ILPP1/443-355/13-5/AWa

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki komandytowo-akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 22 kwietnia 2013 r. (data wpływu 25 kwietnia 2013 r.), uzupełnionym pismem z dnia 24 lipca 2013 r. (data wpływu 25 lipca 2013 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT świadczonych przez Wnioskodawcę usług udzielania pożyczek w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. - jest prawidłowe.

W dniu 25 kwietnia 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zwolnienia od podatku VAT świadczonych przez Wnioskodawcę usług udzielania pożyczek w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. Powyższy wniosek uzupełniono pismem z dnia 22 kwietnia 2013 r. o doprecyzowanie przedstawionego stanu faktycznego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

S.K.A. (dalej: Spółka) prowadzi działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek osobom fizycznym poza systemem bankowym.

Pożyczki udzielane przez Spółkę charakteryzują się następującymi cechami:

Wprowadzenie pożyczek z opcją obsługi w domu nastąpiło w lutym 2006 r. jako uzupełnienie oferty świadczenia usług pośrednictwa finansowego w zakresie udzielania pożyczek osobom fizycznym poza systemem bankowym. Wprowadzenie tej opcji umożliwiały obowiązujące przepisy, które do dnia dzisiejszego nie zawierają żadnych ograniczeń w tym zakresie. Opcja opłat za obsługę pożyczki w domu jest stosowana przez większość firm świadczących tego rodzaju usługi pośrednictwa finansowego konsumentom.

Przewodnim celem wprowadzenia tej opcji pożyczek była potrzeba zapewnienia stałego, bieżącego wpływu spłat pożyczek wraz ze wszystkimi opłatami z tytułu ich udzielenia konsumentom. Bez tej bowiem opcji, spłaty pożyczek nie zapewniałyby Spółce satysfakcjonującej płynności finansowej. A ponieważ głównymi przychodami Spółki są właśnie wpływy z opłat za udzielanie pożyczek, sprawna, wysoka płynność finansowa jest podstawowym wskaźnikiem ekonomicznym zapewniającym rozwój Spółki na pożądanym poziomie.

Otwarcie punktów na terenie działalności Spółki, w których pobierane byłyby raty jest ekonomicznie nieuzasadnione, pomijając kwestię, iż nie wszyscy klienci chcieliby dokonywać wpłat w tych punktach. Za nieekonomicznością tego pomysłu przemawia również niska wartość udzielanych pożyczek - a tym samym rat pożyczki. W roku 2010 średnia wartość pożyczki gotówkowej udzielanej przez sektor pozabankowy wyniosła 944,00 zł W sektorze bankowym kwota ta była 8-krotnie większa i wynosiła 7.899,00 zł. Tak więc opłaty za dokonanie wpłat w stosunku do kwoty pożyczki byłyby przy takim rozwiązaniu niezmiernie wysokie, być może dużo wyższe aniżeli pobierana opłata za obsługę w domu. Można zatem przyjąć, że założeniem Spółki był fakt, iż potencjalny pożyczkobiorca Spółki to klient niezainteresowany dokonywaniem wpłat do banku, chcący, aby raty były odbierane wyłącznie w miejscu jego zamieszkania.

Poza tym, Spółka wskazuje, iż odsetek Polaków, którzy nie posiadają konta bankowego kształtuje się na poziomie ponad 30%. Z informacji zamieszczonych na stronie internetowej http://prnews.pl/wojciech-boczon/banki-prowadza-26-mln-ror-kont-przybywa-ubankowienie-kuleje-71104.html, wynika, że nadal nieubankowionych pozostaje 33% naszych rodaków (to ponad 10 mln), przy czym 48% czyli 4,9 mln populacji nieubankowionych klientów mieszka na obszarach wiejskich, zaś 25% i odpowiednio 2,5 mln w miastach do 50 tys. mieszkańców (źródło: badania firmy D.).

