ILPB3/423-93/08-2/EK

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej X, przedstawione we wniosku z dnia 17 stycznia 2008 r. (data wpływu 21 stycznia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów - jest prawidłowe.

W dniu 21 stycznia 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku zostało przedstawione następujące zdarzenie przyszłe.

Wnioskodawca zamierza zawrzeć umowę ubezpieczenia majątkowego, której przedmiotem będą straty, jakie Spółka może ponieść wskutek działań jej organów statutowych (zarządu, rady nadzorczej). Umowa ta zaliczałaby się do grupy 16 Działu II Załącznika do ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej ("ubezpieczenia różnych ryzyk finansowych"). Konstrukcja jej bowiem zakłada, że ubezpieczającym i jednocześnie ubezpieczonym jest spółka kapitałowa, ubezpieczająca swój interes majątkowy, analogicznie jak w innych ubezpieczeniach mienia (od ognia i innych zdarzeń losowych, od kradzieży z włamaniem i rabunku, od utraty zysku). Nie jest to umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej osób pełniących funkcje, albowiem nie chroni ona interesów osób odpowiedzialnych za szkodę (nie są oni ubezpieczonymi). W umowie ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej przedmiotem ochrony jest bowiem odpowiedzialność cywilna określonej osoby za szkody, które może ona wyrządzić osobom trzecim. Przedmiotem ochrony jest więc interes majątkowy sprawcy. W ubezpieczeniu będącym przedmiotem niniejszego zapytania chroniony jest zaś interes majątkowy Spółki jako ubezpieczającego i ubezpieczonego, który może doznać uszczerbku na skutek działania innych osób.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.

Czy w świetle przepisów ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych możliwe jest zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków Spółki na składki na ubezpieczenie gospodarcze z tytułu umowy ubezpieczenia strat poniesionych przez Spółkę w wyniku działalności członków jej statutowych organów, podczas i w związku z wykonywaniem ich funkcji.

Zdaniem Wnioskodawcy, ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej wprowadza dalsze rozróżnienie ryzyk finansowych określonych w grupie 16 Działu II Załącznika ("ubezpieczenia różnych ryzyk finansowych"), jednak określenie tych ryzyk jest na pewnym poziomie ogólności. Jak wskazano we wniosku, przedmiotem ubezpieczenia, które Wnioskodawca zamierza zawrzeć, mają być straty, jakie Spółka może ponieść wskutek działań jej organów statutowych (zarządu, rady nadzorczej). Można je więc zaliczyć do ryzyk wskazanych w grupie 16 pkt 10 - inne straty finansowe, chociaż przedmiot ubezpieczenia zawiera też elementy określone w pkt 4 (utrata zysku), 6 (nieprzewidziane wydatki handlowe), 7 (utrata wartości rynkowej) i 9 (pośrednie straty handlowe). Przedmiotem tego ubezpieczenia ma być bowiem strata.

W warunkach ubezpieczenia przewidziano definicję straty, za którą uważa się "określony w pieniądzu uszczerbek majątkowy poniesiony przez spółkę, obejmujący w szczególności szkody wyrządzone w związku z niewykonaniem bądź nienależytym wykonaniem przez organ czynności służbowych". Zakres ubezpieczenia obejmuje zarówno stratę rzeczywistą (damnum emergens), jak i korzyści utracone wskutek działania, bądź zaniechania członka organu. Wypadkiem ubezpieczeniowym jest więc zaistnienie straty zdefiniowanej powyżej. Świadczeniem z umowy ubezpieczenia jest zaś odszkodowanie wyrównujące opisaną wyżej stratę.

W opinii Wnioskodawcy, konstrukcję przedmiotowego ubezpieczenia można przyrównać do innych ubezpieczeń klasyfikowanych do grupy 16 Działu II - inne ryzyka finansowe, funkcjonujących na polskim rynku ubezpieczeniowym, takich jak ubezpieczenie utraty zysku (Business Interruption), ubezpieczenie kosztów wycofania produktów z rynku (Recall Costs), ubezpieczenie kosztów naprawy budowli (Deceniall). Przedmiotem każdego z tych ubezpieczeń jest interes majątkowy ubezpieczonego. Możliwość takich rozwiązań podkreśla - zdaniem Spółki - także ostatnia nowelizacja Kodeksu cywilnego, która w art. 822 stwierdza, że przedmiotem ubezpieczenia może być każdy interes majątkowy. W omawianym przypadku, ubezpieczonym interesem majątkowym są straty poniesione przez Spółkę wskutek działania jej organów.

