ILPB3/423-56/07-2/HS

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej przedstawione we wniosku z dnia 14 sierpnia 2007 r. (data wpływu 20 sierpnia 2007 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie przychodów - jest prawidłowe.

W dniu 20 sierpnia 2007 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie przychodów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny

Podstawowym przedmiotem działalności gospodarczej E (...) S.A. jest świadczenie usług w zakresie leasingu. Umowa leasingu została zawarta w ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 19, poz. 63 z późn. zm.). Zgodnie z art. 709 ¹ przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków na czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego. Zgodnie z pkt 33 umowy leasingu finansowego i odpowiednio dla umowy leasingu operacyjnego pkt 34 Ogólnych Warunków Umowy Leasingu stosowanych przez Spółkę, w przypadku przeznaczenia leasingowego sprzętu do kasacji lub jego utraty, umowa wygasa niezależnie od woli stron. Rozliczenie finansowe umowy następuje nie wcześniej niż z momentem wypłaty odszkodowania lub też odmowy takiej wypłaty. Z tą chwilą leasingobiorca jednorazowo płaci opłatę z tytułu utraty sprzętu obliczaną jako suma czynszów przewidzianych w umowie leasingu operacyjnego, a niezapadłych, powiększoną o kwotę odpowiadającą wartości wykupu. Taka zasada rozliczenia wynika z art. 709 ⁵ Kodeksu cywilnego. Natomiast w przypadku wypowiedzenia umowy przez finansującego na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, Spółka - w myśl postanowień pkt 47 Ogólnych Warunków Umowy Leasingu - ma prawo natychmiastowego przejęcia sprzętu oraz żądania zapłaty odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy w wysokości sumy pozostałych opłat, powiększonych o koszty windykacji sprzętu w ryczałtowo ustalonej wysokości 20% łącznej wartości tych opłat. Powyższa zasada zgodna jest z art. 709 ¹⁵ Kodeksu cywilnego.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy w razie wystąpienia powyżej opisanych okoliczności, w których korzystający jest zobowiązany do zapłaty odszkodowania, Spółka powinna zaliczyć do przychodu kwotę odszkodowania w momencie faktycznego otrzymania odszkodowania (metoda kasowa), czy też w momencie wymagalności tej kwoty, choćby Spółka w ogóle tej kwoty nie otrzymała (zasada memoriałowa).

Zdaniem Wnioskodawcy kwalifikacja powyżej opisanych zdarzeń, jako rodzących, bądź nie, przychód podatkowy, powinna być dokonana w oparciu o przepisy ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), w brzmieniu obowiązującym w dniu złożenia przedmiotowego wniosku. Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 powołanej ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przychodami (z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14) są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe - przepis ten statuuje ustalanie momentu opodatkowania przychodów wg tzw. metody kasowej. Wyjątek od powyższej zasady wprowadza art. 12 ust. 3, w myśl którego za przychody związane z działalnością gospodarczą i działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane. Do końca roku 2006 obowiązywał również przepis art. 12 ust. 3c cytowanej ustawy, zgodnie z którym za przychody z tytułu umów najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze uważa się przychody należne określone na dzień, w którym należności wynikające z tych umów stają się wymagalne. Z dniem 1 stycznia 2007 r. wprowadzono nowe brzmienie art. 12 ust. 3c, w myśl którego jeżeli strony ustalą, iż usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. W opinii Spółki, cytowany przepis dotyczy należności wynikających z wykonywania usług rozliczanych w okresach rozliczeniowych, a zatem nie dotyczy odszkodowań wynikających z przedterminowych rozwiązań umów zobowiązujących do takich usług. Dotyczy on zatem wyłącznie przychodu otrzymanego w ramach wykonania umowy zgodnie z art. 709 ¹ Kodeksu cywilnego, za świadczenie usług nabycia i oddania klientowi do używania rzeczy. Spółka stoi na stanowisku, iż zgodnie z aktualnym stanem prawnym obowiązującym w dacie złożenia niniejszego wniosku, odszkodowanie ustalone wobec korzystającego w związku z przedterminowym rozwiązaniem umowy leasingu będzie stanowiło dla Spółki przychód w dacie jego faktycznego otrzymania od korzystającego zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Spółka reprezentuje pogląd, zgodnie z którym opłaty wymagane w przypadku wcześniejszego zakończenia umowy na podstawie art. 709 ⁵ oraz art. 709 ¹⁵ Kodeksu cywilnego mają charakter odszkodowawczy, a zatem przychód z tego tytułu powinien być rozpoznany zgodnie z art. 12 ust. 1 ww. ustawy, tj. na zasadzie kasowej.

