ILPP1/443-1001/13-2/NS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Wnioskodawczyni prowadzącej działalność gospodarczą przedstawione we wniosku z dnia 25 października 2013 r. (data wpływu 4 listopada 2013 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla opłaty za przechowanie przy działalności udzielania pożyczek pieniężnych pod zastaw - jest prawidłowe.

W dniu 4 listopada 2013 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia od podatku dla opłaty za przechowanie przy działalności udzielania pożyczek pieniężnych pod zastaw.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Wnioskodawca jest osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą. Przedmiotem działalności jest prowadzenie lombardu, czyli udzielanie pożyczek pod zastaw z przechowaniem. Przedmiot działalności gospodarczej określony jest zgodnie z PKD jako pozostałe formy udzielania kredytów - PKD 64.92.Z. Zabezpieczeniem pożyczki są przyjęte pod zastaw rzeczy ruchome używane. W przypadku Zainteresowanego opłata była pobierana jedynie za przechowanie towaru nazwana kosztem przechowania.

Wynika to z przyjęcia rzeczy ruchomej pod zastaw, zabezpieczenia jej, ochrony i należytego składowania. Jest to więc niezbędna czynność stanowiąca element usługi lombardowej.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy opłata, która była pobierana w okresie - styczeń 2011 r. do sierpień 2012 r. z tytułu udzielonej pożyczki, tj. opłata za przechowanie, jest zwolniona od podatku VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, czynności i opłaty związane z prowadzeniem lombardu, zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 38, pkt 39 oraz art. 43 ust. 13 ustawy o podatku od towarów i usług, są zwolnione od podatku VAT. Usługi dodatkowe, za które pobierane są opłaty w postaci opłaty manipulacyjnej i opłaty za przechowanie są niezbędne i stanowią element usługi lombardowej, czyli udzielanie pożyczki pod zastaw z przechowaniem. Lombard przyjmuje w zastaw ww. rzeczy i zobowiązuje się czuwać nad ich zabezpieczeniem stosownie do przepisów o przechowaniu za wynagrodzeniem (art. 318 k.c.) i zwrócić zastaw w stanie niepogorszonym. Przyjęcie zastawu powoduje wykonanie czynności prawnych o przechowaniu (art. 835-844 k.c.). Opłata za przechowanie wynikająca z przyjęcia, zabezpieczenia, ochrony, należytego składowania, ubezpieczenia i wydania rzeczy nie jest kosztem pożyczki, a należy do wynikających z innych przepisów prawa kosztów o zabezpieczeniu pożyczki, o czym mówi art. 7a ustawy o kredycie konsumenckim z dnia 7 lipca 2005 r.

Zainteresowany uważa, że w Jego przypadku należy się zwrot podatku VAT za okres styczeń 2011 r. do sierpnia 2012 r. zgodnie z zaistniałym stanem faktycznym.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest prawidłowe.

Na wstępie należy wskazać, że z uwagi na zakres pytania niniejsza interpretacja została wydana w oparciu o stan prawny obowiązujący w momencie zaistnienia zdarzenia, czyli w okresie od stycznia 2011 r. do sierpnia 2012 r.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się - w świetle art. 8 ust. 1 ustawy - każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Na mocy art. 41 ust. 1 ustawy, stawka podatku od towarów i usług wynosi 22%, z zastrzeżeniem ust. 2-12c, art. 83, art. 119 ust. 7, art. 120 ust. 2 i 3, art. 122 i art. 129 ust. 1.

Natomiast w oparciu o art. 146a pkt 1 ustawy, w okresie od dnia 1 stycznia 2011 r. do dnia 31 grudnia 2013 r., z zastrzeżeniem art. 146f, stawka podatku, o której mowa w art. 41 ust. 1 i ust. 13, art. 109 ust. 2 i art. 110, wynosi 23%.

Podkreślić należy, że zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

Na podstawie obowiązującego od dnia 1 stycznia 2011 r. art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy, zwalnia się od podatku usługi udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych oraz usługi pośrednictwa w świadczeniu usług udzielania kredytów lub pożyczek pieniężnych, a także zarządzanie kredytami lub pożyczkami pieniężnymi przez kredytodawcę lub pożyczkodawcę.

