ILPP1/443-105/07-2/MK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Zarządu Gospodarki Mieszkaniowej w L., przedstawione we wniosku z dnia 8 sierpnia 2007 r. (data wpływu 10 sierpnia 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego oraz uwzględnienia uzyskanych "odszkodowań" przy obliczaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy o podatku od towarów i usług - jest prawidłowe.

W dniu 10 sierpnia 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego oraz uwzględnienia uzyskanych "odszkodowań" przy obliczaniu proporcji, o której mowa w art. 90 ustawy o podatku od towarów i usług.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Zarząd Gospodarki Mieszkaniowej w L. jest zakładem budżetowym Gminy, którego zadaniem jest administrowanie zasobami komunalnymi miasta L. W wykonywanej przez Wnioskodawcę działalności występują przypadki tzw. bezumownego korzystania z lokalu mieszkalnego. Przypadki takie polegają na korzystaniu przez najemcę z lokalu mieszkalnego bez tytułu prawnego, tj. po wypowiedzeniu przez Zarząd Gospodarki Mieszkaniowej umowy najmu. W takiej sytuacji dotychczasowi najemcy nie opuszczają lokalu, lecz w dalszym ciągu korzystają z objętej w posiadanie rzeczy. Konsekwencją rozwiązania umowy najmu jest nałożenie na najemców dalej wykorzystujących lokal tzw. "odszkodowania". Odszkodowanie to nakładane jest na podstawie ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn. z 2005 r. Dz. U. Nr 31, poz. 266 z późn. zm.) i zgodnie z art. 18 tejże ustawy, wynosi kwotę należną z tytułu uprzedniego najmu. Jak wskazuje Wnioskodawca, bardzo często toleruje fakt, że lokator pozostaje po wygaśnięciu umowy w lokalu przez wiele miesięcy a nawet lat, a to z powodów: zobowiązania się i realizowania spłaty zaległości w ratach, braku lokali zamiennych i socjalnych, do których można by przeprowadzić danego lokatora celem opróżnienia zajmowanego dotychczas lokalu, powstrzymania się od eksmisji z różnych względów itp. - co oznacza, milczące godzenie się z faktem jego dalszego zamieszkiwania w tym lokalu.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy opłaty z tytułu bezumownego korzystania z lokali należy uznać za wynagrodzenie ze świadczenia usług zgodnie z art. 8 ustawy o podatku od towarów i usług. Czy też czynność ta jako odszkodowanie nie podlega ustawie VAT, i nie jest brana pod uwagę do liczenia proporcji zgodnie z art. 90 tejże ustawy.

Zdaniem Wnioskodawcy pod rządami ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług, postępowanie, tj. traktowanie odszkodowań jako zwolnionych od VAT i ujmowanie ich w comiesięcznych deklaracjach VAT, jest prawidłowe. Wnioskodawca argumentuje, iż nie zapewniając lokali socjalnych czy lokali zamiennych celem dokonania eksmisji nierzetelnych najemców lub nie występując do sądu o wyrok eksmisyjny (ze względu na okoliczności skutkujące odzyskiwaniem należności), niejako w sposób milczący godzi się z faktem dalszego zajmowania lokalu. W opinii Wnioskodawcy opłaty czynszowe uzyskiwane w taki sposób traktowane są jako sprzedaż zwolniona i wysokość tych obciążeń winna mieć swoje odzwierciedlenie w deklaracjach VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 18 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn. z 2005 r., Dz. U. Nr 31, poz. 266 z późn. zm.) osoby zajmujące lokal bez tytułu prawnego są obowiązane do dnia opróżnienia lokalu co miesiąc uiszczać odszkodowanie. Odszkodowanie takie odpowiada wysokości czynszu, jaki właściciel mógłby otrzymać z tytułu najmu lokalu. Jeżeli odszkodowanie nie pokrywa poniesionych strat, właściciel może żądać odszkodowania uzupełniającego. Osoby uprawnione do lokalu zamiennego albo socjalnego, jeżeli sąd orzekł o wstrzymaniu wykonania opróżnienia lokalu do czasu dostarczenia im takiego lokalu, opłacają odszkodowanie w wysokości czynszu albo innych opłat za używanie lokalu, jakie byłyby obowiązane opłacać, gdyby stosunek prawny nie wygasł.

Z treści niniejszego przepisu wynika, iż od chwili rozwiązania umowy najmu do faktycznego opuszczenia lokalu korzystanie z nieruchomości ma charakter korzystania bez tytułu prawnego. Taki stan posiadania nie jest znany ustawie o podatku od towarów i usług.

Wnioskodawca ma jednak wątpliwości czy taki stan nie jest w świetle cytowanej ustawy "usługą", w szczególności gdy nie podejmuje się kroków zmierzających do przymusowej eksmisji nierzetelnego lokatora. Wnioskodawca w braku takich kroków upatruje przesłankę określoną w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), skutkującą uznaniem tych czynności za usługę.

W myśl powołanego art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów, w tym również zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji. Postępowanie Wnioskodawcy w opinii Organu wyczerpuje cytowaną przesłankę, gdyż Wnioskodawca rozwiązując umowę najmu z nierzetelnym najemcą nie powziął wszystkich czynności mających na celu odzyskanie nieruchomości. Rozwiązanie umowy de facto wskazuje na obowiązek a nawet konieczność opróżnienia zajmowanej nieruchomości jednakże dopiero złożenie wniosku do sądu o nakaz opróżnienia lokalu jest czynnością związaną ze skutecznym odzyskaniem lokalu. Brak takiej czynności wskazuje na faktyczne pogodzenie się z zaistniałą sytuacją czy też wręcz tolerowania nierzetelnych najemców. Z charakteru podatku VAT wynika, że obciąża on konsumpcję. W związku z faktem, iż pomimo rozwiązania umowy najemca nie opuszcza lokalu a następnie dokonuje wpłat z tytułu odszkodowania w wysokości odpowiadającej kwocie najmu, uznać należy, że mamy do czynienia z konsumpcją a w konsekwencji z usługą.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług, wykazane w załączniku nr 4 usługi zwolnione są z opodatkowania podatkiem VAT. W pozycji 4 tegoż załącznika wskazane są jako zwolnione z podatku "usługi w zakresie wynajmowania lub dzierżawienia nieruchomości o charakterze mieszkalnym na własny rachunek z wyłączeniem wynajmu lokali w budynkach mieszkalnych na cele inne niż mieszkaniowe". W związku z cytowanym zwolnieniem kwoty uzyskane jako odszkodowanie za bezprawne korzystanie z lokalu, stanowiące usługę w zakresie najmu nieruchomości, należy wykazywać w deklaracji podatkowej VAT-7.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem.

Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.).

Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej, ul. Jana Dekana 6, 64-100 Leszno.