ILPP1/443-1527/09-3/KG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o. przedstawione we wniosku z dnia 8 grudnia 2009 r. (data wpływu 11 grudnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obniżenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego z tytułu wystawionych korekt faktur VAT - jest nieprawidłowe.

W dniu 11 grudnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie obniżenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego z tytułu wystawionych korekt faktur VAT.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca - Spółka z o.o. (dalej: Spółka) zajmuje się sprzedażą materiałów budowlanych. w toku prowadzonej działalności Spółka bardzo często wystawia faktury korygujące zmniejszające podstawę opodatkowania VAT. w okresie od stycznia do września 2009 r. Spółka wystawiła ok. 350 faktur korygujących. Przyczyną wystawienia faktur korygujących jest najczęściej błędna cena jak również uznane reklamacje (faktury korygujące in minus).

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

W rozliczeniu za który okres Spółka ma prawo do zmniejszenia podstawy opodatkowania VAT wynikającej z wystawionej przez Spółkę faktury korygującej in minus.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z art. 29 ust. 4a ustawy o VAT, w przypadku gdy podstawa opodatkowania ulega zmniejszeniu w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze, obniżenia podstawy opodatkowania podatnik dokonuje pod warunkiem posiadania, przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługi otrzymał korektę faktury, potwierdzenia otrzymania korekty faktury przez nabywcę towaru lub usługi, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługi korekty faktury po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia korekty faktury za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano.

Powyższy przepis jest niezgodny z Dyrektywą 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (dalej: Dyrektywa) oraz ogólnymi zasadami prawa wspólnotowego: proporcjonalności oraz skuteczności, a także zasadą neutralności obowiązującą na gruncie VAT. Zgodnie z art. 90 Dyrektywy, w przypadku m.in. anulowania, wypowiedzenia, rozwiązania, lub obniżenia ceny po dokonaniu dostawy, podstawa opodatkowania jest stosownie obniżana na warunkach określonych przez państwa członkowskie. Państwa członkowskie nie mogą jednak wprowadzać dowolnych warunków, od których uzależnią obniżenie podstawy opodatkowania. Warunki te muszą być zgodne z ogólnymi zasadami prawa wspólnotowego.

Artykuł 29 ust. 4a ustawy o VAT uzależnia zmniejszenie podstawy opodatkowania od posiadania potwierdzenia otrzymania faktury korygującej przez nabywcę. Wymóg ten narusza zasadę skuteczności, zgodnie z którą państwa członkowskie nie mogą wprowadzać przepisów, które czyniłyby praktycznie niemożliwym lub nadmiernie utrudnionym korzystanie z uprawnień przyznanych przez prawo wspólnotowe (patrz J. Martini. Ł. Karpiesiuk, VAT w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, Warszawa 2005, str. 17-19, oraz wyrok ETS w sprawie C-62/00 powołany tamże). Wymóg uzyskania przez podatnika potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę stanowi nadmierne obciążenie administracyjne nałożone na podatnika, szczególnie dla Spółki dokonującej korekt faktur na dużą skalę.

Dodatkowo stanowi on obciążenie finansowe powodując czasowe zamrożenie środków pieniężnych. Możliwe są także sytuacje, gdy mimo zwracania się przez Spółkę do klienta o potwierdzenie odbioru faktury korygującej Spółka nie otrzyma takiego potwierdzenia. Wówczas podatnik bez swojej winy ponosi koszt podatku VAT, co narusza zasadę neutralności - podstawową zasadę systemu VAT.

Wymóg posiadania przez podatnika potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę narusza także zasadę proporcjonalności, zgodnie z którą podjęte środki prawne muszą być współmierne do tego, jaki cel mają realizować (patrz J. Martini, Ł. Karpiesiuk, j. w., str. 14-17, a także wyrok ETS w sprawie C-25/07 Alicja Sosnowska oraz wyrok ETS w sprawie C-566/07 Stadeco). Niewątpliwie celem omawianego przepisu jest zapobieganie nadużyciom, do których mogłoby potencjalnie dojść, jeżeli podatnik dokonywałby zmniejszenia podatku należnego, a nie miałoby to odzwierciedlenia u nabywcy w postaci zmniejszenia podatku naliczonego. Organy podatkowe mają jednak inne środki służące do zapobiegania tego rodzaju nadużyciom. Mogą np. przeprowadzić kontrolę podatkową. Przepis mający więc z założenia zapobiegać nadużyciom w pewnych wyjątkowych sytuacjach wprowadza ograniczenia dla ogółu uczciwych podatników. Należy przy tym podkreślić, że w przypadku gdy podatnik nie posiada potwierdzenia odbioru faktury korygującej, przepis nie wskazuje podatnikowi żadnego innego sposobu na wykazanie, że zaistniały przesłanki do obniżenia podstawy opodatkowania VAT. Poprzez nadmierny formalizm przepis wypacza funkcjonowanie systemu VAT. Wymóg posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej wykracza poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia celu, jakim jest eliminacja ryzyka utraty wpływów podatkowych. w konsekwencji, omawiany przepis narusza zasadę proporcjonalności.

