ILPP1/443-307/08-2/AI

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 12 marca 2008 r. (data wpływu 17 marca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT premii pieniężnej oraz możliwości odliczenia podatku naliczonego - jest prawidłowe.

W dniu 17 marca 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT premii pieniężnej oraz możliwości odliczenia podatku naliczonego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny i zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca (Spółka Akcyjna X) jest wiodącym producentem profesjonalnych, inwestycyjnych opraw oświetleniowych. Odbiorcami produktów Spółki są przede wszystkim markety budowlane oraz hurtownie elektrotechniczne (zwani "Odbiorcami"). Spółka podpisuje z Odbiorcami umowy, które określają m.in. zasady przyznawania przez Spółkę dla odbiorców bonusów (premii pieniężnych).

Umowa podpisana z każdym z Odbiorców określa indywidualnie zasady przyznawania i wysokość bonusów. Wspomniane bonusy (premie pieniężne) są przyznawane przez Spółkę w zamian za zakup przez danego Odbiorcę od Spółki w określonym czasie (np. rok, kwartał, miesiąc) produktów o łącznej wartości nie niższej niż minimalna wartość określona w umowie. Wysokość bonusu określana jest zazwyczaj w sposób procentowy, w proporcji do łącznej wartości zakupów osiągniętej przez danego Odbiorcę w danym okresie. Bonusy przyznawane przez Spółkę odbiorcom można zasadniczo podzielić na:

* bonusy "liniowe" (stawka procentowa bonusu jest niezależna od wysokości zakupów, umowa określa jedynie minimalną wartość zakupów w danym okresie, od przekroczenia której uzależnione jest przyznanie bonusu w ogóle),

* bonusy "zadaniowe" (stawka procentowa bonusu ma charakter progresywny, tj. rośnie w odniesieniu do kwot wartości zakupów przekraczających określone w umowie progi).

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Czy w świetle powołanych przepisów ustawy o VAT:

Zdaniem Wnioskodawcy:

Z punktu widzenia podatku VAT bonusy pieniężne przyznawane przez podatników kontrahentom mogą zostać potraktowane, w zależności od okoliczności, jako:

Jako rabat należy traktować takie bonusy, które można powiązać z konkretnymi dostawami względnie usługami przyznającego bonus na rzecz beneficjenta bonusu. Przyznanie takich bonusów prowadzi w istocie do pomniejszenia ceny (wynagrodzenia) należnego przyznającemu bonus od beneficjenta. Przyznanie bonusu będącego rabatem prowadzi do zmniejszenia obrotu (podstawy opodatkowania VAT) z tytułu dostaw względnie usług nabywanych przez beneficjenta bonusu od przyznającego bonus. Przyznanie takiego bonusu należy zatem udokumentować poprzez wystawienie faktury korygującej przez przyznającego bonus.

W przypadku, gdy powiązanie z konkretnymi dostawami względnie usługami przyznającego bonus nie występuje i bonus przyznawany jest za określone zachowanie beneficjenta (tj. przekroczenie określonej wartości zakupów w Spółce), bonus należy traktować jako wynagrodzenie za świadczenie usług. W takim wypadku zachowanie beneficjenta (podmiotu otrzymującego bonus) stanowi usługę opodatkowaną VAT, a bonus wynagrodzenie za tę usługę. Zgodnie bowiem z brzmieniem art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, przez "świadczenie usług" rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów. Definicja ta określa zatem bardzo szeroko zakres zdarzeń stanowiących świadczenie usług. Przyznanie bonusu w zamian za usługę należy udokumentować fakturą VAT wystawianą przez beneficjenta (odbiorcę) bonusu.