Ze względu na różnorodność stanów faktycznych objętych zakresem ubezpieczenia, wyczerpujący opis wszystkich możliwych wypadków powodujących wypłatę odszkodowania nie jest możliwy. Jednakże, najbardziej reprezentatywne przykłady szkód, które byłyby objęte ubezpieczeniem to m.in.:

* straty Spółki spowodowane przez zawarcie przez zarząd niekorzystnej umowy, której realizacja przynosi ubezpieczonej Spółce przychody nie pokrywające kosztów,

* straty Spółki wynikłe z wyboru przez zarząd nierzetelnego kontrahenta,

* straty Spółki wynikające z konieczności wypłaty odszkodowania, będącego skutkiem naruszenia praw pracowniczych,

* straty Spółki wynikające z niekorzystnych inwestycji.

W każdym z wyżej wskazanych stanów faktycznych uprawnionym do otrzymania odszkodowania będzie - jako ubezpieczony - Spółka. Tym sposobem ochronie podlega jej interes majątkowy. Wnioskodawca podkreśla również, że na ochronę ubezpieczeniową nie miałyby wpływu ewentualne zmiany w składzie osobowym organów Spółki. Ciągłość ochrony ubezpieczeniowej zostałaby zachowana w razie jakichkolwiek zmian personalnych w składzie tych organów.

Mając powyższe na uwadze, możliwe jest zatem w ocenie Spółki, zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów wydatków na składki za powyższe ubezpieczenie. Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Przepis art. 16 ust. 1 nie wyłącza zaś tych wydatków z kategorii kosztów uzyskania przychodów. Jednocześnie - zdaniem Wnioskodawcy - uznać należy, że wydatki związane z ochroną ubezpieczeniową Spółki stanowią typowy przykład wydatków związanych z zabezpieczeniem źródła jej przychodów.

Zaprezentowane powyżej stanowisko Spółki zostało potwierdzone pozytywną interpretacją podatkową, wydaną z upoważnienia Ministra Finansów przez Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy (interpretacja z dnia 13 września 2007 r. ITPB1/423-1/07/MK). Przedmiotowa interpretacja została wydana w oparciu o identyczny jak w przypadku Spółki stan faktyczny.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 (...).

Kosztami uzyskania przychodu są więc wszelkie racjonalnie i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów. Aby wydatek mógł zostać zaliczony do kosztów, należy zatem ocenić jego związek z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz możliwość osiągnięcia przychodu. Z oceny tego związku powinno wynikać, że poniesiony wydatek obiektywnie może przyczynić się do osiągnięcia przychodu - w okresie ponoszenia kosztów lub w przyszłości. W związku z powyższym, kosztami będą zarówno koszty pozostające w bezpośrednim związku z uzyskiwanymi przychodami, jak i pozostające w związku pośrednim.

Ponadto zaliczenie danego wydatku do kosztów podatkowych uzależnione jest od tego, czy nie mieści się on w katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów, tj. w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Z przedstawionego przez Wnioskodawcę opisu zdarzenia przyszłego wynika, że Spółka zamierza zawrzeć umowę ubezpieczenia majątkowego, której przedmiotem będą straty, jakie Spółka może ponieść wskutek działań jej organów statutowych. Ponadto Spółka wskazuje, iż nie jest to umowa ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej osób wchodzących w skład jej organów statutowych, bowiem przedmiotem ochrony będzie interes majątkowy Spółki jako ubezpieczającego i ubezpieczonego.

W świetle powyższego stwierdzić należy, iż składki na ubezpieczenie gospodarcze z tytułu przedmiotowej umowy ubezpieczenia spełniają przesłanki wynikające z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Do kosztów uzyskania przychodów zaliczyć bowiem można te wydatki, które nie zostały wyłączone przez ustawodawcę jako niestanowiące kosztów uzyskania przychodów i które służą m.in. zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów.

Ponadto wskazać należy, iż przedmiotowe wydatki mają charakter kosztów pośrednich, co wynika z braku możliwości identyfikacji i konkretyzacji przychodu uzyskanego w następstwie tego rodzaju wydatku.

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Jednocześnie nadmienia się, iż w zakresie zdarzenia przyszłego dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych została wydana odrębna interpretacja z dnia 18 kwietnia 2008 r. nr ILPB1/415-64/08-2/RP.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.