ILPP1/443-173/07-4/IN

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej przedstawione we wniosku z dnia 20 sierpnia 2007 r. (data wpływu 28 sierpnia 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wykonywanej przez Spółkę w ramach systemu cash pooling - jest prawidłowe.

W dniu 28 sierpnia 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania czynności wykonywanych w ramach umowy cash poolingu.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

S.A. rozważa możliwość skorzystania z usługi cash poolingu świadczonej przez banki działające na terenie Polski. Cash pooling jest złożonym rozwiązaniem z zakresu efektywnego zarządzania środkami finansowymi. Umożliwia optymalizację efektu odsetkowego w ramach grupy przedsiębiorstw. Dzięki temu rozwiązaniu wynik odsetkowy grupy jest korzystniejszy niż w przypadku oddzielnego inwestowania nadwyżek i ponoszenia kosztów finansowania przez posiadaczy poszczególnych rachunków. Banki oferują Spółce usługę cash poolingu w dwóch formach:

* cash pooling rzeczywisty (zero - balancing cash pooling),

* cash pooling wirtualny (notional cash pooling).

* fizyczny transfer środków pomiędzy wszystkimi rachunkami uczestników,

* podmioty uczestniczące w usłudze posiadają rachunki w banku ("uczestnicy"),

* wielostronna umowa zawarta pomiędzy bankiem a uczestnikami ("umowa")

* konstrukcja opiera się na kodeksowych instytucjach cesji wierzytelności i przejęcia długu,

* jeden z uczestników - Spółka obejmuje funkcję agenta rozliczeniowego ("agent"),

* agent posiada w banku dwa rachunki: jeden jako uczestnik, a drugi jako agent ("rachunek rozliczeniowy"),

* rachunki uczestników są prowadzone w PLN,

* wszyscy uczestnicy i bank są rezydentami w rozumieniu prawa dewizowego,

* uczestnicy wykazujący danego dnia salda ujemne ("uczestnicy ujemni") będą mogli zoptymalizować koszty zaciągniętego kredytu, gdyż środki posiadane przez uczestników wykazujących saldo dodatnie ("uczestnicy dodatni") w rezultacie działania mechanizmu cash poolingu potraktowane zostaną przez bank jako środki zmniejszające lub eliminujące zadłużenie uczestników posiadających salda ujemne (kredytowe),

* bilansowanie sald ujemnych uczestników ujemnych ze środkami znajdującymi się na rachunku uczestników dodatnich następować będzie każdego dnia roboczego automatycznie w sposób ustalony w umowie, bez konieczności składania przez uczestników dodatkowych dyspozycji.

Zasady funkcjonowania rzeczywistego cash poolingu:

* na koniec każdego dnia roboczego dokonywane będą dwa rodzaje czynności prawnych pomiędzy bankiem, a agentem,

* w ramach pierwszego rodzaju czynności bank dokona przelewu na rzecz agenta swoich wierzytelności wobec uczestników ujemnych ("wierzytelności banku"); przelew wierzytelności banku dokonany zostanie według wartości nominalnej tych wierzytelności; bank obciąży rachunek rozliczeniowy agenta kwotą równą wartości nominalnej wierzytelności ("cena wierzytelności"), jako kwotą ekwiwalentną, płatną przez agenta za przelane wierzytelności banku,

* drugi rodzaj czynności polegać będzie na przejęciu przez agenta od banku jego zobowiązań wobec uczestników dodatnich, także w wysokości nominalnej ("zobowiązania banku"); w wyniku przejęcia przez agenta zobowiązań banku, ten uzna rachunek rozliczeniowy kwotą wynagrodzenia za przejęcie przez agenta zobowiązań banku ("wynagrodzenie za przejęcie zobowiązań),

* na podstawie tych czynności zostanie ustalone saldo netto rachunku rozliczeniowego, stanowiące różnicę pomiędzy ceną wierzytelności a wynagrodzeniem za przejęcie zobowiązań; saldo może wykazywać również wartość równą 0,00 zł,

* na początku każdego następnego dnia roboczego zostaną przeprowadzone operacje odwrotne; w zależności od stanu faktycznego bank przejmie zobowiązania wobec uczestników i obciąży rachunek rozliczeniowy kwotą odpowiadającą kwocie wynagrodzenia za przejęcie zobowiązań, zaś agent dokona na rzecz banku przelewu zwrotnego wierzytelności, w wyniku czego bank uzna rachunek rozliczeniowy kwotą odpowiadającą kwocie ceny wierzytelności,

* w przypadku salda dodatniego na rachunku agenta, w ostatnim dniu roboczym każdego miesiąca z datą waluty następnego dnia roboczego, bank uzna tymi odsetkami rachunek agenta,

* w przypadku salda ujemnego na rachunku agenta, w ostatnim dniu roboczym każdego miesiąca z datą waluty następnego dnia roboczego, bank obciąży tymi odsetkami rachunek agenta,

* ostatniego dnia roboczego każdego miesiąca odsetki, którymi rachunek agenta został uznany lub obciążony podlegają podziałowi pomiędzy posiadaczy rachunków poprzez, odpowiednio, uznanie bądź obciążenie ich rachunków,

* wysokość oprocentowania sald dodatnich i ujemnych poszczególnych uczestników zostanie wyliczona dla każdego dnia, w którym takie saldo powstało, według następującej formuły: (WIBOR 1M x kwota salda) / 365,

* bank za wykonanie czynności przewidzianych w umowie pobiera miesięczne wynagrodzenie w ustalonej wysokości,

* możliwy jest zapis w umowie mówiący o tym, że agent za wykonanie czynności pobierze miesięczne wynagrodzenie w ustalonej wysokości od każdego posiadacza rachunku.

