ILPP1/443-299/09-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Wodnej M, przedstawione we wniosku z dnia 23 lutego 2009 r. (data wpływu 10 marca 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT składek wpłaconych przez członków spółki wodnej - jest prawidłowe.

W dniu 10 marca 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania podatkiem VAT składek wpłaconych przez członków spółki wodnej.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka Wodna M została utworzona na podstawie ustawy prawo wodne. Statutowymi celami Spółki są: utrzymanie i eksploatacja urządzeń melioracji szczegółowych, wykonywanie na zlecenie konserwacji i eksploatacji urządzeń melioracji podstawowych oraz prowadzenie racjonalnej gospodarki na zmeliorowanych gruntach. Powyższe cele w zakresie melioracji szczegółowych realizowane są poprzez wykorzystanie m.in. środków finansowych w postaci składek członkowskich od osób fizycznych i od osób prawnych będących członkami spółki, a także dotacji. Składki przeznacza się na prowadzenie robót statutowych zmeliorowanych użytków rolnych oraz na bieżącą działalność Spółki. Wysokość składek członkowskich na dany rok ustala walne zgromadzenie członków.

Zgodnie z art. 164 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.), Spółki wodne są to formy organizacyjne, nie działające w celu osiągnięcia zysku, zrzeszające osoby fizyczne i prawne. W myśl art. 77 ww. ustawy, utrzymanie urządzeń melioracji wodnej szczegółowych należy do zainteresowanych właścicieli gruntów, a jeżeli urządzenia te są objęte działalnością spółki wodnej do tej spółki.

Po ustaleniu wysokości składki, wysyłane są do członków osób fizycznych zawiadomienia o wysokości składki, a w przypadku członków Spółki będących osobami prawnymi tak zwane wymiary składek. Stanowią one kwotę za wykonane prace statutowe na urządzeniach melioracji szczegółowych, z których korzyści odnoszą te osoby. Ponadto nadmienić należy, że wykonywanie robót melioracyjnych w ramach zadań statutowych (w ramach otrzymywanych składek) nie musi być realizowane bezpośrednio u wpłacającego za dany rok składki, to znaczy zdarza się, że członek wpłaca składkę, a w okresie danego roku, za który przysługuje składka na jego gruntach nie są wykonywane prace melioracyjne. Znajduje to odzwierciedlenie w przypadku członków będących osobami fizycznymi. Natomiast w przypadku składek płaconych przez członków będących osobą prawną na cele statutowe, prace melioracyjne są wykonywane w ramach wyznaczonej na dany rok składki i za te składki w ramach wystawionego wymiaru składek wykonane są statutowe zadania na melioracji szczegółowej, z której korzystają te podmioty.

Spółka wodna oprócz zadań statutowych wykonuje inne zlecone roboty melioracyjne, gdzie VAT rozliczany jest na zasadach ogólnych.

Wnioskodawca wyjaśnia także, że Spółka Wodna M działa na podstawie ustawy - Prawo wodne. W związku z tym Spółka zarejestrowana jest w katastrze wodnym Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Poznaniu i nie podlega wpisowi do KRS.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy składki członkowskie wpłacane przez członków Spółki Wodnej oraz prace statutowe wykonywane w ramach tych składek, są objęte zakresem ustawy o podatku VAT i czy tym samym są obrotem w rozumieniu art. 29 ww. ustawy. Czy należy je traktować jako odpłatne świadczenie usług i czy czynności związane z pracami statutowymi ze składek wykazywać w deklaracji VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, składki członkowskie uiszczane przez członków Spółki Wodnej nie są objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług. Tym samym nie są obrotem w rozumieniu art. 29 cyt. ustawy. W ocenie Zainteresowanego z art. 5 ust. 1 ustawy o VAT wynika, iż opodatkowaniu ww. podatkiem podlega m.in. odpłatne świadczenie usług. W przedmiotowym przypadku wykonywana przez Spółkę działalność statutowa w zakresie świadczeń na rzecz członków w oparciu o składki nie spełnia przesłanki odpłatności świadczonych usług, gdyż w rzeczywistości w tym zakresie Spółka nie wykonuje usług na rzecz swoich członków. Tym samym - w opinii Wnioskodawcy - nie istnieje bezpośredni związek między wpłacanymi na rzecz Spółki składkami, a wykonywanymi przez Spółkę pracami. Nie ma bezpośredniej i zindywidualizowanej, określonej korzyści na rzecz Spółki i w związku z tym składki członkowskie nie mogą być uznane za wynagrodzenie za świadczone usługi.

