ILPB3/423-260/10/13-S/ŁM

Pisma urzędowe
Status:  Nieoceniane

Pismo z dnia 29 kwietnia 2013 r. Izba Skarbowa w Poznaniu ILPB3/423-260/10/13-S/ŁM

INTERPRETACJA INDYWIDUALNA

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. z 2007 r. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działając w imieniu Ministra Finansów - uwzględniając wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 18 listopada 2010 r. sygn. akt I SA/Wr 1082/10 oraz wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 grudnia 2012 r. sygn. akt II FSK 849/11 - stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, przedstawione we wniosku z dnia 16 marca 2010 r. (data wpływu 19 marca 2010 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie momentu powstania przychodu i kosztu związanego z zawarciem i realizacją transakcji opcyjnych - jest prawidłowe.

UZASADNIENIE

W dniu 19 marca 2010 r. został złożony ww. wniosek - uzupełniony w dniu 18 czerwca 2010 r. - o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie momentu powstania przychodu i kosztu związanego z zawarciem i realizacją transakcji opcyjnych.

W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.

Spółka dokonuje sprzedaży produktów, które notowane są na giełdach.

Bazy cenowe tych produktów ustalane są z nabywcami w kontraktach / umowach (wieloletnich, rocznych i spot). W związku z prowadzoną działalnością, Spółka stale narażona jest na wahania rynkowych cen sprzedawanych produktów (notowanych na giełdach: Giełda Metali, Giełda w A, Międzybankowy Rynek Kruszców) oraz zmienność kursów walut, w których rozliczana jest sprzedaż.

Spółka, w celu zabezpieczenia przed ryzykiem niekorzystnych zmian w poziomach cen sprzedaży na rynku walutowym i towarowym zawiera z wyspecjalizowanymi podmiotami zagranicznymi (banki, brokerzy - dalej: Broker) transakcje na instrumentach pochodnych, przez które rozumie się, zgodnie z postanowieniami art. 16 ust. 1b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny towarów, walut obcych, waluty polskiej, złota dewizowego, platyny dewizowej lub papierów wartościowych albo od wysokości stóp procentowych lub indeksów.

Zawierane przez Spółkę transakcje na instrumentach pochodnych mają charakter nierzeczywisty, tj. obejmują rozliczenie pieniężne instrumentu bez dostawy instrumentu bazowego (wynik na transakcji ustalany jest jako różnica pomiędzy ceną wykonania określoną dla danego instrumentu pochodnego a ceną referencyjną instrumentu bazowego na dzień wykonania).

Wśród transakcji na instrumentach pochodnych zawieranych przez Spółkę występują instrumenty typu: opcje, forward, swap, jak również złożone instrumenty pochodne zerokosztowe typu:

a.

put producencki, który skonstruowany jest z dwóch opcji:

1.

zakupionej od Brokera opcji sprzedaży put z określonym w kontrakcie poziomem wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) oraz

2.

wystawionej przez Spółkę opcji kupna call z określonym w kontrakcie poziomem wykonania (głęboko in the money, np. 1 USD/t dla rynku miedzi, 1 USc/troz dla rynku srebra, 1 grosz dla rynku walutowego), z określoną premią jednostkową i tonażem (lub nominałem), który jest uzależniony od ceny opcji put, wchodzącej w skład ww. instrumentu zerokosztowego (tonaż / nominał wystawionych opcji kupna stanowi określony procent tonażu / nominału zakupionych opcji sprzedaży, dając całkowitą premię netto na instrumencie równą zero);

b.

collar (korytarz), który skonstruowany jest z połączenia dwóch opcji:

1.

zakupionej od Brokera opcji sprzedaży put z określonym w kontrakcie poziomem wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) oraz

2.

wystawionej przez Spółkę opcji kupna call z określonym w kontrakcie poziomem wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) równym tonażowi (lub nominałowi) zakupionych opcji sprzedaży;

* seagull (mewa), który skonstruowany jest z połączenia trzech opcji:

1.

zakupionej od Brokera opcji sprzedaży put z określonym w kontrakcie poziomem wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) oraz

2.

wystawionej przez Spółkę opcji sprzedaży put z określonym w kontrakcie poziomem wykonania (niższym niż poziom wykonania zakupionej opcji sprzedaży), premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) równym tonażowi (lub nominałowi) zakupionych opcji sprzedaży oraz

3.

wystawionej przez Spółkę opcji kupna call z określonym w kontrakcie poziomem wykonania, premią jednostkową i tonażem (lub nominałem) równym tonażowi (lub nominałowi) zakupionych opcji sprzedaży.

Opisane instrumenty zerokosztowe typu put producencki i collar charakteryzują się tym, iż w strukturze put producencki dochodzi zawsze do rozliczenia co najmniej jednej z opcji wchodzących w jej skład, w związku z poziomem wykonania głęboko in the money (np. 1 USD/t dla rynku miedzi, 1 USc/troz dla rynku srebra i 1 grosz dla rynku walutowego) wystawionej (sprzedanej) opcji przez Spółkę (druga opcja wchodząca w skład struktury put producencki podlega wówczas wygaśnięciu bez realizacji); w przypadku tej struktury możliwa jest również równoczesna realizacji obu opcji i ich rozliczenie w tym samym terminie. W strukturze collar dochodzi do rozliczenia maksymalnie jednej z opcji wchodzących w jej skład; w przypadku tej struktury może również dojść do sytuacji, że żadna z opcji wchodzących w skład struktury nie będzie rozliczana.

