ILPB3/423-802/08-6/MC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, reprezentowanej przez pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 26 listopada 2008 r. (data wpływu 5 grudnia 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów jest

* nieprawidłowe - w części dot. możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty podatku VAT naliczonego na podstawie art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług,

* prawidłowe - w pozostałej części wniosku.

W dniu 5 grudnia 2008 r. został złożony ww. wniosek, uzupełniony pismem z dnia 21 stycznia 2009 r. (data wpływu 26 stycznia 2009 r.), o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów nieodliczonego podatku naliczonego oraz podatku należnego.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący opis zdarzenia przyszłego.

Spółka od maja 2004 r. do końca listopada 2008 r. poniosła szereg wydatków, które w świetle przepisu art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie mogły zostać zaliczone do jej kosztów uzyskania przychodów.

Do wydatków tych należą między innymi:

* wydatki na reprezentację takie jak np. koszty kolacji z kontrahentami, prezenty dla gości, organizacja imprez okolicznościowych, catering, zakup upominków, zakupy spożywcze, zakup napojów alkoholowych, itp.;

* wydatki na rzecz pracowników z tytułu używania przez nich samochodów na potrzeby Spółki w celu odbycia podróży służbowej (jazdy zamiejscowe) - w wysokości przekraczającej kwotę ustaloną przy zastosowaniu stawek za jeden kilometr przebiegu pojazdu oraz w jazdach lokalnych - w wysokości przekraczającej wysokość miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo w wysokości przekraczającej stawki za jeden kilometr przebiegu pojazdu;

* wydatki na zaniechane inwestycje.

Powyższe wydatki nie są, zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 28, pkt 30 i pkt 41 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zaliczane przez Spółkę do jej kosztów uzyskania przychodów.

Ponadto, Spółka w związku z przepisem art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług nie pomniejszała podatku VAT należnego o kwoty podatku naliczonego związanego z powyższymi wydatkami.

Spółka ponosiła również wydatki na usługi hotelarskie i gastronomiczne oraz paliwo do samochodów osobowych. Podatek VAT naliczony dotyczący nabywanych przez Spółkę usług gastronomicznych, hotelarskich i paliwo zgodnie z przepisem art. 88 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o podatku od towarów i usług nie pomniejsza podatku VAT należnego Spółki.

Ponadto, Spółka zawierała umowy leasingu samochodów osobowych. Podatek VAT naliczony z tytułu czynszu lub innych płatności wynikających z zawieranych umów leasingu odliczany jest od podatku należnego Spółki w kwocie 60% kwoty podatku naliczonego wynikających z zawartej umowy, nie więcej jednak niż w wysokości 6.000 złotych.

Wszystkie powyższe wydatki ponoszone były przez Spółkę w celu osiągnięcia przychodów albo zabezpieczenia bądź zachowania źródeł jej przychodów.

Spółka dokonywała ponadto przekazania nieodpłatnie towarów w celach reprezentacji i reklamy. Przekazania takie, Spółka obciążała na podstawie faktury wewnętrznej należnym podatkiem VAT.

Ponadto, również w przyszłości Spółka będzie ponosiła opisane powyżej wydatki oraz będzie w przyszłości przekazywała nieodpłatnie towary w celach reprezentacji i reklamy (zdarzenie przyszłe).

W związku z powyższym zadano następujące pytania.

Zdaniem Wnioskodawcy, zgodnie z przepisem art. 88 ust. 1 pkt 2, 3, 4 ustawy o podatku od towarów i usług, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika:

* towarów i usług, jeżeli wydatki na ich nabycie nie mogłyby być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym, z wyjątkiem przypadków, gdy brak możliwości zaliczenia tych wydatków do kosztów uzyskania przychodów pozostaje w bezpośrednim związku ze zwolnieniem od podatku dochodowego;

* paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86 ust. 3;

* usług noclegowych i gastronomicznych.

Z kolei, zgodnie z przepisem art. 86 ust. 7 ww. ustawy, w przypadku usługobiorców użytkujących samochody osobowe oraz inne pojazdy samochodowe, o których mowa w ust. 3, na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym okresie użytkowania samochodów i pojazdów, o których mowa w zdaniu pierwszym, dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może jednak przekroczyć kwoty 6.000 zł.

Przepis art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi natomiast, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kosztów reprezentacji, w szczególności poniesionych na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych. Za koszty uzyskania przychodów nie są także uznawane na mocy przepisu art. 16 ust. 1 pkt 30 wydatki ponoszone na rzecz pracowników z tytułu używania przez nich samochodów na potrzeby podatnika:

Kosztów takich do końca 2008 r. nie stanowiły również wydatki poniesione na zaniechane inwestycje (art. 16 ust. 1 pkt 41 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Z kolei, w świetle przepisu art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a) tiret drugie ww. ustawy nie stanowi kosztu uzyskania przychodu podatek od towarów i usług, z tym, że jest kosztem uzyskania przychodów podatek naliczony w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług - jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.