Powyższy pogląd jest także konsekwentnie przedstawiany w interpretacjach Ministra Finansów np.:

* pismo z dnia 30 grudnia 2004 r., nr PP3-812-1222/2004/AP/4026 - "podatnicy kształtują wzajemne relacje pomiędzy sobą w ten sposób, że premie pieniężne wypłacane są z tytułu dokonywania przez nabywcę np. nabyć określonej wartości czy ilości towarów w określonym czasie lub też dokonywania terminowych płatności za zrealizowane dostawy w pewnym okresie i w określony sposób i premie te nie są związane z żadną konkretną dostawą. W takich przypadkach należy uznać, że wypłacona premia pieniężna związana jest z określonymi zachowaniami nabywcy, a zatem ze świadczeniem usług przez nabywcę otrzymującego taką premię, które to usługi podlegają opodatkowaniu na ogólnych zasadach",

* pismo z dnia 15 maja 2007 r., nr PT3-812-230/127/AK/07/AP-2965 oraz pismo z dnia 28 grudnia 2007 r., nr PT3/0602/34/599/LBE/07/MB7-16001, na które powołują się urzędnicy Krajowej Informacji Podatkowej w informacjach udzielanych telefonicznie.

Pogląd taki zaprezentowany został także w interpretacjach indywidualnych wydanych z upoważnienia Ministra Finansów, np. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 10 września 2007 r., nr ILPP1/443-88/07-2/TW: "premie pieniężne podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług"; "Otrzymanie premii pieniężnej powinno zostać udokumentowane, zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, fakturą VAT spełniającą wymogi, o których mowa w § 9 rozporządzenia Ministra Finansów dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 z późn. zm.)".

Bonus pieniężny, który nie jest powiązany ani z konkretnymi dostawami względnie usługami przyznającego bonus ani z określonym zachowaniem beneficjenta (Odbiorcy), należy traktować jako świadczenie neutralne z punktu widzenia VAT. Przykładem takiego bonusu jest premia uznaniowa przyznana kontrahentowi "za dobrą współpracę". Bonus taki należy udokumentować notą księgową. Żadna ze stron nie powinna wystawiać przy tym faktury VAT względnie faktury korygującej.

W przedmiotowej sprawie nie jest możliwe powiązanie przyznanych przez Spółkę bonusów z konkretnymi dostawami na rzecz danego Odbiorcy. Warunkiem przyznania bonusu jest spełnienie przez Odbiorcę konkretnych warunków, określone jego zachowanie. Wobec powyższego, bonusy, których dotyczy niniejszy wniosek są bonusami scharakteryzowanymi powyżej w pkt 2, tzn. stanowią one wynagrodzenie należne od Spółki za usługi świadczone na jej rzecz przez danego Odbiorcę (określone szczegółowo w umowie pomiędzy stronami). Usługi świadczone przez Odbiorców, w zamian za które Spółka zobowiązana jest zapłacić bonus, podlegają opodatkowaniu VAT wg stawki zasadniczej 22%. Ponadto, przyznanie bonusu powinno być każdorazowo dokumentowane wystawieniem faktury VAT przez Odbiorcę. Spółce przysługuje zatem prawo do odliczenia podatku VAT naliczonego wynikającego z faktur VAT wystawianych przez Odbiorców w powyższych okolicznościach.

Spełniony jest bowiem warunek z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, a mianowicie zakup usługi od Odbiorcy pozostaje każdorazowo w związku z czynnościami Spółki opodatkowanymi podatkiem VAT, tj. dostawami produktów na rzecz Odbiorców.

Pogląd ten podzielił także Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 31 stycznia 2008 r., nr IP-PP2-443-581/07-2/PS, stwierdzając, że "Spółce przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego wykazanego w fakturach za odpłatne świadczenie usług dokonywanych przez beneficjentów premii, pod warunkiem jednakże, że zakup tych usług może być zaliczony do kosztów uzyskania przychodów, zgodnie z art. 88 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy".

Ponadto bonusy stanowią wynagrodzenie za świadczenie przez Odbiorców usług podlegających VAT, wobec czego nie znajduje zastosowania wyłączenie prawa do odliczenia, które wynika z przepisu art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o VAT, w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2008 r., zgodnie, z którym: "Nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku gdy: " (...) transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku".