* brak fizycznego transferu środków pomiędzy rachunkami uczestników,

* podmioty uczestniczące w usłudze posiadają rachunki w banku ("uczestnicy") oraz rachunki pomocnicze, powiązane z rachunkami podstawowymi, służące wyłącznie do przeprowadzania rozliczeń związanych z umową,

* wielostronna umowa zawarta pomiędzy bankiem a uczestnikami ("umowa"),

* dodatkowo umowy o kredyt w rachunku bieżącym dla uczestników z debetowym saldem,

* rachunki uczestników są prowadzone w PLN,

* wszyscy uczestnicy i bank są rezydentami w rozumieniu prawa dewizowego,

* uczestnicy wykazujący danego dnia salda ujemne ("uczestnicy ujemni") będą mogli zoptymalizować koszty zaciągniętego kredytu, gdyż środki posiadane przez uczestników wykazujących saldo dodatnie ("uczestnicy dodatni") w rezultacie działania mechanizmu cash poolingu potraktowane zostaną przez bank jako środki zmniejszające lub eliminujące zadłużenie uczestników posiadających salda ujemne (kredytowe),

* bilansowanie sald ujemnych uczestników ujemnych ze środkami znajdującymi się na rachunku uczestników dodatnich następować będzie każdego dnia roboczego automatycznie w sposób ustalony w umowie, bez konieczności składania przez uczestników dodatkowych dyspozycji.

Zasady funkcjonowania wirtualnego cash poolingu:

* na koniec każdego dnia roboczego bank wykona następujące czynności:

- dla każdego rachunku podstawowego ustali kwoty podlegające przeniesieniu na rachunki powiązane, tzn.:

nbspnbspnbspnbspnbspnbspnbspnbspWspółczynnik udziału = Niższa wartość bezwzględna sum / wyższa wartość bezwzględna sum

- przeniesienie z rachunków podstawowych na odpowiadające im rachunki powiązane:

W przypadku skorzystania przez Spółkę z wybranej usługi cash poolingu (rzeczywistego bądź wirtualnego), Spółka przewiduje, że uczestnikami grupy (objętej ewentualną przyszłą umową) będą spółki krajowe powiązane kapitałowo w 100% lub blisko w 100%. Ponadto nie wykluczone jest, że niektóre, ale te same podmioty uczestniczące w grupie w dłuższym okresie czasu będą wykazywały salda ujemne swych rachunków, zaś niektóre podmioty będą w tym czasie wykazywały wyłącznie salda dodatnie swych rachunków.

Zgodnie z postanowieniami statutu Spółki oraz wpisami do krajowego rejestru sądowego zakres działalności Spółki obejmuje również pozostałe pośrednictwo finansowe, przy czym podstawowym zakresem działalności jest: kopalnictwo rud miedzi, produkcja miedzi, kopalnictwo soli, produkcja wyrobów miedzianych, produkcja stali szlachetnych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy czynności wykonywane przez Spółkę na rzecz pozostałych uczestników cash poolingu należy traktować jako korzystające ze zwolnienia z VAT usługi pośrednictwa finansowego.

Zdaniem Wnioskodawcy czynności wykonywane przez agenta należy kwalifikować do grupowania PKWiU 65.23.10-00 "usługi pośrednictwa finansowego, pozostałe, gdzie indziej niesklasyfikowane, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalno-rentowych". W konsekwencji czynności te podlegają zwolnieniu z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 i załącznika nr 4 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług. Wnioskodawca uważa, że opodatkowaniu podatkiem VAT będzie podlegało wyłącznie wynagrodzenie Agenta otrzymane na podstawie umowy od uczestników systemu cash pooling.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

Przez dostawę towarów, w myśl art. 7 ust. 1 cyt. ustawy rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

* przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

* zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

* świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług uznaje się także nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części.

Stosownie do art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i ust. 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku. Na podstawie art. 29 ust. 4 cyt. ustawy, obrót zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, a także kwot wynikających z dokonanych korekt faktur.

Jak wynika z powołanych przepisów dostawa towarów oraz świadczenie usług (za wyjątkiem ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 przypadków), podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jedynie wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie. Jednocześnie dostawa towarów lub świadczenie usług pod tytułem odpłatnym mogą zostać opodatkowane wtedy, gdy pomiędzy dostawcą towaru lub świadczącym usługę i ich odbiorcą istnieje jawny lub dorozumiany stosunek prawny (umowa), w ramach którego spełniane są świadczenia wzajemne.