Poszczególne cele wprowadzenia tej opcji pożyczek przedstawiają się następująco:

Na główne czynności wchodzące w skład obsługi pożyczki w domu, jako części usługi pośrednictwa finansowego, składają się stałe wizyty przedstawicieli Spółki w domu konsumenta celem dokonania zbiórek rat pożyczek, w terminach ustalonych w harmonogramie spłat rat pożyczek. Dodatkowo w ramach obsługi w domu, przedstawiciele lub pracownicy Spółki składają poza harmonogramem zakreślonym w umowie, wizyty w domu konsumenta w sytuacji, gdy konsument nie zapłacił w terminie raty pożyczki, bądź też w terminie wynikającym z harmonogramu przedstawiciel lub pracownik Spółki nie zastał konsumenta w domu.

W ramach obsługi w domu, przeprowadzane są również wizyty w domu konsumenta w trakcie windykacji, do momentu skierowania sprawy na drogę sądową. Celem tych wizyt jest podejmowanie prób zbiórek zaległych rat pożyczek, w sytuacji, gdy konsument w sposób trwały zaprzestał spłat rat pożyczek.

* w przypadku pożyczkobiorców niewywiązujących się terminowo ze spłaty rat pożyczek albo też pożyczkobiorców, którzy zaprzestali spłat rat pożyczek Spółka prowadzi własne działania zmierzające do spłaty rat pożyczek, polegające m.in. na monitowaniu pożyczkobiorcy w zakresie niespłaconych rat pożyczek, zawieraniu ugód dotyczących warunków spłat rat pożyczek lub też kierowania wniosków na drogę postępowania sądowego. W przypadku niektórych czynności, zmierzających do spłaty rat pożyczek, Spółka pobiera od pożyczkobiorcy/konsumenta dodatkowe opłaty, mające na celu pokrycie kosztów związanych z wybraną opcją restrukturyzacji zadłużenia. Dotyczy to m.in. opłat za zawarcie ugody określającej warunki spłaty zadłużenia przez pożyczkobiorcę/konsumenta.

* Ubezpieczenia pożyczek udzielnych konsumentom odbywają się według następujących zasad:

a. Spółka posiada umowę generalną z firmą Y, która to podejmuje się ubezpieczenia zawieranych przez Spółkę pożyczek z konsumentami;

e. Spółka jest zobowiązana do przekazywania Y raportu udzielonych pożyczek wynikających z poszczególnych umów pożyczek zawartych z Y w danym okresie rozliczeniowym - w terminie do 15-tego dnia każdego miesiąca trwania umowy ubezpieczenia za miesiąc poprzedni;

Reasumując, w ramach prowadzonej działalności, Spółka świadczy odpłatnie następujące usługi:

Pismem z dnia 24 lipca 2013 r., stanowiącym uzupełnienie do wniosku, Wnioskodawca wskazał, iż:

Wnioskodawca zaznaczył, że same usługi udzielania pożyczek będą również mieścić się w klasyfikacji PKWIU wskazanej wyżej w punkcie 3, jakkolwiek samo udzielenie pożyczki nie jest usługą samą w sobie, bowiem wynagrodzeniem z tytułu udzielenia pożyczki są opłaty wskazane w punkcie 3 i właśnie te opłaty, jako dopełnienie udzielenia pożyczki stanowią usługę w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług. Tak więc, uzupełniając wniosek z dnia 22 kwietnia 2013 r. Spółka niniejszym potwierdza swoje stanowisko co do klasyfikacji:

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy na gruncie przepisów ustawy VAT, świadczone przez Spółkę:

według stanu prawnego obowiązującego w okresie od dnia 1 stycznia 2007 r. do dnia 31 grudnia 2010 r.

Zdaniem Wnioskodawcy:

Ad. 1

Jak wynika z okoliczności przedstawionych na wstępie niniejszego wniosku, Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek poza systemem bankowym. W warunkach umowy pożyczki wymieniane są: kwota do wypłaty, opłata przygotowawcza, odsetki od udzielonej pożyczki, opłata za obsługę spłaty raty pożyczki w domu oraz całkowity koszt pożyczki. Dodatkowo, poza głównymi umowami pożyczek, Spółka m.in. dokonuje restrukturyzacji zadłużenia pożyczkobiorcom, z tytułu czego pobiera stosowne opłaty.

