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem otrzymanych dotacji i darowizn na realizację zadań statutowych - jest prawidłowe.

W dniu 1 marca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem otrzymanych dotacji i darowizn na realizację zadań statutowych. Wniosek uzupełniono pismami z dnia: 17 maja 2011 r. o doprecyzowanie opisanego stanu faktycznego oraz 8 czerwca 2011 r. o pełnomocnictwo i uszczegółowienie zaistniałego stanu.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

"A" - związek stowarzyszeń, organizacja pożytku publicznego od roku 2004 realizuje działania w zakresie:

Na powyższe zadania Sejmik otrzymuje dotacje ze środków publicznych, między innymi od Gminy, Sejmiku Wojewódzkiego, PFRON oraz darowizny od podmiotów prywatnych. Zadania te Wnioskodawca wykonywał i wykonuje nieodpłatnie na rzecz osób fizycznych niebędących członkami Sejmiku. Sejmik od środków uzyskanych na realizację działań wyżej opisanych, nie odprowadzał nigdy podatku VAT, będąc jako organizacja pożytku publicznego, wykonująca zadania nieodpłatnie, zwolniona od tego podatku przedmiotowo na podstawie przepisów obowiązujących do dnia 31 grudnia 2010 r.

W uzupełnieniu z dnia 17 maja 2011 r. Wnioskodawca wskazał, że:

1. dotacje na wykonanie przez Sejmik zadań publicznych, przyznawane są na podstawie art. 11 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536). Środki przyznane w formie dotacji, na wykonanie przez Sejmik usług (zadań publicznych w sferze określonej w art. 4 ust. 1 pkt 7 ustawy), są zapłatą za ich wykonanie na rzecz osób fizycznych niebędących członkami Sejmiku. Wybór ofert składanych przez Sejmik dokonywany jest na podstawie art. 11 ust. 4 tej ustawy i następuje w sposób zapewniający wysoką jakość wykonania zadań.

Darowizny od podmiotów prywatnych są przeznaczone na pokrycie bieżących kosztów funkcjonowania Sejmiku,

1. dotacje i darowizny opisane we wniosku mają charakter pieniężny,

2. Sejmikowi nie przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od towarów i usług w związku ze świadczonymi usługami.

W uzupełnieniu z dnia 8 czerwca 2011 r. Zainteresowany informuje, że:

1. Sejmik otrzymuje zapłatę za wszystkie działania wymienione we wniosku, oprócz dwóch ostatnich (pkt 7 i pkt 8 wniosku),

2. do konkretnych beneficjentów, skierowane są usługi wymienione w pkt 1-4 i pkt 6,

3. Sejmik nie jest podmiotem objętym systemem oświaty zgodnie z ustawą z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn.: Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.),

4. Sejmik nie posiada zaświadczenia o wpisie do ewidencji szkół i placówek niepublicznych,

5. Sejmik nie świadczy usług w zakresie kształcenia i wychowania,

6. efektem prowadzonych przez Sejmik szkoleń, nie jest kształcenie zawodowe lub przekwalifikowanie zawodowe,

7. Sejmik nie świadczy usług pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej i usług określonych w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie,

8. symbol PKWiU dla świadczonego poradnictwa prawnego - 69.10.1, a dla psychologicznego - 85.14.13-00.20.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z działaniami opisanymi wyżej, prowadzonymi przez Sejmik, jest on zobowiązany do odprowadzania podatku VAT od otrzymanych dotacji ze środków publicznych i darowizn od osób fizycznych i prawnych na realizację zadań statutowych wyżej opisanych, które wykonuje nieodpłatnie na rzecz beneficjentów, którzy nie są członkami Sejmiku.

Zdaniem Wnioskodawcy, bezpośrednia implementacja art. 132 ust. 1 lit. I Dyrektywy 2006/112/WE do art. 43 ust. 1 pkt 31 ustawy o VAT, wprowadzona ustawą o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług z dnia 29 października 2010 r. (Dz. U. Nr 226, poz. 1476) nie zmienia jego statusu prawnego, czyli podmiotu, który w zakresie nieodpłatnego wykonywania opisanych wyżej zadań na rzecz osób niebędących członkami Sejmiku, na które otrzymuje środki publiczne i niepubliczne, nie jest zobowiązany do odprowadzania podatku VAT. Według Sejmiku zwolnienie przedmiotowe dotyczy także udzielanych bezpłatnie porad prawnych, także wobec brzmienia art. 113 ust. 13 pkt 2 ustawy.

W dniu 20 czerwca 2011 r. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu wydał interpretację indywidualną nr ILPP1/443-376/11-6/AW, w której stwierdził, że stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku z dnia 24 lutego 2011 r. (data wpływu 1 marca 2011 r.) jest nieprawidłowe.

