ILPP1/443-1026/13-4/MD

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością S. przedstawione we wniosku z 5 listopada 2013 r. (data wpływu do Izby Skarbowej w Poznaniu 7 listopada 2013 r., data wpływu do Biura KIP w Lesznie 13 listopada 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania umorzenia udziałów za wynagrodzeniem - jest prawidłowe.

W dniu 7 listopada 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie opodatkowania umorzenia udziałów za wynagrodzeniem.

We wniosku przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe.

Spółka jest podatnikiem podatku VAT. Spółka prowadzi działalność usługową w zakresie edukacji. Działalność ta jest zwolniona od podatku VAT. Spółka posiada trzech wspólników (osoby fizyczne), z których każdy posiada po 1/3 udziałów. Wspólnicy planują dokonanie zmian w strukturze właścicielskiej w ten sposób, że w przyszłości jeden z nich wycofa się ze spółki, a pozostali będą kontynuować prowadzenie działalności w tej formie. Jednym z rozważanych przez Spółkę sposobów, które mają doprowadzić do opisanych zmian w strukturze właścicielskiej, jest wystąpienie udziałowca ze spółki w wyniku umorzenia udziałów w zamian za wynagrodzenie stosownie do art. 199 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych. Umorzenie dobrowolne udziałów jest dopuszczalne umową spółki. Wypłata wynagrodzenia umorzeniowego nie nastąpi w postaci pieniężnej, lecz w postaci przeniesienia na występującego wspólnika prawa własności nieruchomości (lokalu mieszkalnego), stanowiącej obecnie własność Spółki. Nabycie przedmiotowego lokalu przez Spółkę miało miejsce ok. 10 lat temu (informacja z uzupełnienia wniosku z dnia 20 stycznia 2014 r.) i nie było objęte podatkiem

VAT. Tym samym spółka nie odliczała podatku VAT przy tej transakcji.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy umorzenie udziałów dokonywane zgodnie z art. 199 k.s.h. stanowi czynność opodatkowaną w rozumieniu ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, umorzenie udziałów dokonywane zgodnie z art. 199 k.s.h. nie stanowi czynności opodatkowanej w rozumieniu ustawy VAT.

Zdaniem Spółki, umorzenie udziałów dokonywane zgodnie z art. 199 k.s.h. nie stanowi czynności opodatkowanej w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Objęta wnioskiem planowana transakcja umorzenia udziałów nie odbywa się w ramach prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej. Umorzenie udziałów jest bowiem czynnością dokonywaną na podstawie postanowień kodeksu spółek handlowych, w ramach wewnętrznej strategii rozwoju Spółki. Czynność ta jest czynnością o charakterze organizacyjno-ustrojowym, a nie czynnością wchodzącą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej. W przypadku operacji umorzenia udziałów dojdzie do ich unicestwienia i w efekcie wskazanej operacji nastąpi zmniejszenie majątku spółki na skutek wypłaty wynagrodzenia za umorzone udziały. Nie można zatem w żadnej mierze stwierdzić, że operacja umorzenia udziałów prowadzi do uzyskania przez Spółkę jakiegokolwiek świadczenia, które można by zakwalifikować jako odpłatność związaną z dokonywaną operacją. W sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, czynność samego nabycia lub sprzedaży udziałów nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy VAT. Udział w spółce posiadającej osobowość prawną jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem transakcji (prawo zbywalne), nie mieści się jednak ani w definicji towarów, ani usług w rozumieniu ustawy VAT i w związku z tym umorzenie udziału nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy VAT, ani też świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT, zatem nie podlega opodatkowaniu VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu ww. podatkiem, podlegają m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Pojęcie towaru ustawodawca zdefiniował w art. 2 pkt 6 ustawy. Zgodnie z zapisem zawartym w tym przepisie, przez towary rozumie się rzeczy oraz ich części, a także wszelkie postacie energii.