Powyższe transakcje opcyjne są obustronnym zobowiązaniem (pomiędzy Spółką i Brokerem) do sprzedaży / kupna określonego instrumentu bazowego w określonym momencie w przyszłości, ustalonym w dacie wykonania (tekst jedn.: w dacie, na którą ustalany jest wynik na instrumencie), wymagalnym w dacie rozliczenia, którą jest data realizacji instrumentu (w której dochodzi do płatności wyniku na instrumencie zerokosztowym); przy czym daty te dla wszystkich opcji wchodzących w skład nabywanego przez Spółkę danego instrumentu zerokosztowego stanowią odpowiednio taką samą datę.

Wobec faktu, że elementami składowymi instrumentów pochodnych zerokosztowych są opcje, w dacie zawarcia transakcji z Brokerem, której przedmiotem jest instrument pochodny zerokosztowy, określana jest wysokość premii za zakup opcji oraz za wystawienie opcji - z istoty instrumentu zerokosztowego wynika, że premie te ustalane są na takim poziomie, że dochodzi do ich wzajemnego wyzerowania (nettowania) w ramach danego instrumentu pochodnego zerokosztowego, a we wskazanej dacie płatności premii (jak również w przyszłości) nie dochodzi do płatności tych premii.

Wynik uzyskany z tytułu realizacji w przyszłości ww. instrumentu put producencki (stanowiący przychód lub koszt), jest rozliczany poprzez zapłatę różnicy wyników z realizacji poszczególnych opcji wchodzących w skład struktury przez jedną ze stron transakcji (tzn. przez Spółkę lub Brokera), bądź poprzez zapłatę przez Spółkę kwoty rozliczenia z tytułu wystawionej opcji kupna (w przypadku wygaśnięcia zakupionej opcji sprzedaży); data rozliczenia (w przyszłości) będzie jedynym momentem, w którym płatności z tytułu wykonania instrumentu będą wymagalne i w którym nastąpi faktyczny przepływ pieniężny z danego instrumentu zerokosztowego.

Wynik uzyskany z tytułu realizacji w przyszłości ww. instrumentu collar (stanowiący przychód lub koszt), stanowi rozliczenie jednej z opcji wchodzących w skład struktury przez jedną ze stron transakcji (tzn. przez Spółkę lub Brokera); data rozliczenia (w przyszłości) będzie jedynym momentem, w którym płatności z tytułu wykonania instrumentu będą wymagalne i w którym nastąpi faktyczny przepływ pieniężny z danego instrumentu zerokosztowego. Jak podano powyżej, w przypadku tej struktury może również dojść do sytuacji, że żadna z opcji wchodzących w skład struktury nie będzie rozliczana - opcje wygasną w związku z ukształtowaniem się ceny / kursu referencyjnego pomiędzy cenami / kursami wykonania nabytej opcji sprzedaży i sprzedanej opcji kupna.

Wynik uzyskany z tytułu realizacji w przyszłości ww. instrumentu seagull (stanowiący przychód lub koszt) stanowi rozliczenie jednej z opcji wchodzących w skład struktury przez jedną ze stron transakcji (tzn. przez Spółkę lub Brokera) lub dwóch opcji wchodzących w skład struktury (w przypadku realizacji zarówno zakupionej, jak i wystawionej opcji sprzedaży); data rozliczenia (w przyszłości) będzie jedynym momentem, w którym płatności z tytułu wykonania instrumentu będą wymagalne i w którym nastąpi faktyczny przepływ pieniężny z danego instrumentu zerokosztowego. W przypadku instrumentu seagull może również dojść do sytuacji, że żadna z opcji wchodzących w skład struktury nie będzie rozliczana - opcje wygasną w związku z ukształtowaniem się ceny / kursu referencyjnego pomiędzy cenami / kursami wykonania nabytej opcji sprzedaży i sprzedanej opcji kupna (podobnie jak przy instrumencie collar).

Przedmiotowe transakcje dotyczące nabycia ww. instrumentów zerokosztowych są dokumentowane przez Brokerów różnymi dokumentami, w zależności od praktyki danego Brokera, przy czym występują sytuacje, że:

* Broker sporządza jeden dokument, wskazujący na zawarcie transakcji, której przedmiotem jest instrument zerokosztowy, nie we wszystkich przypadkach jednak nazywając ten instrument wprost np. collar, seagull,

* Broker sporządza odrębny dokument, dla każdej opcji wchodzącej w skład danego instrumentu zerokosztowego (zarówno opcji sprzedanych przez Brokera, jak również wystawionych przez Spółkę - w ramach danego instrumentu zerokosztowego); na dokumentach tych Broker wskazuje m.in. wielkość premii oraz datę płatności premii. W niektórych przypadkach Broker ponadto potwierdza drogą mailową, że opcje put i call, które były przedmiotem zawartych transakcji wchodzą w skład instrumentu pochodnego zerokosztowego.

