ILPP1/443-1597/09-2/AW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki jawnej, przedstawione we wniosku z dnia 1 grudnia 2009 r. (data wpływu 28 grudnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie sprzedaży składników majątkowych przedsiębiorstwa - jest prawidłowe.

W dniu 28 grudnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie sprzedaży składników majątkowych przedsiębiorstwa.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka jawna (dalej: Wnioskodawca) prowadzi działalność gospodarczą, której przedmiotem jest handel detaliczny oraz hurtowy towarami spożywczymi i konsumpcyjnymi. Działalność gospodarcza jest prowadzona przez przedsiębiorstwo, na które składają się następujące składniki majątkowe:

Wnioskodawca zamierza przeprowadzić transakcję, której przedmiotem będzie zbycie poszczególnych składników, wchodzących w skład przedsiębiorstwa na rzecz jednego podmiotu gospodarczego. Planowana transakcja zbycia odrębnych składników majątkowych, wchodzących obecnie w skład przedsiębiorstwa, obejmuje jedynie poszczególne składniki majątku, tj.:

Po przeprowadzeniu transakcji zbycia składników majątkowych w majątku Wnioskodawcy pozostaną własność nieruchomości, prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości, wierzytelności i zobowiązania wobec kontrahentów, środki pieniężne, księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, m.in. dokumentacja księgowa. Ponadto, Zainteresowany zakończy współpracę gospodarczą z dotychczasowymi kontrahentami, w zakresie obrotu artykułami spożywczymi i konsumpcyjnymi. Kupujący będzie czynił starania, aby wstąpić w miejsce Wnioskodawcy i prowadzić wymianę handlową z tymi kontrahentami, w ramach własnego przedsiębiorstwa. W przypadku braku zgody kontrahentów współpraca ta może nie być kontynuowana.

Po przeprowadzeniu transakcji sprzedaży, podstawowy przedmiot działalności Wnioskodawcy zostanie ograniczony i będzie polegać na wynajmie nieruchomości oraz sprzedaży innej niż sprzedaż towarów spożywczych. Nieruchomości te będą wykorzystywane przez Kupującego, który będzie prowadzić działalność gospodarczą, polegającą na handlu detalicznym i hurtowym towarami. Kupujący zatrudni część pracowników Zainteresowanego w drodze przejścia zakładu pracy, na podstawie art. 23 ¹ Kodeksu pracy. Pozostali pracownicy pozostaną zatrudnieni u Wnioskodawcy. W ramach zakazu konkurencji, sprzedający zobowiąże się ponadto do zaprzestania działalności polegającej na handlu hurtowym i detalicznym artykułami spożywczymi.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wyżej opisaną transakcję zbycia składników majątkowych wykorzystywanych w ramach funkcjonującego przedsiębiorstwa można potraktować jako transakcję zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - dalej ustawa o VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 55 ¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), dalej: k.c., przedsiębiorstwo to zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono (to przedsiębiorstwo) w szczególności:

Dodatkowo zgodnie z art. 55 ² k.c., czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w jego skład, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej lub z przepisów.

Oznacza to, że ustawodawca pozostawił stronom transakcji swobodę co do tego, które elementy tworzące pojęcie przedsiębiorstwa objąć przedmiotem czynności prawnej. Jednakże swoboda ta nie może iść tak daleko, aby zakres wyłączeń przekreślił istotę przedsiębiorstwa. Zbycie przedsiębiorstwa powinno obejmować co najmniej te składniki, które determinują funkcje spełniane przez przedsiębiorstwo i pozwalają na dalsze kontynuowanie działalności. W przypadku Zainteresowanego, istotną rolę w prowadzonej działalności gospodarczej odgrywają nieruchomości, tj. budynki biurowe oraz budynki handlowo-usługowe. To one determinują i zespalają składniki majątkowe, tworząc przedsiębiorstwo. Ponadto, istotnym elementem obecnie istniejącego przedsiębiorstwa są wierzytelności i zobowiązania wobec obecnych kontrahentów, środki pieniężne oraz księgi i dokumenty, związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, które nie będą przedmiotem zbycia na rzecz Nabywcy i pozostaną w przedsiębiorstwie Wnioskodawcy.