Z powyższego przepisu wynika zatem a contrario, iż kosztem uzyskania przychodu jest podatek naliczony VAT w tej części, w której ustawa o podatku od towarów i usług nie zezwala podatnikowi na jego odliczenie, o ile naliczony podatek VAT nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnych i prawnych.

Biorąc powyższy przepis pod uwagę, Spółka jest zdania, iż kwota nieodliczonego podatku VAT naliczonego, dotycząca wszystkich wydatków ponoszonych przez Spółkę, które mieszczą się w katalogu wydatków wymienionych w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w tym wydatków na reprezentację, wydatków ponoszonych na zaniechane inwestycje czy też wydatków przekraczających kwoty, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 30 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych może zostać przez Spółkę zaliczona do jej kosztów uzyskania przychodów, o ile kwota nieodliczonego podatku VAT nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnych i prawnych.

Przepis art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a) tiret drugie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jasno bowiem wskazuje, iż VAT naliczony, który nie może zostać odliczony od podatku VAT należnego ze względu na ograniczenie wynikające z ustawy o podatku od towarów i usług może zostać zaliczony przez podatnika do jego kosztów uzyskania przychodów, chyba, że naliczony podatek od towarów i usług powiększa wartość środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.

Takie też stanowisko prezentowane jest przez organy skarbowe w wydawanych przez nie interpretacjach. I tak np. w interpretacji z dnia 14 lutego 2008 r. Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu (sygn. ILPB3/423-224/07-2/MC) stwierdził, iż "w przypadku, gdy Spółce nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług a naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej Spółka będzie mogła na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a) tiret drugie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - uznać za koszt uzyskania przychodów kwotę niepotrąconego podatku naliczonego od towarów i usług związanego z wydatkami poniesionymi na cele reprezentacji Spółki".

Powyższe stanowisko zostało potwierdzone również w piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z dnia 19 lutego 2008 r. (sygn. IBPB3/423-317/07/AP/KAN-2279/07).

Zdaniem Spółki, przepis art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a) tiret drugie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ma zastosowanie nie tylko do wydatków, które nie mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów ww. ustawy, a co za tym idzie podatek VAT naliczony od tych wydatków nie podlega na mocy przepisu art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług odliczeniu, ale również do wydatków na paliwa wykorzystywane do samochodów osobowych oraz do wydatków ponoszonych na usługi gastronomiczne i hotelarskie. W opinii Spółki, podatek VAT naliczony od nabycia paliwa wykorzystywanego do samochodów osobowych może zostać zaliczony przez Spółkę do jej kosztów uzyskania przychodów. Prawo zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów przysługuje Spółce również w odniesieniu do podatku VAT naliczonego z tytułu nabycia usług gastronomicznych i hotelarskich. Przepis art. 88 ust. 1 pkt 3 i 4 ww. ustawy wyłącza bowiem możliwość pomniejszenia kwoty podatku VAT należnego o kwotę podatku VAT naliczonego dotyczącego tych wydatków. W związku z powyższym, Spółka jest na mocy przepisu art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a) tiret drugie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych uprawniona do zaliczenia nieodliczonego podatku VAT do swoich kosztów uzyskania przychodów.

Ponadto, zdaniem Spółki, w świetle przepisu art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a) tiret drugie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przysługuje jej prawo do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty podatku VAT naliczonego, który nie podlega odliczeniu w przypadku użytkowania przez Spółkę samochodów osobowych na podstawie umowy najmu, dzierżawy czy też umowy leasingu.

Powyższe stanowisko Spółki znajduje swoje potwierdzenie w interpretacjach wydanych przez organy skarbowe np. w piśmie Drugiego Urzędu Skarbowego w Rzeszowie z dnia 6 kwietnia 2006 r. o sygn. II US. PB-I/415/22/06 czy też w piśmie Urzędu Skarbowego w Grójcu z dnia 3 października 2006 r. o sygn. 1407/N-005/US/23/06/DD.

W przypadku natomiast podatku VAT należnego naliczonego przez Spółkę od nieodpłatnie przekazywanych towarów na cele reprezentacji i reklamy Spółka jest zdania, iż zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. b) tiret drugie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jest uprawniona do zaliczenia do swoich kosztów kwoty tego podatku.

Przepis art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. b) tiret drugie ww. ustawy stanowi, iż nie zalicza się do kosztów uzyskania przychodów podatku od towarów i usług, z tym że jest kosztem uzyskania przychodu podatek należny w przypadku przekazania lub zużycia przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy, obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego opisu zdarzenia przyszłego uznaje się za:

* nieprawidłowe - w części dot. możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty podatku VAT naliczonego na podstawie art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług,

* prawidłowe - w pozostałej części wniosku.

Podstawę prawną kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów stanowi przepis art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 ww. ustawy.

Powyższe oznacza, że wszystkie poniesione wydatki, po wyłączeniu wydatków enumeratywnie wymienionych w przywołanym art. 16 ust. 1 ustawy, stanowić mogą koszty uzyskania przychodu, o ile pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów.

