ILPP1/443-139/10-4/AI

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Zarządu Dróg i Komunikacji, przedstawione we wniosku z dnia 3 lutego 2010 r. (data wpływu 8 lutego 2010 r.), uzupełnionym pismem z dnia 19 kwietnia 2010 r. (data wpływu 4 maja 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania opłat pobieranych na podstawie ustawy o drogach publicznych - jest prawidłowe.

W dniu 8 lutego 2010 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania opłat pobieranych na podstawie ustawy o drogach publicznych. Powyższy wniosek uzupełniono pismem z dnia 19 kwietnia 2010 r. o wskazanie Wnioskodawcy wniosku.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Prezydent Miasta jest zarządcą dróg publicznych gminnych, zgodnie z art. 19 ust. 2 ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 z późn. zm.), który realizuje zadania przy pomocy zarządu dróg, tj. Zarządu Dróg i Komunikacji będącego jednostką budżetową Gminy (art. 21 ww. ustawy). Zgodnie z ustawą o drogach publicznych Zarząd Dróg i Komunikacji pobiera opłaty za parkowanie na drogach publicznych w rejonie płatnych miejsc postojowych (art. 13 ust. 1 pkt 1 ustawy). Opłaty za parkowanie na drogach publicznych pobierane są od osób fizycznych poprzez parkomaty i za pomocą telefonu komórkowego. Ponadto, z upoważnienia Prezydenta Miasta Dyrektor Zarządu Dróg i Komunikacji wydaje decyzje o zajęciu pasa drogowego, za które to zajęcie pobierana jest opłata (art. 40 ww. ustawy).

Opłaty te zgodnie z postanowieniem Naczelnika Urzędu Skarbowego uznawane są jako czynności zwolnione od podatku VAT i ujmowane są w deklaracji VAT-7 w części C poz. 1 jako dostawa towarów i usług zwolnionych od podatku VAT. Skutkuje to koniecznością spełnienia wymogów w zakresie ewidencji stawianej usługom podlegającym ustawie o VAT (fakturowanie "ewidencja na kasie fiskalnej").

W związku z powyższym zadano następujące pytania:

Zdaniem Wnioskodawcy, mimo, że zgodnie z interpretacją Naczelnika Urzędu Skarbowego opłaty za zajęcie pasa drogowego oraz opłaty za parkowanie pojazdów na drogach publicznych gminnych Zainteresowany traktuje jako czynności zwolnione od podatku VAT lecz podlegające ustawie o VAT i wykazuje w deklaracji VAT-7 w części C poz. 1, dochody te są należnościami wynikającymi z czynności publiczno-prawnych i nie podlegają ustawie z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zgodnie z art. 15 ust. 6 tej ustawy. Opłaty te mają na celu wymuszenie na użytkowniku drogi zachowania polegającego na minimalizacji wykorzystywania drogi do innych celów niż przejazd pojazdów.

W przypadku uznania tych opłat jako zwolnione od podatku VAT lecz podlegające ustawie o VAT, istnieją trudności w dokumentowaniu obrotu oraz określeniu daty obowiązku podatkowego. W przypadku decyzji administracyjnych termin zapłaty, który byłby datą obowiązku podatkowego w warunkach prawa do odwołania się od decyzji, jest niemożliwy do określenia. Natomiast firma obsługująca parkomaty opróżnia je, wpłaca kwotę na swoje konto, informuje o dacie opróżnienia parkomatu i uzyskanej kwocie, a następnie w terminie siedmiu dni przelewa zebraną kwotę na konto Zarządu Dróg i Komunikacji. W przypadku regulowania opłaty za pomocą telefonu komórkowego, Wnioskodawca otrzymuje na koniec miesiąca zestawienie dokonanych wpłat na konto firmy obsługującej i w ciągu siedmiu dni od zakończenia miesiąca firma przelewa zebrane środki na konto Zarządu Dróg i Komunikacji.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają:

Przez dostawę towarów - stosownie do przepisu art. 7 ust. 1 ustawy - należy rozumieć przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel. Natomiast świadczenie usług, to w myśl art. 8 ust. 1 ustawy, każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Na mocy art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Działalność gospodarcza w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z powyższego wynika, iż opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług zgodnie z zasadą powszechności opodatkowania podlegają wszelkie transakcje, których przedmiotem jest dostawa towarów lub świadczenie usług, pod warunkiem, że są one realizowane przez "podatników" w rozumieniu ustawy i są wykonywane w ramach działalności gospodarczej.