Ze względu na regulacje prawne kraju działalności Brokera zagranicznego, jak również wewnętrznie stosowane rozwiązania systemowo - informatyczne poszczególnych banków - Brokerów, Spółka nie ma wpływu na sposób dokumentowania powyższych transakcji przez Brokerów. Niemniej jednak fakt, iż są to instrumenty pochodne zerokosztowe dodatkowo potwierdza dokumentacja wewnętrzna Spółki, a mianowicie, Spółka posiada wewnętrzne procedury, zgodnie z którymi:

* funkcjonujący w Spółce Komitet Ryzyka Rynkowego, m.in. rekomenduje Zarządowi Spółki wdrożenie określonych strategii zabezpieczających przed ryzykiem zmian cen metali, kursów walut i stóp procentowych; w rekomendacji wskazywany jest każdorazowo rodzaj instrumentu (w tym: zerokosztowy), który ma zabezpieczać w określonym / przyszłym okresie, wskazane ceny sprzedaży lub kursy walutowe dla określonego tonażu / nominału;

* w momencie kiedy rekomendacja jest akceptowana przez Zarząd Spółki, w formie stosownej Uchwały stanowi ona podstawę dla odpowiedniego wydziału Spółki do zawarcia transakcji na instrumentach pochodnych, zgodnie z wytycznymi wskazanymi w Uchwale Zarządu;

* po zawarciu transakcji na rynku instrumentów pochodnych, wydział zawierający daną transakcję przedstawia Komitetowi Ryzyka Rynkowego sprawozdanie z realizacji Uchwały Zarządu Spółki, w sprawie wdrożenia danej strategii zabezpieczającej, tj. zawarcia transakcji na określonych Uchwałą instrumentach pochodnych, np. zerokosztowych.

W księgach rachunkowych, prowadzonych przez Spółkę na podstawie regulacji Międzynarodowych Standardów Rachunkowości / Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej, respektując wymogi rachunkowości zabezpieczeń (MSR 39), Spółka ujmuje nabyty instrument pochodny zerokosztowy jako odrębne transakcje, wchodzące w jego skład. Zawierane transakcje na instrumentach pochodnych, w tym zerokosztowe, dotyczą zabezpieczenia przepływów pieniężnych. Transakcje te nie są związane z nabyciem środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych.

W związku z powyższym zadano następujące pytanie.

W jakim okresie (miesiącu), dla celów rozliczenia podatku dochodowego od osób prawnych, Spółka zobowiązana jest rozpoznać przychody / koszty związane z zawarciem i realizacją transakcji, której przedmiotem jest instrument pochodny zerokosztowy.

Zdaniem Wnioskodawcy, w dacie zawarcia kontraktu Spółka nie będzie zobowiązana do rozpoznania żadnych przychodów, w tym z premii z tytułu wystawionej opcji wchodzącej w skład instrumentu zerokosztowego; przychody lub koszty - ustalone jako wynik na instrumencie zerokosztowym - wynikające z przedmiotowej transakcji będą rozpoznawane dopiero w przyszłości - w dacie realizacji ww. instrumentu jako całości, tj. w dacie rozliczenia, określonej umową z Brokerem.

Zgodnie z postanowieniami art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane (...), przy czym art. 12 ust. 3e ww. ustawy stanowi, że dla przychodów, do których nie ma zastosowania ust. 3a, 3c oraz 3d za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

Jednocześnie art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo odpłatnego ich zbycia (...), przy czym przepis art. 15 ust. 4d i 4e stanowi, że koszty pośrednio związane z uzyskiwanymi przychodami są potrącane w dacie ich poniesienia, tj. w dacie zarachowania w księgach rachunkowych.

Powyższe oznacza, że warunkiem rozpoznania przychodu jest stwierdzenie, że jest on należny, przy czym datą podatkowego rozpoznania przychodów jest data otrzymania przez Spółkę płatności dodatniego wyniku na rozliczeniu instrumentu zerokosztowego jako całości - z tytułu realizacji instrumentu zerokosztowego. Jednocześnie momentem rozpoznania kosztu z tych transakcji - ujemnego wyniku na rozliczeniu instrumentu zerokosztowego jako całości - jest data rozliczenia instrumentu, pod którą wynik z transakcji winien być ujęty w księgach rachunkowych Spółki (i pod którą następuje płatność na rzecz Brokera); przy czym, w ocenie Spółki, przepis art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dla stanu wskazanego we wniosku nie będzie miał zastosowania, gdyż nabycie instrumentu zerokosztowego, w związku z charakterem i sensem ekonomicznym tej struktury nie wiąże się dla stron tej transakcji (Spółki i Brokera) z ponoszeniem jakichkolwiek wydatków.

Powyższe stanowisko Spółki potwierdza wydany w sprawie Spółki wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 4 czerwca 2009 r. sygn. akt I SA/Wr 327/09. Wyrok powyższy dotyczy wprawdzie transakcji na instrumentach pochodnych typu opcje, forward i swap, jednakże wskazuje regulacje prawne, które mają zastosowanie do ustalenia momentu rozpoznania przychodów / kosztów z tytułu realizacji instrumentów pochodnych, co w ocenie Spółki, ma również zastosowanie do instrumentów pochodnych zerokosztowych.

