ILPP1/443-155/13-4/HW

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko przedstawione we wniosku z dnia 25 lutego 2013 r. (data wpływu 27 lutego 2013 r.), uzupełnionym pismem z dnia 23 maja 2013 r. (data wpływu 24 maja 2013 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku i momentu wystawienia faktury VAT z tytułu wydania przewłaszczonego towaru - jest prawidłowe.

W dniu 27 lutego 2013 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku i momentu wystawienia faktury VAT z tytułu wydania przewłaszczonego towaru. Przedmiotowy wniosek został uzupełniony pismem z dnia 23 maja 2013 r. o doprecyzowanie opisanego stanu faktycznego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobowo działalność gospodarczą. W roku 2011 w ramach prowadzonej działalności dokonała zakupu koparki gąsienicowej i przyjęła w dniu 28 czerwca 2011 r. do eksploatacji. Od zakupu koparki został odliczony podatek VAT. Koparka była amortyzowana według stawek, zgodnie z tabelą podatkową. Jednocześnie dnia 11 maja 2011 r. firma zawarła umowę pożyczki wraz z umową przewłaszczenia z inną firmą - "pożyczkodawcą" na sfinansowanie zakupu ww. koparki. Przedmiotem zabezpieczenia była koparka. W dniu 15 czerwca 2012 r. pożyczkodawca w związku z nieuregulowaniem należności wypowiedział umowę pożyczki ze skutkiem natychmiastowym i jednocześnie wezwał do wydania przedmiotu zabezpieczenia. W dniu 28 czerwca 2012 r. na podstawie protokołu pożyczkodawca przejął koparkę na rozliczenie nie spłacanych rat pożyczki. Natomiast w dniu 12 lutego 2013 r. pożyczkodawca przesłał pismo informując, że w związku ze sprzedażą środka trwałego będącego przedmiotem zabezpieczenia, zawarta pożyczka została rozliczona. Środek trwały został sprzedany przez pożyczkodawcę za kwotę 375.000,00 zł. (według noty rozliczeniowej wystawionej przez pożyczkodawcę dnia 22 sierpnia 2012 r.).

Pismem z dnia 23 maja 2013 r. Wnioskodawczyni poinformowała, iż jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawczyni:

Ad. 1

Zainteresowana powinna wystawić fakturę w ciągu 7 dni od daty wystawienia protokołu wydania koparki pożyczkodawcy (art. 5 ust. 1 ustawy VAT).

Ad. 2

Nabywcą na fakturze powinien być pożyczkodawca (§ 5 ust. 1 rozporządzenia w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom wystawiania faktur, sposobu ich zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług).

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawczyni w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Na wstępie tut. Organ informuje, iż niniejszej interpretacji udzielono w oparciu o przepisy ustawy o podatku od towarów i usług, w brzmieniu obowiązującym w momencie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii (art. 2 pkt 6 ustawy).

Z treści art. 7 ust. 1 ustawy wynika, że dostawą towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel, w tym również:

Z powyższego wynika, że istotą dostawy towarów jest przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Mowa jest tu o tego rodzaju czynności, która daje otrzymującemu towar prawo do postępowania z nim jak właściciel. Należy przy tym zaznaczyć, że chodzi tu o możliwość faktycznego dysponowania rzeczą, a nie rozporządzania nią w sensie prawnym.

Czynności przeniesienia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel musi zatem towarzyszyć wydanie przedmiotowych towarów. Tylko wówczas powstanie obowiązek podatkowy z tytułu tej czynności, ponieważ w myśl art. 19 ust. 1 powołanej ustawy, obowiązek podatkowy postaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 14 ust. 6, art. 20 i art. 21 ust. 1.

Aby jednak czynność podlegała opodatkowaniu musi być wykonana przez podmiot działający dla tej czynności w charakterze podatnika podatku VAT.

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Jak wynika natomiast z art. 15 ust. 2 ustawy, w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 marca 2013 r., działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Stosownie do art. 106 ust. 1 ustawy, podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 2, ust. 4 i ust. 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16.

Według art. 2 pkt 22 ustawy, przez sprzedaż rozumie się odpłatną dostawę towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów oraz wewnątrzwspólnotową dostawę towarów.