Podsumowując, Spółka stoi na stanowisku, że:

W ostatnim czasie sądy administracyjne wydały kilka orzeczeń, zgodnie z którymi bonusy (premie) pieniężne wypłacane w zamian za dokonanie przez kontrahentów zakupów o określonej wartości w określonym czasie nie stanowią wynagrodzenia za świadczenie usług w rozumieniu ustawy o VAT.

Zdaniem Spółki ww. stanowisko sądów nie jest prawidłowe. Gdyby jednak organ wydający interpretację nie podzielił zdania Spółki uznając, iż Odbiorcy w opisanych okolicznościach nie świadczą na rzecz Spółki usług opodatkowanych VAT, w konsekwencji należałoby zdaniem Spółki uznać, iż:

* zarówno spełnianie przez Odbiorców warunków przyznania bonusów, jak i przyznawanie i wypłata bonusów przez Spółkę, są neutralne z punktu widzenia VAT - sytuacja scharakteryzowana powyżej w pkt 3,

* przyznanie przez Spółkę bonusu nie stanowi przyznania rabatu i nie skutkuje koniecznością wystawiania przez Spółkę faktur korygujących w odniesieniu do faktur VAT wystawionych wcześniej przez Spółkę z tytułu sprzedaży produktów na rzecz Odbiorców - nie występuje więc sytuacja scharakteryzowana powyżej w pkt 1.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego) uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez dostawę towarów (na podstawie art. 7 ust. 1 ww. ustawy) należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast przez świadczenie usług - w myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, w tym również:

Tak więc, każde odpłatne świadczenie polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czy określonym zachowaniu mieści się w tak sformułowanej definicji usługi.

Powyższa definicja jest znacznie szersza niż definicja usług zawarta w klasyfikacjach statystycznych, czy też zwyczajowa (słownikowa) i obejmuje nie tylko transakcje polegające na wykonaniu czynności przez usługodawcę, ale także transakcje niewymagające aktywnego działania usługodawcy np. powstrzymanie się od czynności, tolerowanie pewnych stanów. Powyższe jest zgodne również z cywilistycznym rozumieniem świadczenia składającego się na istotę usługi. Jak wskazano w art. 353 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu.

Należy zwrócić również uwagę, że opodatkowaniu podatkiem VAT podlega każde świadczenie usług na rzecz innego podmiotu, w zamian za wykonanie których jest wypłacane wynagrodzenie. Konieczne jest istnienie stosunku prawnego pomiędzy usługobiorcą oraz usługodawcą, w wykonaniu którego następuje świadczenie wzajemne. Zatem z zaistniałego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi płynąć bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Artykuł 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, iż podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą podejmują różnorodne działania w celu zwiększenia sprzedaży. Jednym ze sposobów jest przyznawanie premii pieniężnej nabywcom. Premia nie ma charakteru dobrowolnego, ale jest uzależniona od zachowania kupującego. Dostawca realizuje swój interes ekonomiczny poprzez tworzenie sytuacji, w której nabywca decyduje się na zakup u niego, a nie u innego dostawcy.

