ILPB3/423-320/08-2/MC

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej przedstawione we wniosku z dnia 26 maja 2008 r. (data wpływu 28 maja 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów - jest prawidłowe.

W dniu 28 maja 2008 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

B (...) S.A., jak również pozostałe istotne Spółki z G (...), zawarła umowę ze spółką dominującą P (...) S.A., której celem ma być m.in. prawidłowa restrukturyzacja sektora energetycznego, w tym optymalne określenie kształtu P (...). Wszystkie Spółki, wchodzące w skład grupy kapitałowej i będące spółkami powiązanymi, powinny ze sobą współpracować i koordynować działania w celu realizowania celów strategicznych grupy. W szczególności grupa powinna zwiększyć rentowność, obniżyć koszty operacyjne, finansowe, poprawić konkurencyjność i efektywność, zapewniając w konsekwencji wzrost wartości całej grupy. Spółka dominująca grupy, na mocy umowy zobowiąże się m.in. do:

* prowadzenia działań w zakresie public relations,

* doradztwa w zakresie polityki zakupowej,

* doradztwa w zakresie inwestycji majątkowych,

* prowadzenia polityki podatkowej i doradztwa w zakresie podatków,

* prowadzenia polityki rachunkowej i doradztwa rachunkowego,

* zarządzania ryzykiem kredytowym, kursowym i procentowym,

* zarządzania płynnością,

* zarządzania łańcuchem wartości grupy (bodźce, regulacja, kreowanie łańcucha handlowego),

* zarządzania ryzykiem korporacyjnym,

* doradztwa w procesie planowania i raportowania,

* usług integracyjnych w ramach obszaru OSD,

* prowadzenia polityki zarządzania zasobami ludzkimi.

Za wykonywanie wskazanego wyżej doradztwa Spółce dominującej należeć się będzie stosowne wynagrodzenie, skalkulowane według algorytmu przewidzianego w umowie. Jest ono kalkulowane w szczególności na podstawie takiego miernika, jakim jest "wartość" pracy pracowników czy działu, który musiałby być zaangażowany w potencjalne doradztwo na rzecz spółek z grupy, powiększony o narzut 7% (a więc nie po tzw. kosztach) oraz koszty zakupów zewnętrznych, związanych z wykonywaniem umowy, a poniesionych przez spółkę dominującą. Wynagrodzenie roczne netto będzie kalkulowane z góry na podstawie kosztów planowanych do poniesienia przez każdą ze spółek grupy, jednak faktury wystawiane będą co miesiąc, z założenia na 1/12 tej skalkulowanej kwoty oraz na wysokość faktycznie poniesionych kosztów zakupu usług zewnętrznych.

Roczne zaplanowane wynagrodzenie netto będzie podlegało weryfikacji co sześć miesięcy, za okresy styczeń - czerwiec oraz lipiec - grudzień (okresy rozliczeniowe). Po dokonaniu takiej weryfikacji zgodności przyjętych wartości budżetowanych oraz planowanego zaangażowania w świadczenie usług z wartościami rzeczywistymi oraz rzeczywistym zaangażowaniem, w przypadku wystąpienia odchyleń między tymi wartościami, zostaną odpowiednio wystawione faktury korygujące. Podstawą do wystawienia faktury korygującej będzie raport przekazany przez Spółkę dominującą spółce z grupy, obejmujący zestawienie z wykonania prac wraz z rzeczywistym zaangażowaniem w świadczenie usług oraz rzeczywistym kluczem podziałowym, zastosowanym do alokacji kosztów, za poprzedni okres rozliczeniowy.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

Czy wydatki poniesione przez Spółkę na rzecz Spółki dominującej w związku z wykonywaniem na jej rzecz tzw. usług wsparcia, są kosztami uzyskania przychodów w dacie poniesienia, tj. w następstwie fakturowania usługi przez Spółkę dominującą co miesiąc w ciągu roku.

Zdaniem Wnioskodawcy, w sytuacji przedstawionej w niniejszym wniosku, odpowiedź na powyższe pytanie jest pozytywna.

