ILPP1/443-1110/08-4/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 19 listopada 2008 r. (data wpływu 26 listopada 2008 r.) uzupełnionym pismem z dnia 29 stycznia 2009 r. (data wpływu 4 lutego 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania oprocentowanych pożyczek z ZFŚS - jest nieprawidłowe.

W dniu 26 listopada 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowana oprocentowanych pożyczek z ZFŚS. Pismem z dnia 29 stycznia 2009 r. wniosek uzupełniono o dodatkową opłatę.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca przyznaje pracownikom z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych pożyczki na cele mieszkaniowe. Pożyczki oprocentowane są na preferencyjnych warunkach. Odsetki są bowiem niższe niż przy kredytach komercyjnych.

Udzielanie pożyczek dla wszystkich pracowników odbywa się według tych samych zasad i przy zawieraniu umów pożyczek stosowana jest ta sama stopa procentowa. Pismem z dnia 29 stycznia 2009 r. wniosek uzupełniono o dodatkową opłatę.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy udzielanie pożyczek na cele mieszkaniowe z ZFŚS podlega VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, udzielenie pożyczki mieszkaniowej przez pracodawcę ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych nie jest czynnością podlegającą opodatkowaniu VAT.

Stosownie do art. 2 pkt 1 oraz innych stosownych przepisów ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (dalej ZFŚS), działalność socjalna pracodawcy polega m.in. na udzielaniu pracownikom bezzwrotnej jak i zwrotnej pomocy na ich cele mieszkaniowe (w tym ostatnim przypadku na warunkach określonych w umowie pożyczki zawartej pomiędzy pracownikiem a pracodawcą). Ustawa o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych nie zawiera przepisu nakładającego obowiązek oprocentowania pożyczek udzielanych pracownikom na cele mieszkaniowe, a tym samym nie określa też wysokość oprocentowania. Decyzja więc w sprawie ewentualnego oprocentowania i jego wysokości należy wyłącznie do pracodawcy i zakładowych organizacji związkowych lub przedstawiciela załogi. Pracodawca udzielając pożyczek z ZFŚS występuje zatem jedynie jako administrator środków ZFŚS (na które to środki składają się także m.in. wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych pracownikom na cele mieszkaniowe).

W świetle powyższej regulacji ustawy o ZFŚS dotyczącej działalności socjalnej pracodawcy, nie sposób uznać odsetek od pożyczek udzielanych pracownikom z ZFŚS za przychód pracodawcy osiągany z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej (również dla celów podatku dochodowego od osób prawnych odsetki nie są kwalifikowane jako przychód pracodawcy z tytułu działalności gospodarczej podlegający opodatkowaniu).

Zgodnie z art. 5 w związku z art. 15 oraz art. 29 ustawy o VAT, podstawą opodatkowania podatkiem od towarów i usług, jest obrót rozumiany jako kwota należna z tytułu odpłatnego świadczenia usług - dokonywanego wyłącznie w ramach profesjonalnej działalności gospodarczej.

Biorąc zaś pod uwagę powyższe, stwierdzić należy, że odsetki należne od udzielonych pracownikom pożyczek mieszkaniowych ze środków ZFŚS, nie stanowią dla pracodawcy kwoty obrotu uzyskiwanego przezeń jako podatnika VAT prowadzącego działalność gospodarczą. Stanowią one jedynie należność dla pracodawcy uzyskiwaną przezeń wyłącznie z tytułu pełnienia funkcji administratora ZFŚS - zgodnie z ustawą o ZFŚS.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez świadczenie usług - w myśl art. 8 ust. 1 cyt. ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Z przepisu art. 8 ust. 3 powołanej ustawy wynika, iż usługi wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej są identyfikowane za pomocą tych klasyfikacji, z wyjątkiem usług elektronicznych i usług turystyki, o których mowa w art. 119.

W myśl art. 2 pkt 1 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych (tekst jedn. Dz. U. z 1996 r. Nr 70, poz. 335 z późn. zm.), działalność socjalna oznacza usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, udzielanie pomocy materialnej - rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową. Jak stanowi pkt 5 powołanego przepisu, osobami uprawnionymi do korzystania z Funduszu są pracownicy i ich rodziny, emeryci i renciści - byli pracownicy i ich rodziny oraz inne osoby, którym pracodawca przyznał, w regulaminie, o którym mowa w art. 8 ust. 2, prawo do korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z Funduszu.

Z powołanych przepisów wynika, iż zakładowa działalność socjalna dotyczy określonych rodzajów świadczeń pracodawcy na rzecz pracownika, i tylko te świadczenia mogą być finansowane z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. Fundusz, ponadto jest tworzony na rzecz załogi pracodawcy i prawo do korzystania ze świadczeń finansowanych z funduszu jest kolektywnym prawem załogi.

Jak stanowi art. 3 ust. 1 cyt. ustawy, Fundusz tworzą pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 20 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Ustawa przewiduje także inne przypadki utworzenia zakładowego funduszu świadczeń socjalnych w dalszych regulacjach.