W przypadku wykonywania konkretnych usług zleconych Spółce przez podmioty nie będące członkami, Spółka stosuje opodatkowanie tych czynności zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług.

Podsumowując własne stanowisko, Wnioskodawca wskazuje, iż składki członków Spółki, na podstawie których Spółka wykonuje statutowe prace na urządzeniach objętych działalnością Spółki, nie mieszczą się w zakresie czynności zdefiniowanych w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i tym samym nie stanowią obrotu określonego w art. 29 cyt. ustawy, w związku z czym nie są objęte zakresem ustawy o podatku od towarów i usług. Nie należy więc ich wykazywać w deklaracji VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Na podstawie art. 7 ust. 1 cyt. ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast jak wynika z art. 8 ust. 1 ww. ustawy o VAT, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Powołany przepis wskazuje, iż pojęcie świadczenia usług ma bardzo szeroki zakres, gdyż nie obejmuje wyłącznie działań podatnika, lecz również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonywania czynności lub do tolerowania czynności bądź sytuacji. Pojęcie usługi według ustawy o podatku od towarów i usług jest bowiem szersze od definicji usługi w rozumieniu klasyfikacji statystycznych. Oznacza to, że w definicji tej mieszczą się również określone zachowania, które nie zostały sklasyfikowane w PKWiU, o której mowa w art. 8 ust. 3 ustawy. Przez świadczenie usług należy zatem rozumieć każde zachowanie się na rzecz innego podmiotu, za które wypłacane jest wynagrodzenie. Aby uznać dane świadczenie za odpłatne świadczenie, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Musi istnieć bezpośredni związek pomiędzy świadczoną usługą i przekazanym za nią wynagrodzeniem. Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę.

Według art. 29 ust. 1 ustawy o podatku VAT, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Zgodnie z art. 164 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 239, poz. 2019 z późn. zm.), spółki wodne, z zastrzeżeniem ust. 2, oraz związki wałowe są formami organizacyjnymi, które nie działają w celu osiągnięcia zysku, zrzeszają osoby fizyczne lub prawne i mają na celu zaspokajanie wskazanych ustawą potrzeb w dziedzinie gospodarowania wodami. W myśl ust. 2 powołanego przepisu, spółki wodne, zapewniając zaspokojenie potrzeb zrzeszonych w nich osób w dziedzinie gospodarowania wodami, mogą podejmować prowadzenie działalności umożliwiającej osiągnięcie zysku netto. Osiągnięty zysk netto przeznacza się wyłącznie na cele statutowe spółki wodnej.

Katalog zadań objętych działalnością spółek wodnych uregulowany został w ust. 3 cytowanego przepisu.

Stosownie do treści art. 165 ust. 1 ww. ustawy, utworzenie spółki wodnej następuje w drodze porozumienia co najmniej 3 osób fizycznych lub prawnych, zawartego w formie pisemnej. Do utworzenia spółki wodnej wymagane jest m.in. - jak wynika z ust. 2 ww. przepisu - uchwalenie statutu spółki przez osoby zainteresowane utworzeniem spółki. Zgodnie natomiast z art. 165 ust. 3 ustawy - Prawo wodne, starosta właściwy miejscowo dla siedziby spółki wodnej zatwierdza statut spółki w drodze decyzji; w przypadku niezgodności statutu z prawem starosta wzywa do usunięcia niezgodności statutu z prawem w określonym terminie, a jeżeli niezgodności nie zostaną usunięte - odmawia, w drodze decyzji, jego zatwierdzenia. Spółka wodna - jak stanowi ust. 4 cyt. przepisu - nabywa osobowość prawną z chwilą uprawomocnienia się decyzji starosty o zatwierdzeniu statutu.