Skutki podatkowe dotyczące wypłacania premii pieniężnych uzależnione są od wielu czynników. Istotne jest stwierdzenie czy wypłacona premia dotyczy konkretnej dostawy, czy odnosi się do wszystkich dostaw w określonym czasie. Premia pieniężna, która ma związek z konkretną dostawą (nawet jeżeli została udzielona po dokonaniu zapłaty) powinna być traktowana jako rabat, w myśl art. 29 ust. 4 ustawy o VAT, ponieważ ma bezpośredni wpływ na wartość dostawy. Natomiast w sytuacji gdy wypłacana jest z tytułu uzyskania bądź przekroczenia w danym okresie rozliczeniowym obrotów w określonej wysokości lub terminowego uregulowania płatności wobec dostawcy towaru, nie można uznać, że jest związana z konkretną dostawą. Należy ją traktować jako zapłatę za świadczenie usług, zgodnie z art. 8 ust. 1 cyt. ustawy i opodatkować podatkiem od towarów i usług na zasadach ogólnych.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego i zdarzenia przyszłego wynika, że Wnioskodawca przyznaje odbiorcom bonusy (premie pieniężne), jeżeli ci dokonają określonych zakupów od Spółki w ustalonym okresie czasu (np. rok, kwartał, miesiąc). Wypłacane premie nie są związane z żadną konkretną dostawą towarów i nie mają charakteru dobrowolnego, lecz są uzależnione od osiągnięcia ustalonego poziomu zakupów - stanowią więc przedmiot zobowiązania umownego. Wnioskodawca wypłacając premię pieniężną nagradza kupującego za nabycie określonej ilości towarów, a w konsekwencji, nagradza za lojalność, tj. za to, że kupujący nabywa towary od niego, a nie od jego konkurentów. Zatem pomiędzy stronami tworzy się więź o charakterze zobowiązaniowym, która na gruncie ustawy o VAT stanowi świadczenie usługi za wynagrodzeniem.

Wypłacenie premii pieniężnej powinno zostać udokumentowane, zgodnie z art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, fakturą VAT spełniającą wymogi, o których mowa w § 9 rozporządzenia Ministra Finansów dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, zasad wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798).

Natomiast art. 86 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, iż w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przysługuje wówczas, gdy zostaną spełnione określone warunki, tzn. odliczenia tego dokonuje podatnik podatku od towarów i usług oraz gdy towary i usługi, z których nabyciem podatek został naliczony, są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych.

Warunkiem umożliwiającym podatnikowi skorzystanie z prawa do odliczenia podatku naliczonego jest zatem związek zakupów z wykonanymi czynnościami opodatkowanymi. Jeżeli zatem w przedmiotowej sprawie bonusy są udzielane w związku z wykonywaniem czynności opodatkowanych podatkiem VAT, to przesłanki zawarte w art. 86 ust. 1 ustawy są spełnione.

Na podstawie art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego.

Natomiast, zgodnie z brzmieniem art. 88 ust. 3a pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług obowiązującego od dnia 1 stycznia 2008 r., nie stanowią podstawy do obniżenia podatku należnego oraz zwrotu różnicy podatku lub zwrotu podatku naliczonego faktury i dokumenty celne w przypadku, gdy transakcja udokumentowana fakturą nie podlega opodatkowaniu albo jest zwolniona od podatku. Jednakże, należy zauważyć, że w przedmiotowej sprawie przytoczony przepis nie znajduje zastosowania, z uwagi na fakt zakwalifikowania opisanych we wniosku czynności do usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, opodatkowanych podatkiem od towarów i usług.

Reasumując, należy stwierdzić, iż bonusy (premie pieniężne) wypłacane przez Wnioskodawcę, stanowią zapłatę za świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT i podlegają opodatkowaniu 22% stawką podatku, w związku z tym nie zachodzi okoliczność wynikająca z art. 88 ust. 3a pkt 2 cyt. ustawy. Tym samym Wnioskodawcy przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z faktur wystawionych przez odbiorców, pod warunkiem niezaistnienia innych przesłanek negatywnych, określonych w art. 88 ustawy.

Zaznacza się, iż niniejsza interpretacja nie rozstrzyga kwestii dotyczącej premii pieniężnych opisanych we własnym stanowisku Wnioskodawcy za tzw. "dobrą współpracę". Taki rodzaj premii nie był bowiem opisany w stanie faktycznym (zdarzeniu przyszłym) i nie był objęty pytaniem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym, a w przypadku interpretacji dotyczącej zdarzenia przyszłego - stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.