W ocenie Zainteresowanego, w opisanym zdarzeniu przyszłym, przedmiotem transakcji są jedynie wybrane składniki majątkowe, które w swej istocie jako zespół nie kreują ani przedsiębiorstwa, ani zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Zespół ruchomości oraz wartości niematerialnych i prawnych, nie posiada potencjalnej zdolności do niezależnego działania gospodarczego jako samodzielny podmiot.

Należy uznać, iż zbywane składniki majątkowe, po wyłączeniu nieruchomości, wierzytelności i zobowiązań wobec kontrahentów, środków pieniężnych oraz ksiąg i dokumentów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, nie mogą zostać zakwalifikowane jako zespół majątku, kreujący przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część. Ich cechami wspólnymi jest fakt, iż są własnością jednego podmiotu gospodarczego oraz są wykorzystywane w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Należy nadmienić, iż zbywane składniki majątkowe zostaną przejęte przez inne przedsiębiorstwo o podobnym przedmiocie działalności, co umożliwi Nabywcy prowadzenie działalności w tym samym zakresie przy pomocy nabywanych składników majątkowych. Nabywca prowadzi współpracę gospodarczą i ma zawarte umowy handlowe z większością dostawców Wnioskodawcy. Nabycie tych samych składników przez podmiot niedziałający w tej samej branży nie pozwoliłoby na kontynuowanie działalności.

Reasumując, zbycie przez Zainteresowanego części majątku jest zbyciem składników majątkowych niestanowiących przedsiębiorstwa ani też zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Definicja przedsiębiorstwa zawarta w art. 55 ¹ k.c., ani też definicja części przedsiębiorstwa podana w art. 2 ust. 27e ustawy o podatku od towarów i usług, nie pokrywa się z przedmiotem projektowanej transakcji. W szczególności przedmiot umowy nie obejmuje takich składników przedsiębiorstwa jak prawa rzeczowe do nieruchomości, wierzytelności i środki pieniężne, księgi oraz dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, nie jest więc przedsiębiorstwem rozumianym jako całość. Przedmiotem umowy nie jest także zorganizowana część przedsiębiorstwa - rozumiana jako organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Zawarta w ustawie definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa akcentuje, że elementem zorganizowanej części przedsiębiorstwa muszą być zobowiązania. Projektowana transakcja nie obejmuje m.in. właśnie zobowiązań Wnioskodawcy związanych z prowadzoną działalnością w ramach swego przedsiębiorstwa, fakt ten przesądza o kwalifikowaniu planowanej umowy jako umowy zbycia poszczególnych składników majątkowych, a nie zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Przez towary - w świetle art. 2 pkt 6 ustawy - rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę w jakiej dokonano czynności prawnej. Przy czym usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, z zastrzeżeniem ust. 4, są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119 (art. 8 ust. 3 ww. ustawy).

Natomiast, w świetle art. 6 pkt 1 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

W niniejszej sprawie kwestią wymagającą interpretacji jest ustalenie istnienia lub nieistnienia podstaw do zastosowania przepisu art. 6 pkt 1 ustawy.

Przepisy ustawy nie definiują terminu "przedsiębiorstwo". Z tej przyczyny dla celów określenia zakresu pojęcia "przedsiębiorstwo" wykorzystuje się regulację zawartą w art. 55 ¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), który to przepis stanowi, że przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej.

Obejmuje ono w szczególności:

Zatem, składniki materialne i niematerialne wchodzące w skład przedsiębiorstwa powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, iż można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Jeżeli warunki, o których mowa w art. 55 ¹ Kodeksu cywilnego, zostaną spełnione, to sprzedaż takich składników innemu podmiotowi (spółce prawa handlowego lub cywilnego), nie będzie podlegała przepisom ustawy.