Biorąc pod uwagę rzeczywistą treść zawieranych transakcji, a w szczególności charakter prawny oraz ekonomiczny ww. transakcji, należy stwierdzić, że przedmiotem transakcji zawieranych przez Spółkę jest jeden instrument pochodny o charakterze złożonym - instrument zerokosztowy, który dla celów podatkowych należy rozpatrywać jako całość, a nie jako poszczególne elementy składające się na ten instrument. Warunkiem koniecznym dla konstrukcji złożonego instrumentu pochodnego zerokosztowego jest bowiem zestawienie dwóch / lub więcej instrumentów prostych o wzajemnie przeciwnym kierunku płatności premii opcyjnej w wysokościach, które się wzajemnie znoszą (w ramach takiego instrumentu złożonego), co w konsekwencji ma doprowadzić do braku płatności premii.

Tym samym, poszczególne opcje wchodzące w skład instrumentu zerokosztowego, w dacie zawarcia transakcji na instrumencie nie generują dla celów podatkowych przychodów (w szczególności po stronie Spółki nie powstaje jakakolwiek należność, co jest warunkiem koniecznym dla rozpoznania przychodu) ani też kosztów, a jedynym momentem rozpoznania przychodów lub kosztów podatkowych - ustalonych jako wynik na instrumencie zerokosztowym rozpatrywanym jako całość - będzie w przyszłości data rozliczenia instrumentu zerokosztowego jako całości.

Spółka wskazuje przy tym, iż występujące w praktyce przypadki dokumentowania przez Brokera poszczególnych elementów instrumentu zerokosztowego (opcji) odrębnymi dokumentami, mają jedynie charakter techniczny i nie mogą przesądzać o faktycznej treści zawieranej transakcji. Dokumenty bankowe same w sobie nie ustanawiają odrębnych zobowiązań / należności, a sporządzane przez Spółkę dokumenty jednoznacznie wskazują, że przedmiotem zawieranych transakcji jest instrument zerokosztowy.

Spółka w tym miejscu pragnie zauważyć, że na podstawie znanych Jej interpretacji można stwierdzić, że stanowisko Ministra Finansów w przedmiotowej kwestii jest jednolite. Analogiczne, jak przedstawione przez Spółkę, stanowisko w ww. sprawie zajął Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji indywidualnej z dnia 21 października 2008 r. znak ILPB3/423-461/08-2/ŁM, czy Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji indywidualnej z dnia 22 grudnia 2008 r. znak IPPB3/423-1490/08-2/AG.

W konsekwencji, Spółka uważa, że dopiero w przyszłości - w dacie rozliczenia instrumentu zerokosztowego jako całości składającej się z kilku opcji - będzie zobowiązana do rozpoznania w rachunku podatkowym faktycznego wyniku realizowanego na tym instrumencie (jako całości).

W piśmie z dnia 18 czerwca 2010 r., stanowiącym uzupełnienie wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej Spółka wskazała, iż w kierowanych do Izby Skarbowej w Poznaniu wnioskach o wydanie indywidualnych interpretacji posługiwała się jednolitą nomenklaturą odnośnie instrumentów pochodnych, a mianowicie:

* data zawarcia transakcji - dzień, w którym zawarto transakcję,

* data wykonania - dzień, w którym następuje określenie kwoty rozliczenia i ustalany jest wynik na transakcji (we wcześniejszych terminach wynik ten nie jest znany),

* data rozliczenia, która jest datą realizacji instrumentu - dzień zgodny z zapisami umowy przepływu środków pieniężnych (bez względu na to czy przepływ tych środków został faktycznie zrealizowany).

We wniosku z dnia 16 marca 2010 r. terminy te zostały zdefiniowane w załączniku nr 1.

Według Spółki, pojęcie realizacja praw z instrumentu na gruncie podatkowym rozumiane jest jako data wymagalności płatności (data rozliczenia) lub wręcz faktyczne otrzymanie zapłaty.

Data faktycznego przepływu pieniężnego, czyli data rozliczenia z danego instrumentu pochodnego to dwa dni robocze po dacie wykonania.

Pod pojęciem faktycznego przepływu pieniędzy należy rozumieć przepływ pieniężny wynikający z realizacji danego instrumentu pochodnego (ilość np. ton miedzi, uncji srebra, dolarów amerykańskich pomnożona przez różnicę pomiędzy ceną referencyjną a ceną wykonania wynikającą z parametrów danego instrumentu pochodnego).

Data rozliczenia winna odpowiadać dacie fizycznego wpływu na konto Spółki.

Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działając z upoważnienia Ministra Finansów, wydał w dniu 18 czerwca 2010 r. interpretację indywidualną nr ILPB3/423-260/10-3/ŁM, w której stanowisko Spółki uznał za nieprawidłowe.