Spółka sklasyfikowała świadczone usługi do grupowania o symbolu PKWiU 65.22.10-00.00"usługi udzielania pożyczek, świadczone poza systemem bankowym", (w stanie prawnym obowiązującym w latach 2007-2010), dla wszystkich czynności związanych z udzielaniem pożyczek, w związku z którymi pobierane są przez Spółkę opłaty.

Na usługę złożoną, której definicji próżno szukać w przepisach ustawy VAT, składa się kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu - do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne czynności pomocnicze. Natomiast, czynność należy uznać za pomocniczą jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza czynność traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia czynności pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać bez czynności pomocniczej usługi głównej. Co do zasady każde świadczenie dla celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług powinno być traktowane jako odrębne i niezależne, jednak w sytuacji gdy jedna usługa obejmuje z ekonomicznego punktu widzenia kilka świadczeń, usługa ta nie powinna być sztucznie dzielona dla celów podatkowych. Zatem, z ekonomicznego punktu widzenia usługi nie powinny być dzielone dla celów podatkowych wówczas, gdy tworzyć będą jedną usługę kompleksową, obejmującą kilka świadczeń pomocniczych. Jeżeli jednak w skład świadczonej usługi wchodzić będą czynności, które nie służą wyłącznie wykonaniu czynności głównej, zasadniczej, lecz mogą mieć również charakter samoistny, to wówczas nie ma podstaw dla traktowania ich jako elementu usługi kompleksowej.

Na podstawie powyższych uregulowań, w okolicznościach przedstawionych przez Spółkę, stwierdzić należy, iż usługę udzielenia pożyczki można uznać za kompleksową składającą się z kombinacji różnych czynności. Za czynności stanowiące elementy kompleksowej usługi udzielenia pożyczki uznać można usługi przygotowania umowy, badania zdolności kredytowej, wymaganej dokumentacji, za które pobierana jest opłata przygotowawcza, czy też inne czynności zmierzające do spłat rat pożyczek. Czynności te wykonywane są przed i po faktycznym udzieleniu pożyczki i ich celem jest tylko i wyłącznie zrealizowanie usługi zasadniczej. Usługa zasadnicza w analizowanym przypadku, w postaci udzielenia pożyczki, nie mogłaby być bowiem wykonana bez przygotowania umowy pożyczki, badania zdolności kredytowej i wymaganej dokumentacji czy też właśnie czynności zmierzających do jej zwrotu. Powyższe działania nie stanowią zatem celu samego w sobie, lecz są środkiem do pełnego i należytego wykonania usługi zasadniczej. Zatem, można w przypadku powyższych świadczeń mówić o jednym świadczeniu głównym - udzielaniu pożyczki, na które składają się inne świadczenia pomocnicze - usługi przygotowania umowy, badania zdolności kredytowej, wymaganej dokumentacji, które uznać można za usługi "przygotowawcze", za które pobierana jest opłata przygotowawcza. Wymienione usługi pomocnicze mają ścisły związek z udzieleniem pożyczki i ich funkcjonowanie samoistne, w oderwaniu od usługi udzielenia pożyczki pozbawione byłoby sensu. Ponadto, oddzielenie powyższych świadczeń "przygotowawczych" od usługi zasadniczej (udzielenia pożyczki) miałoby charakter sztuczny.