Przedmiotem wniosku są odszkodowania umowne, wynikające z Ogólnych Warunków Umowy Leasingu zawieranych z klientami Spółki - leasingobiorcami. Zgodnie z postanowieniami Ogólnych Warunków Umowy Leasingu, w przypadku wygaśnięcia umowy z powodu utraty sprzętu bądź w przypadku karnego rozwiązania umowy, korzystający jest zobowiązany do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania bądź nienależytego wykonania umowy. Odszkodowania te mają na celu zrekompensowanie szkody Spółki, obejmującej również utracone korzyści, poniesionej w związku z faktem, iż umowa skończyła się przed upływem okresu, na jaki pierwotnie była zawarta. Analogiczna kwalifikacja opłaty wymaganej po rozwiązaniu umowy znajduje się w Komentarzu do kodeksu cywilnego pod redakcją Gerarda Bieńka. Autorzy komentarza stwierdzili, iż "w art. 709 ¹⁵ zakres odszkodowania należnego finansującemu został określony w sposób zbieżny z rozwiązaniami przewidzianymi w art. 709 ⁵ § 3 i art. 709 ⁸ § 5. Natomiast zasada ustalania odszkodowania została w dużej mierze przyjęta z art. 13 ust. 2 konwencji UNIDROIT, zgodnie z którym w razie znacznej zwłoki korzystającego finansujący może po rozwiązaniu umowy dochodzić odszkodowania w celu przywrócenia położenia, w jakim znajdowałby się, gdyby korzystający należycie wykonał swoje zobowiązanie". Jak wskazano powyżej, odszkodowania te nie są należnością za wykonanie umowy leasingu, a stanowią jedynie rekompensatę mającą na celu wyrównanie poniesionej szkody. Co więcej, są one zależne od zdarzeń losowych, które wiążą się z niewykonaniem umowy, a nie jej wykonaniem, które jest podstawowym celem umowy leasingu i z tego też względu - w opinii Spółki - nie powinny być objęte regulacją art. 12 ust. 3c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Ponadto uznanie, iż odszkodowanie to powinno być opodatkowane już w dacie wymagalności prowadziłoby do wniosku, iż - w odróżnieniu od wszystkich innych przedsiębiorców - wyłącznie w leasingu odszkodowania powinny być opodatkowane metodą memoriałową. Istotne jest także, iż przyjęcie metody wynikającej z art. 12 ust. 3c tej ustawy dla odszkodowań należnych z tytułu wygaśnięcia umowy leasingu powoduje powstanie sytuacji, w której leasingodawca ma obowiązek opodatkować kwotę odpowiadającą rekompensacie za szkodę, już w momencie, w którym faktycznie jeszcze jej nie uzyskał. Należy również wskazać, iż powołane przepisy art. 709 ⁵ i art. 709 ¹⁵ Kodeksu cywilnego jednoznacznie wskazują, iż obowiązek uiszczenia opłat odszkodowawczych powstaje dopiero w momencie, kiedy umowa leasingu wygasa, zatem nie jest podstawowym elementem umowy leasingu. Wymaga podkreślenia, iż zarówno w przypadku utraty sprzętu, jak i w przypadku karnego rozwiązania umowy z przyczyn leżących po stronie korzystającego, umowa wygasa bądź rozwiązuje się w wyniku wypowiedzenia. Przepis art. 709 ⁵ Kodeksu cywilnego wskazuje wprost, iż "Jeżeli po wydaniu rzeczy korzystającemu rzecz została utracona z powodu okoliczności, za które finansujący nie ponosi odpowiedzialności, umowa leasingu wygasa". Autorzy powołanego wyżej Komentarza do kodeksu cywilnego stwierdzają jednoznacznie, iż "w wypadku utraty rzeczy umowa leasingu wygasa ipso facto". Po dacie wygaśnięcia umowy finansujący (Spółka) nie świadczy już żadnej usługi na rzecz korzystającego, w szczególności nie można mówić o odpłatnym korzystaniu z rzeczy. Jest to przepis o charakterze ius cogens, zatem strony nie mogą zmienić go w jakikolwiek sposób. Tymczasem, zgodnie z art. 17b ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, opłaty ustalone w umowie leasingu, ponoszone przez korzystającego w podstawowym okresie umowy z tytułu używania środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych stanowią przychód finansującego i odpowiednio koszt uzyskania przychodów korzystającego. Z powyższego przepisu jednoznacznie wynika, iż przychodem z umowy leasingu są wyłącznie opłaty ponoszone przez leasingobiorcę w podstawowym okresie umowy. Opłaty wymagane po zakończeniu umowy (chociażby wcześniejszym) leasingu nie powinny zatem mieścić się w tej kategorii. Należy równocześnie podkreślić, że to nie otrzymywanie odszkodowań stanowi zasadniczy cel gospodarczy składającej wniosek Spółki. Uzyskiwanie odszkodowań co do zasady nie jest i nie może być przedmiotem działalności gospodarczej. Odszkodowanie nie może być traktowane na równi z przychodem z działalności gospodarczej również dlatego, iż odszkodowanie nie jest wynagrodzeniem za sprzedaż towaru lub wykonanie usługi. Nie jest też wynikiem jakichkolwiek działań finansującego i nie stanowi ekwiwalentu za świadczone usługi, zatem nie ma charakteru zarobkowego z punktu widzenia celów gospodarczych Spółki. W tym miejscu należy powołać wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 maja 2006 r. sygn. akt II FSK 699/05, w którym Sąd w szczególności rozstrzygnął kwestię, czy każdy przychód mający jakikolwiek związek z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą w zakresie leasingu należy uznać za przychód związany z działalnością gospodarczą. W uzasadnieniu wyroku, Sąd stwierdził, iż: "Ponieważ nie ulega wątpliwości, że umowa leasingu należy ze swej natury do umów wzajemnych, o charakterze dwustronnie zobowiązującym, zachodząca w przypadku zaktualizowania się obowiązku zapłaty na rzecz finansującego odszkodowania zmiana w łączącym strony stosunku prawnym nie może być obojętna z punktu widzenia przepisów podatkowych. Zabezpieczenie przez finansującego w treści umowy leasingu swoich interesów finansowych w przypadku niewykonania bądź nienależytego wykonania tej umowy przez jego kontrahenta nie jest równoznaczne z wykonywaniem przez niego usług leasingowych - wręcz przeciwnie, prawo do żądania w pewnych okolicznościach odszkodowania bez żadnego świadczenia na rzecz korzystającego zastępuje świadczenia, do których zobowiązane są obie strony realizowanej zgodnie ze swoimi postanowieniami umowy leasingu". W dalszej części uzasadnienia wyroku, Sąd powołał się na pogląd wyrażony w artykule "Odszkodowanie za przedterminowe rozwiązanie umowy leasingu", Monitor Podatkowy 3/2006, iż wystąpienie pewnego zdarzenia w kontekście prowadzonej działalności gospodarczej, np. uzyskanie odszkodowania, nie oznacza automatycznie, iż zdarzenie to ma związek z tą działalnością w rozumieniu art. 12 ust. 3c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W uzasadnieniu wyroku NSA wskazał także, iż: "Za zdarzenia gospodarcze związane z prowadzeniem działalności gospodarczej nie można bowiem uznać tych zdarzeń, które występują bez aktywności danego przedsiębiorcy, będąc swego rodzaju efektem ubocznym dokonywanych przez niego czynności. Tymczasem uzyskanie odszkodowania z tytułu wypowiedzenia umowy leasingu nie stanowi normalnego następstwa prowadzonej działalności gospodarczej, tym samym przychody z tego tytułu, mimo występowania w kontekście działalności gospodarczej, powinny być uznawane za przychody w oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tzn. na zasadzie kasowej, a nie w oparciu o art. 12 ust. 3c tej ustawy". Wyrok ten dotyczy wprawdzie poprzedniego stanu prawnego, jednak należy uznać, iż jest aktualny również w świetle obecnie obowiązujących przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W tym miejscu należy także powołać postanowienie w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 8 marca 2007 r. wydane przez Naczelnika Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie (syg. 