ILPB4/423-204/11-2/DS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 3 czerwca 2011 r. (data wpływu 17 czerwca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych związanych z umorzeniem udziałów - jest prawidłowe.

W dniu 17 czerwca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie skutków podatkowych związanych z umorzeniem udziałów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawione następujący opis zdarzenia przyszłego.

W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością udziałowcami są Spółka Akcyjna (Wnioskodawca) i osoba fizyczna. W spółce z ograniczoną odpowiedzialnością może dojść do automatycznego umorzenia udziałów udziałowca będącego osobą fizyczną bez obniżania kapitału zakładowego (tj. z czystego zysku) i bez wynagrodzenia. W wyniku tej czynności, jedynym udziałowcem w sp. z o.o. zostanie Spółka Akcyjna zyskująca tym samym 100% własności w aktywach netto sp. z o.o.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w wyniku umorzenia automatycznego udziałów powstaną jakiekolwiek skutki podatkowe na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych dla udziałowca, który pozostał w spółce, tj. udziałowca będącego Spółką Akcyjną.

Zdaniem Wnioskodawcy, w przypadku, gdy automatyczne umorzenie udziałów z czystego zysku drugiego wspólnika nastąpi nieodpłatnie, po stronie Wnioskodawcy nie dojdzie do powstania obowiązku do zapłaty podatku dochodowego od osób prawnych.

Na gruncie przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zasadą jest, iż opodatkowaniu podlega jedynie faktycznie uzyskany dochód z tytułu udziału w zyskach osób prawnych. W wyniku nieodpłatnego umorzenia udziałów jednego ze wspólników nie dochodzi do powstania faktycznego dochodu po stronie pozostałych wspólników spółki. Dochód ten powstanie dopiero w momencie otrzymania dywidendy albo w związku ze sprzedażą posiadanych udziałów.

W przeszłości kwestią budzącą wątpliwości była ocena skutków w podatku dochodowym skupu przez spółkę kapitałową własnych udziałów (akcji), celem ich umorzenia bez obniżania kapitału, dla udziałowców (akcjonariuszy), którzy pozostali w spółce. W wyniku przeprowadzenia skupu własnych udziałów i ich umorzenia bez obniżenia kapitału zakładowego spółki, mogło dochodzić do sytuacji, gdy łączna suma wartości nominalnej pozostałych udziałów była niższa niż kwota kapitału akcyjnego, bądź zakładowego tej spółki. Wobec zaś zmniejszonej liczby udziałów w spółce wspólnicy, którzy pozostali w spółce, uzyskiwali zwiększony udział w majątku spółki i w konsekwencji w przyszłym zysku spółki i przeznaczonym do podziału oraz zwiększał się ich udział w ewentualnej kwocie likwidacyjnej. Taka sytuacja była traktowana przez organy podatkowe jako podstawa do uznania, iż pozostający w spółce wspólnicy uzyskują przychód.

W piśmie z dnia 7 marca 2002 r. (PB4/BA-8214-34-15/02, Biuletyn Skarbowy 2002/2, str. 15) Minister Finansów uznał, iż umorzenie udziałów bez obniżenia kapitału zakładowego nie powoduje powstania przychodu po stronie wspólników pozostających w spółce.

Wnioskodawca wskazuje, iż stanowisko wyrażone w powyższym piśmie jest podtrzymywane w pismach organów podatkowych, odnoszących się do tego zagadnienia, przykładowo: pismo Naczelnika II Mazowieckiego Urzędu Skarbowego z dnia 25 maja 2007 r. nr 1472/DPC/423-12/07/PK, pismo Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z dnia 8 sierpnia 2008 r. nr IPPB1/415-609/08-2/AJ, pismo Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z dnia 2 października 2008 r. nr ILPB3/423-418/08-2/KS. Wnioskodawca zauważa, iż z powyższego wynika, iż automatyczne umorzenie udziałów należących do drugiego wspólnika nie spowoduje powstania przychodu po stronie Wnioskodawcy, niezależnie od tego, czy umorzenie udziałów zostanie przeprowadzone z obniżeniem kapitału zakładowego albo bez obniżania kapitału zakładowego.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Umorzenie udziałów polega na ich prawnym unicestwieniu, tj. wygaśnięciu wszelkich praw, zarówno o charakterze majątkowym, jak i korporacyjnym wynikających z udziałów. Tryb umarzania udziałów reguluje art. 199 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 199 § 1 tej ustawy, udział może być umorzony jedynie po wpisie spółki do rejestru i tylko w przypadku, gdy umowa spółki tak stanowi. Udział może być umorzony za zgodą wspólnika w drodze nabycia udziału przez spółkę (umorzenie dobrowolne) albo bez zgody wspólnika (umorzenie przymusowe). Przesłanki i tryb przymusowego umorzenia określa umowa spółki.