Warto w tym miejscu wskazać, iż usługi udzielania pożyczek nie kończą się z chwilą samego udzielenia pożyczki, bowiem co do istotny, umowa pożyczki obejmuje zarówno czynności faktycznego udzielenia pożyczki, jak i czynności zmierzające do jej zwrotu w ustalonym w umowie terminie, z wynagrodzeniem określonym pomiędzy stronami. W tym zatem kontekście, wszystkie czynności odnoszące się do umowy pożyczki jako takiej, należy uznać za czynności związane z udzielaniem pożyczek. Dodatkowo wskazać należy, iż zgodnie z utrwaloną linią orzeczniczą Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE), całe świadczenie kompleksowe podlega takim regulacjom opodatkowania VAT, w tym w zakresie stosowania właściwej stawki VAT, jakie dotyczą świadczenia głównego. Oznacza to, że opodatkowanie świadczeń pomocniczych, składających się na świadczenie kompleksowe, podlega takim samym zasadom opodatkowania, jakim podlega świadczenie główne. Pogląd taki został ukształtowany w orzeczeniu TSUE w sprawie C-349/96 Card Protection Plan Ltd. (CPP) przeciwko Commissioners of Customs Excise, w którym TSUE stwierdził, że "Z jedną usługą mamy do czynienia zwłaszcza wtedy, gdy jeden lub kilka elementów należy uznać za usługę główną, a jeden lub kilka elementów za usługi pomocnicze, objęte tym samym reżimem podatkowym, co usługa główna" (podobnie w orzeczeniu w sprawie C-41/04 Levob Verzekeringen BV i OV Bank NV przeciwko Staatssecretaris van Financiën). Zatem, biorąc pod uwagę powyższe należy podkreślić, że stanowisko Spółki co do kompleksowości świadczonych usług jest w pełni uzasadnione. Świadczone na rzecz konsumentów usługi udzielania pożyczek uzupełnionych usługami pomocniczymi mają charakter usługi kompleksowej, spełniają one bowiem przesłanki do uznania ich za jedną całość w świetle orzecznictwa TSUE, który wypowiedział się w tym zakresie w sprawach C-349/96 CPP, C-41/04 Levob, C-111/05 Aktiebolaget NN, C-2/95 Sparekassernes Datacenter przeciwko Skatteministeriet oraz C-235/00 Commisioners of Customs Excise przeciwko CSC Financial Services Ltd.). Na tle dotychczasowego dorobku orzeczniczego TSUE ukształtowała się definicja świadczeń złożonych, z którymi mamy do czynienia w przypadku gdy:

i. świadczenie pomocnicze nie stanowi celu samego w sobie, lecz stanowi środek do korzystania na jak najlepszych warunkach z usługi podstawowej,

ii. poszczególne czynności są ze sobą tak ściśle związane, że ich rozdzielenie miałoby charakter sztuczny,

iii. kiedy nie istnieje możliwość nabywania danego świadczenia od podmiotów zewnętrznych,

iv. kiedy nie istnieje możliwość odrębnego fakturowania za daną czynność.

Usługa kompleksowa zawiera zatem kilka czynności (usług) opodatkowanych różnymi stawkami podatku VAT, z tym, że jedna z nich jest usługą główną przeważającą, nadającą danej usłudze jej główny charakter, przy czym wszystkie zmierzają do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego wskazanej w umowie. Usługę należy uznać za pomocniczą jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jak element usługi kompleksowej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać bez usługi pomocniczej usługi głównej.

W analizowanym stanie faktycznym, bezsprzecznie głównym świadczeniem jest usługa udzielania pożyczek, natomiast inne pomocnicze czynności są realizowane w celu lepszego wykonania usługi podstawowej. W omawianej sytuacji wszystkie świadczone usługi mają charakter hierarchiczny, zaś rezygnacja z niektórych czynności ma bezpośredni wpływ na prawidłowe wykonanie innych usług. Zatem, trudno wyobrazić sobie wykonywanie poszczególnych czynności przez kilka różnych podmiotów.

Biorąc zatem powyższe pod uwagę należy stwierdzić, iż zasadniczymi usługami świadczonymi przez Spółkę są usługi udzielania pożyczek konsumentom za wynagrodzeniem określonym w umowach. Niezależnie od tego, jakiego rodzaju usługi składowe wchodzą w skład świadczenia kompleksowego, wszystkie te składowe usługi stanowią jedynie dopełnienie usługi głównej, czyli udzielania pożyczek, która to nadaje całości usług świadczonych przez Spółkę zasadniczy charakter.

Warto również podkreślić, że wszelkie składowe usługi cząstkowe uzupełniają usługi główne w tym sensie, iż świadczenie usług cząstkowych nie byłoby możliwe bez świadczenia usługi głównej, a nadto, iż świadczenia mają na celu jedynie efektywną realizację usługi głównej, czyli usług udzielania pożyczek poza systemem bankowym.

