ILPP1/443-1078/11-2/KG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z o.o., przedstawione we wniosku z dnia 3 sierpnia 2011 r. (data wpływu 8 sierpnia 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zwrotu kwoty opłat skarbowych i sądowych ponoszonych w imieniu i na rzecz kontrahenta - jest prawidłowe.

W dniu 8 sierpnia 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania zwrotu kwoty opłat skarbowych i sądowych ponoszonych w imieniu i na rzecz kontrahenta.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca - Spółka z o.o. (dalej: Spółka) zajmuje się działalnością doradczą. W ramach zawartych z klientami umów o obsługę księgową i prawną Spółce przysługuje wynagrodzenie w formie ryczałtu lub obliczane na podstawie stałej stawki godzinowej i liczby godzin poświęconych na obsługę danego klienta. Poza wynagrodzeniem z tytułu świadczenia usługi, wyliczonym zgodnie z przedstawionymi powyżej zasadami, Spółce przysługuje zwrot poniesionych w imieniu i na rzecz kontrahenta wydatków związanych z dokonywaniem koniecznych opłat skarbowych i sądowych (w szczególności opłat skarbowych od pełnomocnictw, opłat skarbowych za pozyskiwanie dokumentów rejestrowych z Krajowego Rejestru Sądowego, wydatków na wpisy sądowe, opłat za uzyskiwanie odpisów z akt prowadzonych postępowań sądowych, opłat sądowych).

Spółka kalkulując należne wynagrodzenie za świadczenie usługi wlicza w nie koszty ponoszone w celu prawidłowego wykonania usługi (takie jak wynagrodzenia pracowników, zależne od czasu i nakładu pracy; tłumaczenia dokumentów; materiały biurowe i eksploatacja sprzętu), jednakże nie wlicza w nie wartości nominalnej opłat skarbowych i sądowych, uiszczanych w imieniu i na rzecz klientów. Wynika to z faktu, iż na etapie zawierania umowy z klientem nie wiadomo jaka będzie ostateczna wartość tych opłat.

Ponoszone wydatki dokumentowane są dowodami zapłaty w postaci potwierdzenia przelewu z rachunku bankowego Spółki na konto właściwej instytucji lub kwitami kasowymi w przypadku dokonywania zapłaty w formie gotówkowej. Jeżeli przedmiotowe opłaty dokonywane są w formie gotówkowej, to kwity kasowe wystawiane są na Spółkę. Do poniesionych wydatków Spółka nie dolicza marży, ani żadnych dodatkowych opłat, dotyczą one bezpośrednio konkretnego kontrahenta oraz wynikają z zawartych między stronami umów. Kontrahenci obciążeni są przedmiotowymi kosztami na podstawie wystawionej przez Spółkę faktury VAT, gdzie oprócz ceny usługi obsługi prawnej i księgowej, opodatkowanej 23% stawką podstawową, dokumentowane są przychody z tytułu opłat skarbowych i sądowych jako niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Spółka ujmuje je na fakturze jako koszty dodatkowe.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy obciążenie kontrahenta wartością nominalną poniesionych w jego imieniu i na jego rzecz opłat skarbowych i sądowych, udokumentowane dowodami zapłat z rachunku bankowego Spółki, lub kwitami kasowymi wystawionymi na Spółkę, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z ustaleniami pomiędzy Spółką a klientami, wydatki z tytułu uiszczania opłat skarbowych i sądowych ponoszone są wprawdzie przez Spółkę, ale w imieniu, na rzecz i na rachunek jej klientów. Spółka nie dolicza do tych wydatków marży, a na fakturach VAT ujmuje je w odrębną od ceny usługi obsługi doradczej, księgowej i prawnej kategorię "kosztów dodatkowych". Kwota zwrotu poniesionych przez Spółkę w imieniu kontrahenta wydatków nie stanowi zatem dla Spółki elementu kwoty należnej od klienta z tytułu świadczenia usługi obsługi prawnej, gdyż umowa pomiędzy Spółką a klientem nie przewiduje wynagrodzenia dla Spółki z tytułu regulowania w imieniu i na rzecz kontrahenta wskazanych opłat. Spółka działa w tym wypadku de facto w charakterze pełnomocnika. Fakt, że przychody z tytułu zwrotu przedmiotowych wydatków nie stanowią dla Spółki wynagrodzenia, a w konsekwencji nie stanowią podstawy opodatkowania w rozumieniu art. 29 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) oznacza, że nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Zainteresowany podkreślił, że art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług definiuje przedmiot opodatkowania jako czynności (zdarzenia) lub sytuacje (stany faktyczne), które zostały w nim enumeratywnie wymienione. Opodatkowaniu przedmiotowym podatkiem podlegają zatem odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju, eksport towarów, import towarów, wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów oraz wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów.