Odnosząc treść przytoczonych regulacji do sytuacji opisanej przez Spółkę należy stwierdzić, iż w przedmiotowym przypadku w roli usługodawcy wystąpić mogą dwa podmioty:

* bank - wykonujący usługi na rzecz uczestników umowy cash poolingu, w przypadku obu rodzajów umów,

* agent - tylko wówczas, gdy z zawartej umowy wynika, iż powierzone czynności wykonuje on odpłatnie.

Bank w roli usługodawcy występuje w przypadku obu rodzajów cash poolingu. Zarówno bowiem w przypadku umowy cash poolingu rzeczywistego jak i wirtualnego dokonywany jest przelew i zwrot przelanych środków pieniężnych, a bank jest stroną obu tych transakcji. Z opisanego przez Stronę stanu faktycznego wynika, iż bank zawsze dokonywał będzie przelewu między rachunkiem podstawowym, a rachunkiem pomocniczym danego członka grupy (w przypadku cash poolingu wirtualnego - wariant II) lub rachunkiem podstawowym członka grupy i rachunkiem rozliczeniowym agenta (w przypadku cash poolingu rzeczywistego - wariant I).

W przypadku obu rodzajów cash poolingu bank za wykonanie czynności przewidzianych w umowie pobierać będzie miesięczne wynagrodzenie zatem czynność jest odpłatna i jako taka podlega opodatkowaniu.

Z sytuacji przedstawionej we wniosku wynika, że w przypadku cash poolingu rzeczywistego usługi podlegające opodatkowaniu może świadczyć również podmiot występujący w roli agenta. Sytuacja taka ma miejsce jednak tylko wówczas, gdy agent za wykonywanie swojej funkcji otrzymuje od pozostałych uczestników systemu wynagrodzenie.

Pomiędzy agentem i pozostałymi uczestnikami systemu istnieje bowiem stosunek prawny (umowa), w ramach którego agent udostępnia swoje konto dla dokonywania rozliczeń i wykonuje inne czynności związane z realizacją umowy cash poolingu. W zamian za wykonywanie tych czynności agent otrzymać może świadczenie wzajemne. Istnieje bowiem możliwość zawarcia w umowie zapisu, na podstawie którego pozostali uczestnicy systemu będą zobowiązani do zapłaty agentowi wynagrodzenia za wykonywanie tych czynności.

Ze świadczeniem usług podlegających opodatkowaniu, mamy do czynienia tylko wówczas, gdy agent za wykonywane na rzecz pozostałych uczestników systemu czynności pobiera od każdego posiadacza rachunku umowne wynagrodzenie. Tylko w takim przypadku bowiem wykonywana przez agenta czynność spełnia zawartą w art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług definicję odpłatnego świadczenia usług, a to z kolei skutkuje objęciem tej czynności opodatkowaniem podatkiem VAT, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 cyt. ustawy.

Występowanie Wnioskodawcy w roli agenta może zatem powodować obowiązek wykazania w ewidencji sprzedaży i deklaracji VAT-7 obrotu podlegającego opodatkowaniu podatkiem VAT. Obowiązek taki wystąpi jednak tylko wówczas, gdy agent z tytułu wykonywania swojej funkcji otrzyma od pozostałych posiadaczy rachunków wynagrodzenie. Opodatkowaniu w takim przypadku podlegać będzie obrót w rozumieniu art. 29 ustawy o VAT, czyli wynagrodzenie agenta wynikające z umowy zawartej z pozostałymi uczestnikami systemu cash pooling.

Jeżeli czynności wykonywane przez spółkę występującą w roli agenta zaliczone zostaną według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług do grupowania 65.23.10-00, czyli do "usług pośrednictwa finansowego, pozostałego gdzie indziej niesklasyfikowanego, z wyłączeniem ubezpieczeń i funduszów emerytalno-rentowych" wówczas, na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług będą one korzystały ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Zgodnie bowiem z tym przepisem zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy, tj. między innymi wymienione w poz. 3 tego załącznika usługi pośrednictwa finansowego, z wyłączeniem:

Informuje się jednak, iż tut. Organ nie dokonał weryfikacji prawidłowości zakwalifikowania usług świadczonych przez agenta do symbolu PKWiU 65.23.10-00, lecz przyjął klasyfikację dokonaną przez Wnioskodawcę. Organ podatkowy nie jest bowiem organem uprawnionym do klasyfikowania danych usług do odpowiednich symboli PKWiU. W świetle zasad metodycznych Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług zaliczenie danej usługi do odpowiedniego grupowania tej klasyfikacji należy do obowiązków usługodawcy. W przypadku trudności w ustaleniu przez podmiot właściwego grupowania według PKWiU w odniesieniu do sprzedawanych towarów i świadczonych usług jednostką uprawnioną do wydawania opinii klasyfikacyjnych jest Urząd Statystyczny w Ł., ul. S.

Ponadto informuje się, że w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od czynności cywilnoprawnych wydana została interpretacja nr ILPB2/415-91/07-2/AJ z dnia 14 listopada 2007 r.

Natomiast w przedmiocie udzielenia pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych wydane zostanie osobne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.