Reasumując, zdaniem Spółki, usługi świadczone na rzecz pożyczkobiorców/konsumentów polegające na udzielaniu pożyczek poza systemem bankowym, należy klasyfikować do grupowania: 65.22.10-00.00 "usługi udzielania pożyczek, świadczone poza systemem bankowym", według klasyfikacji PKWiU 1997, niezależnie od rodzaju opłat pobieranych przez Spółkę za poszczególne usługi składowe wchodzące w skład świadczenia głównego.

Potwierdzenie zaprezentowanego wyżej przez Spółkę stanowiska zostało zamieszczone m.in. w:

* interpretacji indywidualnej z dnia 17 lipca 2012 r. sygn. IPPP1/443-349/12-4/AP;

* interpretacji indywidualnej z dnia 4 stycznia 2012 r. sygn. ITPP2/443-1435a/11/MD;

* interpretacji indywidualnej z dnia 26 stycznia 2009 r. sygn. ILPP1/443-1035/08-2/BP;

* uchwale NSA z dnia 8 listopada 2010 r. sygn. akt I FPS 3/10;

* wyroku NSA z dnia 25 stycznia 2011 r. sygn. akt I FSK 983/09;

* wyroku NSA z dnia 31 maja 2011 r. sygn. akt I FSK 740/10.

Na zakończenie należy podkreślić, iż stanowisko Spółki w tej kwestii zostało potwierdzone w uzasadnieniu interpretacji indywidualnej wydanej dla Spółki przez Ministra Finansów w dniu 11 lutego 2013 r., nr ILPP1/443-1003/12-8/NS, dotyczącej identycznego stanu faktycznego i okresu od dnia 1 stycznia 2011 r. (strona 15 interpretacji).

Ad. 2

W stanie prawnym obowiązującym w latach 2007-2010, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT zwolnione od podatku VAT były usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W pozycji 3 cyt. załącznika wymieniono usługi mieszczące się w grupowaniu o symbolu PKWiU w Sekcji J - ex (65-67), tj. usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem:

Warunkami uznania danej usługi, jako spełniającej definicję usługi zwolnionej na podstawie art. 43 ust. 1 ustawy VAT są zatem:

W odniesieniu do usług udzielania pożyczek poza systemem bankowym, Spółka zakwalifikowała te usługi do grupowania 65.22.10-00.00 "usługi udzielania pożyczek, świadczone poza systemem bankowym" według klasyfikacji PKWiU z roku 1997.

Słuszność stanowiska Spółki potwierdził Główny Urząd Statystyczny w piśmie z dnia 15 listopada 2012 r., stwierdzając, iż wszystkie usługi (główne i pomocnicze) związane z udzielaniem pożyczek konsumentów należy klasyfikować do wskazanego wyżej grupowania.

A ponieważ grupowanie 65.22.10-00.00 "usługi udzielania pożyczek, świadczone poza systemem bankowym" nie zostało wyłączone z przedmiotowego zwolnienia od podatku VAT, należy uznać, iż usługi pośrednictwa finansowego świadczone przez Spółkę na rzecz konsumentów objęte były, jako kompleksowe usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym zwolnieniem od podatku VAT.

Warto w tym miejscu zaznaczyć, iż powołane przez Spółkę pismo GUS było przedmiotem analizy przez organ podatkowy w postępowaniu, w wyniku którego została wydana interpretacja indywidualna dla Spółki z dnia 11 lutego 2013 r., dotycząca identycznego stanu faktycznego i okresu od dnia 1 stycznia 2011 r.

W odniesieniu z kolei do usług pośrednictwa ubezpieczeniowego należy wskazać, iż usługi te należy kwalifikować do grupowania PKWiU 1997 67.20.10-00.10 "usługi pośrednictwa pomiędzy firmami ubezpieczeniowymi (bez obowiązkowych ubezpieczeń społecznych) a ich klientami".

