ILPB3/4510-1-4/16-4/KS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2015 r. poz. 613, z późn. zm.) oraz § 4 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 kwietnia 2015 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2015 r. poz. 643) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przedstawione we wniosku z dnia 29 grudnia 2015 r. (data wpływu 4 stycznia 2016 r.) o wydanie interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów:

* w części dot. dodatkowego ubezpieczenia pracowników (ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej i bagażu) - jest nieprawidłowe;

* w części dot. dodatkowego ubezpieczenia pracowników (koszty leczenia, następstw nieszczęśliwych wypadków) - jest prawidłowe;

* w części dot. dodatkowego ubezpieczenia tłumacza zatrudnionego na podstawie umowy zlecenia - jest prawidłowe.

W dniu 4 stycznia 2016 r. został złożony ww. wniosek - uzupełniony pismem z 3 marca 2016 r. (data wpływu 10 marca 2016 r.) - o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

We wniosku przedstawiono następujący stan faktyczny.

Spółka wysłała pracowników w podróż służbową do Niemiec. Wraz z pracownikami podróż odbywała osoba, która na podstawie zawartej umowy zlecenia, zatrudniona była w charakterze tłumacza. Wyjazd związany był z zapoznaniem się z ofertą rynkową, dotyczącą używanych autobusów, części zamiennych taboru tramwajowego oraz stosowanymi najnowszymi rozwiązaniami komunikacyjnymi. Chcąc ograniczyć ryzyko związane z takim wyjazdem Spółka ubezpieczyła pracowników oraz tłumacza (zawarta z tłumaczem umowa zlecenia gwarantowała pokrycie kosztów ubezpieczenia). Ubezpieczenie obejmowało koszty leczenia w pakiecie podstawowym oraz rozszerzonym (dotyczącym chorób przewlekłych), ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW), odpowiedzialność cywilną osób fizycznych oraz ubezpieczenie bagażu.

W ramach wykupionego ubezpieczenia ubezpieczającym był Wnioskodawca, natomiast ubezpieczonymi pracownicy oraz osoba zatrudniona na podstawie umowy zlecenia. Uprawnionymi do odbioru świadczeń byli ubezpieczeni. Ubezpieczenie miało charakter jednorazowy.

Pismem stanowiącym uzupełnienie wniosku Wnioskodawca doprecyzował, że:

1. przedmiotowe ubezpieczenie można zakwalifikować odpowiednio do:

a. Dział II grupa 2 - koszty leczenia,

b. Dział II grupa 1 - koszty nieszczęśliwych wypadków NNW,

c. Dział II grupa 13 - odpowiedzialność osób fizycznych,

d. Dział II grupa 8 - ubezpieczenie bagażu.

Wszystkie świadczenia były świadczeniami jednorazowymi.

2. Zawarte umowy ubezpieczenia w okresie 5 lat, licząc od końca roku podatkowego w którym ją zawarto lub odnowiono wykluczały: a) wypłatę kwoty stanowiącej wartość odstąpienia od umowy, b) możliwość zaciągania zobowiązań pod zastaw praw wynikających z umowy, c) wypłatę z tytułu dożycia wieku oznaczonego w umowie.

3. Spółka zna kwoty składek odnoszących się do poszczególnych zakresów ubezpieczenia, tj. kosztów leczenia, NNW, OC osób fizycznych oraz ubezpieczenia bagażu. Kwoty składek poszczególnych rodzajów ubezpieczenia wynikają bowiem z zawartej umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym.

4. Spółka nie zawierała odrębnych umów ubezpieczenia dla pracowników oraz tłumacza.

5. Koszty ubezpieczenia ponosiła Spółka.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy koszty dodatkowego ubezpieczenia pracowników oraz tłumacza zatrudnionego na podstawie umowy zlecenia, podczas zagranicznej podróży służbowej (koszty leczenia, następstw nieszczęśliwych wypadków, ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej i bagażu) stanowią koszty uzyskania przychodów dla Spółki.

Zdaniem Wnioskodawcy, delegowani wykonując obowiązki poza swoim stałym miejscem pracy, powinni mieć zapewnione przez pracodawcę odpowiednie warunki pracy a także komfort pracy, by móc koncentrować się na powierzonych obowiązkach.

