ILPP1/443-1/13-2/NS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Pana, przedstawione we wniosku z dnia 24 grudnia 2012 r. (data wpływu 28 grudnia 2012 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wskazania czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka, pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej, drugiemu z małżonków, a następnie zakończenie działalności gospodarczej spowoduje konieczność uiszczenia podatku od towarów i usług - jest prawidłowe.

W dniu 28 grudnia 2012 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wskazania czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka, pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej, drugiemu z małżonków, a następnie zakończenie działalności gospodarczej spowoduje konieczność uiszczenia podatku od towarów i usług.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna na swoje nazwisko od 17 września 1997 r. Na podstawie nadanego przez Urząd Skarbowy nr NIP Zainteresowany jest podatnikiem podatku VAT. Wnioskodawca prowadzi książkę przychodów i rozchodów, płaci podatek co miesiąc. W ramach prowadzonej działalności zajmuje się sprzedażą detaliczną, wynajmem i zarządzaniem nieruchomościami własnymi.

Żona Zainteresowanego od stycznia 2012 r. prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna na swoje nazwisko. Nie jest podatnikiem podatku VAT (korzysta ze zwolnienia z art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług), a w zakresie swojej działalności ma wycenę nieruchomości, sprzedaż detaliczną, wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi. Ponadto jest zarejestrowana jako osoba współpracująca w przedsiębiorstwie Wnioskodawcy. W miesiącu grudniu 2012 r. zostanie zgłoszone wyrejestrowanie żony Zainteresowanego jako osoby współpracującej i od stycznia 2013 r. Wnioskodawca będzie prowadził swoją działalność gospodarczą sam. Pomiędzy Zainteresowanym i żoną występuje ustawowa małżeńska wspólność majątkowa. Wszystkie objęte prowadzonym przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwem składniki majątkowe zostały nabyte w trakcie trwania małżeństwa i stanowią one współwłasność łączną małżonków, w myśl art. 31 i art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

W skład przedsiębiorstwa Zainteresowanego wchodzi: część nieruchomości zabudowanej (parter budynku), środek trwały ruchomy (samochód), towar, wyposażenie sklepu, prawa wynikające z umowy wynajmu, księgi, dokumenty związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. W związku z prowadzonym przedsiębiorstwem zaciągnięty został kredyt bankowy odnawialny. Wnioskodawca nadmienia, że cała nieruchomość zabudowana, której parter wchodzi w skład Jego przedsiębiorstwa została wybudowana z własnych, wspólnych środków małżonków na gruncie, który jest ich wspólną własnością. W związku z planowanym wyjazdem za granicę Zainteresowany zamierza przekazać żonie całe przedsiębiorstwo na podstawie protokołu przekazania przedsiębiorstwa wraz ze spisem z natury oraz wykazem składników majątku przedsiębiorstwa. Następnie Wnioskodawca zamierza zlikwidować swoją działalność gospodarczą. Zainteresowany nadmienia, iż przedmiotem przekazania na podstawie protokołu techniczno-organizacyjnego będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 551 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, zgodnie z którym przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.

Wnioskodawca poinformował, że w powyższej sprawie nie jest prowadzona kontrola podatkowa, nie toczy się postępowanie podatkowe ani postępowanie przed sądem administracyjnym.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w związku z przekazaniem żonie całego przedsiębiorstwa (na podstawie protokołu techniczno-organizacyjnego przekazania przedsiębiorstwa), z którą Zainteresowany pozostaje w ustawowej wspólności majątkowej, a następnie zakończenie działalności gospodarczej spowoduje konieczność uiszczenia podatku od towarów i usług.

Zdaniem Wnioskodawcy, art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług reguluje zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 tej ustawy, opodatkowaniu podatkiem podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel (art. 7 ust. 1 ww. ustawy).