Umorzenie udziału wymaga uchwały zgromadzenia wspólników, która powinna określać w szczególności podstawę prawną umorzenia i wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział. Wynagrodzenie to, w przypadku umorzenia przymusowego, nie może być niższe od wartości przypadających na udział aktywów netto, wykazanych w sprawozdaniu finansowym za ostatni rok obrotowy, pomniejszonych o kwotę przeznaczoną do podziału między wspólników. W przypadku umorzenia przymusowego uchwała powinna zawierać również uzasadnienie (art. 199 § 2 ww. ustawy).

Stosownie do § 3 omawianego artykułu, za zgodą wspólnika umorzenie udziału może nastąpić bez wynagrodzenia.

Na podstawie § 4 ww. artykułu, umowa spółki może stanowić, że udział ulega umorzeniu w razie ziszczenia się określonego zdarzenia bez powzięcia uchwały zgromadzenia wspólników. Stosuje się wówczas przepisy o umorzeniu przymusowym.

W przypadku ziszczenia się określonego w umowie spółki zdarzenia, o którym mowa w § 4, zarząd powinien powziąć niezwłocznie uchwałę o obniżeniu kapitału zakładowego, chyba że umorzenie udziału następuje z czystego zysku (§ 5 ww. artykułu).

Zgodnie z art. 199 § 7 Kodeksu spółek handlowych, w razie umorzenia wymagającego obniżenia kapitału zakładowego, umorzenie następuje z chwilą obniżenia kapitału zakładowego.

Umorzenie udziału z czystego zysku nie wymaga obniżenia kapitału zakładowego (art. 199 § 6 ww. ustawy).

W tym miejscu należy wskazać, że bliskie związki z umorzeniem przymusowym ma umorzenie automatyczne, uregulowane w art. 199 § 4 i 5 Kodeksu spółek handlowych, gdzie również brak jest wyrażania woli przez wspólnika, którego udział się umarza. Różnica polega na tym, iż w przypadku umorzenia automatycznego ziszczenie się danego zdarzenia samo przez się powoduje umorzenie zaś podejmowana uchwała stwierdzająca umorzenie ma charakter deklaratoryjny, podczas gdy w trybie umorzenia przymusowego zdarzenie to stanowi przesłankę podjęcia uchwały w sprawie umorzenia, a uchwała ta ma charakter konstytutywny.

Z przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego wynika, iż w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w której udziałowcami są Spółka Akcyjna (Wnioskodawca) i osoba fizyczna, może dojść do automatycznego umorzenia udziałów udziałowca będącego osobą fizyczną bez obniżania kapitału zakładowego (tj. z czystego zysku) i bez wynagrodzenia. W wyniku tej czynności, jedynym udziałowcem w sp. z o.o. zostanie Spółka Akcyjna zyskująca tym samym 100% własności w aktywach netto sp. z o.o. W związku z powyższym, Wnioskodawca rozważa, czy w związku z dokonaniem opisanej czynności powstaną jakiekolwiek skutki podatkowe na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych dla Wnioskodawcy jako udziałowca, który pozostanie w spółce.

Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) w stanie prawnym obowiązującym od 1 stycznia 2011 r., dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 1 pkt 4a i 4b, jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału (akcji), w tym także:

Biorąc pod uwagę powyższe, należy stwierdzić, że w przypadku Wnioskodawcy, jako wspólnika pozostającego w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością nie powstaje żadna z sytuacji wymienionych w powyższym przepisie, bowiem odnosi się on do wspólników, których udziały (akcje) są umarzane. W szczególności, nie można mówić o dochodzie faktycznie uzyskanym. W związku z tym, w wyniku przeprowadzonego umorzenia automatycznego udziałów nie powstaną żadne skutki podatkowe na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych dla Wnioskodawcy jako udziałowca, który pozostał w spółce.

Ponadto należy wskazać, iż w odniesieniu do powołanych przez Wnioskodawcę pism, stwierdzić należy, że są one rozstrzygnięciami wydanymi w konkretnych sprawach, osadzonych w określonym stanie faktycznym i tylko do nich się odnoszących, w związku z tym nie mają mocy powszechnie obowiązującego prawa.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.