ILPB3/423-267/09-2/MM

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowanej przez Pełnomocnika, przedstawione we wniosku z dnia 9 kwietnia 2001 r. (data wpływu 7 kwietnia 2009 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowym od osób prawnych w zakresie powstania przychodu podatkowego z tytułu przekazania prawa do użytkowania udziałów - jest prawidłowe.

W dniu 7 kwietnia 2009 r. został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie powstania przychodu podatkowego z tytułu przekazania prawa do użytkowania udziałów.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny oraz opis zdarzenia przyszłego.

Spółka posiada udziały w spółkach celowych, założonych w celu prowadzenia supermarketów wchodzących w skład grupy. Spółka nie jest jedynym udziałowcem w spółkach celowych. Oprócz niej udziałowcami są także osoby fizyczne (zwane dalej A), które prowadzą sprawy poszczególnych spółek celowych, stanowiąc ich zarządy. Spółka mając na uwadze, że wyłączny wpływ na sukces handlowy i finansowy spółek celowych ma zaangażowanie i praca A, postanowiła zrzec się prawa do dywidendy wynikającej z jej udziałów. Z punktu widzenia Spółki, takie działanie ma niezwykle motywujący charakter dla pracy A, a co za tym idzie przyczynia się bezpośrednio do wzrostu wartości poszczególnych spółek celowych, a tym samym do wzrostu wartości udziałów posiadanych przez Spółkę w spółkach celowych.

W tym celu Spółka zawarła z A (zwanymi dalej "użytkownikami udziałów") umowę użytkowania udziałów, zgodnie z którą zrzekła się wszelkich praw wynikających z tych udziałów na rzecz A (w praktyce prawa do dywidendy), zachowując jedynie prawa korporacyjne (w szczególności prawo głosu). W umowie przewidziano, w jakich sytuacjach użytkownicy udziałów tracą prawo do dywidendy wynikające z użytkowania udziałów. Podkreślono przy tym, że użytkowanie wygaśnie w momencie, gdy użytkownicy udziałów nie dotrzymają umów zawartych ze Spółką oraz innymi członkami grupy.

Spółka zawarła z A szereg takich umów i planuje zawieranie analogicznych umów w przypadku tworzenia kolejnych spółek celowych. Każdorazowo Spółka powiadamia spółki celowe o ustanowieniu prawa użytkowania na udziałach. Umowy te, zgodnie z art. 265 § 3 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.) w zw. z art. 180 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 z późn. zm.), są zawierane w formie pisemnej z podpisami notarialnie poświadczonymi.

Na tle zaistniałego stanu faktycznego Spółka wnosi o ocenę konsekwencji podatkowych związanych z ustanowieniem prawa użytkowania na udziałach spółek celowych na rzecz A, w szczególności poprzez odpowiedzi na zadane pytania.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych.

Czy w związku z przekazaniem prawa do użytkowania udziałów, a co za tym idzie zrzeczeniem się przez Spółkę prawa do dywidendy na rzecz użytkowników udziałów, w Spółce powstanie przychód podatkowy.

Zdaniem Wnioskodawcy, w związku ze zrzeczeniem się przez Spółkę prawa do dywidendy na rzecz użytkowników udziałów, w Spółce nie powstanie przychód podatkowy, gdyż zdarzenie takie nie prowadzi do przysporzenia majątkowego po stronie Spółki.

Żaden z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie nakłada na Spółkę takiego obowiązku. Jedynym przepisem, który wprowadzał zasadę opodatkowania zarówno po stronie użytkownika, jak i użyczającego, był przepis dotyczący opodatkowania nieodpłatnego oddania do używania nieruchomości (zapisany odpowiednio w art. 16 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 13 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych). Przepis ten został jednak uchylony z dniem 1 stycznia 2009 r., ponieważ opodatkowywał przychód, który w rzeczywistości nie powstawał po stronie podatnika. Jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy z dnia 12 czerwca 2008 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (druk 910) przepis ten został uchylony z uwagi na jego wyłącznie sankcyjny charakter. Biorąc powyższe pod uwagę, przychód z tytułu nieodpłatnych świadczeń w Spółce nie powstanie, ponieważ podpisanie umowy użyczenia udziałów nie wiąże się z uzyskaniem przez Spółkę jakiegokolwiek przychodu. Spółka uprzejmie prosi o dokonanie oceny stanu faktycznego i prawnego oraz potwierdzenie słuszności Jej stanowiska w tej sprawie.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.) nie zawiera definicji przychodu, precyzując, poprzez przykładowe wyliczenie zawarte w art. 12 ust. 1 - 3 i ust. 4b, rodzaje przychodów, a także enumeratywnie wylicza, jakiego rodzaju wpływy pieniężne podmiotu gospodarczego nie są zaliczane do przychodów (ust. 4).