Uznając ponoszone wydatki na "usługę wsparcia" co do zasady za koszty uzyskania przychodów, należy zauważyć, że powierzenie Spółce dominującej przez spółki z grupy kapitałowej de facto zarządzania całą grupą jest racjonalne i służy pośrednio uzyskiwaniu przychodów przez te spółki, a wprost służy zabezpieczeniu i utrzymaniu źródła przychodów. Mając zaś na uwadze przeprowadzane obecnie, w wykonywaniu regulacji unijnych i pod nadzorem organów państwa, procesy przekształceniowe branży energetycznej, Spółka uważa, że wzięcie na siebie przez Spółkę dominującą de facto koordynacji i ujednolicenia każdego rodzaju polityki prowadzonej przez spółki z grupy kapitałowej, jest jak najbardziej uzasadnione i racjonalne. Spółka ta posiada bowiem najszersze zaplecze specjalistyczne i najszersze kontakty zewnętrzne, które pozwolą sprawnie i jednolicie kierować procesem przekształcania rynku energetycznego w Polsce. Spółki zależne należące do grupy uzyskają zaś oszczędności, unikając konieczności zatrudniania dodatkowych specjalistów czy wręcz tworzenia nowych działów pracowniczych, skupiając się na swojej podstawowej działalności. W efekcie zaś prawidłowo prowadzonej strategii całej grupy, każda spółka w niej działająca może uzyskać dodatkowych kontrahentów, rozszerzyć swoją sprzedaż i osiągnąć dodatkowe przychody.

Zatem wynagrodzenie na rzecz Spółki dominującej powinno stanowić koszty uzyskania przychodów Podatnika, który korzysta z usług wsparcia i koordynacji. Gdyby analogiczne usługi zostały przez spółkę z grupy kapitałowej zakupione od podmiotów zewnętrznych, to nie powstałyby raczej żadne wątpliwości, że wiązałoby się to z powstaniem kosztów uzyskania przychodów. Tak samo zatem, zdaniem Podatnika, powinny być traktowane usługi zakupione u podmiotu powiązanego, który dodatkowo sam jest zainteresowany prawidłowym funkcjonowaniem grupy, której jest istotnym elementem (liderem). W tym przypadku chodzi o koszty pośrednio związane z uzyskiwaniem przychodów - koszty, które finalnie służą podstawowej działalności opodatkowanej i stanowią źródło przychodów (w szczególności z kosztami doradztwa i zarządzania). Warunek celowości, który jest jednym z elementów swego rodzaju definicji kosztów uzyskania przychodów nie odnosi się przy tym do konieczności zaistnienia następstwa w postaci każdorazowego osiągnięcia przychodu, lecz dotyczy celowości rozumianej jako realna możliwość osiągnięcia w danych warunkach skutku w postaci przychodu. W tym kontekście, prawo podjęcia decyzji dotyczącej tego, co jest działaniem celowym, leży po stronie podatnika, a Spółka uważa, że powierzenie Spółce dominującej nadzoru, doradztwa i kontroli w tak istotnych segmentach działalności branży energetycznej ma swoje gospodarcze uzasadnienie. Datą poniesienia opisanych kosztów będzie przy tym, zdaniem Podatnika, dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zgodnie z art. 15 ust. 4d i 4e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Korzystne stanowisko w przedstawionym zakresie prezentowały organy podatkowe, jak np. Pierwszy Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie w postanowieniu z 27 września 2007 r. nr 1471/DPR2/423-168/07/AB/1, czy w postanowieniu z 20 czerwca 2006 r. nr 1471/DPD2/423/58/06/JB, jak również Drugi Mazowiecki Urząd Skarbowy w Warszawie w postanowieniu z 5 marca 2007 r. nr 1472/ROP1/423-400/06/MK.

