ILPP1/443-184/07-2/BD - Czynności zawierania i rozliczania umów lombardowych.

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana J. C. przedstawione we wniosku z dnia 30 sierpnia 2007 r. (data wpływu: 3 września 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania czynności zawierania i rozliczania umów lombardowych - jest nieprawidłowe.

W dniu 3 września 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie dokumentowania czynności zawierania i rozliczania umów lombardowych.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Podatnik prowadzący działalność gospodarczą polegającą na udzielaniu pożyczek pod zastaw (umowy lombardowe), zamierza poszerzyć zakres wykonywanych czynności i uruchomić Biuro Doradcze. Biuro to będzie miało na celu pomoc innym przedsiębiorcom w rzetelnym prowadzeniu dokumentacji zawierania i rozliczania umów lombardowych oraz rejestrowania przychodów i zdarzeń finansowych. Wnioskodawca przedstawił schemat, w którym opisał sposób prowadzenia dokumentacji oraz niezbędne czynności księgowe i podatkowe dla właścicieli lombardów. Schemat ten omawia sposób zawierania umów, czynności w przypadku przedłużenia odbioru zastawianego towaru oraz końcowe rozliczenie umowy.

Z powyższego opisu czynności wynika, że lombardy będące na rozliczeniu VAT prowadzą zeszyt przyjęć i odbiorów, a należne odsetki i kwotę za przechowanie z rozliczonych umów oraz uzyskaną ze sprzedaży wartość prowizji rejestrują na bieżąco w kasie fiskalnej, dołączając do zestawienia raport dobowy. Umowy przeterminowane, nie są rozliczane i do chwili sprzedaży pozostają na stanie lombardu. Sprzedaż na rzecz prowadzących działalność gospodarczą lombard dokumentuje fakturą VAT, natomiast na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej - fakturą VAT marża na żądanie klienta.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy prawidłowe jest opisane wyżej postępowanie w zakresie podatku od towarów i usług w przypadku zawierania i rozliczania umów lombardowych...

Zdaniem Wnioskodawcy, lombardy będące podatnikami VAT, powinny rejestrować na bieżąco za pomocą kasy fiskalnej przyjęcia i odbiory zastawianych towarów, odsetki i kwoty za przechowanie oraz wartość prowizji uzyskanej ze sprzedaży towarów, dołączając do zestawienia raport dobowy. Powinny prowadzić także ewidencję (zeszyt) rozliczeń VAT-marża. Przy sprzedaży na rzecz prowadzących działalność gospodarczą lombard wystawia fakturę VAT, natomiast względem osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej - fakturę VAT marża na żądanie klienta.

Na tle przedstawionego zdarzenia przyszłego, stwierdza się, co następuje.

Działalność lombardowa polega na pożyczaniu pieniędzy pod zastaw. Klient korzystający z pożyczki lombardowej może odzyskać przedmiot zastawu po dokonaniu zwrotu pożyczonej kwoty wraz z prowizją naliczoną przez właściciela lombardu.

Zabezpieczenie udzielonej przez lombard pożyczki może być dokonane w drodze przewłaszczenia. Przewłaszczenie rzeczy na zabezpieczenie polega na przeniesieniu własności rzeczy na wierzyciela z równoczesnym zobowiązaniem go - pod warunkiem uiszczenia w terminie zabezpieczonego długu - do powrotnego przeniesienia własności rzeczy na dłużnika. W razie niewykonania przez pożyczkobiorcę zobowiązania w umówionym terminie, podmiot świadczący usługę lombardową staje się nieograniczonym właścicielem rzeczy będącej przedmiotem przewłaszczenia. Przewłaszczone rzeczy najczęściej sprzedawane są w ramach prowadzonej działalności lombardowej.