Należy tu wskazać również art. 55 ² Kodeksu cywilnego, którym ustawodawca wprowadza zasadę, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

Zatem, przedsiębiorstwem w rozumieniu Kodeksu cywilnego jest takie przedsiębiorstwo, które jest zorganizowane i wyposażone w składniki zapewniające realizowanie celów gospodarczych, jest samodzielnym podmiotem prawa funkcjonującym w obrocie gospodarczym. Ponadto nie można traktować jako przedsiębiorstwo wyodrębnionej gospodarczo części będącej zespołem składników majątkowych i niemajątkowych, jeżeli nie będzie obejmować ksiąg i dokumentów związanych z prowadzeniem działalności.

Natomiast, zorganizowaną częścią przedsiębiorstwa jest - w myśl definicji zawartej w art. 2 pkt 27e ustawy - organizacyjnie i finansowo wyodrębniony w istniejącym przedsiębiorstwie zespół składników materialnych i niematerialnych, w tym zobowiązania, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, który zarazem mógłby stanowić niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące te zadania.

Z przytoczonej definicji wynika, iż aby zespół składników majątkowych (materialnych i niematerialnych) mógł zostać uznany za zorganizowaną część przedsiębiorstwa muszą zostać spełnione łącznie następujące przesłanki:

Zgodnie z pierwszym z ww. wymagań, dla istnienia zorganizowanej części przedsiębiorstwa konieczne jest, by składały się nań zarówno składniki materialne, jak i niematerialne, w tym zobowiązania.

W związku z powyższym przedmiotem transakcji jest zorganizowana część przedsiębiorstwa wówczas, gdy w wyniku transakcji nabywca zorganizowanej części przedsiębiorstwa przejmuje funkcję gospodarczą zbywcy. Z definicji tej wynika, że nie jest istotne wyczerpanie zespołu składników określonych w definicji z art. 55 ¹ Kodeksu cywilnego. Każde bowiem przedsiębiorstwo i jego zorganizowana część ma swoją wyłączną specyfikę.

Kolejnym warunkiem uznania zespołu składników majątkowych za zorganizowaną część przedsiębiorstwa jest jego organizacyjne i finansowe wyodrębnienie w istniejącym przedsiębiorstwie.

Wyodrębnienie organizacyjne oznacza, że zorganizowana część przedsiębiorstwa występuje w strukturze organizacyjnej podatnika. Ocena ta musi być dokonana według podstawowego kryterium, tj. ustalenia jaką rolę składniki majątkowe i związane z nimi prawa materialne odgrywały w funkcjonowaniu dotychczasowego przedsiębiorstwa (na ile stanowiły wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie całość).

Wyodrębnienie finansowe najpełniej realizowane jest w przypadku zakładu lub oddziału osoby prawnej. Wyodrębnienie finansowe nie oznacza samodzielności finansowej, ale sytuację, w której poprzez odpowiednią ewidencję zdarzeń gospodarczych możliwe jest przyporządkowanie przychodów i kosztów oraz należności i zobowiązań do zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Ponadto, wymagane jest, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa mogła stanowić potencjalne niezależne przedsiębiorstwo samodzielnie realizujące zadania gospodarcze, których realizacji służy w istniejącym przedsiębiorstwie. Powyższą przesłankę należy rozumieć jako potencjalną zdolność zorganizowanej części przedsiębiorstwa do niezależnego działania gospodarczego jako samodzielnego podmiotu gospodarczego i to jeszcze w ramach istniejącego przedsiębiorstwa. Winno ono mieć również zdolność zaistnienia jako niezależne przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 ¹ i art. 55 ² ustawy - Kodeks cywilny.

Z treści wniosku wynika, że Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą w zakresie handlu detalicznego oraz hurtowego towarami spożywczymi i konsumpcyjnymi.