Szczegółowe kategorie przedmiotu opodatkowania zostały określone w kolejnych przepisach ustawy o VAT. Art. 7 ustawy zawiera definicję pojęcia "dostawa towarów", przez którą na potrzeby ustawy rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel. Z kolei zgodnie z definicją zawartą w art. 8 ustawy, "świadczenie usług" oznacza każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawę opodatkowania stanowi obrót, który jest definiowany jako kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy, a obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Wnioskodawca zwrócił szczególną uwagę na unormowania przepisu art. 79 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 str. 1 z późn. zm.), który do podstawy opodatkowania nie zalicza następujących elementów:

Zdaniem Spółki na mocy przywołanych przepisów, a w szczególności art. 79 cytowanej Dyrektywy wyłącza się z podstawy opodatkowania kwoty otrzymywane przez Spółkę od klientów tytułem zwrotu wydatków na opłaty sądowe i skarbowe ponoszone w imieniu i na rzecz kontrahentów.

W orzecznictwie podkreśla się, że wydatki związane z dokonywaniem opłat skarbowych i sądowych oraz innych opłat administracyjnych zostały na mocy ustawy o podatku od towarów i usług zwolnione z opodatkowania. Wynika to z faktu, że czynność polegająca na uiszczeniu na rachunek właściwej instytucji (lub bezpośrednio do jej kasy) wskazanych opłat w wartości nominalnej nie stanowi w rozumieniu ustawy ani sprzedaży, ani wynagrodzenia za świadczenie usługi, gdyż są to czynności urzędowe, za które właściwe organy nie mogą pobierać wynagrodzenia od podmiotów dokonujących wpłat. Zamysłem ustawodawcy było zatem, aby dokonywanie przedmiotowych opłat nie podlegało opodatkowaniu podatkiem VAT.

Jeżeli w dalszej kolejności wydatki z tytułu dokonywania opłat, ponoszone pierwotnie przez Spółkę w imieniu i na rzecz klienta, są refakturowane w wartości nominalnej na klienta, będącego właściwym beneficjentem, to zwrot tych wydatków nie powinien podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów usług. Czynność refakturowania ma bowiem na celu przeniesienie ciężaru poniesionych kosztów przez podmiot refakturujący na podmiot, który faktycznie z poniesionych kosztów odniósł korzyść. Skoro zatem Spółka refakturuje wydatki związane z dokonywaniem opłat skarbowych i sądowych, które pierwotnie nie podlegają opodatkowaniu, nie naliczając przy tym marży dla siebie, to ich refakturowanie na klienta również nie powinno podlegać opodatkowaniu.

Na mocy powołanych przepisów - w ocenie Zainteresowanego - należy uznać, że w przypadku, gdy wartość nominalna opłat sądowych i skarbowych nie jest uwzględniona w cenie usługi obsługi prawnej świadczonej przez Spółkę na rzecz klienta, a wydatki z tytułu wskazanych opłat zostały poniesione w imieniu i na rzecz klienta, obciążenie go tymi opłatami pozostaje poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług.

Zdaniem Spółki, jej stanowisko potwierdzają liczne interpretacje indywidualne, w szczególności interpretacja indywidualna: Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 14 kwietnia 2010 r. nr ITPP2/443-81/10/MD, Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 12 maja 2011 r. nr IPPP1/443-268/11-2/JL, Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 17 lutego 2009 r. nr IBPP2/443-1117/08/ICz.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

W myśl art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają:

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Na podstawie art. 8 ust. 2a ustawy, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, przyjmuje się, że ten podatnik sam otrzymał i wyświadczył te usługi.

W myśl art. 15 ust. 1 i 2 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Jak stanowi art. 29 ust. 1 ustawy, podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2-21, art. 30-32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy lub osoby trzeciej. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku.

Ponadto zgodnie z art. 30 ust. 3 ustawy, w przypadku gdy podatnik, działając we własnym imieniu, ale na rzecz osoby trzeciej, bierze udział w świadczeniu usług, podstawą opodatkowania jest kwota należna z tytułu świadczenia usług, pomniejszona o kwotę podatku.

Natomiast stosownie do art. 79 Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 s. 1 z późn. zm.), podstawa opodatkowania nie obejmuje następujących elementów:

Podatnik musi przedstawić dowód na rzeczywistą kwotę kosztów, o których mowa w akapicie pierwszym lit. c), i nie może odliczyć VAT, który w danym przypadku mógł zostać naliczony.

Z przytoczonej wyżej regulacji art. 79 pkt c) Dyrektywy Rady wynika, iż wyłączeniu z podstawy opodatkowania podlegają kwoty otrzymane przez podatnika od nabywcy lub usługobiorcy jako zwrot wydatków poniesionych w imieniu i na rachunek nabywcy lub usługobiorcy. Należy jednak zaznaczyć, iż otrzymany przez podatnika zwrot wydatków poniesionych na rzecz zleceniodawcy nie stanowi podstawy opodatkowania podatkiem VAT wówczas, gdy podatnik dysponuje dowodami dokumentującymi rzeczywiste kwoty poniesionych kosztów oraz ww. dowody zostały wystawione na nabywcę (usługobiorcę), w którego imieniu i na rzecz którego poniesione zostały te wydatki.