Fundusz, zgodnie z art. 5 ust. 1 ustawy o ZFŚS, tworzy się z corocznego odpisu podstawowego, naliczanego w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Ponadto zasoby Funduszu zwiększają, wymienione w art. 7 ust. 1 pkt 1-9 ustawy o ZFŚS, dochody. Wśród nich wymienione zostały m.in. wpływy z oprocentowania pożyczek udzielonych na cele mieszkaniowe.

Zgodnie z art. 8 ust. 1 ww. ustawy, przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat do Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania z Funduszu. Jak stanowi ust. 2 cyt. przepisu, zasady i warunki korzystania z usług i świadczeń finansowanych z Funduszu, z uwzględnieniem ust. 1, oraz zasady przeznaczania środków Funduszu na poszczególne cele i rodzaje działalności socjalnej określa pracodawca w regulaminie ustalanym zgodnie z art. 27 ust. 1 albo z art. 30 ust. 5 ustawy o związkach zawodowych. Pracodawca, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, uzgadnia regulamin z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów.

Powołany przepis ustawy o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych, nie tworzy jednak żadnych praw podmiotowych do świadczeń dla osób uprawnionych do korzystania z Funduszu.

W myśl natomiast art. 10 i art. 12 cyt. ustawy, środkami Funduszu administruje pracodawca i gromadzi je na odrębnym rachunku bankowym.

Powyższe regulacje prawne wskazują, iż na podstawie utworzonego zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, pracodawca zobowiązany jest do przyznawania pracownikom ulgowych usług oraz świadczeń. Taka konstrukcja przepisów - w szczególności art. 8 ust. 1 ww. ustawy - wskazuje bezspornie na usługowy charakter stosunku łączącego strony. Mając jednocześnie na względzie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT, stwierdzić należy, iż przyznawanie pracownikom ulgowych usług oraz świadczeń - o których mowa wyżej - stanowi czynność podlegającą opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zgodnie z art. 41 ust. 1 ustawy o VAT, podstawowa stawka podatku wynosi 22%. Jednakże zarówno w treści ustawy o VAT, jak i w przepisach wykonawczych do ustawy zawarto czynności opodatkowane obniżonymi stawkami, a nawet zwolnione od podatku.

Stosownie do art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, zwalnia się od podatku usługi wymienione w załączniku nr 4 do ustawy. W pozycji 3 przywołanego załącznika wymieniono jako zwolnione od podatku usługi pośrednictwa finansowego sklasyfikowane w sekcji J posiadające oznaczenie PKWiU ex 65-67, z wyłączeniem:

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, iż Wnioskodawca przyznaje pracownikom z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych pożyczki na cele mieszkaniowe. Pożyczki oprocentowane są na preferencyjnych warunkach. Odsetki są bowiem niższe niż przy kredytach komercyjnych. Udzielanie pożyczek dla wszystkich pracowników odbywa się według tych samych zasad i przy zawieraniu umów pożyczek stosowana jest ta sama stopa procentowa.

Mając na względzie powołane w interpretacji indywidualnej przepisy oraz stan faktyczny sprawy zawarty we wniosku wskazać należy, iż udzielanie przez Wnioskodawcę oprocentowanych pożyczek pochodzących z zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 8 ust. 1 cyt. ustawy. Jednakże - w przypadku zaklasyfikowania przedmiotowych usług pod symbol PKWiU ex 65-67 "usługi pośrednictwa finansowego" i nieobjęcia żadnym z wyłączeń - udzielone pożyczki korzystać będą ze zwolnienia od podatku stosownie do treści powołanego art. 43 ust. 1 pkt 1 w związku z poz. 3 załącznika nr 4 do ustawy o podatku od towarów i usług.

Podkreślenia wymaga fakt, że organ podatkowy nie jest organem uprawnionym do klasyfikowania danych usług lub towarów do odpowiednich symboli PKWiU. Zgodnie z zasadami metodycznymi klasyfikacji statystycznych - na podstawie Komunikatu Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 stycznia 2005 r. w sprawie trybu udzielania informacji dotyczących standardów klasyfikacyjnych (Dz. Urz. GUS Nr 1, poz. 11) - zasadą jest, że zainteresowany podmiot sam klasyfikuje prowadzoną działalność, swoje produkty (wyroby i usługi), towary, środki trwałe i obiekty budowlane według zasad określonych w poszczególnych klasyfikacjach i nomenklaturach, wprowadzonych rozporządzeniami Rady Ministrów lub stosowanych bezpośrednio na podstawie przepisów Wspólnoty Europejskiej.

W przypadku trudności w ustaleniu właściwego grupowania, w tym także dla usług według Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług zainteresowany podmiot może zwrócić się z wnioskiem do Urzędu Statystycznego, który udziela informacji w zakresie stosowania wyżej powołanych standardów klasyfikacyjnych. Tylko w przypadku prawidłowego zaklasyfikowania do właściwego grupowania PKWiU możliwe jest rozstrzygnięcie o zakresie opodatkowania podatkiem od towarów i usług danego towaru lub usługi.

Niniejszą interpretacją załatwiono wniosek dotyczący opodatkowania podatkiem od towarów i usług czynności udzielania pożyczek z ZFŚS. Natomiast w części dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie uznania otrzymanych pożyczek oprocentowanych za przychód ze stosunku pracy, wydane zostanie odrębne rozstrzygnięcie.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.