Pomiędzy Zainteresowanym a Jego żoną istnieje ustrój małżeńskiej majątkowej wspólności ustawowej. Wszystkie objęte prowadzonym przez Wnioskodawcę przedsiębiorstwem składniki majątkowe zostały nabyte w trakcie trwania małżeństwa i stanowią one wspólną współwłasność łączną małżonków. Tak więc, w opinii Zainteresowanego, nie jest możliwe dokonanie zbycia przedsiębiorstwa na rzecz żony, gdyż oboje małżonkowie są właścicielami przedsiębiorstwa. Wnioskodawca uważa, iż należy dokonać czynności techniczno-organizacyjnej przekazania przedsiębiorstwa na podstawie protokołu przekazania całego przedsiębiorstwa małżonce do dalszego prowadzenia. Czynność ta nie wypełnia dyspozycji art. 5 ustawy o VAT (nie stanowi bowiem odpłatnej dostawy towarów) i nie rodzi obowiązku zapłaty podatku od towarów i usług. Stosownie do art. 6 pkt 1 ustawy o VAT, przepisów ustawy o podatku od towarów i usług nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Ustawa o VAT nie definiuje terminu przedsiębiorstwa. Należy posiłkować się art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, zgodnie z którym przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności: oznaczenie indywidualizujące przedsiębiorstwo lub jego wyodrębnione części, własność nieruchomości lub ruchomości, w tym urządzeń, materiałów, towarów i wyrobów oraz inne prawa rzeczowe do nieruchomości i ruchomości, prawa wynikające z umów najmu i dzierżawy nieruchomości lub ruchomości oraz prawa do korzystania z nieruchomości lub ruchomości wynikające z innych stosunków prawnych, wierzytelności, prawa z papierów wartościowych i środki pieniężne, koncesje, licencje i zezwolenia, patenty i inne prawa własności przemysłowej, majątkowe prawa autorskie, majątkowe prawa pokrewne, tajemnice przedsiębiorstwa, księgi i dokumenty związane z prowadzeniem działalności gospodarczej.

Zainteresowany uważa, że Jego przedsiębiorstwo wypełnia definicję przedsiębiorstwa zawartą w art. 55¹ k.c. Do protokołu przekazania przedsiębiorstwa żonie wejdzie:

Przekazany będzie również kredyt bankowy odnawialny, który został zaciągnięty w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Biorąc pod uwagę przytoczone przepisy prawa oraz przedstawiony opis zdarzenia przyszłego Zainteresowany uważa, że przekazanie żonie całego przedsiębiorstwa do dalszego prowadzenia, które jest przedsiębiorstwem w rozumieniu art. 55¹ k.c., jest wyłączone spod działania ustawy o podatku od towarów i usług, tj. nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem na mocy art. 6 pkt 1 ustawy o VAT. Kwestię obowiązku podatkowego reguluje również art. 14 ustawy o VAT. Przepis ten odnosi się do towarów będących na stanie w dniu zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Jeśli Wnioskodawca przekaże całe przedsiębiorstwo żonie przed zaprzestaniem (likwidacją) działalności gospodarczej, wówczas na dzień tego zaprzestania nie wystąpią towary podlegające opodatkowaniu. Tym samym, wartość takiego remanentu likwidacyjnego wyniesie 0.

W świetle powyższego, w ocenie Zainteresowanego, przekazanie przedsiębiorstwa małżonce nie będzie rodziło obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług oraz po Jego stronie nie wystąpi żaden obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług. Zdaniem Wnioskodawcy, wskazane działania są poprawne w świetle ustawy o VAT.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 177, poz. 1054 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel (...).

Natomiast przez świadczenie usług - w świetle art. 8 ust. 1 ustawy - rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 (...).

Jednocześnie przepisy art. 6 ustawy wskazują na wyłączenia określonych czynności spod zakresu przepisów ustawy o podatku od towarów i usług. Są tutaj wskazane te czynności, które co do zasady należą do grupy czynności podlegających opodatkowaniu, mieszcząc się w zakresie odpłatnej dostawy towarów czy też odpłatnego świadczenia usług. Z uwagi jednakże na stosowne wyłączenie, czynności te - chociaż można je zakwalifikować jako odpłatną dostawę towarów czy też odpłatne świadczenie usług - nie podlegają opodatkowaniu.

Na mocy art. 6 pkt 1 ustawy, przepisów ustawy nie stosuje się do transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Pojęcie "transakcja zbycia" należy rozumieć w sposób zbliżony do terminu "dostawa towarów" w ujęciu art. 7 ust. 1 ustawy, tzn. "zbycie" obejmuje wszelkie czynności, w ramach których następuje przeniesienie prawa do rozporządzania towarem jak właściciel, np.: sprzedaż, zamianę, darowiznę, przeniesienie własności w formie wkładu niepieniężnego, czyli aportu. Zbycie przedsiębiorstwa podlega zasadzie swobody umów, a więc może nastąpić na podstawie każdej czynności rozporządzającej, w tym także w formie nieodpłatnego przekazania.

Wyłączenie stosowania ustawy o podatku od towarów i usług przewidziane w przepisie art. 6 pkt 1 ustawy obejmuje jednakże tylko te czynności zrównane z pojęciem dostawy towarów, których przedmiotem jest przedsiębiorstwo lub zorganizowana część przedsiębiorstwa.

