ILPB3/423-308/11-2/JG

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, przedstawione we wniosku z dnia 4 lipca 2011 r. (data wpływu 7 lipca 2011 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie momentu powstania przychodu - jest nieprawidłowe.

W dniu 7 lipca 2011 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie momentu powstania przychodu.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka udziela pożyczek gotówkowych dla klientów indywidualnych poza systemem bankowym na okres do 64 tygodni (PKD 2007 6492Z "Pozostałe Formy Udzielania Kredytów").

W wyniku zawartej umowy pożyczki, pożyczkobiorca obciążony jest poza kwotą spłaconej pożyczki opłatą przygotowawczą, ubezpieczeniem oraz odsetkami. Fakultatywnie, tylko w przypadku wyboru przez pożyczkobiorcę opcji obsługi przez przedstawiciela pożyczki w domu klienta, jest on obciążony także dodatkową opłatą za usługę - obsługę pożyczki w domu. Na mocy zawartej umowy, pożyczkobiorca co tydzień wpłaca taką samą ratę pożyczki. Cała kwota pożyczki podlegająca spłacie, zgodnie z zawartą umową, składa się z kapitału, odsetek oraz obsługi pożyczki w domu klienta, jeżeli pożyczkobiorca wybierze opcję pożyczki obsługiwanej w domu.

Obsługa pożyczki w domu klienta jest to usługa polegająca na pracy przedstawiciela, który w imieniu firmy podpisuje pożyczkę z pożyczkobiorcą, a później zbiera od klienta - zgodnie z harmonogramem spłat - tygodniowe raty pożyczki. W ten sposób klient nie musi wychodzić z domu załatwiając wszystkie formalności związane z udzieleniem pożyczki, jak i spłatą tej pożyczki w całości.

Zgodnie z umową pożyczki, klient otrzymując pożyczkę spłaca od razu opłatę przygotowawczą oraz ubezpieczenie, które są potrącone pożyczkobiorcy od wypłaconej kwoty i stają się od razu przychodem Firmy. Spłacając raty pożyczki spłaca w pierwszej kolejności zaciągnięty kapitał, czyli pożyczone od Firmy pieniądze. Gdy kapitał spłaci w całości, w drugiej kolejności spłaca naliczone odsetki, które stają się zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodem Firmy w momencie spłaty tych odsetek. Po spłacie tych dwóch pozycji, pożyczkobiorca w ratach tygodniowych spłaca obsługę pożyczki w domu klienta, która także staje się przychodem w momencie spłaty.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

W jakim momencie należy przyjąć do przychodów opodatkowanych opłatę za obsługę pożyczki w domu klienta (zgodnie z umową pożyczki).

Zdaniem Wnioskodawcy, opłata za obsługę pożyczki w domu pożyczkobiorcy jest należna i pobierana w momencie całkowitej spłaty pożyczki. W przypadku braku tej zapłaty, nie występuje w ogóle przychód z tytułu zamówionej obsługi pożyczki w domu. Samo przyjście przedstawiciela do domu pożyczkobiorcy nie wywołuje skutku w postaci powstania przychodu należnego. Jeżeli pożyczkobiorca zapłaci całość wymaganej kwoty, wówczas opłata będzie należna oraz wymagalna i będzie stanowiła przychód w rozumieniu art. 12 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jeżeli więc pożyczkobiorca uiści w dniu spłaty pożyczki opłatę za usługę obsługi pożyczki w domu, to przychód Spółki powstanie najpóźniej w ostatnim dniu miesiąca, w którym wykonano usługę. Warunkiem koniecznym powstania przychodu należnego jest spłata udzielonej pożyczki, w przypadku braku spłaty pożyczki - przychodu należnego nie będzie.

Z uwagi na fakt, że w umowie pożyczki jest zamieszczona informacja dla pożyczkobiorcy o kolejności spłat kapitału, odsetek oraz obsługi pożyczki w domu klienta, Spółka uważa, że zgodnie z tym, obsługa w domu klienta będzie przychodem w momencie zapłaty tych rat, które spłacają tą obsługę, czyli po spłaceniu kapitału oraz odsetek.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za nieprawidłowe.

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397) nie zawiera definicji przychodu, precyzując - poprzez przykładowe wyliczenie zawarte w art. 12 ust. 1-3 i ust. 4b - rodzaje przychodów, a także enumeratywnie wylicza, jakiego rodzaju wpływy pieniężne podmiotu gospodarczego nie są zaliczane do przychodów (art. 12 ust. 4).

Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Przepis ten wskazuje, że przychód podatkowy u podatnika rozpoznawany jest według zasady kasowej.

Wyjątek od tej zasady wprowadza art. 12 ust. 3 ww. ustawy, który stanowi, że za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Dokonując wykładni pojęcia "przychodów należnych", do którego odwołuje się w ww. przepisie ustawodawca, stwierdzić należy, że będą to należności stanowiące efekt prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej, których wydania podatnik może żądać od drugiej strony umowy.

Jednocześnie, aby dany przychód można było przyporządkować do źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza, musi być on związany z taką działalnością. Chodzi tu o wszystkie te przychody, które nie powstałyby, gdyby podatnik nie prowadził działalności gospodarczej. Ustawodawca wyraźnie bowiem wskazał w art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, że dla zakwalifikowania danych przychodów do źródła przychodów, jakim jest działalność gospodarcza, wystarczy, że będą one związane z taką działalnością, a więc pomiędzy jej wykonywaniem a powstaniem takiego przychodu powinien istnieć związek przyczynowo - skutkowy, tzn. wszelkie przychody, których przyczyną powstania jest prowadzenie przez podatnika działalności gospodarczej są przychodami związanymi z działalnością gospodarczą.

Jak stanowi art. 12 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

Z powyższego wynika zatem, iż pierwszeństwo w kształtowaniu daty powstania przychodu ma dzień dokonania czynności - wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego, wykonania usługi lub jej częściowego wykonania, przy czym dzień wystawienia faktury lub uregulowania należności jest ostatecznym terminem, który stanowi o dacie powstania przychodu. Ponadto dodać należy, że jeśli zaistniałe wyżej zdarzenia wystąpią po dniu wystawienia faktury, czy po dniu dokonania zapłaty należności, o momencie powstania przychodu decydują te dni, a nie fakt zaistnienia konkretnego zdarzenia.

Jak wynika z przedstawionego przez Wnioskodawcę stanu faktycznego, Spółka udziela pożyczek gotówkowych dla klientów indywidualnych poza systemem bankowym. Wnioskodawca wskazał, iż zgodnie z umową pożyczki, klient otrzymując pożyczkę spłaca od razu opłatę przygotowawczą oraz ubezpieczenie, które są potrącone pożyczkobiorcy od wypłaconej kwoty i stają się od razu przychodem Firmy. Spłacając raty pożyczki spłaca w pierwszej kolejności zaciągnięty kapitał, czyli pożyczone od Firmy pieniądze. Gdy kapitał spłaci w całości, w drugiej kolejności spłaca naliczone odsetki, które stają się zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodem Firmy w momencie spłaty tych odsetek. Po spłacie tych dwóch pozycji, pożyczkobiorca w ratach tygodniowych spłaca obsługę pożyczki w domu klienta, która także staje się przychodem w momencie spłaty.

Rozstrzygnięcia w przedmiotowej sprawie wymaga zatem kwestia ustalenia momentu powstania przychodu podatkowego w przypadku opłaty za obsługę pożyczki w domu klienta.

Przedstawione we wniosku okoliczności sprawy wskazują na to, iż opłata za obsługę pożyczki w domu klienta pobierana jest przez Spółkę w związku z udzieleniem pożyczki (usługi jednorazowej) z opcją obsługi jej spłaty w miejscu zamieszkania pożyczkobiorcy i w związku z tym, nie powinna być uważana za usługę od niej niezależną (usługę odrębną).

Tym samym przychodem z tego tytułu, zgodnie z zasadą memoriałową wynikającą z art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, będzie przychód należny, a data jego powstania będzie tożsama z datą powstania przychodu z tytułu wykonania usługi jednorazowej, polegającej na udzieleniu pożyczki klientowi poza systemem bankowym.

Mając na uwadze wskazane powyżej uregulowania prawne, stwierdzić zatem należy, iż momentem powstania przychodu podatkowego w przypadku opłaty za obsługę pożyczki w domu - w myśl art. 12 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - będzie data wykonania usługi, tj. data udzielenia pożyczki przez Spółkę.

W konsekwencji, stanowisko Wnioskodawcy przedstawione we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej uznać należy za nieprawidłowe.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie tut. Organ pragnie zaznaczyć, że dokumenty dołączone przez Wnioskodawcę do wniosku nie podlegają analizie i weryfikacji w ramach postępowania o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.