Wezwanie do usunięcia naruszenia wniesiono w dniu 11 lipca 2011 r., zaś odpowiedzi na ww. wezwanie udzielono pismem z dnia 4 sierpnia 2011 r., nr ILPP1/443/W-68/11-2/HMW (skutecznie doręczonym w dniu 9 sierpnia 2011 r.).

W dniu 5 września 2011 r. wpłynęła skarga na ww. interpretację, w której wniesiono o uchylenie zaskarżonej interpretacji indywidualnej z dnia 20 czerwca 2011 r.

Wyrokiem z dnia 12 marca 2012 r., sygn. akt I SA/Wr 1507/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uchylił zaskarżoną interpretację z dnia 20 czerwca 2011 r., nr ILPP1/443-376/11-6/AW.

Pismem z dnia 16 maja 2012 r., nr ILRP-007-122/12-2/JK Minister Finansów działający przez upoważnionego Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu, złożył skargę kasacyjną od wyżej powołanego wyroku WSA.

Wyrokiem z dnia 6 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 920/12 Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną.

W świetle obowiązującego stanu prawnego - biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 12 marca 2012 r., sygn. akt I SA/Wr 1507/11 oraz w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 6 czerwca 2013 r., sygn. akt I FSK 920/12 - stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie do treści art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast świadczenie usług, to w świetle art. 8 ust. 1 ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Nie każda czynność stanowiąca dostawę w rozumieniu art. 7 ustawy podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

W świetle postanowień art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza - ust. 2 powołanego artykułu - obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Określony w cytowanej ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem "podatnik" tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

Analizując powyższe przepisy należy stwierdzić, że dostawa towarów bądź świadczenie usług podlegać będzie opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wyłącznie wówczas, gdy dokonywane będą przez podmiot mający status podatnika, a dodatkowo działającego w takim charakterze w odniesieniu do ww. czynności. Istotnym dla określenia, że w odniesieniu do konkretnego działania, mamy do czynienia z podatnikiem podatku VAT jest stwierdzenie, że prowadzi on działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów ustawy.

Przepisy ustawy na swój własny użytek definiują pojęcie działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika VAT. Nie można więc utożsamiać działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy z działalnością gospodarczą, o której mowa w ustawie z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 672 z późn. zm.). Nie będzie także na gruncie VAT znajdować zastosowania definicja działalności gospodarczej sformułowana w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.), ani tym bardziej zawarta w przepisach ustaw o podatku dochodowym.

Wskazać należy, że powyższa definicja "działalności gospodarczej" ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem "podatnik" tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym. Aczkolwiek ustawa nie wyraża tego wprost, należy przyjąć, że działalnością gospodarczą jest w zasadzie tylko ta aktywność, która wykonywana jest zawodowo, w sposób profesjonalny. Dokonywanie określonych czynności incydentalnie nie pozwala na uznanie danego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności. Nie działa on wówczas w charakterze odpowiednio: producenta, handlowca, usługodawcy, rolnika, wykonującego wolny zawód.

Ponadto, pojęcie "działalności gospodarczej" ma charakter wspólnotowy. Jest to pojęcie zasadnicze dla konstrukcji podatku od towarów i usług. Działalnością gospodarczą jest wszelka działalność, w ramach której wykonywane może być każde świadczenie. Generalny charakter działalności gospodarczej podkreśla także fakt, że dla statusu podatnika nie ma znaczenia gdzie jest prowadzona działalność gospodarcza. Definicja ma zakres globalny i znajduje zastosowanie, gdziekolwiek osoba ma siedzibę, bądź gdziekolwiek działa.

Jak wynika bezpośrednio z brzmienia przepisu art. 15 ust. 1 ustawy, uznanie aktywności danego podmiotu za działalność gospodarczą nie jest uzależnione od celu takiej działalności ani od jej rezultatu.

Należy podkreślić, że działalność gospodarcza nie musi być prowadzona w celu osiągnięcia zysku. Pozwala to w szczególności na uznanie za podatnika VAT różnego rodzaju organizacji o charakterze non-profit, organów administracji publicznej itd., czyli wszelkich podmiotów, które nie działają w celu uzyskania zysku.

Zaznacza się, że działalność gospodarcza w rozumieniu VAT nie musi być działalnością o charakterze zarobkowym. Należy jednak zauważyć, że podmiot, który wykonuje wyłącznie czynności nieodpłatne, nie może być uznany za podatnika VAT (tak TSUE w orzeczeniu 89/81, Staatssecretaris van Financiën v. Hong-Kong Trade Development Council). Jest bowiem różnica pomiędzy działalnością a działalnością gospodarczą. Całkowity brak odpłatności eliminuje podmiot z systemu VAT, który obejmuje działalność gospodarczą, a nie wszelką działalność.

W kontekście powyższego, danego podmiotu nie można uznać za podatnika podatku od towarów i usług jeżeli nie prowadzi zorganizowanej, czy zarejestrowanej działalności gospodarczej. Dokonywanie określonych czynności poza sferą prowadzonej działalności gospodarczej, również nie pozwala na uznanie tego podmiotu za podatnika w zakresie tych czynności.