Zaznaczyć należy, iż przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie zawierają definicji "przedsiębiorstwa". Zatem dla potrzeb przepisów ustaw podatkowych należy posłużyć się definicją sformułowaną w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), zwanej dalej k.c.

Według art. 55¹ k.c., przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonym do prowadzenia działalności gospodarczej. Obejmuje ono w szczególności:

Należy zauważyć, że użyte w ww. artykule określenie "w szczególności" wskazuje jedynie na przykładowe wyliczenie składników przedsiębiorstwa. Oznacza to, że z jednej strony w jego skład mogą wchodzić inne elementy, niewymienione w tym artykule, a z drugiej brak któregoś z tych elementów nie musi pozbawiać zespołu rzeczy i praw przymiotu przedsiębiorstwa.

Przedsiębiorstwo jako przedmiot zbycia, musi zatem stanowić całość pod względem organizacyjnym i funkcjonalnym. Składniki materialne i niematerialne, wchodzące w skład przedsiębiorstwa, powinny pozostawać ze sobą we wzajemnych relacjach w ten sposób, iż można mówić o nich jako o zespole, a nie zbiorze pewnych elementów. Istotne jest, aby w zbywanym przedsiębiorstwie zachowane zostały funkcjonalne związki pomiędzy poszczególnymi składnikami, tak żeby przekazana masa mogła posłużyć kontynuowaniu określonej działalności gospodarczej.

Należy tu wskazać również art. 55² k.c., w którym ustawodawca wprowadza zasadę, że czynność prawna mająca za przedmiot przedsiębiorstwo obejmuje wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa, chyba, że co innego wynika z treści czynności prawnej albo z przepisów szczególnych.

O tym, czy nastąpiło zbycie przedsiębiorstwa, decydują każdorazowo okoliczności faktyczne związane z konkretną transakcją. Podatnik jest obowiązany do prawidłowego określenia przedmiotu opodatkowania, co wiąże się z koniecznością prawidłowego zdefiniowania dokonywanej czynności.

Z opisu sprawy wynika, iż Wnioskodawca prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna na swoje nazwisko od 17 września 1997 r., jest podatnikiem podatku VAT. Zainteresowany w ramach prowadzonej działalności zajmuje się sprzedażą detaliczną, wynajmem i zarządzaniem nieruchomościami własnymi. W skład przedsiębiorstwa Wnioskodawcy wchodzi: część nieruchomości zabudowanej (parter budynku), środek trwały ruchomy (samochód), towar, wyposażenie sklepu, prawa wynikające z umowy wynajmu, księgi, dokumenty związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa. W związku z prowadzonym przedsiębiorstwem zaciągnięty został kredyt bankowy odnawialny. Natomiast cała nieruchomość zabudowana, której parter wchodzi w skład przedsiębiorstwa Zainteresowanego została wybudowana z własnych, wspólnych środków małżonków na gruncie, który jest ich wspólną własnością. W związku z planowanym wyjazdem za granicę Wnioskodawca zamierza przekazać całe przedsiębiorstwo żonie na podstawie protokołu przekazania przedsiębiorstwa wraz ze spisem z natury oraz wykazem składników majątku przedsiębiorstwa. Następnie Zainteresowany zamierza zlikwidować swoją działalność gospodarczą. Żona Wnioskodawcy od stycznia 2012 r. prowadzi działalność gospodarczą jako osoba fizyczna na swoje nazwisko. Nie jest podatnikiem podatku VAT (korzysta ze zwolnienia z art. 113 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług), a w zakresie swojej działalności ma wycenę nieruchomości, sprzedaż detaliczną, wynajem i zarządzanie nieruchomościami własnymi. Ponadto jest zarejestrowana jako osoba współpracująca w przedsiębiorstwie Zainteresowanego. W miesiącu grudniu 2012 r. zostanie zgłoszone wyrejestrowanie żony Wnioskodawcy jako osoby współpracującej i od stycznia 2013 r. Zainteresowany będzie prowadził swoją działalność gospodarczą sam. Pomiędzy Wnioskodawcą i żoną występuje ustawowa małżeńska wspólność majątkowa. Wszystkie objęte prowadzonym przez Zainteresowanego przedsiębiorstwem składniki majątkowe zostały nabyte w trakcie trwania małżeństwa i stanowią one wspólną współwłasność łączną małżonków, w myśl art. 31 i art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Przedmiotem przekazania na podstawie protokołu techniczno-organizacyjnego będzie przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, zgodnie z którym przedsiębiorstwo jest zorganizowanym zespołem składników niematerialnych i materialnych przeznaczonych do prowadzenia działalności gospodarczej.