Z treści art. 43 ust. 13 ustawy wynika, że zwolnienie od podatku stosuje się również do świadczenia usługi stanowiącej element usługi wymienionej w ust. 1 pkt 7 i 37-41, który sam stanowi odrębną całość i jest właściwy oraz niezbędny do świadczenia usługi zwolnionej zgodnie z ust. 1 pkt 7 i 37-41.

Przepisu ust. 13 nie stosuje się do świadczenia usług stanowiących element usług pośrednictwa, o których mowa w ust. 1 pkt 7 i 37-41 (art. 43 ust. 14 ustawy).

W świetle art. 43 ust. 15 ustawy, zwolnienia, o których mowa w ust. 1 pkt 7, 12 i 37-41 oraz w ust. 13, nie mają zastosowania do:

Należy podkreślić, że pojęcia używane do oznaczenia zwolnień, o których mowa w art. 43 ustawy winny być interpretowane w sposób ścisły, gdyż zwolnienia te stanowią odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatek od towarów i usług pobierany jest od każdej usługi świadczonej odpłatnie przez podatnika. Zwolnienia stanowią pojęcia autonomiczne prawa wspólnotowego, które mają na celu uniknięcie rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi w stosowaniu systemu VAT i które należy sytuować w ogólnym kontekście wspólnego systemu VAT.

Powyższe zwolnienia uregulowane zostały w ustawie o podatku od towarów i usług wskutek implementacji odpowiednich przepisów Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L Nr 347, poz. 1 z późn. zm.), zwanej dalej Dyrektywą.

W myśl art. 135 ust. 1 lit. b Dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają transakcje udzielania kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę.

W tym kontekście wskazać należy - co wielokrotnie podkreślał Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej - że zakres zwolnień przewidzianych w Dyrektywie nie może być interpretowany w sposób rozszerzający. Czynności zwolnione zgodnie z Dyrektywą stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a ich ujednolicona interpretacja ma służyć unikaniu rozbieżności w stosowaniu systemu podatku od wartości dodanej w poszczególnych państwach członkowskich. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem "pojęcia używane do opisania zwolnień wymienionych w art. 13 szóstej dyrektywy powinny być interpretowane w sposób ścisły, ponieważ stanowią one odstępstwa od ogólnej zasady, zgodnie z którą podatkiem VAT objęta jest każda dostawa towarów i każda usługa świadczona odpłatnie przez podatnika" (wyrok TSUE z dnia 19 listopada 2009 r. C-461/08 w sprawie Don Bosco Onroerend Goed BV).

Jak wynika z przytoczonych przepisów, w wyłączeniach ze zwolnienia nie wymieniono działalności lombardów. Zatem usługi udzielania pożyczek pieniężnych świadczone przez lombardy zwolnione są od podatku na mocy art. 43 ust. 1 pkt 38 ustawy. Ze zwolnienia korzystają również usługi pomocnicze stanowiące element usługi lombardowej, które same stanowią odrębną całość, pod warunkiem, że są niezbędne do świadczenia usługi udzielenia pożyczki.

Obecnie w polskim systemie prawnym brak przepisów szczególnych regulujących funkcjonowanie zakładów zastawniczych, czyli lombardów.

Jednak należy wskazać, że jednym z dwóch podstawowych elementów umowy lombardowej jest pożyczka. Dochodzi bowiem do przeniesienia na pożyczkobiorcę własności określonej ilości pieniędzy oraz zobowiązania się pożyczkobiorcy do zwrotu tej samej ilości pieniędzy wraz z odsetkami. Zatem w umowach tych zawarte są przedmiotowo istotne składniki umowy pożyczki, przewidziane w art. 720 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121).