Wnioskodawca zamierza przeprowadzić transakcję, której przedmiotem będzie zbycie poszczególnych składników, wchodzących w skład przedsiębiorstwa, na rzecz jednego podmiotu gospodarczego. Przedmiotem zbycia będą:

Po przeprowadzeniu transakcji zbycia składników majątkowych, w majątku Wnioskodawcy pozostaną własność nieruchomości, prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości, wierzytelności i zobowiązania wobec kontrahentów, środki pieniężne, księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej, m.in. dokumentacja księgowa. Ponadto, Zainteresowany zakończy współpracę gospodarczą z dotychczasowymi kontrahentami, w zakresie obrotu artykułami spożywczymi i konsumpcyjnymi.

Wnioskodawca wskazuje również, iż po dokonaniu transakcji sprzedaży, podstawowy przedmiot jego działalności zostanie ograniczony i będzie polegać na wynajmie nieruchomości oraz sprzedaży innej niż sprzedaż towarów spożywczych. Nieruchomości te będą wykorzystywane przez Kupującego, który będzie prowadzić działalność gospodarczą, polegającą na handlu detalicznym i hurtowym towarami. Kupujący zatrudni część pracowników Zainteresowanego w drodze przejścia zakładu pracy. W ramach zakazu konkurencji, sprzedający zobowiąże się ponadto do zaprzestania działalności polegającej na handlu hurtowym i detalicznym artykułami spożywczymi.

W ocenie tut. Organu nie wystarczy, że ze względu na pewną samodzielność pod względem technicznym, czy nawet organizacyjnym, zespół składników majątkowych mógłby potencjalnie stanowić odrębne przedsiębiorstwo, bądź zorganizowaną część przedsiębiorstwa, ponieważ art. 6 pkt 1 ustawy wyłącza z opodatkowania podatkiem od towarów i usług zbycie wszystkich składników majątkowych i niemajątkowych, uprzednio wyodrębnionych organizacyjnie i finansowo w istniejącym przedsiębiorstwie, przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, nie dotyczy zaś zbycia pewnych składników majątkowych przedsiębiorstwa.

Należy zatem stwierdzić, iż wyłączenie z masy majątkowej, przekazywanej do nowoutworzonej spółki m.in. nieruchomości, wierzytelności i zobowiązań wobec kontrahentów, środków pieniężnych, a także ksiąg oraz dokumentacji księgowej, pozbawia wydzielony kompleks majątkowy cech przedsiębiorstwa czy też zorganizowanej jego części. Nie można bowiem uznać, iż dojdzie do powstania zespołu składników, które mogłyby stanowić niezależne przedsiębiorstwo.

Odnosząc zatem przedstawiony stan prawny do opisanego zdarzenia przyszłego należy stwierdzić, iż przedmiotem wydzielenia są składniki majątku przedsiębiorstwa, a nie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55 ¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, ani też zorganizowana część przedsiębiorstwa w rozumieniu przepisów art. 2 pkt 27e ustawy.

Zatem, przepisy art. 6 pkt 1 ustawy, nie będą miały zastosowania w sprawie będącej przedmiotem wniosku. Przepisy te bowiem jak wyżej wskazano, odnoszą się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Natomiast, brak organizacyjnego i finansowego wyodrębnienia w istniejącym przedsiębiorstwie Wnioskodawcy stanowi istotny element przedstawionego zdarzenia przyszłego niepozwalający uznać, iż przedmiotem transakcji będzie zorganizowana część przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 2 pkt 27e ustawy.

Biorąc pod uwagę cytowane wyżej przepisy oraz okoliczności przedstawione we wniosku stwierdzić należy, że w analizowanej sprawie planowana przez Wnioskodawcę transakcja zbycia części majątku będzie sprzedażą składników majątkowych, prowadzącą do przeniesienia prawa do rozporządzania tymi składnikami jak właściciel, a zatem stanowić będzie odpłatną dostawę towarów podlegającą opodatkowaniu na zasadach ogólnych, tj. według właściwych stawek podatkowych lub z zastosowaniem zwolnienia, o ile takie będzie wynikało z przepisów. Wobec tego zamierzone zbycie składników majątkowych wykorzystywanych w ramach funkcjonującego przedsiębiorstwa nie będzie transakcją zbycia przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części w rozumieniu art. 6 pkt 1 ustawy.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.