1472/ROP1/423-61/07/AP), którego przedmiotem było pytanie dotyczące kwalifikacji podatkowej odszkodowania w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umów leasingu. W postanowieniu tym organ podatkowy stwierdził: "Od dnia 1 stycznia 2007 r. zmieniono treść art. 12 ust. 3c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który w poprzednim brzmieniu budzi pewne wątpliwości. Przepis ten w nowym brzmieniu stanowi, ze jeżeli strony ustalą, iż usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. Cytowany przepis dotyczy należności wynikających z wykonania usług rozliczanych w okresach rozliczeniowych, a zatem nie dotyczy odszkodowań wynikających z niewykonania lub nienależytego wykonania tych usług. Równocześnie kwestii momentu powstania przychodu z tytułu przedmiotowych odszkodowań nie regulują w sposób szczególny inne przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - art. 12 ust. 3a i ust. 3d. Wobec powyższego odszkodowanie ustalone wobec korzystającego w związku z niewykonaniem lub nienależytym wykonaniem umowy leasingu będzie stanowiło dla Spółki przychód w dacie jego faktycznego otrzymania od korzystającego zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych." Podobnie wypowiedział się Naczelnik Drugiego Mazowieckiego Urzędu Skarbowego w Warszawie w postanowieniu z dnia 16 lutego 2007 r. sygn. 147 (...). E (...) S.A. w pełni zgadza się z powyższym stanowiskiem. W opinii Spółki opłata zastrzeżona w Ogólnych Warunkach Umowy Leasingu z tytułu zdarzeń będących przedmiotem niniejszego wniosku, jest składnikiem umowy leasingu, nie stanowi jednak istoty tej umowy, z uwagi na charakter tego świadczenia, zmierzającego do wyrównania strat po stronie Spółki jako leasingodawcy. Jak wskazano powyżej, należne od korzystającego kwoty po wygaśnięciu (rozwiązaniu) umowy nie są opłatami, które dochodzone są w ramach czynnej umowy, a więc i w ramach świadczonej usługi. Wygaśnięcie umowy stanowi cezurę czasową dla rozdzielenia opłat leasingowych, co do których istnieje obowiązek podatkowy w momencie wymagalności oraz co do których obowiązek podatkowy w podatku dochodowym powstanie dopiero w dacie otrzymania wymagalnej kwoty. Wskazać należy, iż również z punktu widzenia przepisów o podatku VAT opłaty po rozwiązaniu umowy mają charakter odszkodowawczy, który nie podlega ustawie o podatku od towarów i usług. Argumentem przemawiającym za uznaniem, iż uzyskane odszkodowanie powinno stać się przychodem podatkowym Spółki w momencie jego faktycznego otrzymania od korzystającego jest również stanowisko Naczelnika Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu, który postanowieniem z dnia 21 grudnia 2006 r. potwierdził jako prawidłowe stanowisko zaprezentowane przez E (...) S.A., zgodnie z którym Spółka obciążając podmiot korzystający z przedmiotu leasingu opłatą z tytułu utraty sprzętu, nie ma obowiązku wystawiania faktury VAT dokumentującej tę czynność. W powołanym postanowieniu, organ podatkowy stwierdził, iż opłata z tytułu utraty sprzętu nie stanowi wynagrodzenia za usługę wynikającą z umowy leasingu. Potwierdzeniem przedstawionego przez Spółkę stanowiska jest również orzeczenie Sądu Okręgowego we W. X Wydział Gospodarczy z dnia 11 sierpnia 200X r. wydane po rozpoznaniu apelacji w sprawie przeciwko E (...) S.A. Wyrok ten dotyczył również zagadnienia będącego przedmiotem niniejszego wniosku. Sąd w uzasadnieniu powołanego wyroku, uznając za zasadną apelację powoda, stwierdził, iż: "Nie ulega wątpliwości, że świadczenie powoda ma na celu wyrównanie szkody poniesionej przez finansującego, w związku z wcześniejszym rozwiązaniem umowy leasingu z przyczyn leżących po stronie korzystającego i nie jest wynagrodzeniem za usługi świadczone przez finansującego