Z danych przedstawionych we wniosku wynika, że Spółka zajmuje się działalnością doradczą. W ramach zawartych z klientami umów o obsługę księgową i prawną Spółce przysługuje wynagrodzenie w formie ryczałtu lub obliczane na podstawie stałej stawki godzinowej i liczby godzin poświęconych na obsługę danego klienta. Poza wynagrodzeniem z tytułu świadczenia usługi, wyliczonym zgodnie z przedstawionymi powyżej zasadami, Spółce przysługuje zwrot poniesionych w imieniu i na rzecz kontrahenta wydatków związanych z dokonywaniem koniecznych opłat skarbowych i sądowych (w szczególności opłat skarbowych od pełnomocnictw, opłat skarbowych za pozyskiwanie dokumentów rejestrowych z Krajowego Rejestru Sądowego, wydatków na wpisy sądowe, opłat za uzyskiwanie odpisów z akt prowadzonych postępowań sądowych, opłat sądowych). Spółka kalkulując należne wynagrodzenie za świadczenie usługi wlicza w nie koszty ponoszone w celu prawidłowego wykonania usługi (takie jak wynagrodzenia pracowników, zależne od czasu i nakładu pracy; tłumaczenia dokumentów; materiały biurowe i eksploatacja sprzętu), jednakże nie wlicza w nie wartości nominalnej opłat skarbowych i sądowych, uiszczanych w imieniu i na rzecz klientów. Wynika to z faktu, iż na etapie zawierania umowy z klientem nie wiadomo jaka będzie ostateczna wartość tych opłat. Ponoszone wydatki dokumentowane są dowodami zapłaty w postaci potwierdzenia przelewu z rachunku bankowego Spółki na konto właściwej instytucji lub kwitami kasowymi w przypadku dokonywania zapłaty w formie gotówkowej. Jeżeli przedmiotowe opłaty dokonywane są w formie gotówkowej, to kwity kasowe wystawiane są na Spółkę. Do poniesionych wydatków Spółka nie dolicza marży, ani żadnych dodatkowych opłat, dotyczą one bezpośrednio konkretnego kontrahenta oraz wynikają z zawartych między stronami umów. Kontrahenci obciążeni są przedmiotowymi kosztami na podstawie wystawionej przez Spółkę faktury VAT, gdzie oprócz ceny usługi obsługi prawnej i księgowej, opodatkowanej 23% stawką podstawową, dokumentowane są przychody z tytułu opłat skarbowych i sądowych jako niepodlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Spółka ujmuje je na fakturze jako koszty dodatkowe.

Mając na względzie powyższe stwierdzić należy, iż z uwagi na fakt, że czynności opisane przez Wnioskodawcę wykonywane są przez niego na rzecz i w imieniu kontrahenta, a dokumenty świadczące o poniesieniu tych wydatków są wystawione na Wnioskodawcę działającego w imieniu kontrahenta, stosownie do treści art. 29 ust. 1 ustawy nie stanowią obrotu podlegającego podatkowi VAT. Wnioskodawca w analizowanej sprawie występuje de facto w roli pośrednika i otrzymany zwrot wydatków poniesionych na rzecz zleceniodawcy nie stanowi podstawy opodatkowania VAT, gdyż nie jest on w istocie wynagrodzeniem Wnioskodawcy za świadczenie usług (nie jest kwotą należną z tytułu sprzedaży). W konsekwencji ww. wydatki poniesione w imieniu i na rzecz klienta nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Reasumując, zwrot kosztów za poniesione przez Wnioskodawcę w imieniu i na rzecz kontrahentów opłaty skarbowe i sądowe nie stanowi podstawy opodatkowania, a co za tym idzie, nie podlega opodatkowaniu podatkiem VAT.

Należy podkreślić, że niniejsza interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w opisie stanu faktycznego, które nie zostały objęte pytaniem - nie mogą być zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone.

Dotyczy to w szczególności sposobu dokumentowania zwrotu kosztów poniesionych przez Spółkę w imieniu i na rzecz kontrahentów opłat skarbowych i sądowych.

Tut. Organ pragnie jednak zwrócić uwagę na treść art. 106 ust. 1 ustawy, który stanowi, iż podatnicy, o których mowa w art. 15, są obowiązani wystawić fakturę stwierdzającą w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy, z zastrzeżeniem ust. 1a, 2, 4 i 5 oraz art. 119 ust. 10 i art. 120 ust. 16. Jak wynika z cyt. przepisu, fakturą VAT podatnicy obowiązani są dokumentować obrót dla potrzeb podatku od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.