Zdaniem Spółki, nic nie stoi na przeszkodzie bieżącemu ujmowaniu płaconego Spółce dominującej wynagrodzenia w kosztach uzyskania przychodów. Pomimo, iż wynagrodzenie jest kalkulowane rocznie, a jako swego rodzaju okresy rozliczeniowe wskazano półrocza, można je ujmować w rachunku podatkowym w każdym miesiącu, ponieważ strony w umowie zamierzają określić, że "za każdy miesiąc świadczenia usług Zleceniobiorca będzie wystawiał fakturę". Wskazuje to zatem, że usługi będą świadczone w systemie ciągłym. Niewątpliwie bowiem w sposób ciągły wykonywane będą przez Spółkę dominującą na rzecz spółek z grupy jakieś świadczenia, wskazane w zakresie usług określonych w umowie. Dla możliwości bieżącego ujmowania w kosztach uzyskania przychodów płaconego przez usługobiorcę wynagrodzenia nie ma znaczenia, że co miesiąc nie jest weryfikowana rzeczywista wartość świadczenia na jego rzecz - ważne jest, że usługi są świadczone, że strony umówiły się na pewien pakiet powtarzalnych czynności, wyceniony w określony sposób i przyjęły taki, a nie inny sposób ustalania wynagrodzenia należnego w danym momencie trwania umowy. Urealnienie zaś wysokości tego wynagrodzenia w odniesieniu do rzeczywiście otrzymanych świadczeń, następujące po umówionych okresach rozliczeniowych, nie ma, zdaniem Podatnika, wpływu na rozpoznane już koszty podatkowe w tym zakresie, a ewentualne korekty wysokości wcześniejszych wynagrodzeń powinny być przez usługobiorcę rozliczane na bieżąco, jako kolejne zdarzenia dotyczące rozliczania usług.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Powyższe oznacza, że podatnik ma możliwość odliczenia dla celów podatkowych wydatków pod warunkiem, że wykaże ich związek z prowadzoną działalnością oraz udowodni, że ich poniesienie ma lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętego przychodu. Warunkiem koniecznym jest również to, aby dany wydatek, nawet ten pozostający w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami, nie został wyłączony z kosztów uzyskania przychodów na podstawie przepisów art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Kosztami uzyskania przychodów są zarówno koszty, które pozostają w bezpośrednim związku przyczynowym z przychodami podatkowymi, jak również koszty pośrednie, których powiązanie z konkretnym przychodem nie jest możliwe, ale dla prawidłowego funkcjonowania przedsiębiorstwa poniesienie ich jest uzasadnione. Wykazanie związku poniesionych kosztów z prowadzoną działalnością gospodarczą oraz okoliczności, że ich poniesienie ma wpływ na wysokość osiąganych przychodów obciąża Podatnika.

Z przedstawionego we wniosku stanu faktycznego wynika, że Spółka działa w ramach grupy kapitałowej. Wszystkie spółki wchodzące w skład tej grupy są jednocześnie powiązane ze sobą i dlatego powinny ze sobą współpracować i koordynować działania w celu realizacji celów strategicznych grupy. G (...) powinna zwiększać rentowność, obniżać koszty operacji finansowych, a także poprawić konkurencyjność i efektywność. W tym celu Spółka dominująca grupy w ramach zawartej umowy będzie wykonywać usługi wsparcia, które polegają na prowadzenia działań w zakresie public relations, doradztwa w zakresie polityki zakupowej, doradztwa w zakresie inwestycji majątkowych, prowadzenia polityki podatkowej i doradztwa w zakresie podatków, prowadzenia polityki rachunkowej i doradztwa rachunkowego, zarządzania ryzykiem kredytowym, kursowym i procentowym, zarządzania płynnością, zarządzania łańcuchem wartości grupy (bodźce, regulacja, kreowanie łańcucha handlowego), zarządzania ryzykiem korporacyjnym, doradztwa w procesie planowania i raportowania, usług integracyjnych w ramach obszaru OSD oraz prowadzenia polityki zarządzania zasobami ludzkimi. W związku z wykonywanymi przez Spółkę dominująca usługami wsparcia spółki wchodzące w skład grupy wypłacają Spółce dominującej stosowne wynagrodzenie, którego wysokość i sposób obliczenia określono w zawartej umowie.

Ponoszone na rzecz spółki dominującej wydatki z tytułu usług wsparcia w związku z prowadzoną przez Spółkę działalnością oraz prowadzonymi przez nią przedsięwzięciami nie zostały wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych pośród wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów. Mieszczą się zatem w kategorii kosztów uzyskania przychodów jako wydatki służące zachowaniu lub zabezpieczeniu źródła przychodów. Warunkiem jest jednak wykazanie przez Wnioskującego, że ponoszone przez niego wydatki - obiektywnie rzecz ujmując - były racjonalne co do zasady i co do wielkości, że ich poniesienie uzasadnione jest przyczynami ekonomicznymi. Celem powołania P (...) jest prawidłowa restrukturyzacja sektora energetycznego dlatego działania podejmowanych przez Spółkę dominującą, mają wpłynąć na rozwój spółek zależnych wchodzących w skład Grupy Kapitałowej. W ten sposób P (...) wspomoże przeprowadzane obecnie, poprzez regulacje unijne i pod nadzorem organów państwa, procesy przekształceniowe branży energetycznej.

Zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącane w dacie ich poniesienia. Dodać należy, że zgodnie z art. 15 ust. 4e tej ustawy za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Biorąc pod uwagę powyższe należy uznać, iż wydatki wskazane przez Spółkę we wniosku mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich poniesienia, pod warunkiem jednak wykazania przez Spółkę celowości poniesienia takiego wydatku.