W ocenie Spółki, inna klasyfikacja tych usług nie jest możliwa, a z uwagi na fakt, iż wskazane wyżej grupowanie nie mieści się w katalogu wyłączeń ze zwolnienia, usługi pośrednictwa ubezpieczeniowego świadczone przez Spółkę korzystały ze zwolnienia przedmiotowego wymienionego w art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT - pkt 3 załącznika nr 4 do ustawy VAT, w stanie prawnym obowiązującym w latach 2007-2010.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie należy wskazać, iż z uwagi na zakres pytania niniejsza interpretacja została wydana w oparciu o stan prawny obowiązujący do dnia 31 grudnia 2010 r.

Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

Przez dostawę towarów, zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast w myśl do art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Stosownie do art. 8 ust. 3 ustawy, usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

Zasadą jest, że zainteresowany podmiot sam klasyfikuje swoje produkty (wyroby i usługi), towary, środki trwałe i obiekty budowlane według zasad określonych w poszczególnych klasyfikacjach i nomenklaturach.

Nadmienia się, iż w oparciu o § 3 pkt 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 października 2008 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 207, poz. 1293 z późn. zm.) - do celów opodatkowania podatkiem od towarów i usług do dnia 31 grudnia 2010 r. stosowało się Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług (PKWiU), wprowadzoną rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 18 marca 1997 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) (Dz. U. Nr 42, poz. 264 z późn. zm.).

W myśl art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Jednakże zarówno w treści wskazanej ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi (7%, 3% i 0%) lub zwolnienie od podatku.

I tak, art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy stanowi, iż zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W poz. 3 powyższego załącznika wymienione są usługi pośrednictwa finansowego - sekcja J ex (65-67), z wyłączeniem:

Użycie przez ustawodawcę oznaczenia "ex" przy grupowaniu PKWiU, korzystającym ze zwolnienia od podatku od towarów i usług oznacza, że zwolnienie dotyczy tylko danej usługi z danego grupowania. Umieszczenie tego oznaczenia przy konkretnym symbolu statystycznym ma na celu zawężenie stosowania zwolnienia od podatku tylko do usług należących do wymienionego grupowania statystycznego, spełniającego określone warunki sprecyzowane przez ustawodawcę w rubryce nazwa usługi.

Z okoliczności przedstawionych we wniosku wynika, że Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie udzielania pożyczek osobom fizycznym poza systemem bankowym. Pożyczki udzielane przez Spółkę charakteryzują się następującymi cechami:

Poszczególne cele wprowadzenia tej opcji pożyczek przedstawiają się następująco:

Na główne czynności wchodzące w skład obsługi pożyczki w domu, jako części usługi pośrednictwa finansowego, składają się stałe wizyty przedstawicieli Spółki w domu konsumenta celem dokonania zbiórek rat pożyczek, w terminach ustalonych w harmonogramie spłat rat pożyczek. Dodatkowo w ramach obsługi w domu, przedstawiciele lub pracownicy Spółki składają poza harmonogramem zakreślonym w umowie, wizyty w domu konsumenta w sytuacji, gdy konsument nie zapłacił w terminie raty pożyczki, bądź też w terminie wynikającym z harmonogramu przedstawiciel lub pracownik Spółki nie zastał konsumenta w domu.

W ramach obsługi w domu, przeprowadzane są również wizyty w domu konsumenta w trakcie windykacji, do momentu skierowania sprawy na drogę sądową. Celem tych wizyt jest podejmowanie prób zbiórek zaległych rat pożyczek, w sytuacji, gdy konsument w sposób trwały zaprzestał spłat rat pożyczek.

* w przypadku pożyczkobiorców niewywiązujących się terminowo ze spłaty rat pożyczek albo też pożyczkobiorców, którzy zaprzestali spłat rat pożyczek Spółka prowadzi własne działania zmierzające do spłaty rat pożyczek, polegające m.in. na monitowaniu pożyczkobiorcy w zakresie niespłaconych rat pożyczek, zawieraniu ugód dotyczących warunków spłat rat pożyczek lub też kierowania wniosków na drogę postępowania sądowego. W przypadku niektórych czynności, zmierzających do spłaty rat pożyczek, Spółka pobiera od pożyczkobiorcy/konsumenta dodatkowe opłaty, mające na celu pokrycie kosztów związanych z wybraną opcją restrukturyzacji zadłużenia. Dotyczy to m.in. opłat za zawarcie ugody określającej warunki spłaty zadłużenia przez pożyczkobiorcę/konsumenta.

