ILPP1/443-18/08-3/BD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 20 września 2007 r. (data wpływu: 17 grudnia 2007 r.) uzupełnionego pismem z dnia 29 stycznia 2008 r. (data wpływu: 6 lutego 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania bezumownego korzystania z nieruchomości - jest nieprawidłowe.

W dniu 17 grudnia 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania bezumownego korzystania z nieruchomości.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka od roku 1995 prowadziła działalność gospodarczą na podstawie umowy najmu na terenie nieruchomości niepodzielnej, położonej w X, powiat lubański, woj. dolnośląskie, będącej współwłasnością po połowie dwóch osób fizycznych.

Z właścicielami nieruchomości Wnioskodawca miał zawarte umowy dzierżawy na kwoty umówionego czynszu na czas określony, czyli do 30 czerwca 2002 r. Na ich podstawie dzierżawcy wystawiali dla Spółki co miesiąc faktury VAT. W lipcu 2002 r. umowę przedłużył tylko jeden z wydzierżawiających i dalej co miesiąc wystawiał dla Spółki fakturę za dzierżawę swojej #189; części udziału w nieruchomości, za co też otrzymywał należną kwotę czynszu. Natomiast drugi współwłaściciel nieruchomości, mimo propozycji ze strony dzierżawcy nie zaakceptował proponowanej kwoty 6.000 zł, określił swoje żądania jako kwotę dwukrotnie wyższą, czyli 12.000 zł i przestał wystawiać faktury. Spółka wzywała drugiego współwłaściciela do zawarcia umowy oraz stawiała do jego dyspozycji czynsz w wysokości 6.000 zł + VAT za każdy miesiąc, gdyż uznawała, iż do tej kwoty żądanie jest zasadne. Spór dotyczył jedynie nadwyżki kwoty ponad 6.000 zł + VAT. Drugi współwłaściciel nie podjął rozmów ugodowych, wystąpił do Sądu z roszczeniem o ustalenie wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z nieruchomości w kwocie: 12.000 zł + VAT.

Ostatecznie Sąd ustalił, że czynsz za #189; nieruchomości wynosi: 14.640 zł brutto miesięcznie. Spór obejmuje okres od 30 czerwca 2002 r. do 23 lutego 2006 r., kiedy to Sąd w innym postępowaniu zniósł współwłasność przyznając ją pierwszemu ze współwłaścicieli, który przez cały ten okres wystawiał faktury VAT za dzierżawę #189; nieruchomości.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy, współwłaściciel nie wystawiając faktur VAT i nie rozliczając podatku uszczuplił należność budżetową w postaci należnego podatku VAT. Spółka uważa, że pozew sądowy o zapłatę wyższego wynagrodzenia z tytułu dzierżawy części nieruchomości, powinien dotyczyć tylko różnicy między kwotą oferowaną przez Spółkę, a kwotą żądaną przez jednego ze współwłaścicieli. W tej sytuacji ewentualnie kwota bezumownego wynagrodzenia dotyczyłaby jedynie różnicy pomiędzy kwotą 6.000 zł + VAT, a 12.000 zł + VAT.

Spółka przez cały ten okres płaciła do Urzędu Gminy podatek od nieruchomości.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 ww. ustawy rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Natomiast na podstawie art. 8 ust. 1 ustawy przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z powyższego wynika, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje realizowane przez podatników w rozumieniu ustawy wykonywane w ramach działalności gospodarczej chyba, że wyjątkowo ze względu na specyfikę danej czynności nie można jej określić jako dostawy towarów, lub też świadczenia usług.

Podstawowa stawka podatku VAT, zgodnie z art. 41 ust. 1 ww. ustawy wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

W myśl zasady określonej w art. 19 ust. 1 cyt. ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1. Natomiast, jeżeli dostawa towaru lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, to zgodnie z art. 19 ust. 4 cyt. ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7 dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Przepis art. 19 ust. 13 pkt 4 cyt. ustawy określa szczególny moment powstania obowiązku podatkowego, zgodnie z którym, z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa ubezpieczeniowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej - obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później niż z upływem terminu płatności określonego w umowie lub fakturze.

Ponadto podstawą opodatkowania - w myśl art. 29 ust. 1 ww. ustawy jest obrót. Obrotem natomiast jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku.