Zatem przyjęcie, że dany podmiot dokonując dostawy towarów bądź świadczenia usług działa w charakterze podatnika prowadzącego działalność gospodarczą (jako producent, handlowiec, usługodawca) wymaga ustalenia, czy jego działalność w tym zakresie przybiera formę zawodową (profesjonalną).

W myśl art. 29 ust. 1 ustawy, w brzmieniu obowiązującym w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 marca 2011 r., podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Jednocześnie na potrzeby niniejszej interpretacji należy przywołać przepisy ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (tekst jedn.: Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536).

I tak, zgodnie z art. 3 ust. 1 cyt. ustawy, działalnością pożytku publicznego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządowe w sferze zadań publicznych określonych w ustawie.

W świetle art. 3 ust. 2 ww. ustawy, organizacjami pozarządowymi są:

- osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym fundacje i stowarzyszenia, z zastrzeżeniem ust. 4.

Na mocy art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez:

- nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają zysku do podziału między swoich członków, udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

Zadania objęte sferą działań publicznych wymienia przepis art. 4 ust. 1 ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie.

Działalność pożytku publicznego nie jest, z zastrzeżeniem art. 9 ust. 1, działalnością gospodarczą, w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej, i może być prowadzona jako działalność nieodpłatna lub jako działalność odpłatna (art. 6 cyt. ustawy).

Działalnością nieodpłatną pożytku publicznego jest działalność prowadzona przez organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 w sferze zadań publicznych, o której mowa w art. 4, za które nie pobierają one wynagrodzenia, przy czym co stanowi działalność odpłatną określa przepis art. 8 i art. 9 ustawy.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca - związek stowarzyszeń - organizacja pożytku publicznego od roku 2004 realizuje działania w zakresie:

Na powyższe zadania Sejmik otrzymuje dotacje ze środków publicznych, między innymi od Gminy, Sejmiku Wojewódzkiego, PFRON oraz darowizny od podmiotów prywatnych. Zadania te Wnioskodawca wykonywał i wykonuje nieodpłatnie na rzecz osób fizycznych niebędących członkami Sejmiku. Sejmik od środków uzyskanych na realizację działań wyżej opisanych, nie odprowadzał nigdy podatku VAT, będąc jako organizacja pożytku publicznego, wykonująca zadania nieodpłatnie.

W rozpatrywanej sprawie wątpliwości Wnioskodawcy dotyczą zobowiązania do odprowadzania podatku VAT od otrzymanych dotacji ze środków publicznych i darowizn od osób fizycznych i prawnych na realizację ww. zadań statutowych, które wykonuje nieodpłatnie na rzecz beneficjentów.

Należy wskazać, że jak wynika z ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, działalnością nieodpłatną pożytku publicznego jest działalność prowadzona przez organizacje pozarządowe i podmioty wymienione w ww. art. 3 ust. 3 cyt. ustawy, a więc także przez Wnioskodawcę, w sferze zadań publicznych, za które nie jest pobierane wynagrodzenie.

Biorąc pod uwagę powyższe należy stwierdzić, że w niniejszej sprawie brak jest przesłanek pozwalających uznać Zainteresowanego za podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, prowadzącego działalność gospodarczą, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy, w zakresie czynności opisanych w niniejszym wniosku. Jak wcześniej wyjaśniono, aby uznać określone czynności za opodatkowane podatkiem VAT nie wystarcza stwierdzić jedynie dostawę towarów bądź świadczenie usług, lecz wymagane jest określenie podmiotu dokonującego dostawy lub świadczenia za występującego w związku z tymi czynnościami jako podatnika podatku od towarów i usług. Jednak w niniejszej sprawie takich przesłanek brak.

Powyższe wynika z faktu, że Wnioskodawca w ramach działalności statutowej świadczy ww. czynności na rzecz osób fizycznych, za które nie pobiera żadnej opłaty. Skoro więc Wnioskodawca za wykonywanie świadczeń, o których mowa we wniosku, nie otrzymuje wynagrodzenia, to nie można uznać, że wykonywanie czynności tych w ramach prowadzonej działalności statutowej, stanowi działalność gospodarczą, zdefiniowaną w art. 15 ust. 2 ustawy, które podlegałoby opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym Zainteresowany wykonując nieodpłatnie zadania statutowe na rzecz osób niepełnosprawnych, nie działa w charakterze podatnika, a czynności te nie noszą znamion działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy, co oznacza, że stanowią działania niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, i w tej sytuacji nie występuje podatek należny.

Podsumowując, Sejmik nie jest zobowiązany do odprowadzania podatku VAT od otrzymanych dotacji ze środków publicznych i darowizn od osób fizycznych i prawnych na realizację ww. zadań statutowych, które wykonuje nieodpłatnie na rzecz beneficjentów.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.