Natomiast przez świadczenie usług, w świetle art. 8 ust. 1 ustawy, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

Odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług wtedy, gdy są dokonywane przez podmiot o statusie podatnika działającego w takim charakterze w odniesieniu do tych czynności. Zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wyznacza czynnik przedmiotowy, opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług oraz czynnik podmiotowy, czynności muszą być wykonywane przez podatnika działającego w takim charakterze.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Działalność gospodarcza, jak stanowi ust. 2 powołanego artykułu, obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem "podatnik" tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

W tym miejscu należy wskazać, że nie każda czynność dokonana przez podmiot będący podatnikiem, będzie podlegać opodatkowaniu. Status bycia podatnikiem podatku od towarów i usług nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych na całą sferę aktywności danego podmiotu. W sytuacji, gdy w zakres prowadzonej przez podmiot działalności gospodarczej nie wchodzi obrót papierami wartościowymi, to czynność samego nabycia lub sprzedaży akcji czy udziałów nie jest traktowana jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług. Udział w spółce posiadającej osobowość prawną jest prawem majątkowym, które może być przedmiotem transakcji (prawo zbywalne), nie mieści się jednak ani w definicji towarów, ani usług w rozumieniu ustawy.

Z opisu sprawy wynika, że Spółka jest podatnikiem podatku VAT. Prowadzi działalność usługową w zakresie edukacji. Działalność ta jest zwolniona od podatku VAT. Spółka posiada trzech wspólników (osoby fizyczne), z których każdy posiada po 1/3 udziałów. Wspólnicy planują dokonanie zmian w strukturze właścicielskiej w ten sposób, że w przyszłości jeden z nich wycofa się ze Spółki, a pozostali będą kontynuować prowadzenie działalności w tej formie. Jednym z rozważanych przez Spółkę sposobów, które mają doprowadzić do opisanych zmian w strukturze właścicielskiej, jest wystąpienie udziałowca ze spółki w wyniku umorzenia udziałów w zamian za wynagrodzenie stosownie do art. 199 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych. Umorzenie dobrowolne udziałów jest dopuszczalne umową spółki. Wypłata wynagrodzenia umorzeniowego nie nastąpi w postaci pieniężnej lecz w postaci przeniesienia na występującego wspólnika prawa własności nieruchomości (lokalu mieszkalnego), stanowiącej obecnie własność spółki.

Zasady dotyczące umorzenia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zostały zawarte w art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2013 r. poz. 1030). Zgodnie z § 1 tego przepisu, udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.

Zatem warunkiem generalnym dopuszczalności umorzenia, zarówno dobrowolnego, jak i przymusowego, jest zamieszczenie klauzuli przewidującej taką możliwość w umowie spółki.

W myśl art. 199 § 2 i § 3 ww. Kodeksu, umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie. Za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia.

Umowa spółki może stanowić, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników. Stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym - art. 199 § 4 cyt. Kodeksu.

Umorzenie udziałów jest czynnością zmierzającą do unicestwienia pewnej partii lub wszystkich udziałów. Umorzenie udziałów powoduje w konsekwencji likwidację określonej cząstki kapitału zakładowego albo samych udziałów, gdy umorzenie nie jest połączone z obniżeniem kapitału zakładowego (odbywa się z zysku), jak również utratę praw organizacyjnych i obligacyjnych związanych z udziałem (ale nie osobistych, dopóki się jest wspólnikiem).

Z powołanych wyżej przepisów art. 5 ust. 1 pkt 1 i art. 15 ust. 1 oraz ust. 2 ustawy, wynika, że warunkiem opodatkowania danej czynności podatkiem od towarów i usług jest spełnienie dwóch przesłanek:

* po pierwsze - dana czynność ujęta jest w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług,

* po drugie - czynność wykonana jest przez podmiot, który w ramach tej czynności występuje w charakterze podatnika podatku VAT.

Biorąc powyższe pod uwagę należy stwierdzić, że w przedmiotowej sprawie nabycie przez Wnioskodawcę od wspólnika udziałów własnych w związku z ich umorzeniem, za wynagrodzeniem, dokonanym w trybie art. 199 Kodeksu spółek handlowych, nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, ani też świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Wobec powyższego, przedmiotowa czynność nie mieści się w katalogu czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy, zatem nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Ponadto, tut. Organ informuje, że w zakresie opodatkowania przekazania nieruchomości tytułem wynagrodzenia za nabywane przez Spółkę udziały w dniu 6 lutego 2014 r. zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie nr ILPP1/443-1026/13-5/MD.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.