Stosownie do treści art. 15 ust. 6 powołanej ustawy nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zgodnie z § 12 ust. 1 pkt 12 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 224, poz. 1799), zwalnia się od podatku VAT czynności związane z wykonywaniem zadań publicznych nałożonych odrębnymi przepisami, wykonywane w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność przez jednostki samorządu terytorialnego, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Ustawa o podatku od towarów i usług nie definiuje pojęcia organu władzy publicznej, jak i urzędów obsługujących te organy odwołując się jedynie do odrębnych przepisów nakładających obowiązek realizacji zadań o charakterze publicznym na te organy.

Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 4 grudnia 2001 r. sygn. akt SK 18/00 pojęcie "władzy publicznej" w rozumieniu art. 77 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483) obejmuje wszystkie władze w sensie konstytucyjnym - ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Należy podkreślić, że pojęcia organu państwa oraz organu władzy publicznej nie są tożsame. W pojęciu "władzy publicznej" mieszczą się bowiem także inne instytucje niż państwowe lub samorządowe, o ile wykonują funkcje władzy publicznej w wyniku powierzenia czy przekazania im tych funkcji przez organ władzy państwowej lub samorządowej. Wykonywanie władzy publicznej dotyczy wszelkich form działalności państwa, samorządu terytorialnego i innych instytucji publicznych, które obejmują bardzo zróżnicowane formy aktywności.

Pojęcie "działania" organu władzy publicznej nie zostało konstytucyjnie zdefiniowane. W pojęciu tym mieszczą się zarówno zachowania czynne tego organu, jak i zaniechania. W zakresie działań czynnych organu władzy publicznej mieszczą się indywidualne rozstrzygnięcia, np. decyzje, orzeczenia i zarządzenia.

Opłata parkingowa za parkowanie na drogach publicznych oraz opłaty i kary za zajęcie pasa drogowego stanowią dochód gminy i mieszczą się w dochodach własnych, o których mowa w art. 5 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późn. zm.). Dochodami publicznymi są daniny publiczne, do których zalicza się: podatki, składki, opłaty (...) oraz inne świadczenia pieniężne, których obowiązek ponoszenia na rzecz państwa, jednostek samorządu terytorialnego, funduszy celowych oraz innych jednostek sektora finansów publicznych wynika z odrębnych ustaw.

Powyższe potwierdził Trybunał Konstytucyjny, który w wyroku z dnia 10 grudnia 2002 r. sygn. akt P 6/02 orzekł, że opłaty za parkowanie wchodzą w skład danin publicznych w rozumieniu art. 217 Konstytucji.

Jak wynika z powyższego opłata za parkowanie pojazdów na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania oraz opłaty i kary za zajęcie pasa drogowego, będące dochodami publicznymi, są świadczeniami o charakterze publicznoprawnym, czyli mają charakter daniny publicznej, co w konsekwencji wyklucza opodatkowanie tych czynności podatkiem od towarów i usług.