W interpretacji indywidualnej tut. Organ stwierdził co następuje:

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera przepisu, który przewidywałby szczególny sposób ustalania przychodów z realizacji praw pochodnych, co oznacza, że objęte są one reżimem ogólnym art. 12 tej ustawy. Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Natomiast na podstawie art. 12 ust. 3 tej ustawy, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Realizacja prawa wynikającego z instrumentu pochodnego następuje w dacie wykonania, tj. w dniu, w którym następuje określenie kwoty rozliczenia i ustalany jest wynik na transakcji.

W ocenie Organu podatkowego, to właśnie na ten moment, tj. dzień realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, Spółka powinna rozpoznać przychód podatkowy jako kwotę należną, niezależnie od okoliczności faktycznego otrzymania płatności.

Natomiast, w kwestii dotyczącej momentu poniesienia kosztów uzyskania przychodów znajduje zastosowanie art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, który stanowi, iż nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia - o ile wydatki te, stosownie do art. 16g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Tym samym, również w przypadku kosztów podatkowych, powstają one w dacie realizacji praw z przedmiotowych instrumentów pochodnych.

Pismem z dnia 30 czerwca 2010 r. (data wpływu 5 lipca 2010 r.) Spółka Akcyjna, reprezentowana przez Pełnomocnika, wezwała Organ podatkowy do usunięcia naruszenia prawa w ww. interpretacji indywidualnej. Jednakże w wyniku ponownej analizy sprawy, tut. Organ stwierdził brak podstaw do zmiany tej interpretacji (odpowiedź na ww. wezwanie z dnia 28 lipca 2010 r. nr ILPB3/423W-135/10-2/BN).

W związku z powyższym, Strona wystosowała w dniu 11 sierpnia 2010 r. (data nadania) skargę skierowaną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu za pośrednictwem tut. Organu. Odpowiedź na skargę została udzielona pismem z dnia 8 września 2010 r. nr ILPB3/4240-91/10-2/BN.

Sąd po rozpoznaniu sprawy, wydał w dniu 18 listopada 2010 r. wyrok sygn. akt I SA/Wr 1082/10, uchylający zaskarżoną interpretację indywidualną.

W wyroku tym Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu uznał skargę za zasadną i uchylił zaskarżoną interpretację.

W uzasadnieniu wyroku Sąd stwierdził, iż transakcje, których przedmiotem są instrumenty zerokosztowe, są obustronnym zobowiązaniem do sprzedaży / kupna konkretnego instrumentu bazowego w określonym terminie, zwanym datą wykonania (w dacie tej ustalany jest wynik na instrumencie zerokosztowym), oraz wymagalnym w tzw. dacie rozliczenia (w dacie, w której ma dochodzić do płatności wyniku za dany instrument zerokosztowy). Dla wszystkich opcji wchodzących w skład nabywanego przez Spółkę instrumentu zerokosztowego występuje jedna data wykonania i jedna data rozliczenia, co powoduje, że nie ma rozbieżności pomiędzy złożonymi a prostymi instrumentami pochodnymi w zakresie daty powstania przychodu, jak i momentu potrącenia kosztów uzyskania przychodu, z tytułu realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych.

Jak podkreślił Sąd w uzasadnieniu, ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych stanowi w art. 12 ust. 1, że przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i ust. 4 oraz art. 13 i art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe. Wyjątek od tej zasady został przewidziany w art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. Przychodem z działalności gospodarczej są więc nie tylko otrzymane pieniądze i wartości pieniężne, ale także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane. Dla potrzeb podatkowych pojęcie "przychody należne" oznacza kwoty należne, których wydania podatnik może żądać, a które jeszcze nie zostały otrzymane. "Należne przychody" to te, które wynikają z danego źródła przychodów, w tym przypadku z działalności gospodarczej i stały się w jej następstwie należnością (wierzytelnością), tyle tylko, że jeszcze faktycznie nie uzyskaną.

Sąd zauważył również, że moment powstania przychodów związanych z działalnością gospodarczą określony został w art. 12 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień wystawienia faktury albo uregulowania należności. Przepis ten wprowadza ogólną zasadę decydującą o dacie powstania przychodu. Pierwszeństwo w kształtowaniu daty powstania przychodu ma dzień dokonania czynności, którą jest wydanie rzeczy, zbycie prawa majątkowego lub wykonanie usługi. Odstępstwo od tej zasady przewidziano w art. 12 ust. 3e ustawy, stanowiącym, że w przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w ust. 3, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3c i 3d, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

Tym samym, w opinii Sądu, w przypadku uzyskiwania przychodów z realizacji pochodnych instrumentów finansowych przez Spółkę nie występuje element wydania towaru (są to transakcje o charakterze nierzeczywistym) ani też zbycia prawa majątkowego, tak jak przyjął Organ interpretujący bowiem w przedmiotowej sprawie Spółka realizuje jedynie uprawnienia wynikające z przysługującego Jej prawa majątkowego. Nie dochodzi do zbycia pierwotnego instrumentu finansowego. Nie występuje również element wykonania usługi w momencie realizacji (wykonania) przez Spółkę praw z instrumentu pochodnego, skoro przychód po stronie Spółki powstaje w wyniku korzystnego ustalenia ceny sprzedaży instrumentu pierwotnego we wcześniej zawartym kontrakcie.