ani przed, ani po rozwiązaniu umowy. Stanowisko takie jest reprezentowane w literaturze i znajduje potwierdzenie w okolicznościach sprawy (np. J. Brol w pracy "Umowa leasingu": Również obowiązek określony w art. 709 ⁵ k.c. ma, jak to już podkreślono, charakter odpowiedzialności odszkodowawczej - Wydawnictwo Prawnicze LexNexis, Warszawa 2002, str. 176). Zdaniem Sądu Okręgowego wygaśnięcie umowy leasingu, które następuje ex lege z powodu utraty przedmiotu leasingu powoduje, że pozostałe do zapłaty raty składające się w chwili zawarcia umowy na wynagrodzenie leasingodawcy nie są czynnością wymienioną w art. 2 ustawy z dnia 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług podlegającą opodatkowaniu, gdyż nie jest to wcześniej wymagalne świadczenie, które wywodzi się wprost ze stosunku prawnego. Nie ulega dla Sądu Okręgowego wątpliwości, ze nie podlegają opodatkowaniu VAT zarówno należności, jak i inne kwoty o charakterze odszkodowawczym, które wynikają z przepisów prawa cywilnego. W literaturze przedmiotu podkreśla się, że świadczenie z art. 709 Kodeksu cywilnego ma na celu wyrównanie szkody, tak więc jest odszkodowaniem a nie w dalszym ciągu wynagrodzeniem za korzystanie z przedmiotu leasingu. Takim wynagrodzeniem za korzystanie z leasingu, a więc usługą nie może być z tej przyczyny, że nie istnieje już przedmiot leasingu. Wysokość tego odszkodowania jest ustalona w wysokości rat pozostających do zapłacenia, ale same raty nie mogą podlegać opodatkowaniu (tak jak w przypadku trwania umowy), gdyż nie są już ustalonym wynagrodzeniem." Jak wynika z powyższego orzeczenia Sądu Okręgowego, uznano za zasadne zarzuty powoda złożone przeciwko Spółce, jednoznacznie stojąc na stanowisku, iż pobierana przez Spółkę opłata z tytułu utraty sprzętu nie podlega podatkowi od towarów i usług. To samo dotyczy odszkodowania z tytułu wcześniejszego rozwiązania umowy na skutek okoliczności, za które korzystający ponosi odpowiedzialność. Skoro zatem nie ulega wątpliwości, iż odszkodowanie nie podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, czyli nie stanowi wynagrodzenia za świadczoną usługę, zatem, konsekwentnie, nie można zgodzić się z poglądem, iż odszkodowanie takie stanowi przychód z umowy leasingu, opodatkowany zgodnie z art. 12 ust. 3c ustawy o podatku dochodowym. Trudno bowiem uznać za uzasadnioną tezę, zgodnie z którą ta sama opłata na gruncie dwóch ustaw traktowana jest na dwa różne sposoby, tj. w obszarze podatku VAT nie stanowi wynagrodzenia za usługę, lecz odszkodowanie, podczas gdy na gruncie podatku dochodowego kwalifikowana jest jako przychód z działalności gospodarczej. Istotnym w przedmiotowej sprawie jest również fakt, iż Spółka otrzymała interpretację właściwego organu podatkowego, tj. Naczelnika Dolnośląskiego Urzędu Skarbowego we Wrocławiu, który postanowieniem z dnia 23 marca 2007 r. sygn. PDII/423/1/5/07/RP potwierdził stanowisko Spółki, iż przychody z tytułu odszkodowań powstają w oparciu o przepis art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, a więc w momencie faktycznego otrzymania pieniędzy. Z dniem 1 stycznia 2007 r. znowelizowane zostało brzmienie art. 12 polegające m.in. na zmianie ustępu 3c, który to przepis reguluje zasady ustalania przychodu z umów rozliczanych w okresach rozliczeniowych, jednak, w opinii Spółki, w niniejszej sprawie w dalszym ciągu pozostaje aktualny pogląd, zgodnie z którym w razie wystąpienia powyżej opisanych okoliczności, w których korzystający jest zobowiązany do zapłaty odszkodowania, Spółka powinna zaliczyć do przychodu kwotę odszkodowania w momencie faktycznego otrzymania odszkodowania w oparciu o art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W związku z powyższym, Spółka zwraca się z prośbą o potwierdzenie, iż zaprezentowane w przedmiotowym wniosku jej stanowisko znajduje uzasadnienie w obowiązujących przepisach prawa.