W podobnej kwestii wypowiedział się ETS w wyroku z dnia 16 września 2008 r. C-288/07, który orzekł, że zgodnie z art. 4 ust. 5 akapit pierwszy Szóstej Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji przepisów Państw Członkowskich dotyczących podatków obrotowych - wspólny system podatku od wartości dodanej; ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EEC), krajowe, regionalne i lokalne organy władzy i inne podmioty prawa publicznego, nie są uważane za podatników w związku z działalnością, które podejmują i transakcjami, które zawierają jako organy władzy publicznej (...) aby przepis ten mógł zostać zastosowany muszą zostać spełnione łącznie dwie przesłanki, to znaczy działalność musi być wykonana przez podmiot prawa publicznego i musi być ona wykonywana jako organ władzy publicznej. "Dalej w cyt. wyroku Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że jedynie w drodze odstępstwa od owej zasady ogólnej, niektóre rodzaje działalności o charakterze gospodarczym nie podlegają podatkowi VAT. Jedno z tych odstępstw zostało przewidziane w art. 4 ust. 5 akapit pierwszy Szóstej Dyrektywy, na podstawie którego działalność wykonywana przez podmioty prawa publicznego działające w charakterze organów władzy publicznej nie podlegają opodatkowaniu tym podatkiem. Odstępstwo to przewiduje głównie działalność wykonywana przez podmioty prawa publicznego, działające w charakterze organów władzy publicznej, która będąc działalnością gospodarczą, jest ściśle związana z wykonywaniem prerogatyw władztwa publicznego. W tych okolicznościach nieopodatkowanie podatkiem VAT tych podmiotów z tytułu tej działalności najprawdopodobniej nie ma skutku antykonkurencyjnego, ponieważ działalność ta jest prowadzona przez sektor publiczny na zasadzie wyłączności". Jednocześnie należy nadmienić, iż przepis art. 4 ust. 5 akapit pierwszy Szóstej Dyrektywy znajduje odzwierciedlenie w obecnie obowiązującym przepisie art. 13 ust. 1 zdanie pierwsze Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

W myśl art. 2 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.), gmina posiada osobowość prawną i wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Zgodnie z art. 6 ust. 1 cyt. ustawy do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w szczególności sprawy gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego (art. 7 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy).

Jak stanowi przepis art. 9 ust. 1 powołanej ustawy, w celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.

Na podstawie art. 30 ust. 1 ww. ustawy, wójt (burmistrz, prezydent miasta) wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa. Do zadań wójta (burmistrza, prezydenta miasta) należy m.in. gospodarowanie mieniem komunalnym (art. 30 ust. 2 pkt 3 cyt. ustawy).

Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że Prezydent Miasta jest zarządcą dróg publicznych gminnych i realizuje zadania przy pomocy zarządu dróg, tj. Zarządu Dróg i Komunikacji będącego jednostką budżetową Gminy - będącego Wnioskodawcą. Zgodnie z ustawą z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych Zarząd Dróg i Komunikacji pobiera opłaty za parkowanie na drogach publicznych w rejonie płatnych miejsc postojowych. Opłaty za parkowanie na drogach publicznych pobierane są od osób fizycznych poprzez parkomaty i za pomocą telefonu komórkowego. Ponadto, z upoważnienia Prezydenta Miasta, Dyrektor Zarządu Dróg i Komunikacji wydaje decyzje o zajęciu pasa drogowego, za które to zajęcie pobierana jest opłata (art. 40 ww. ustawy).

Przenosząc powyższy stan faktyczny na grunt przepisów ustawy o podatku od towarów i usług należy stwierdzić, że pobierane przez Wnioskodawcę na podstawie ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (tekst jedn. Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 z późn. zm.):

nie są wynagrodzeniem dla zarządcy wynikającym z zawartych umów cywilnoprawnych za świadczenie wzajemne, lecz stanowią opłatę mającą charakter daniny publicznej, będącą dochodem własnym Gminy.

Analiza powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wskazuje, że opłaty pobierane na podstawie ustawy o drogach publicznych są daninami publicznymi. Działania zarządców dróg w zakresie pobierania ww. opłat mieszczą się zatem w zakresie czynności o charakterze publicznoprawnym i wynikają z wykonywania przez jednostki państwowe władztwa publicznego.

Mając na uwadze powyższe należy stwierdzić, że w analizowanej sprawie opłaty pobierane przez zarządcę dróg - Zarząd Dróg i Komunikacji na podstawie ustawy o drogach publicznych korzystają z wyłączenia od opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o podatku od towarów i usług.

Z uwagi na powyższe, pytanie trzecie dotyczące terminu powstania obowiązku podatkowego stało się bezprzedmiotowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.