Pracodawca wysyłając pracowników w podróż służbową jest zobowiązany do zwrotu uzasadnionych kosztów (poniesionych przez delegowanych). Pracownicy delegowani są w ramach prowadzonej działalności, a więc wszystkie wydatki związane z takim wyjazdem Spółka ma prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Stąd, koszty ubezpieczenia pracowników oraz osoby podróżującej w charakterze tłumacza, obejmujące koszty leczenia w pakiecie podstawowym oraz rozszerzonym, ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW), odpowiedzialności cywilnej osób fizycznych oraz bagażu, powinny stanowić koszt uzyskania przychodu dla Spółki jako pracodawcy.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego jest:

* nieprawidłowe - w zakresie kosztów uzyskania przychodów - w części dot. dodatkowego ubezpieczenia pracowników (ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej i bagażu);

* prawidłowe - w zakresie kosztów uzyskania przychodów - w części dot. dodatkowego ubezpieczenia pracowników (koszty leczenia, następstw nieszczęśliwych wypadków);

* prawidłowe - w zakresie kosztów uzyskania przychodów w części dot. dodatkowego ubezpieczenia tłumacza zatrudnionego na podstawie umowy zlecenia.

O możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów wydatków ponoszonych przez podatników podatku dochodowego od osób prawnych stanowią przepisy art. 15 i art. 16 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 851 z późn. zm.).

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (...).

Definicja sformułowana przez ustawodawcę ma charakter ogólny. Z tego względu każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest jedynie sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach należy natomiast zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodów lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Innymi słowy, oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu wydatków enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, stanowić mogą koszt uzyskania przychodów, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami. Właściwa i zgodna z treścią ustawowej regulacji kwalifikacja kosztów uzyskania przychodów powinna brać pod uwagę:

* przeznaczenie wydatku (jego celowość, zasadność dla funkcjonowania podmiotu) oraz

* potencjalną możliwość (analizowaną w dacie poniesienia wydatku na podstawie obiektywnych przesłanek) przyczynienia się danego wydatku do osiągnięcia przychodu.

W świetle powyższego, aby wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, muszą być spełnione następujące warunki:

* został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),

* jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

* pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

* poniesiony został w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,

* został właściwie udokumentowany,

* nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 16 ust. 1 ww. ustawy nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

W konstrukcji podatku dochodowego od osób prawnych zdefiniowanie pojęcia kosztu uzyskania przychodu, a więc kategorii niezbędnej dla ustalenia dochodu stanowiącego podstawę opodatkowania, ma podstawowe znaczenie. Nieprawidłowe zakwalifikowanie konkretnego wydatku do tej kategorii skutkować będzie bowiem błędnym ustaleniem wysokości dochodu, a tym samym zaniżeniem zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych.

Ponadto spełnienie przez określony wydatek warunków o jakich mowa w zdaniu pierwszym art. 15 ust. 1 ww. ustawy nie stanowi bezwarunkowo o kosztowym charakterze określonego wydatku, ponieważ normę z art. 15 ust. 1 dopełnia (dookreśla) treść art. 16 ust. 1 omawianej ustawy (przewidującego wyłączenie określonych wydatków z kategorii kosztów podatkowych), co wprost wynika z odesłania z art. 15 ust. 1 zdanie pierwsze in fine. Jak stanowi powołany przepis, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy.

Konstatacja ta oznacza, że dokonując rozpoznania kosztowego charakteru określonego wydatku, podatnik musi badać nie tylko to, czy określony wydatek został poniesiony w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów (art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych), ale również i to, czy nie jest on objęty wyłączeniem z art. 16 ust. 1 ww. ustawy, co definitywnie pozbawia go charakteru kosztu podatkowego, choćby nawet spełniał wprowadzone przez ustawodawcę w ust. 1 art. 15 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kryteria normatywne. Innymi słowy, wyłączenie określonego wydatku z kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 ww. ustawy, zgodnie z art. 15 ust. 1 tej ustawy powoduje, że nie stanowi on kosztu uzyskania przychodu. Z drugiej strony, brak takiego wyłączenia na podstawie art. 16 ust. 1 dopiero po spełnieniu przesłanek określonych w art. 15 ust. 1 daje podstawę do uznania go za koszt podatkowy.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów składek opłaconych przez pracodawcę z tytułu zawartych lub odnowionych umów ubezpieczenia na rzecz pracowników, z wyjątkiem umów dotyczących ryzyka grup 1, 3 i 5 działu I oraz grup 1 i 2 działu II wymienionych w załączniku do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz. U. z 2013 r. poz. 950 i 1289 oraz z 2014 r. poz. 586) jeżeli uprawnionym do otrzymania świadczenia nie jest pracodawca i umowa ubezpieczenia w okresie pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono, wyklucza:

Mając na uwadze powyższe, kosztem uzyskania przychodów mogą być zatem opłacone przez pracodawcę składki ubezpieczeniowe z tytułu zawartych lub odnowionych na rzecz pracowników umów ubezpieczenia, które są wymienione w załączniku do ustawy o działalności ubezpieczeniowej, tj.:

Ponadto w celu zaliczenia składek z tytułu ubezpieczenia pracowników do kosztów uzyskania przychodów uprawnionym do otrzymania świadczenia nie może być pracodawca i umowa ubezpieczenia w okresie 5 lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym ją zawarto lub odnowiono, musi wykluczać:

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Spółka wysłała pracowników w podróż służbową do Niemiec. Wraz z pracownikami podróż odbywała osoba, która na podstawie zawartej umowy zlecenia, zatrudniona była w charakterze tłumacza. Wyjazd związany był z zapoznaniem się z ofertą rynkową, dotyczącą używanych autobusów, części zamiennych taboru tramwajowego oraz stosowanymi najnowszymi rozwiązaniami komunikacyjnymi. Chcąc ograniczyć ryzyko związane z takim wyjazdem Spółka ubezpieczyła pracowników oraz tłumacza (zawarta z tłumaczem umowa zlecenia gwarantowała pokrycie kosztów ubezpieczenia). Ubezpieczenie obejmowało koszty leczenia w pakiecie podstawowym oraz rozszerzonym (dotyczącym chorób przewlekłych), ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW), odpowiedzialność cywilną osób fizycznych oraz ubezpieczenie bagażu.

Wnioskodawca wskazał, że przedmiotowe ubezpieczenie można zaliczyć do działu II grupa 2 - koszty leczenia, działu II grupa 1 - koszty nieszczęśliwych wypadków NNW, działu II grupa 13 - odpowiedzialność osób fizycznych, działu II grupa 8 - ubezpieczenie bagażu.

Ponadto, Wnioskodawca wskazał, że zna kwoty składek odnoszących się do poszczególnych zakresów ubezpieczenia, tj. kosztów leczenia, NNW, OC osób fizycznych oraz ubezpieczenia bagażu. Kwoty składek poszczególnych rodzajów ubezpieczenia wynikają z zawartej umowy z towarzystwem ubezpieczeniowym. Spółka nie zawierała odrębnych umów ubezpieczenia dla pracowników oraz tłumacza. Uprawnionymi do odbioru świadczeń byli ubezpieczeni.

W związku z powyższym, biorąc pod uwagę treść art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stwierdzić należy, że Spółka ma prawo do zaliczenia w ciężar kosztów uzyskania przychodów jedynie tą część składki z tytułu polisy ubezpieczeniowej (jeżeli Wnioskodawca ma możliwość rozgraniczenia składek dla tych ubezpieczeń i ustalenia kwoty składek odnoszących się do poszczególnych zakresów ubezpieczenia) na rzecz pracowników odbywających podróż służbową, która dotyczy ryzyka grupy 1 i 2 działu II wymienionych w załączniku do ustawy o działalności ubezpieczeniowej, pod warunkiem spełnienia pozostałych przesłanek określonych w tym przepisie.

W konsekwencji, wydatki z tytułu dot. dodatkowego ubezpieczenia pracowników, tj. koszty leczenia oraz następstw nieszczęśliwych wypadków, przy spełnieniu pozostałych warunków wynikających z art. 16 ust. 1 pkt 59 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dają możliwość zaliczenia ich do kosztów uzyskania przychodów. W tej części stanowisko Wnioskodawcy uznano za prawidłowe.

Natomiast kwota składki z tytułu polisy ubezpieczeniowej na rzecz pracowników odbywających podróż służbową, która dotyczy ryzyka grupy 13 działu II (odpowiedzialność cywilna osób fizycznych), grupy 8 działu II (ubezpieczenie bagażu) nie stanowi dla Wnioskodawcy kosztu uzyskania przychodów na podstawie przepisu art. 16 ust. 1 pkt 59 w związku z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zatem w tej części stanowisko Wnioskodawcy uznano za nieprawidłowe.