W związku z powyższym, zdaniem Sądu, brak jest podstaw do przyjęcia, iż w przypadku wykonania opcji (instrumenty proste) bądź też grupy opcji (instrumenty złożone), w których nie dochodzi do przeniesienia własności instrumentu pierwotnego przy ustalaniu momentu powstania przychodu, zastosowanie znajdzie art. 12 ust. 3a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W związku z powyższym, należy zatem przyjąć, że przychód z realizacji praw pochodnych (dodatni wynik z transakcji) przez Spółkę powstaje w dacie faktycznego otrzymania przez Nią płatności z tego tytułu, stosownie do art. 12 ust. 3e ustawy.

Sąd wskazał ponadto, iż w aspekcie kosztów uzyskania przychodów z tytułu realizacji instrumentów pochodnych (ujemny wynik z transakcji), należy zauważyć, że kwestię potrącalności kosztów podatkowych w czasie reguluje przede wszystkim art. 15 ust. 4 i następne ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z art. 15 ust. 4d ustawy, koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą. Natomiast art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, na który powołuje się Organ przy ustalaniu momentu potrącenia kosztów uzyskania przychodów z tytułu realizacji praw z instrumentów pochodnych, wprowadza jedynie ograniczenie czasowe co do początkowego momentu, od którego podatnik uprawniony jest do rozpoznania kosztów z powyższego tytułu. Zgodnie bowiem z art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia (...). Norma ta stanowi uzupełnienie ogólnych zasad potrącalności kosztów, przewidzianych w art. 15 ust. 4 i następne ustawy.

Reasumując, Sąd podkreślił, iż Spółka jest uprawniona do potrącenia kosztów wynikających z rozliczenia instrumentów pochodnych (ujemny wynik z transakcji) w momencie realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia - o ile wydatki te, stosownie do art. 16g ust. 3 i ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Pismem z dnia 14 lutego 2011 r. nr ILRP-007-48/11-2/EŚ Minister Finansów - przez organ upoważniony: Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu - Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie - złożył od ww. wyroku, za pośrednictwem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, skargę kasacyjną do Naczelnego Sadu Administracyjnego w Warszawie.

Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z dnia 12 grudnia 2012 r. sygn. akt II FSK 849/11 oddalił skargę kasacyjną Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu działającego z upoważnienia Ministra Finansów od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 18 listopada 2010 r. sygn. akt I SA/Wr 1082/10.

W wyroku tym, Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, iż skarga kasacyjna nie zasługiwała na uwzględnienie, ponieważ nie ma usprawiedliwionych podstaw.

Sąd stwierdził, iż wnoszący skargę kasacyjną nie przedstawił żadnej nowej argumentacji prawnej, nie ocenionej na poprzednim etapie postępowania, ograniczając się do ponownego przedstawienia swojego stanowiska na temat momentu ustalenia przychodu. W kwestii kosztów uzyskania przychodów w sprawie, wnoszący skargę kasacyjną nie próbuje nawet oznaczyć przesłanek przyjęcia, że sporne koszty należy zakwalifikować do zakresu objętego art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Tym samym, nie zostały wypełnione przesłanki prawidłowego sporządzenia skargi kasacyjnej, o których mowa w art. 174 pkt 1 i 2 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi, ponieważ wnoszący skargę kasacyjną nie wykazał wady w wykładni lub zastosowaniu prawa materialnego przez Sąd pierwszej instancji, lecz - co najwyżej - alternatywne rozumienie spornych przepisów. Alternatywne, choćby nawet dopuszczalne logicznie rozumienie przepisów nie wystarcza do uwzględnienia skargi kasacyjnej przy braku jednoczesnego zakwestionowania sposobu rozumowania przedstawionego przez Sąd pierwszej instancji.

Jednocześnie, w uzasadnieniu Sąd podkreślił, iż niesporne między stronami jest zarówno to, że przychodem należnym w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych jest kwota, której zapłaty podatnik może zgodnie z umową z dłużnikiem zażądać, jak też to, że - przychód z tytułu realizacji praw pochodnych należy kwalifikować jako przychód należny. Spór natomiast dotyczy momentu rozpoznania tego przychodu.

Jak wskazał dalej Naczelny Sąd Administracyjny, słusznie stwierdził Sąd pierwszej instancji w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku, że ustalenie momentu powstania przychodu z działalności gospodarczej wymaga każdorazowo sprawdzenia, czy winien on być przyporządkowany do grupy przychodów z konkretnych tytułów, wskazanych w ust. 3a, 3c i 3d. Jeżeli nie należy on do żadnej z tych grup, moment jego powstania określa ust. 3e, mający zastosowanie do wszystkich przychodów, które nie zostały wyraźnie określone w ust. 3a, ust. 3c i ust. 3d art. 12 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Jak podkreślił NSA, ustawodawca w sposób jednoznaczny odróżnia zbycie praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych od ich realizacji, czy rezygnacji z realizacji tych praw. Dał temu wyraz choćby w art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, zgodnie z którym nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów podatkowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia - o ile wydatki te stosownie do art. 16g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych. Natomiast warunkiem zaistnienia "zbycia" jest wystąpienie zmian podmiotowych. Skoro ustawodawca uznał za konieczne odróżnienie powołanych wyżej sytuacji (wskazując przy tym na alternatywę rozłączną), to niedopuszczalne jest uznanie, że pojęcie zbycia praw z pochodnych instrumentów finansowych obejmuje również ich realizację. Przy takiej wykładni część art. 16 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych byłaby zbędnym powtórzeniem. Z tych względów nie można uznać, że realizacja praw z nierzeczywistych kontraktów terminowych i opcyjnych jest równoznaczna z ich zbyciem oraz, że realizacja praw wynikających z nierzeczywistych kontraktów terminowych i opcyjnych polega także na wydaniu rzeczy, czy świadczeniu usług.