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 13 i 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Przepis ten wskazuje, że przychód podatkowy u podatnika rozpoznawany jest wg zasady kasowej. Wyjątek od tej zasady wprowadza art. 12 ust. 3 ww. ustawy, który stanowi, że za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Natomiast zgodnie z art. 12 ust. 3c ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jeżeli strony ustalą, iż usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku. Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że zgodnie z postanowieniami Ogólnych Warunków Umowy Leasingu, w przypadku utraty, całkowitego zniszczenia lub nienaprawialnego uszkodzenia sprzętu umowa leasingu wygasa. Wówczas rozliczenie finansowe umowy następuje nie wcześniej niż z momentem wypłaty odszkodowania lub też odmowy takiej wypłaty. Odszkodowanie to stanowi równowartość sumy czynszów przewidzianych w umowie leasingu, a niezapadłych, powiększonej o kwotę odpowiadającą wartości wykupu. Natomiast w przypadku rozwiązania umowy z przyczyn, za które korzystający ponosi odpowiedzialność, leasingodawca (Spółka) ma prawo natychmiastowego przejęcia sprzętu oraz żądania zapłaty odszkodowania z tytułu rozwiązania umowy w wysokości sumy pozostałych opłat, powiększonych o koszty windykacji sprzętu w ryczałtowo ustalonej wysokości 20% łącznej wartości tych opłat. Zwrócić należy uwagę, że w jednym i drugim przypadku wypłacane kwoty są świadczeniem szczególnego rodzaju, mającym na celu wyrównanie szkody wyrządzonej Spółce na skutek tego, że jej prawnie chronione dobra i interesy zostały naruszone. Są to odszkodowania umowne, wynikające z Ogólnych Warunków Umowy Leasingu stanowiących załącznik do zawieranych przez Spółkę (finansującego) z jego kontrahentami (korzystającymi) umów leasingu. Kwestią wymagającą wyjaśnienia w niniejszej sprawie jest, czy ww. odszkodowania, uzyskane przez Spółkę w wyniku rozwiązania umowy leasingowej, w warunkach przedstawionych w stanie faktycznym, stanowić będą przychód z momentem otrzymania pieniędzy (metoda kasowa), czy też w dniu, w którym następuje wymagalność tych odszkodowań (metoda memoriałowa). Nie ulega wątpliwości, iż przedmiotem działalności gospodarczej Spółki jest świadczenie usług w zakresie umów leasingu. W tym też kierunku zorganizowana została jej ciągła aktywność. Uzyskiwanie odszkodowań wiąże się wyłącznie z przypadkami niewykonania umów wiążących się z przedmiotem jej działalności. Uzyskiwanie tych odszkodowań zachodzi w przypadku określonych zdarzeń (w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania umowy leasingu), których Spółka nie jest w stanie zaplanować, ale również nie ma wpływu na ich wystąpienie. Dlatego pojawienie się pewnego zdarzenia w kontekście prowadzonej przez Spółkę działalności gospodarczej, np. uzyskanie odszkodowania, nie oznacza automatycznie, iż zdarzenie to ma bezpośredni związek z tą działalnością w rozumieniu art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Taki związek mają np. raty leasingowe, które stanowią o istocie umów leasingowych i do nich zastosowanie ma art. 12 ust. 3c ww. ustawy. Przepis ten nie może mieć jednak zastosowania przy wypłacie odszkodowań.

Reasumując powyższe wyjaśnienia, przychód z tytułu odszkodowania należnego E (...) S.A. w wyniku przedterminowego rozwiązania umowy leasingu powinien być rozpoznany na zasadzie przewidzianej w art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, tj. z chwilą faktycznego otrzymania przez Spółkę tych świadczeń.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.