Zgodnie z zasadą neutralności, dla podatnika podatku VAT prowadzącego działalność gospodarczą podatek ten powinien być neutralny, tzn. nie powinien stanowić dla niego kosztu. w omawianej sprawie zasada ta przejawia się w tym, że podstawa opodatkowania powinna odpowiadać kwocie należnego podatku (art. 73 i 90 ust. 1 Dyrektywy). Zasada ta wymaga więc, aby w przypadku np. zwrotu towaru lub zmniejszenia ceny podatnik mógł obniżyć podstawę opodatkowania. Przepis uzależniający obniżenie podstawy opodatkowania od posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez odbiorcę narusza zasadę neutralności. Obniżenie to nie może być uzależnione od warunku formalnego w postaci posiadania potwierdzenia odbioru faktury korygującej przez nabywcę.

Podsumowując, w ocenie Spółki art. 29 ust. 4a ustawy o VAT jest sprzeczny z prawem wspólnotowym i nie powinien mieć zastosowania, a wobec braku jakiejkolwiek innej regulacji szczególnej Spółka powinna mieć prawo do obniżenia podstawy opodatkowania w rozliczeniu za miesiąc, w którym wystawiona została faktura korygująca in minus.

Uzasadniając swoje stanowisko Spółka powołała się na wyroki WSA w Warszawie: z dnia 30 września 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 742/09 oraz z dnia 5 października 2009 r. sygn. akt III SA/Wa 851/09.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-22, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Stosownie do art. 29 ust. 4 ustawy, podstawę opodatkowania zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4b.

Jak stanowi art. 29 ust. 4a ustawy, w przypadku gdy podstawa opodatkowania ulega zmniejszeniu w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze, obniżenia podstawy opodatkowania podatnik dokonuje pod warunkiem posiadania, przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługi otrzymał korektę faktury, potwierdzenia otrzymania korekty faktury przez nabywcę towaru lub usługi, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługi korekty faktury po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia korekty faktury za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano.

Na podstawie art. 29 ust. 4b ustawy, warunku posiadania przez podatnika potwierdzenia odbioru korekty faktury przez nabywcę towaru lub usługi nie stosuje się:

Przepis ust. 4a stosuje się odpowiednio w przypadku stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku na fakturze i wystawienia korekty faktury do faktury, w której wykazano kwotę podatku wyższą niż należna (art. 29 ust. 4c ustawy).

Artykuł 106 ust. 1 ustawy określa, iż podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy (...).

W myśl art. 106 ust. 8 ustawy, minister właściwy do spraw finansów publicznych, w drodze rozporządzenia:

Na podstawie delegacji ustawowej zawartej w powołanym artykule, Minister Finansów w dniu dnia 28 listopada 2008 r. wydał rozporządzenie w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337 z późn. zm.), zwane dalej rozporządzeniem, regulujące m.in. zagadnienia związane z wystawianiem faktur korygujących.

Dokonana wyżej analiza przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, jednoznacznie wskazuje, że potwierdzenie odbioru faktury korygującej pełni istotną rolę w systemie podatku od towarów i usług opartym na metodzie fakturowej, gdyż zapobiega nieuzasadnionym obniżkom podstawy opodatkowania u dostawcy.

Ponadto, co należy szczególnie podkreślić, faktury korygujące są specyficznym rodzajem faktur. Celem ich wystawienia jest doprowadzenie faktury pierwotnej do stanu odpowiadającego rzeczywistości. Uregulowanie zawarte w art. 29 ust. 4a ustawy, ma na celu uniknięcie sytuacji, w której zmniejszenie podstawy opodatkowania i tym samym kwoty podatku należnego u sprzedawcy nie znajduje odzwierciedlenia w zmniejszeniu kwoty podatku naliczonego u nabywcy towarów i usług. Podatek należny u sprzedawcy jest bowiem podatkiem naliczonym u nabywcy towarów i usług.

Z powyższego wynika, że skoro będący podstawą opodatkowania obrót zmniejsza się z tytułu przypadków wymienionych w art. 29 ust. 4 ustawy, to czynność taka dokonywana przez sprzedawcę towarów i usług powoduje konieczność zmniejszenia kwoty podatku naliczonego u nabywcy. w przeciwnym razie dochodziłoby do obniżenia podatku lub zwrotu kwoty podatku, który w rzeczywistości nie został zapłacony.

Oznacza to, że faktura korygująca musi dotrzeć do nabywcy, nabywca musi potwierdzić ten fakt, by wystawca miał możliwość obniżenia podatku należnego w związku z wystawieniem tej faktury.

Ustawodawca nie sprecyzował, w jakiej formie nabywca ma dokonać potwierdzenia odbioru faktury korygującej. Potwierdzenie faktu otrzymania przez nabywcę towarów i usług faktury korygującej może być dokonane w dowolnej formie, np. poprzez zwrotne potwierdzenie odbioru wysłanej pocztą - w formie listu poleconego - przesyłki zwierającej fakturę korygującą, może to być odrębne pisemne potwierdzenie faktu otrzymania faktury korygującej również w formie elektronicznej, przesłana zwrotnie kopia podpisanej faktury korygującej lub fax podpisanej faktury korygującej. Zatem, żaden przepis nie określa specjalnej formy, w jakiej potwierdzenie odbioru faktury korygującej byłoby wymagane. Istotne jest, aby sprzedawca towarów lub usług dla celów rozliczenia podatku należnego od sprzedaży winien posiadać informację, z której jednoznacznie wynika, iż nabywca otrzymał fakturę korygującą sprzedaż.

Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że Wnioskodawca w toku prowadzonej działalności (sprzedaż materiałów budowlanych) bardzo często wystawia faktury korygujące zmniejszające podstawę opodatkowania VAT. w okresie od stycznia do września 2009 r. Spółka wystawiła ok. 350 faktur korygujących. Przyczyną wystawiania faktur korygujących jest najczęściej błędna cena, jak również uznane reklamacje.

Odnosząc dokonaną wyżej analizę przepisów do przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego należy stwierdzić, że zgodnie z treścią art. 29 ust. 4a, w przypadku gdy podstawa opodatkowania ulega zmniejszeniu w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze, obniżenia podstawy opodatkowania podatnik dokonuje pod warunkiem posiadania, przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługi otrzymał korektę faktury, potwierdzenia otrzymania korekty faktury przez nabywcę towaru lub usługi, dla którego wystawiono fakturę.

Powyższe rozstrzygnięcie pozostaje także w zgodzie z przepisami Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. serii l Nr 347 str.1 z późn. zm.) zwanej dalej Dyrektywą 112.

Jak stanowi art. 1 ust. 2 zdanie pierwsze Dyrektywy 112, zasada wspólnego systemu VAT polega na zastosowaniu do towarów i usług ogólnego podatku konsumpcyjnego dokładnie proporcjonalnego do ceny towarów i usług, niezależnie od liczby transakcji, które mają miejsce w procesie produkcji i dystrybucji poprzedzającym etap obciążenia tym podatkiem.

Stosownie do art. 73 Dyrektywy 112, podstawę opodatkowania w odniesieniu do dostaw towarów i świadczenia usług, innych niż wymienione w artykułach 74-77, obejmuje wszystko, co stanowi zapłatę, które dostawca albo usługodawca otrzymał od nabywcy, usługobiorcy lub osoby trzeciej z tytułu tych czynności, włączając subwencje bezpośrednio związane z ich ceną.

Zgodnie z art. 79 Dyrektywy 112, podstawa opodatkowania nie obejmuje:

Podatnik musi przedstawić dowód na rzeczywistą kwotę kosztów, o których mowa w akapicie pierwszym lit. c), i nie może odliczyć VAT, który w danym przypadku mógł zostać naliczony. Zgodnie z art. 90 ust. 1 Dyrektywy 112, w przypadku anulowania, wypowiedzenia, rozwiązania, całkowitego lub częściowego niewywiązania się z płatności lub też w przypadku obniżenia ceny po dokonaniu dostawy, podstawa opodatkowania jest stosownie obniżana na warunkach określonych przez państwa członkowskie.

Jak stanowi art. 273 Dyrektywy 112, państwa członkowskie mogą nałożyć inne obowiązki, jakie uznają za niezbędne dla zapewnienia prawidłowego poboru VAT i zapobieżenia oszustwom podatkowym, pod warunkiem równego traktowania transakcji krajowych i transakcji dokonywanych między państwami członkowskim przez podatników oraz pod warunkiem, że obowiązki te, w wymianie handlowej między państwami członkowskimi, nie będą prowadzić do powstania formalności związanych z przekraczaniem granic. Możliwość przewidziana w akapicie pierwszym nie może zostać wykorzystana do nałożenia dodatkowych obowiązków związanych z fakturowaniem poza obowiązkami, które zostały określone w rozdziale 3.

Trudno zgodzić się więc z twierdzeniem Wnioskodawcy stanowiącym o niezgodności obowiązku otrzymania odbioru korekty faktury z przepisami art. 73 i art. 90 Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej. Wskazane przepisy określają w sposób ogólny podstawę opodatkowania, nie wskazując szczegółowych zasad lub ograniczeń dla państw członkowskich w celu jego implementacji, tym bardziej dotyczących korygowania tej podstawy. Zatem regulacja zawarta w art. 29 ustawy o VAT nie narusza postanowień Dyrektywy, gdyż w zasadniczej części jest jego odzwierciedleniem.

Dodatkowo tutejszy Organ informuje, że powołane przez Wnioskodawcę wyroki sądów administracyjnych są rozstrzygnięciami w indywidualnych sprawach, osadzonych w określonych stanach faktycznych i tylko do nich się zawężają, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

W niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług w zakresie obniżenia podstawy opodatkowania oraz kwoty podatku należnego z tytułu wystawionych korekt faktur VAT. w kwestii dotyczącej przedstawionego zdarzenia przyszłego w analogicznym zakresie, w dniu 1 marca 2010 r. została wydana odrębna interpretacja indywidualna znak ILPP1/443-1527/09-4/KG.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi, ul. Piotrkowska 135, 90-434 Łódź po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.