Wskazanie w art. 15 ust. 4e ww. ustawy, że dniem poniesienia kosztu jest dzień, na który ujęto koszt w księgach oznacza, że dla celów podatkowych koszt ten należy rozpoznać w oparciu o uregulowania wynikające z rachunkowości. Podstawą zapisu w księgach rachunkowych jest dowód księgowy, który powinien zawierać m.in. datę dokonania operacji oraz stwierdzenie sprawdzenia i zakwalifikowania dowodu do ujęcia w księgach rachunkowych przez wskazanie miesiąca oraz sposobu ujęcia dowodu w księgach rachunkowych (dekretacja) (art. 21 ust. 6 ustawy o rachunkowości tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.). A zapis księgowy powinien zawierać m.in. datę dokonania operacji gospodarczej, określenie rodzaju i numer identyfikacyjny dowodu księgowego stanowiącego podstawę zapisu oraz jego datę, jeżeli różni się od daty dokonania operacji, kwotę i datę zapisu (art. 23 ust. 2 ustawy o rachunkowości).

Ujęcie (zaksięgowanie) kosztu w księgach rachunkowych określa datę powstania kosztu podatkowego. Przepisy o rachunkowości decydują bowiem, na który dzień ujmuje się w księgach rachunkowych koszt, a tym samym przesądzają o dacie poniesienia kosztu podatkowego, z zastrzeżeniem rezerw i biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. Koszt podatkowy powstaje zatem w dniu faktycznego zaksięgowania kosztu w księgach rachunkowych, a nie w dniu przeprowadzenia operacji gospodarczej, np. w dniu wystawienia faktury.

Jednocześnie konieczne jest właściwe udokumentowanie wydatku w sposób umożliwiający wykazanie jego związku z przychodem. W tym celu Spółka powinna gromadzić dokumentację dotyczącą wykonanych na jej rzecz usług, potwierdzającą faktyczne wykonanie usługi, w formie m.in.: umowy o świadczenie usług, sprawozdań, raportów, opinii, analiz ekonomicznych, zawierających przykładowo informacje nt. podjętych czynności, zakresu wykonanych usług, wniosków z przeprowadzonych analiz, rekomendacji dotyczących działań, wiadomości e-mail, faktur ze specyfikacjami dotyczącymi wykonanych poszczególnych usług. Wymóg taki wynika z art. 9 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który zobowiązuje podatników do prowadzenia ewidencji rachunkowej zgodnie z odrębnymi przepisami, w sposób zapewniający określenie wysokości dochodu (straty), podstawy opodatkowania i wysokości należnego podatku za rok podatkowy. Tymi odrębnymi przepisami są przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 z późn. zm.), która w art. 20 ust. 1 i 2 stwierdza, że do ksiąg rachunkowych okresu sprawozdawczego należy wprowadzić, w postaci zapisu, każde zdarzenie, które nastąpiło w tym okresie sprawozdawczym, a podstawą zapisów w księgach rachunkowych są dowody księgowe stwierdzające dokonanie operacji gospodarczej. Kwestia właściwego dokumentowania wydatków w sposób szczególny dotyczy usług niematerialnych.

Odnośnie sposobu ustalania wysokości wynagrodzenia za świadczone usługi generalnie pozostaje w zakresie Podatnika. W przypadku ustalania zasad i wysokości wynagrodzenia za świadczone usługi wsparcia obowiązuje zasada swobody zawierania umów na podstawie art. 353#185; Kodeksu Cywilnego. Kwestia sposobu ustalania wysokości wynagrodzenia za świadczone usługi pozostaje w gestii Spółki. Jednakże w związku z możliwością występowania w przedmiotowym stanie faktycznym powiązań pomiędzy Spółką zależną a Spółką dominującą świadczącymi na jej rzecz usługi, należy mieć na uwadze przepis art. 11 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym jeżeli w wyniku powiązań zostaną ustalone lub narzucone warunki różniące się od warunków, które ustaliłyby między sobą niezależne podmioty, i w wyniku tego podmiot nie wykazuje dochodów albo wykazuje dochody niższe od tych, jakich należałoby oczekiwać, gdyby wymienione powiązania nie istniały - dochody danego podmiotu oraz należny podatek określa się bez uwzględnienia warunków wynikających z tych powiązań.

Podsumowując należy uznać, w odniesieniu do stanu faktycznego przedstawionego we wniosku, że co do zasady wydatki poniesione przez Spółkę na rzecz spółki dominującej w związku z wykonywaniem na jej rzecz tzw. usług wsparcia są kosztami uzyskania przychodów w dacie poniesienia.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.