W zamkniętym katalogu kosztów niezaliczanych przez ustawodawcę do kosztów uzyskania przychodów ujęto między innymi:

* wydatki na reprezentację, w szczególności poniesione na usługi gastronomiczne, zakup żywności oraz napojów, w tym alkoholowych (art. 16 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych),

* wydatki ponoszone na rzecz pracowników z tytułu używania przez nich samochodów na potrzeby podatnika:

nbspnbspnbspnbspnbspa) w celu odbycia podróży służbowej (jazdy zamiejscowe) - w wysokości przekraczającej kwotę ustaloną przy zastosowaniu stawek za jeden kilometr przebiegu pojazdu,

nbspnbspnbspnbspnbspb) w jazdach lokalnych - w wysokości przekraczającej wysokość miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo w wysokości przekraczającej stawki za jeden kilometr przebiegu pojazdu,

określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra (art. 16 ust. 1 pkt 30 ww. ustawy),

* poniesione koszty zaniechanych inwestycji (art. 16 ust. 1 pkt 41 ww. ustawy w brzmieniu obowiązującym do dnia 31 grudnia 2008 r.).

Z dniem 1 stycznia 2009 r. weszła w życie ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2008 r. Nr 209, poz. 1316), na mocy której uchylono cytowany w zdaniu poprzednim art. 16 ust. 1 pkt 41 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Za koszty uzyskania przychodów nie uważa się również, zgodnie z przepisem art. 16 ust. 1 pkt 46 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, podatku od towarów i usług. Zasada ta wynika z konstrukcji prawnej tego podatku, który z założenia jest neutralny dla przedsiębiorców. Zgodnie bowiem z przepisem art. 86 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.), w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi (osobie prawnej, jednostce organizacyjnej niemającej osobowości prawnej oraz osobie fizycznej, wykonującej samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w art. 15 ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności), przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego (...).

Od zasady nieuznawania podatku od towarów i usług za koszt uzyskania przychodów ustawodawca przewidział jednak szereg wyjątków. Na mocy przepisu art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a) tiret drugi ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztem uzyskania przychodów jest podatek naliczony w tej części, w której zgodnie z przepisami o podatku od towarów i usług podatnikowi nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług - jeżeli naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.

W tym miejscu należy podkreślić, iż z dniem 1 grudnia 2008 r. wraz z wejściem w życie ustawy z dnia 7 listopada 2008 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 209, poz. 1320) uchylony został przepis art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy, uzależniający prawo podatnika do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od możliwości zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym.

Stosownie do brzmienia art. 88 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o podatku od towarów i usług, obniżenia kwoty lub zwrotu różnicy podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika:

* paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych, o których mowa w art. 86 ust. 3,

* usług noclegowych i gastronomicznych (...).

Ponadto zgodnie z art. 86 ust. 7 ww. ustawy, w przypadku usługobiorców użytkujących samochody osobowe oraz inne pojazdy samochodowe, o których mowa w ust. 3, na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą. Suma kwot w całym okresie użytkowania samochodów i pojazdów, o których mowa w zdaniu pierwszym, dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może jednak przekroczyć kwoty 6.000 zł.

Reasumując, w związku z uchyleniem z dniem 1 grudnia 2008 r. art. 88 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od towarów i usług, Spółce przysługuje odliczenie podatku VAT naliczonego od kosztów zaniechanych inwestycji, wydatków związanych z reprezentacją Spółki oraz wydatków na rzecz pracowników, przekraczających kwoty, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 30 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zatem naliczony podatek VAT nie może stanowić kosztów uzyskania przychodów.

Natomiast, jeżeli Spółce nie przysługuje obniżenie kwoty lub zwrot różnicy podatku od towarów i usług, a naliczony podatek od towarów i usług nie powiększa wartości środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej, Spółka będzie uprawniona na podstawie przepisu art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a) tiret drugi ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów kwotę podatku naliczonego od towarów i usług, który na mocy przepisu art. 88 ust. 1 pkt 3 i 4 oraz art. 86 ust. 7 ustawy o podatku od towarów i usług nie podlega odliczeniu od kwoty podatku VAT należnego Spółki.

Powyższe odnosi się do wydatków poniesionych na usługi noclegowe i gastronomiczne, paliwo do samochodów osobowych oraz wydatków dotyczących użytkowania samochodów osobowych na podstawie umów leasingu.

Ponadto na mocy przepisu art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. b) tiret drugi ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztem uzyskania przychodów jest podatek należny w przypadku przekazania lub zużycia przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy, obliczony zgodnie z odrębnymi przepisami.

Spółka ma zatem prawo uznać za koszt uzyskania przychodów podatek należny od dokonywanych przez nią nieodpłatnych przekazań w celu reprezentacji i reklamy, jeżeli zostały one opodatkowane podatkiem VAT, zgodnie z obowiązującymi przepisami ustawy o podatku od towarów i usług.

Jednocześnie informuje się, iż w zakresie stanu faktycznego została wydana odrębna interpretacja w dniu 26 lutego 2009 r. nr ILPB3/423-802/08-5/MC.

Interpretacja dotyczy opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.