Zatem, w ramach prowadzonej działalności, Spółka świadczy odpłatnie usługi, za które pobiera wynagrodzenie złożone z kilku elementów składowych, uzależnionych od rodzaju zawartej umowy oraz dodatkowych świadczeń wykonywanych na rzecz konsumenta (opłata przygotowawcza, opłaty za ubezpieczenie na rzecz konsumentów - usługi udzielania pożyczek poza systemem bankowym, z umów pożyczek, odsetki (oprocentowania) od pożyczki, opłaty za obsługę pożyczki w domu, opłaty z tytułu zawarcia ugody).

Wnioskodawca wskazał, iż usługi udzielania pożyczek w domu wraz z opłatami za ich udzielenie są sklasyfikowane w PKWiU z roku 1997 65.22.10-00.20 "usługi udzielania pożyczek, świadczone poza systemem bankowym".

Istota umowy pożyczki została wskazana w art. 720 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), który stanowi, że przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. W wyniku spełnienia świadczenia przez dającego pożyczkę, określone przedmioty majątkowe stają się własnością biorącego pożyczkę. Zasilają one jednak tylko czasowo majątek biorącego pożyczkę, który obowiązany jest do ich zwrotu, tj. do przeniesienia na drugą stronę własności tej samej ilości pieniędzy albo rzeczy tego samego rodzaju.

W świetle przytoczonych przepisów nie powinno budzić wątpliwości, że czynność polegająca na udzieleniu pożyczki podlegającej oprocentowaniu stanowi odpłatne świadczenie usług i podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W wyroku z dnia 25 lutego 1999 r. w sprawie C-349/96 Card Protection Plan Ltd (CPP) v. Commissioners of Customs Excise Europejski Trybunał Sprawiedliwości wyraził pogląd, że " (...) każde świadczenie usług musi być zasadniczo uznawane za odrębne i niezależne i, po drugie, świadczenie obejmujące jedną usługę z ekonomicznego punktu widzenia nie powinno być sztucznie dzielone, by nie zakłócić funkcjonowania systemu podatku od wartości dodanej; należy określić zasadnicze cechy transakcji w celu ustalenia, czy podatnik świadczy na rzecz klienta, który jest typowym klientem, kilka odrębnych usług zasadniczych czy też jedną usługę" (teza 29) oraz że "pojedyncze świadczenie ma miejsce zwłaszcza wtedy, gdy jedną lub więcej części składowych uznaje się za usługę zasadniczą, podczas gdy inny lub inne elementy traktuje się jako usługi pomocnicze, do których stosuje się te same zasady opodatkowania, co do usługi zasadniczej. Usługę należy uznać za usługę pomocniczą w stosunku do usługi zasadniczej, jeżeli nie stanowi ona dla klienta celu samego w sobie, lecz jest środkiem do lepszego wykorzystania usługi zasadniczej" (teza 30).

Aby móc wskazać, iż dana usługa jest usługą złożoną, winna składać się ona z różnych świadczeń, których realizacja prowadzi jednak do jednego celu. Na usługę złożoną składa się więc kombinacja różnych czynności, prowadzących do realizacji określonego celu - do wykonania świadczenia głównego, na które składają się różne świadczenia pomocnicze. Natomiast usługę należy uznać za pomocniczą, jeśli nie stanowi ona celu samego w sobie, lecz jest środkiem do pełnego zrealizowania lub wykorzystania usługi zasadniczej. Pojedyncza usługa traktowana jest zatem jako element usługi złożonej wówczas, jeżeli cel świadczenia usługi pomocniczej jest zdeterminowany przez usługę główną oraz nie można wykonać lub wykorzystać usługi głównej bez usługi pomocniczej.