Drugim elementem jest upoważnienie pożyczkodawcy do sprzedaży rzeczy ruchomych wydanych mu jako zabezpieczenie i zaspokojenie się z uzyskanej ceny. Zabezpieczeniem, które w praktyce lombardów występuje najczęściej, jest umowa powiernicza, tzw. przewłaszczenie na zabezpieczenie, które występuje w kilku wariantach. Przewłaszczenie zawsze jednak polega na przeniesieniu własności rzeczy na wierzyciela, który - w razie spłacenia pożyczki przez dłużnika - jest zobowiązany do powrotnego przeniesienia nań własności. W przypadku braku spłaty, wierzyciel (tekst jedn.: właściciel lombardu) może rzecz sprzedać i zaspokoić się z ceny, albo zamiast zapłaty zachować rzecz dla siebie. Tego rodzaju zabezpieczenie, choć nie regulowane w przepisach funkcjonuje w praktyce, i - przynajmniej w odniesieniu do rzeczy ruchomych - jest akceptowane przez orzecznictwo Sądu Najwyższego oraz doktrynę (por. uchwałę Izby Cywilnej SN z 10 maja 1948 r., OSN 1948, Nr 11, poz. 58, orzeczenie SN z 19 listopada 1992 r., OSNCP 1993, Nr 3, poz. 89). Innego rodzaju zabezpieczenie przyjmowane przez lombardy, to upoważnienie prowadzącego lombard przez pożyczkobiorcę do sprzedaży rzeczy pozostawionej w lombardzie i zaspokojenie się z ceny. Ten sposób zabezpieczenia opiera się albo na konstrukcji pełnomocnictwa, gdy pożyczkodawca działa w imieniu i na rzecz pożyczkobiorcy, albo na konstrukcji umowy komisu, gdy pożyczkodawca działa w imieniu własnym, ale na rachunek pożyczkobiorcy.

Z powyższego wynika, że jednym z istotniejszych elementów umowy lombardowej jest fizyczne przekazanie przedmiotu zastawu udzielającemu pożyczki, jako faktycznej realizacji zabezpieczenia zobowiązania nałożonego na pożyczkobiorcę.

Z przedstawionego we wniosku zaistniałego stanu faktycznego wynika, że Wnioskodawca jest osoba fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą. Przedmiotem działalności jest prowadzenie lombardu, czyli udzielanie pożyczek pod zastaw z przechowaniem. Przedmiot działalności gospodarczej określony jest zgodnie z PKD jako pozostałe formy udzielania kredytów - PKD 64.92.Z. Zabezpieczeniem pożyczki są przyjęte pod zastaw rzeczy ruchome używane. W przypadku Zainteresowanego opłata była pobierana jedynie za przechowanie towaru nazwana kosztem przechowania. Wynika to z przyjęcia rzeczy ruchomej pod zastaw, zabezpieczenia jej, ochrony i należytego składowania. Jest to więc niezbędna czynność stanowiąca element usługi lombardowej.

Mając na uwadze przedstawiony opis sprawy jak również powołane przepisy prawa podatkowego stwierdzić należy, że czynność polegająca na przyjmowaniu (oraz przechowywaniu) towaru jako zabezpieczenia udzielanej pożyczki stanowi odrębną całość. Czynność ta jest jednocześnie czynnością niezbędną do świadczenia usługi głównej (udzielania pożyczek), która jest zwolniona od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 38 w związku z art. 43 ust. 13 ustawy.

Wobec powyższego opłaty za przechowanie są związane z czynnościami zwolnionymi od podatku na podstawie przepisu art. 43 ust. 1 pkt 38 w związku z art. 43 ust. 13 ww. ustawy.

Podsumowując, w analizowanej sprawie opłata za przechowanie, która była pobierana w okresie od stycznia 2011 r. do sierpnia 2012 r. w ramach świadczonych przez Wnioskodawcę czynności, polegających na udzielaniu pożyczek pieniężnych pod zastaw, korzysta ze zwolnienia od podatku od towarów i usług, przewidzianego w art. 43 ust. 1 pkt 38 w zw. z art. 43 ust. 13 ustawy.

Należy wskazać, że niniejsza interpretacja dotyczy tylko sprawy będącej przedmiotem wniosku (zapytania) Zainteresowanego. Inne kwestie przedstawione w stanowisku Wnioskodawcy, które nie zostały objęte pytaniem nie mogą być - zgodnie z art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej - rozpatrzone. Dotyczy to w szczególności kwestii prawa do otrzymania zwrotu podatku VAT za okres od stycznia 2011 r. do sierpnia 2012 r. Ponadto należy podkreślić, że rozstrzygnięcie ww. kwestii dotyczącej dokonania oceny, czy Wnioskodawca ma prawo do otrzymania zwrotu podatku VAT za okres od stycznia 2011 r. do sierpnia 2012 r. pozostaje w gestii właściwego organu prowadzącego ewentualne postępowanie podatkowe bądź kontrolne w tej sprawie w oparciu o konkretną dokumentację. Wyłącznie w toku takiego postępowania organ może ocenić, czy zwrot podatku jest zasadny.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.