Tym samym, w opinii NSA, w procesie sposobu ustalania przychodu w wyniku zawierania transakcji na instrumentach pochodnych należy uwzględniać - w braku odmiennych ustaleń - cel zawierania tych transakcji i korzystania z tego typu instrumentów finansowych. Ponieważ w stanie faktycznym rozpoznawanej sprawy:

* nie następuje fizyczna dostawa instrumentu bazowego,

* nie dochodzi do zbycia prawa majątkowego lub wydania rzeczy,

* nie ma miejsca wykonanie usługi,

to zysk z tytułu dodatniego wyniku z transakcji na nierzeczywistych instrumentach pochodnych powinien stanowić przychód podlegający opodatkowaniu zgodnie z art. 12 ust. 3e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w dniu faktycznego otrzymania.

Ponadto, Sąd wskazał, iż odnosząc się do momentu ustalania kosztów uzyskania przychodu trafne wydaje się być spostrzeżenie Spółki, wyrażone także przez ustawodawcę, że art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczy "wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych". Mając na uwadze obowiązek ścisłej interpretacji normy wyrażonej w powołanym przepisie uzasadnione jest odróżnienie "wyniku z realizacji instrumentu" od "nabycia instrumentów pochodnych". Przepisy wykluczające wydatki z kosztów uzyskania przychodów, zawarte w art. 16 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy stosować ściśle. Są one bowiem wyjątkiem od zasady ujmowania wydatków związanych z przychodem w kosztach podatkowych. Trafna przy tym jest uwaga Skarżącej zawarta w odpowiedzi na skargę kasacyjną, zgodnie z którą przedmiotem sporu są wydatki stanowiące ujemny wynik na transakcji, który z kolei należy ustalić na podstawie wyniku realizacji praw z instrumentu - a nie - związku z wydatkami na nabycie instrumentu.

Naczelny Sąd Administracyjny końcowo dodał, że orzekając o kosztach uzyskania przychodów z tytułu realizacji instrumentów pochodnych (ujemny wynik z transakcji) należy zauważyć, że kwestię potrącalności kosztów podatkowych w czasie reguluje przede wszystkim art. 15 ust. 4 i następne ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tymi przepisami, Spółka jest uprawniona do potrącenia kosztów wynikających z rozliczenia instrumentu pochodnego (ujemny wynik z transakcji) w dacie poniesienia wydatku, zgodnie z art. 15 ust. 4d tejże ustawy. Ograniczenie wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie dotyczy przedstawionego w sprawie stanu faktycznego, skoro poniesienie wydatku nie następuje wcześniej niż realizacja praw wynikających z instrumentu pochodnego. Przy ustalaniu daty potrącenia kosztów należy mieć również na względzie art. 15 ust. 4e ustawy.

W dniu 4 lutego 2013 r. do tut. Organu wpłynęło prawomocne - od dnia 12 grudnia 2012 r. - orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z dnia 18 listopada 2010 r. sygn. akt I SA/Wr 1082/10.

Uwzględniając powyższe oraz uzasadnienie wyroku WSA we Wrocławiu oraz wyroku NSA w Warszawie, stwierdza się co następuje.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe.

Stosownie do art. 2 ust. 1 pkt 2 lit. c ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2005 r. Nr 183, poz. 1538 z późn. zm.), instrumentami finansowymi w rozumieniu ustawy są finansowe kontrakty terminowe oraz inne równoważne instrumenty finansowe rozliczane pieniężnie, umowy forward dotyczące stóp procentowych, swapy akcyjne, swapy na stopy procentowe, swapy walutowe.

Natomiast definicję pochodnych instrumentów finansowych dla celów podatkowych zawiera art. 16 ust. 1b ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.). Przepis ten stanowi, iż ilekroć w ustawie jest mowa o pochodnych instrumentach finansowych, rozumie się przez to prawa majątkowe, których cena zależy bezpośrednio lub pośrednio od ceny towarów, walut obcych, waluty polskiej, złota dewizowego, platyny dewizowej lub papierów wartościowych, albo od wysokości stóp procentowych lub indeksów, a w szczególności opcje i kontrakty terminowe.