Zgodnie z art. 170 ust. 1 ww. ustawy, członek spółki wodnej jest obowiązany do wnoszenia składek i ponoszenia na jej rzecz innych określonych w statucie świadczeń, niezbędnych do wykonywania statutowych zadań spółki. A w myśl art. 173 ust. 1 pkt 2 cyt. ustawy, do walnego zgromadzenia należy uchwalanie wysokości składek i innych świadczeń na rzecz spółki.

Nadzór i kontrolę nad działalnością spółek wodnych - jak wynika z art. 178 ww. ustawy - sprawuje starosta.

Analiza wymienionych wyżej przepisów wskazuje, iż spółki wodne są formami nie działającymi w celu osiągnięcia zysku. Stanowią zrzeszenie osób fizycznych lub prawnych mającym na celu zaspokajanie potrzeb w dziedzinie gospodarowania wodami. Regulujący funkcjonowanie spółek wodnych akt prawny co prawda dopuszcza możliwość podejmowania przez spółkę działalności umożliwiającej osiągnięcie zysku netto, jednakże osiągnięty zysk przeznacza się wyłącznie na cele statutowe spółki wodnej. Utworzenie spółki wodnej następuje na skutek zgodnego porozumienia co najmniej 3 osób fizycznych lub prawnych, i wymaga uchwalenia statutu spółki przez osoby zainteresowane. Powstały statut zatwierdza starosta wydając stosowną decyzję. Starosta jest również organem sprawującym nadzór i kontrolę nad działalnością spółek wodnych. Ponadto - jak wynika z powołanych przepisów - członkowie spółki wodnej zobowiązani są do wnoszenia składek i ponoszenia na jej rzecz innych określonych w statucie świadczeń, niezbędnych do wykonywania statutowych zadań spółki wodnej. Wysokość składek uchwalana jest przez zgromadzenia wspólników.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca będący Spółką Wodną - utworzoną zgodnie z ww. regulacjami ustawy - Prawo wodne - wykonuje zadania statutowe z dziedziny gospodarki wodnej. Statutowe cele, Spółka realizuje w oparciu o środki finansowe uzyskiwane m.in. ze składek osób fizycznych i prawnych będących członkami Spółki. Składki przeznacza się na prowadzenie robót statutowych, a ich wysokość ustalona jest przez zgromadzenie członków. W przypadku natomiast realizacji zleconej roboty melioracyjnej, Spółka Wodna rozlicza - od pracy zleconej - podatek VAT na zasadach ogólnych.

Mając na względzie powołane przepisy prawa oraz stan faktyczny sprawy wskazać należy, iż uiszczone do Spółki Wodnej składki osób fizycznych i prawnych będących członkami Spółki nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Należne Spółce - w wyniku uchwały walnego zgromadzenia - składki nie stanowią obrotu, o którym mowa w art. 29 ust. 1 ustawy o VAT, bowiem nie mają one bezpośredniego związku ze sprzedażą towarów czy też świadczeniem usług przez Spółkę. Wpłacane składki nie stanowią bowiem zapłaty za dostawę towarów zdefiniowaną w art. 7 ust. 1 cyt. ustawy o VAT, ani za świadczenie usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ww. ustawy. W przedmiotowej sprawie brak jest powiązania określonych czynności z wypłaconym z tytułu ich realizacji wynagrodzeniem. Jednocześnie brak stosunku prawnego, na podstawie którego powstałaby korzyść dla świadczącego usługę.

Utworzona przez określone podmioty Spółka Wodna nie działa w celu osiągnięcia zysku lecz wykonania zadań statutowych w dziedzinie gospodarowania wodami. Taka forma organizacji sama w sobie - w związku z działalnością statutową - nie ma na celu świadczenie usług czy też prowadzenie działalności gospodarczej.

W konsekwencji regulowanie składek - do czego członkowie Spółki zobowiązani są na podstawie art. 170 ust. 1 ww. ustawy - Prawo wodne - nie stanowi czynności zawartych w art. 5 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług i nie rodzi obowiązku wykazywania ich w deklaracji podatkowej VAT.

Reasumując, wniesione przez członków Spółki Wodnej składki nie stanowią czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT, a w konsekwencji nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług i nie muszą być wykazywane w deklaracji VAT.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.