W świetle art. 106 ust. 8 ustawy, minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia:

Na podstawie delegacji ustawowej zawartej w powyższym przepisie, Minister Finansów wydał rozporządzenie z dnia 28 marca 2011 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 68, poz. 360 z późn. zm.), zwane dalej rozporządzeniem, regulujące m.in. zagadnienia związane z wystawianiem faktur.

Stosownie do § 4 ust. 1 rozporządzenia, zarejestrowani podatnicy jako podatnicy VAT czynni, posiadający numer identyfikacji podatkowej, wystawiają faktury oznaczone wyrazami "FAKTURA VAT".

Natomiast mocą § 5 ust. 1 rozporządzenia, faktura stwierdzająca dokonanie sprzedaży powinna zawierać co najmniej:

Fakturę wystawia się nie później niż siódmego 7. dnia od dnia wydania towaru lub wykonania usługi, z zastrzeżeniem § 10-12 ust. 2-5, § 10-12 i § 16 ust. 2 (§ 9 ust. 1 rozporządzenia).

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawczyni prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą. W roku 2011 w ramach prowadzonej działalności Zainteresowana dokonała zakupu koparki gąsienicowej. Od zakupu koparki został odliczony podatek VAT. Jednocześnie dnia 11 maja 2011 r. Wnioskodawczyni zawarła umowę pożyczki wraz z umową przewłaszczenia z inną firmą - pożyczkodawcą na sfinansowanie zakupu przedmiotowej koparki. Przedmiotem zabezpieczenia była koparka. W dniu 15 czerwca 2012 r. pożyczkodawca w związku z nieuregulowaniem należności wypowiedział umowę pożyczki ze skutkiem natychmiastowym i jednocześnie wezwał do wydania przedmiotu zabezpieczenia. W dniu 28 czerwca 2012 r., na podstawie protokołu, pożyczkodawca przejął koparkę na rozliczenie nie spłacanych rat pożyczki. Natomiast w dniu 12 lutego 2013 r. pożyczkodawca przesłał pismo informując, że w związku ze sprzedażą środka trwałego będącego przedmiotem zabezpieczenia, zawarta pożyczka została rozliczona. Środek trwały został sprzedany przez pożyczkodawcę za kwotę 375.000,00 zł. (według noty rozliczeniowej wystawionej przez pożyczkodawcę dnia 22 sierpnia 2012 r.).

Mając na uwadze opis stanu faktycznego należy wskazać, że umowa przewłaszczenia na zabezpieczenie należy do umów nienazwanych i jest zawierana na podstawie przepisów art. 155, art. 156 oraz art. 353¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 155 § 1 Kodeksu cywilnego, umowa sprzedaży, zamiany, darowizny, przekazania nieruchomości lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły.

W myśl art. 156 Kodeksu cywilnego, jeżeli zawarcie umowy przenoszącej własność następuje w wykonaniu zobowiązania wynikającego z uprzednio zawartej umowy zobowiązującej do przeniesienia własności, z zapisu zwykłego, z bezpodstawnego wzbogacenia lub z innego zdarzenia, ważność umowy przenoszącej własność zależy od istnienia tego zobowiązania.

Stosownie do art. 353 § 1 i § 2 Kodeksu cywilnego zobowiązanie polega na tym, że wierzyciel może żądać od dłużnika świadczenia, a dłużnik powinien świadczenie spełnić. Świadczenie może polegać na działaniu albo na zaniechaniu.

Zgodnie z art. 353¹ Kodeksu cywilnego, Strony zawierające umowę mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Natomiast w myśl art. 453 ustawy - Kodeks cywilny, jeżeli dłużnik w celu zwolnienia się z zobowiązania spełnia za zgodą wierzyciela inne świadczenie, zobowiązanie wygasa (...).

A zatem dłużnik za zgodą wierzyciela może dla zwolnienia się z zobowiązania spełnić inne świadczenia. Świadczenie w miejsce wykonania może być dokonywane w ramach wszelkiego typu zobowiązań o charakterze cywilnoprawnym (tekst jedn.: wynikających z czynności prawnych). Zakres modyfikacji dotychczasowego zobowiązania uzależniony jest jedynie od ogólnie obowiązujących przepisów, ale to od uznania stron zależy, jakie świadczenie zgodzi się przyjąć wierzyciel w miejsce dotychczasowego i jakie dłużnik będzie mógł wykonać.