Lombard wykonuje, więc dwa rodzaje czynności, odmiennie sklasyfikowane pod względem statystycznym i w konsekwencji odmiennie opodatkowane podatkiem VAT, czyli:

Stosownie do art. 111 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), podatnicy dokonujący sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych są obowiązani prowadzić ewidencję obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących. Jednocześnie w przepisie ust. 7 pkt 3 powyższego artykułu, ustawodawca zawarł upoważnienie dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych do zwolnienia w drodze rozporządzenia na czas określony niektórych grup podatników oraz niektórych czynności z obowiązku, o którym mowa ww. art. 111 ust. 1 ustawy. W wykonaniu przedmiotowej delegacji Minister Finansów wydał w dniu 25 czerwca 2007 r. rozporządzenie w sprawie kas rejestrujących (Dz. U. Nr 116, poz. 804).

Przepis § 2 pkt 1 tego rozporządzenia stanowi, iż zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania do dnia 31 grudnia 2007 r. - sprzedaż w zakresie czynności wymienionych w załączniku do rozporządzenia. W pozycji 14. tego załącznika (Wykaz sprzedaży zwolnionej z obowiązku ewidencjonowania) figurują usługi klasyfikowane do grupowania PKWiU 65-67 "usługi pośrednictwa finansowego", natomiast w pozycji 9. - usługi klasyfikowane do grupowania PKWiU ex 63.12.14 "usługi magazynowania i przechowywania towarów pozostałe - wyłącznie przechowywanie i dozór mienia". Ponadto w myśl § 3 ust. 1 pkt 3 przedmiotowego rozporządzenia, do dnia 31 grudnia 2007 r. zwalnia się z obowiązku ewidencjonowania podatników, u których kwota obrotu z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy, nie przekroczyła w poprzednim roku podatkowym kwoty 40.000 zł i jeżeli wcześniej nie powstał wobec nich obowiązek ewidencjonowania. Jednocześnie ust. 5 tego paragrafu stanowi, iż zwolnienie, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, traci moc po upływie dwóch miesięcy, licząc od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiło w trakcie 2007 r. przekroczenie kwoty obrotów w wysokości 40.000 zł, z działalności, o której mowa w art. 111 ust. 1 ustawy.

Zaznacza się, iż zgodnie z § 4 tegoż rozporządzenia, zwolnień od obowiązku ewidencjonowania, o których mowa w § 2 oraz § 3, nie stosuje się bez względu na wysokość osiąganych obrotów przy dostawie między innymi:

Zatem obowiązek ewidencjonowania za pomocą kasy rejestrującej dotyczy tylko sprzedaży niewymienionej jako zwolnionej w załączniku do rozporządzenia.

Obowiązek podatkowy, zgodnie z podstawową zasadą określoną w art. 19 ust. 1 cyt. ustawy, powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

W odniesieniu do usług lombardu ustawodawca nie określił szczególnego momentu powstania obowiązku podatkowego, dlatego należy przyjąć, iż wystąpi on z chwilą wykonania usługi. Dla usługi udzielania pożyczki przez lombard, jej realizacja następuje w momencie spłaty długu (wraz z odsetkami) przez pożyczkobiorcę.

Zgodnie z art. 19 ust. 4 ustawy o VAT, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi. Na podstawie art. 106 ust. 4 podatnicy, o których mowa w ust. 1-3, nie mają obowiązku wystawiania faktur, o których mowa w ust. 1 i 2, osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej. Jednakże na żądanie tych osób podatnicy obowiązani są do wystawienia faktury.

Biorąc pod uwagę powołane wyżej przepisy, proponowany przez Wnioskodawcę sposób ewidencjonowania dokonywanych usług lombardowych w zakresie podatku od towarów i usług za pomocą kasy rejestrującej, tj. na bieżąco w chwili przyjęcia i odbioru zastawianych towarów należy uznać za nieprawidłowy, bowiem ewidencjonowanie sprzedaży i podatku należnego powinno następować, co do zasady, w momencie powstania obowiązku podatkowego, z uwzględnieniem powołanych wyżej zwolnień przedmiotowych.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika ponadto, że przy sprzedaży zastawionych i nieodebranych towarów, które przeszły na własność prowadzącego lombard, w wyniku nie spłacenia pożyczki w określonym terminie, Przedsiębiorca korzysta ze szczególnej procedury określonej w art. 120 ust. 4 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, tj. opodatkowania marży.