Wskazać należy, iż zbycie przedsiębiorstwa ma miejsce wówczas, gdy cały majątek przedsiębiorstwa przechodzi na własność jednego nabywcy, który kontynuuje działalność gospodarczą zbywcy. O tym czy doszło do wyodrębnienia przedsiębiorstwa decyduje pełen zakres przekazywanego majątku, praw i zobowiązań, wyodrębnienie to musi dotyczyć przedsiębiorstwa jako całości. Nie może ono obejmować dowolnej części danego przedsiębiorstwa, żeby można było uznać, iż doszło do powstania zespołu składników, które mogłyby stanowić niezależne przedsiębiorstwo.

Biorąc pod uwagę przytoczone przepisy prawa oraz przedstawiony opis zdarzenia przyszłego stwierdzić należy, że jeżeli przedsiębiorstwo przekazane przez Wnioskodawcę żonie będzie stanowiło przedsiębiorstwo w rozumieniu w art. 55¹ Kodeksu cywilnego, to czynność taka wyłączona będzie spod działania ustawy o podatku od towarów i usług, tj. nie będzie podlegała opodatkowaniu tym podatkiem.

Kwestię obowiązku podatkowego, jaki wystąpiłby ewentualnie u Zainteresowanego w związku z opodatkowaniem podatkiem od towarów i usług - towarów, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy, reguluje art. 14 ustawy.

Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają towary własnej produkcji i towary, które po nabyciu nie były przedmiotem dostawy towarów, w przypadku zaprzestania przez podatnika, o którym mowa w art. 15, będącego osobą fizyczną, wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu, obowiązanego, na podstawie art. 96 ust. 6, do zgłoszenia zaprzestania działalności naczelnikowi urzędu skarbowego.

Przepis ten odnosi się więc do towarów, będących "na stanie" w dniu zaprzestania wykonywania czynności podlegających opodatkowaniu. Jeżeli zatem przekazanie całego przedsiębiorstwa żonie Wnioskodawcy nastąpi przed zaprzestaniem (likwidacją) Jego działalności gospodarczej, wówczas na dzień tego zaprzestania nie wystąpią towary podlegające opodatkowaniu.

Wobec powyższego, stanowisko Zainteresowanego, iż przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej, drugiemu małżonkowi, a następnie zakończenie działalności gospodarczej nie będzie rodziło obowiązku podatkowego w podatku od towarów i usług oraz, że po stronie Wnioskodawcy nie wystąpi obowiązek podatkowy, o którym mowa w art. 14 ust. 1 pkt 2 ustawy, należało uznać za prawidłowe.

Jednocześnie należy dodać, że tut. Organ nie jest władny do oceny dopuszczalności postępowania Zainteresowanego i jego stanowiska na gruncie przepisów prawa innych niż przepisy prawa podatkowego. Tym samym, przedmiotem niniejszej interpretacji była wyłącznie kwestia ekonomicznego przekazania władztwa nad przedsiębiorstwem, zgodnie z oświadczeniem Wnioskodawcy, że jest to przedsiębiorstwo w rozumieniu art. 55¹ Kodeksu cywilnego.

Stosownie do przepisu art. 14b § 3 Ordynacji podatkowej, składający wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej obowiązany jest do wyczerpującego przedstawienia zaistniałego stanu faktycznego albo zdarzenia przyszłego.

Należy zatem zaznaczyć, że wydając przedmiotową interpretację tut. Organ oparł się na wynikającym z treści wniosku opisie przedstawionego zdarzenia przyszłego. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu opisanego zdarzenia przyszłego, udzielona interpretacja traci swą aktualność.

Tut. Organ informuje, że w niniejszej interpretacji załatwiono wniosek w części dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wskazania czy przekazanie całego przedsiębiorstwa przez małżonka, pozostającego w ustawowej wspólności majątkowej, drugiemu z małżonków, a następnie zakończenie działalności gospodarczej spowoduje konieczność uiszczenia podatku od towarów i usług. W kwestii dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie wskazania czy żona Wnioskodawcy, która prowadzi działalność gospodarczą nie będąc podatnikiem podatku VAT, z chwilą przejęcia przedsiębiorstwa od męża musi zarejestrować się jako podatnik VAT zostało wydane odrębne rozstrzygnięcie w dniu 20 marca 2013 r. nr ILPP1/443-1/13-3/NS.

Natomiast kwestia dotycząca podatku dochodowego od osób fizycznych została rozstrzygnięta odrębnym pismem.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.