W związku z powyższym uznać należy, iż samo zawarcie umowy przewłaszczenia na zabezpieczenie wierzytelności nie jest czynnością skutkującą powstaniem obowiązku podatkowego w podatku VAT i obowiązku wystawienia faktury.

Jednakże w przypadku niewywiązania się z zawartej umowy np. umowy pożyczki (braku spłaty pożyczki) pożyczkodawca może zadecydować o skorzystaniu z zapisów umowy i przejęciu przedmiotów zastawu oraz swobodnie dysponować przewłaszczoną rzeczą, a dokonana dostawa nabiera odpłatnego charakteru.

Zatem, czynność wydania towaru będącego przedmiotem przewłaszczenia, w związku z zawartą umową pożyczki, przesądza o uznaniu tej czynności za odpłatną dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. W momencie przejęcia przedmiotu przewłaszczenia, w przedmiotowej sprawie koparki, Wierzyciel - pożyczkodawca staje się pełnoprawnym właścicielem ruchomości, co skutkuje koniecznością wystawienia faktury VAT przez dłużnika i odprowadzeniem podatku od towarów i usług, o ile ta rzecz nie jest zwolniona od opodatkowania.

Należy zauważyć, że to dłużnik podpisuje z pożyczkodawcą umowę przewidującą taki tryb postępowania przez wierzyciela, tj. możliwość zaspokojenia wierzytelności poprzez przejęcie przedmiotów zastawu na własność. Skorzystanie zatem przez stronę umowy, tj. pożyczkodawcę, z takiej możliwości nie może być uznane w świetle ustawy za działanie toczące się jakoby bez udziału dłużnika (jednostronnie). Jednocześnie skoro przejęcie przedmiotu zastawu następuje w zamian za wierzytelność pożyczkodawcy wobec dłużnika, transakcja jest transakcją odpłatną, bowiem odpłatność transakcji w rozumieniu przepisów o podatku od towarów i usług nie musi nastąpić w pieniądzu.

Biorąc pod uwagę stan faktyczny przedstawiony we wniosku oraz wskazane wyżej przepisy prawa stwierdzić należy, iż czynność wydania koparki, będącej przedmiotem przewłaszczenia, w związku z zawartą umową z pożyczkodawcą, przesądza o uznaniu tej czynności za odpłatną dostawę towarów, w rozumieniu art. 7 ust. 1 ustawy, podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT. W momencie przejęcia koparki pożyczkodawca stał się pełnoprawnym jej właścicielem. W związku z powyższym, Wnioskodawczyni zobowiązana była do wystawienia na rzecz pożyczkodawcy faktury VAT stwierdzającej dokonanie odpłatnej dostawy przedmiotowej koparki, nie później niż siódmego dnia od dnia wydania towaru, zgodnie z § 9 ust. 1 rozporządzenia.

Reasumując, w odpowiedzi na pytania sformułowane przez Wnioskodawczynię należy stwierdzić, iż:

Ad. 1

W związku z wydaniem koparki, będącej przedmiotem umowy przewłaszczenia, na rzecz pożyczkodawcy Wnioskodawczyni zobowiązana była do wystawienia faktury VAT nie później niż siódmego dnia od dnia jej wydania, zgodnie z § 9 ust. 1 rozporządzenia.

Ad. 2

Z uwagi na fakt, iż przedmiotowej sprawie dostawa towaru nastąpiła na rzecz pożyczkodawcy, zgodnie z § 5 ust. 1 rozporządzenia, powinien on widnieć na fakturze jako nabywca.

Tut. Organ informuje, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obowiązku i momentu wystawienia faktury VAT z tytułu wydania przewłaszczonego towaru. Wniosek w części dotyczącej ustalenia podstawy opodatkowania w podatku od towarów i usług został załatwiony postanowieniem z dnia 3 czerwca 2013 r. nr ILPP1/443-155/13-5/HW. Natomiast wniosek w kwestii ustalenia podstawy opodatkowania w podatku dochodowym od osób fizycznych został załatwiony odrębnym pismem.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawczynię i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.