Sytuacja taka może mieć miejsce wówczas, gdy podatnik zgodnie z art. 120 ust. 10 cyt. ustawy o VAT używane towary nabył od:

Zaznacza się, iż dla potrzeb procedury marży, stosownie do art. 120 ust. 1 pkt 4 ww. ustawy, przez towar używany należy rozumieć ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż określone w pkt 1-3 oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne (...).

Spełnienie powyższych warunków umożliwia opodatkowanie jedynie marży, która stanowi różnicę między całkowitą kwotą, którą ma zapłacić nabywca towaru, a kwotą nabycia, pomniejszoną o kwotę podatku.

Zarówno w przypadku zastosowania ogólnych zasad opodatkowania, jak również w przypadku opodatkowania marży, ewidencjonowaniu za pomocą kasy rejestrującej podlega cały obrót. Zgodnie bowiem z § 5 ust. 5 rozporządzenia z dnia 4 lipca 2002 r. w sprawie kryteriów i warunków technicznych, którym muszą odpowiadać kasy rejestrujące oraz warunków stosowania tych kas przez podatników (Dz. U. Nr 108 poz. 948 z późn. zm.) podatnicy prowadzący ewidencję przy zastosowaniu kas rejestrujących, u których podstawą opodatkowania jest kwota prowizji lub inna postać wynagrodzenia za wykonane usługi w ramach umowy agencyjnej, zlecenia, pośrednictwa lub innych umów o podobnym charakterze albo też marża, ewidencjonują na potrzeby obliczenia osiąganego przez nich obrotu oraz kwot podatku należnego, całą wartość sprzedaży własnej oraz prowadzonej na rzecz lub w imieniu innych podatników.

W związku z powyższym, obowiązkowi ewidencjonowania obrotu i kwot podatku należnego przy zastosowaniu kas rejestrujących w przedstawionym stanie faktycznym - zgodnie z wyżej cytowanymi przepisami - podlega cała wartość sprzedaży nieodebranych przedmiotów stanowiących zabezpieczenie pożyczki.

Zgodnie z art. 109 ust. 3 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, podatnicy, z wyjątkiem podatników wykonujących wyłącznie czynności zwolnione od podatku na podstawie art. 43 i art. 82 ust. 3 oraz zwolnionych od podatku na podstawie art. 113 ust. 1 i ust. 9, są obowiązani prowadzić ewidencję zawierającą: kwoty określone w art. 90, dane niezbędne do określenia przedmiotu i podstawy opodatkowania, wysokość podatku należnego, kwoty podatku naliczonego obniżające kwotę podatku należnego oraz kwotę podatku podlegającą wpłacie do urzędu skarbowego lub zwrotowi z tego urzędu oraz inne dane służące do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej, a w przypadkach określonych w art. 120 ust. 15, art. 125, 134, 138 - dane określone tymi przepisami niezbędne do prawidłowego sporządzenia deklaracji podatkowej.

Nadmienia się, że stosownie do art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Artykuł 14k § 1 cyt. wyżej ustawy ponadto stanowi, iż zastosowanie się do interpretacji indywidualnej przed jej zmianą lub przed doręczeniem organowi podatkowemu odpisu prawomocnego orzeczenia sądu administracyjnego uchylającego interpretację indywidualną nie może szkodzić wnioskodawcy, jak również w przypadku nieuwzględnienia jej w rozstrzygnięciu sprawy podatkowej. Również analiza przedmiotu umów cywilnoprawnych nie mieści się w zakresie określonym przez cyt. art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.

Informuje się, iż w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych, wydane zostanie osobne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

W związku z powyżej przedstawionym stanem prawnym, stanowisko Wnioskodawcy zawarte we wniosku jest nieprawidłowe.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.