Z przepisu art. 659 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) wynika, że przez umowę najmu wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz.

Kwestie korzystania z cudzej własności bez tytułu prawnego, tj. bez zgody wynajmującego regulują przepisy art. 224 - 225 Kodeksu cywilnego. W sytuacji ustania umowy najmu wygasa łączący obie strony stosunek najmu, co powoduje po stronie najemcy obowiązek zwrotu przedmiotu najmu. Do chwili wydania przedmiotu najmu po stronie byłego najemcy zachodzi tzw. bezumowne korzystanie z rzeczy.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że Spółka do 30 czerwca 2002 r. miała zawarte umowy dzierżawy z dwoma współwłaścicielami nieruchomości, położonej w Olszynie w powiecie lubańskim. Od lipca 2002 r. jeden ze współwłaścicieli z uwagi na spór co do wysokości czynszu - nie przedłużył umowy dzierżawy.

Spółka, pomimo wygaśnięcia umowy dzierżawy i nie przedłużenia jej przez współwłaściciela w okresie od 30 czerwca 2002 r. do 23 lutego 2006 r. nadal korzystała z całej nieruchomości. Spór co do wysokości należnych opłat został rozstrzygnięty przez Sąd, który ustalił, że czynsz za #189; nieruchomości wynosi: 14.640 zł brutto miesięcznie.

Analiza stanu faktycznego na tle powołanych regulacji prawnych prowadzi do wniosku, że fakt dalszego korzystania przez Wnioskodawcę z przedmiotowej nieruchomości należy w świetle art. 8 ust. 1 ustawy o VAT, zakwalifikować jako usługę. Ta z kolei na mocy powołanego już art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT winna być opodatkowana podatkiem od towarów i usług.

Następstwem uznania stosunku łączącego Spółkę z najemcą jest właściwe udokumentowanie świadczonych czynności.

Stosownie do treści art. 106 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. Podatnicy, o których mowa wyżej, nie mają obowiązku wystawiania faktur osobom fizycznym nieprowadzącym działalności gospodarczej - vide art. 106 ust. 4 ww. ustawy.

Mając na względzie, iż wymienione w przepisie zastrzeżenia nie mają zastosowania w przedmiotowej sprawie stwierdzić należy, że wystawienie faktury VAT dokumentującej dokonanie zdarzenia gospodarczego jest rzeczą obligatoryjną.

Zgodnie z § 8 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 maja 2005 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, zaliczkowego zwrotu podatku, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 95, poz. 798 z późn. zm.) zarejestrowani podatnicy jako podatnicy VAT czynni posiadający numer identyfikacji podatkowej, wystawiają faktury oznaczone wyrazami "FAKTURA VAT". Elementy takiego dokumentu sprzedaży określa § 9 powołanego rozporządzenia w myśl, którego faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży powinna zawierać co najmniej:

Reasumując należy stwierdzić, iż w przedmiotowej sprawie za okres bezumownego korzystania z nieruchomości powinny być wystawione faktury dokumentujące świadczenie usług - odpowiadające zapisom cyt. § 9 rozporządzenia z dnia 25 maja 2005 r., zawierające kwoty żądane przez świadczącego usługę, a następnie potwierdzone przez Sąd.

Obowiązek wystawienia faktur VAT ciążył na współwłaścicielu nieruchomości i zaistniał z chwilą powstania obowiązku podatkowego dla świadczonej usługi.

Odmowa wystawiania faktur VAT oraz nie dokonywanie stosownych rozliczeń podatku VAT za bezumowne korzystanie z nieruchomości, przy jednoczesnym tolerowaniu takiego stanu rzeczy (zajmowaniu przez dzierżawcę lokalu bezprawnie) narusza obowiązki wynikające z ustawy o VAT.

Jednocześnie zauważa się, że stosownie do art. 14b § 1 ustawy - Ordynacja podatkowa, minister właściwy do spraw finansów publicznych na pisemny wniosek zainteresowanego, wydaje w jego indywidualnej sprawie, pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego (interpretację indywidualną). Zatem w przedmiotowej sprawie powyższa interpretacja nie wywiera skutku prawnego dla współwłaściciela przedmiotowej nieruchomości.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.