Odnosząc się natomiast do kwestii ubezpieczenia, które Wnioskodawca wykupuje dla osoby, która na podstawie zawartej umowy zlecenia zatrudniona była w charakterze tłumacza, należy stwierdzić, że koszty ponoszone przez podatnika należy oceniać pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu.

Wydatki poniesione przez Wnioskodawcę na wykup ww. ubezpieczenia podlegają zatem ocenie w aspekcie generalnych postanowień cytowanego art. 15 ust. 1 powołanej ustawy, tj. możliwości przyczynienia się przedmiotowych wydatków do osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów.

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że Spółka wysłała w podróż do N. osobę zatrudnioną na podstawie umowy zlecenia w charakterze tłumacza. Wyjazd związany był z zapoznaniem się z ofertą rynkową, dotyczącą używanych autobusów, części zamiennych taboru tramwajowego oraz stosowanymi najnowszymi rozwiązaniami komunikacyjnymi. Chcąc ograniczyć ryzyko związane z wyjazdem Spółka ubezpieczyła tłumacza (zawarta z tłumaczem umowa zlecenia gwarantowała pokrycie kosztów ubezpieczenia). Ubezpieczenie obejmowało koszty leczenia w pakiecie podstawowym oraz rozszerzonym (dotyczącym chorób przewlekłych), ubezpieczenie od następstw nieszczęśliwych wypadków (NNW), odpowiedzialność cywilną osób fizycznych oraz ubezpieczenie bagażu.

Należy nadmienić, że strony kierując się zasadą swobody zawierania umów, mogą zawrzeć w umowie zlecenia, że koszty ubezpieczenia poniesie zleceniodawca. Jak wskazano powyżej, definicja sformułowana przez ustawodawcę w art. 15 ust. 1 ww. ustawy ma charakter ogólny. Z tego względu, każdorazowy wydatek poniesiony przez podatnika powinien podlegać indywidualnej analizie w celu dokonania jego kwalifikacji prawnej. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy ustawa wyraźnie wskazuje jego przynależność do kategorii kosztów uzyskania przychodów lub wyłącza możliwość zaliczenia go do tego rodzaju kosztów. W pozostałych przypadkach, należy zaś zbadać istnienie związku przyczynowego pomiędzy poniesieniem kosztu a powstaniem przychodu lub realną szansą powstania przychodów podatkowych, bądź też zachowaniem albo zabezpieczeniem źródła ich uzyskiwania.

Uznanie danego wydatku za koszt uzyskania przychodów jest możliwe tylko wtedy, gdy z prawidłowo i rzetelnie udokumentowanych zdarzeń wynika ponad wszelką wątpliwość, że jest to wydatek celowy i racjonalnie uzasadniony. Zatem to podatnik zobowiązany jest wykazać nie tylko fakt poniesienia danego wydatku, ale także jego celowość i racjonalność.

Innymi słowy oznacza to, że dla kwalifikacji prawnej danego kosztu istotne znaczenie ma cel, w jakim został poniesiony. Wydatek zostanie uznany za koszt uzyskania przychodów, jeżeli pomiędzy jego poniesieniem a powstaniem, zwiększeniem bądź też możliwością powstania przychodu istnieje związek przyczynowy.

Wobec powyższego, wydatki poniesione na wykup ubezpieczenia dla tłumacza zatrudnionego na podstawie umowy zlecenia - jako ponoszone w związku z prowadzoną działalnością Spółki i nie wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - mogą stanowić koszty uzyskania przychodów stosownie do art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Zatem w tej części stanowisko Wnioskodawcy uznano za prawidłowe.

Jednocześnie należy pamiętać, że ciężar prawidłowego udokumentowania wydatku i wykazania związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy poniesionym wydatkiem a uzyskaniem (zachowaniem lub zabezpieczeniem źródła) przychodów spoczywa na podatniku. To właśnie podatnik musi wykazać, że poniósł koszt celowy i zasadny z punktu widzenia prowadzonej przez siebie działalności. Decydując się na poniesienie określonych wydatków musi sam dokonać oceny, czy wydatki, które poniósł mają na celu uzyskanie przychodu albo zachowanie lub zabezpieczenie źródła przychodów, a następnie podjąć decyzję o ich ewentualnym zakwalifikowaniu do kosztów podatkowych.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gorzowie Wielkopolskim, ul. Dąbrowskiego 13, 66-400 Gorzów Wielkopolski, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. z 2012 r. poz. 270, z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.