Z istoty podatku dochodowego od osób prawnych wynika, że jest on ciężarem publicznoprawnym od przyrostu majątkowego (dochodu), a zatem przychodem - jako źródłem dochodu - jest tylko ta wartość, która wchodząc do majątku podatnika może powiększyć jego aktywa.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, jest m.in. wartość otrzymanych nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, a także wartość innych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń, z wyjątkiem świadczeń związanych z używaniem środków trwałych otrzymanych przez zakłady budżetowe, gospodarstwa pomocnicze jednostek budżetowych, spółki użyteczności publicznej z wyłącznym udziałem jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków od Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków w nieodpłatny zarząd lub używanie.

Ww. ustawa o podatku dochodowym jednak nie precyzuje co należy rozumieć przez "nieodpłatne świadczenie", ograniczając się jedynie do wskazania, w art. 12 ust. 6 i 6a, sposobu i kryteriów ustalania wartości nieodpłatnych i częściowo odpłatnych świadczeń.

Jednakże dla celów podatkowych za nieodpłatne świadczenia należy przyjmować te wszystkie zdarzenia prawne lub gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne, tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu przysporzenie w majątku podatnika mające konkretny wymiar finansowy.

Natomiast szczególną definicję dochodu odnosząc ją do dochodu (przychodu) pochodzącego z udziału w zyskach osób prawnych zawiera art. 10 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Regulacja ta nie jest katalogiem zamkniętym, jednakże dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału i przysługujący jego posiadaczowi. Innymi słowy, opodatkowaniu zryczałtowanym podatkiem dochodowym od osób prawnych podlegają wszelkie dochody (przychody), jakie powstają w następstwie posiadania przez podatnika prawa do udziału w zyskach osoby prawnej.

Jednakże podstawowym kryterium uzyskania dochodu (przychodu) z udziału w zyskach osób prawnych jest jego faktyczne uzyskanie. Za dochód faktycznie otrzymany należy zaś uważać taki dochód, którym podatnik może sam rozporządzać, a więc dochód rzeczywiście mu wypłacony lub pozostawiony do dyspozycji.

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, iż Spółka wraz z innymi osobami fizycznymi (A) posiada udziały w spółkach celowych. Spółka postanowiła zrzec się prawa do dywidendy wynikającej z jej udziałów i zawarła z A umowę użytkowania udziałów. Zgodnie z tą umową zrzekła się wszelkich praw wynikających z tych udziałów na rzecz A, zachowując jedynie prawa korporacyjne (np. prawo głosu). Celem przedmiotowej umowy, jak to wskazała Spółka, było działanie motywujące A.

Zatem, stwierdzić należy, iż opisane przez Spółkę zdarzenie gospodarcze dotyczące przekazania udziałów nie prowadzi po stronie Spółki do powstania jakiegokolwiek przysporzenia majątkowego.

Reasumując, w związku z przekazaniem prawa do użytkowania udziałów spółek celowych A, a co za tym idzie zrzeczeniem się przez Spółkę prawa do dywidendy na ich rzecz, nie powstaje w Spółce przychód podatkowy.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Jednocześnie informuje się, iż w zakresie:

* zdarzenia przyszłego dotyczącego podatku dochodowego od osób prawnych, wydana została interpretacja w dniu 30 czerwca 2009 r. nr ILPB3/423-267/09-3/MM,

* stanu faktycznego dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych, wydana została interpretacja w dniu 30 czerwca 2009 r. nr ILPB1/415-459/09-2/TW oraz

* zdarzenia przyszłego dotyczącego podatku dochodowego od osób fizycznych, wydana została interpretacja w dniu 30 czerwca 2009 r. nr ILPB1/415-459/09-3/TW.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.