Wobec powyższego, w ocenie tut. Organu, w rozpatrywanej sprawie wskazane we wniosku czynności, za które pobierane są następujące opłaty: odsetki od pożyczki, opłata przygotowawcza, opłaty za obsługę pożyczki w domu, opłaty za zawarcie ugody składają się na usługę udzielenia oprocentowanej pożyczki (są jej częściami składowymi).

Zgodnie z art. 29. ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Przez sprzedaż - stosownie do art. 2 pkt 22 ustawy - rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W przypadku zawarcia umowy pożyczki podlegającej oprocentowaniu, obrotem jest kwota należna z tytułu świadczenia usługi pośrednictwa finansowego pomniejszona o kwotę należnego podatku, tj. wszystkie kwoty związane z udzieleniem pożyczki: odsetki od pożyczki, opłata przygotowawcza, opłaty za obsługę pożyczki w domu, opłaty za zawarcie ugody.

Zaznaczyć należy, iż skoro czynność udzielenia pożyczki jest na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług, uznana za świadczenie usług podlegające tej ustawie, to wszelkie opłaty związane z zawartą umową pożyczki podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Wymienione w pozycji 3 załącznika nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług - usługi pośrednictwa finansowego mieszczące się w grupowaniu o symbolu PKWiU w Sekcji J - ex (65-67), w tym "usługi udzielania pożyczek świadczone poza systemem bankowym", mieszczące się w grupowaniu o symbolu PKWiU 65.22, korzystają ze zwolnienia od podatku.

Mając na uwadze powyższe, nie można się zgodzić z Wnioskodawcą, że wykonywane przez niego czynności są usługą kompleksową składającą się z kilku różnych usług, wśród których prym wiedzie udzielenie pożyczki. Jednakże z uwagi na to, że pozostałe usługi związane z udzieleniem pożyczek (odsetki od pożyczki, opłata przygotowawcza, opłaty za obsługę pożyczki w domu, opłaty za zawarcie ugody) Spółka zaklasyfikowała do grupowania PKWiU z roku 1997 pod symbolem 65.22.10-00.20 "usługi udzielania pożyczek, świadczone poza systemem bankowym", a w okresie do końca roku 2010, to klasyfikacja stanowiła podstawę dla określenia zwolnienia lub stawki opodatkowania, odpowiedziano poniżej w oparciu o tę zasadę.

Reasumując, pozostałe usługi związane z udzielaniem pożyczek, na które składają się: odsetki od pożyczki, opłata przygotowawcza, opłaty za obsługę pożyczki w domu, opłaty za zawarcie ugody, świadczone przez Spółkę na rzecz konsumentów sklasyfikowane przez Wnioskodawcę w grupowaniu PKWiU z roku 1997 pod symbolem 65.22.10-00.20 "usługi udzielania pożyczek, świadczone poza systemem bankowym", korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy.

Podkreślić należy, że analiza prawidłowości klasyfikacji usług do właściwego grupowania statystycznego, nie mieści się w ramach określonych przepisem art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.), zgodnie z którym minister właściwy do spraw finansów publicznych, na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego.

A zatem, Minister Finansów nie jest uprawniony do oceny stanowiska przedstawionego przez Wnioskodawcę w zakresie klasyfikacji statystycznej usług będących przedmiotem wniosku. Wobec powyższego, niniejsza interpretacja wydana została w oparciu o grupowanie PKWiU wskazane przez Zainteresowanego.

Jednocześnie należy zauważyć, iż stosownie do przepisu art. 14b § 3 ustawy - Ordynacja podatkowa, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego. Należy zatem zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację tut. Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie przedstawionego stanu faktycznego. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego stanu faktycznego, udzielona interpretacja traci swą aktualność.

Tut. Organ informuje ponadto, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej stanu faktycznego w zakresie zwolnienia od podatku VAT świadczonych przez Wnioskodawcę usług udzielania pożyczek w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. Natomiast, kwestia dotycząca stanu faktycznego w zakresie zwolnienia od podatku VAT świadczonych przez Wnioskodawcę usług pośrednictwa ubezpieczeniowego w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2010 r. została załatwiona w interpretacji nr ILPP1/443-355/13-4/AWa w dniu 2 sierpnia 2013 r.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.