Warto w tym miejscu wskazać, iż w przypadku transakcji terminowych wyróżniamy transakcje:

* nierzeczywiste, w których nie następuje fizyczna dostawa instrumentu bazowego, natomiast realizacja transakcji jest dokonywana poprzez rozliczenie między stronami różnicy cen oraz

* rzeczywiste, w których następuje faktyczne przeniesienie prawa własności ze sprzedającego na kupującego w drodze fizycznego dostarczenia instrumentu bazowego kupującemu przez sprzedającego, w określonym terminie i miejscu w zamian za ekwiwalent pieniężny.

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie zawiera przepisu, który przewidywałby szczególny sposób ustalania przychodów oraz kosztów ich uzyskania z realizacji praw instrumentów pochodnych, co oznacza że objęte są one reżimem ogólnym art. 12 i 15 w zw. z art. 16 tej ustawy.

Stosownie do art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, przychodami, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4 oraz art. 14, są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe.

Natomiast na podstawie art. 12 ust. 3 tej ustawy, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont (...).

Objęte powyższym przepisem przychody muszą być następstwem prowadzonej działalności gospodarczej. W związku z tym, między przychodem a działalnością gospodarczą musi istnieć związek skutkujący powstaniem przychodu. Określenie "związane z działalnością gospodarczą" pojmuje się dość szeroko, tym samym uznając, iż przychodami z tego źródła są nie tylko przychody będące bezpośrednim wynikiem tej działalności, ale także przychody z każdej innej działalności z nią związanej, w tym w szczególności z tytułu niektórych operacji finansowych. Przychodami należnymi, które to określenie nie zostało zdefiniowane w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych, są przychody, które w następstwie działalności gospodarczej stały się należnością (wierzytelnością), chociaż faktycznie jeszcze ich nie uzyskano. Oznacza to, że opodatkowanie rozszerzone zostało także na przychody, które zgodnie z ich zaksięgowaniem, powinny wpłynąć do podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, lecz jeszcze to nie nastąpiło, co jest konsekwencją oparcia opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej na tzw. zasadzie memoriałowej.

Zasady rozpoznawania momentu uzyskania przychodów określonych w art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych uregulowane są w art. 12 ust. 3a-3e tej ustawy.

Zgodnie z art. 12 ust. 3a ww. ustawy, za datę powstania przychodu, o którym mowa w ust. 3, uważa się, z zastrzeżeniem ust. 3c-3e, dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień:

1.

wystawienia faktury albo

2.

uregulowania należności.

Z kolei, w myśl art. 12 ust. 3c tej ustawy, jeżeli strony ustalają, że usługa jest rozliczana w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub na wystawionej fakturze, nie rzadziej niż raz w roku.

Stosownie do art. 12 ust. 3e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w przypadku otrzymania przychodu, o którym mowa w ust. 3, do którego nie stosuje się ust. 3a, 3c i 3d, za datę powstania przychodu uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

W przypadku uzyskiwania przychodów z realizacji pochodnych instrumentów finansowych przez Spółkę nie występuje element wydania towaru (są to transakcje o charakterze nierzeczywistym), ani też zbycia prawa majątkowego (Spółka realizuje uprawnienia wynikające z przysługującego Jej prawa majątkowego). Nie występuje również element wykonania usługi w momencie realizacji (wykonania) przez Spółkę praw z instrumentu pochodnego, skoro przychód po stronie Spółki powstaje w wyniku korzystnego ustalenia ceny sprzedaży instrumentu pierwotnego we wcześniej zawartym kontrakcie.

W związku z powyższym, należy przyjąć, że przychód z realizacji praw pochodnych (dodatni wynik z transakcji) powstaje w dacie faktycznego otrzymania przez Spółkę płatności z tego tytułu, stosownie do art. 12 ust. 3e ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

W kwestii natomiast kosztów uzyskania przychodów, zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż kosztami uzyskania przychodów są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, której celem jest osiągnięcie przychodów, zabezpieczenie lub zachowanie źródła przychodów.

W oparciu o kryterium powiązania poniesionego kosztu z przychodem, ustawodawca wyróżnił koszty podatkowe:

* bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz

* inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

W myśl art. 15 ust. 4d ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Zgodnie z treścią art. 15 ust. 4e ww. ustawy, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Rozpatrując kwestię kosztów podatkowych w oparciu o przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy mieć również na uwadze postanowienia art. 16 ust. 1 tej ustawy.

Stosownie do treści art. 16 ust. 1 pkt 8b ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków związanych z nabyciem pochodnych instrumentów finansowych - do czasu realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo rezygnacji z realizacji praw wynikających z tych instrumentów albo ich odpłatnego zbycia - o ile wydatki te, stosownie do art. 16g ust. 3 i 4, nie powiększają wartości początkowej środka trwałego oraz wartości niematerialnych i prawnych.

W tym miejscu należy podkreślić, iż powyższy przepis wprowadza jedynie ograniczenie czasowe co do początkowego momentu, od którego podatnik uprawniony jest do rozpoznania kosztów z tytułu realizacji praw z instrumentów pochodnych. Norma ta stanowi uzupełnienie ogólnych zasad potrącalności kosztów, przewidzianych w art. 15 ust. 4 i następne ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Wobec tego, że stracie poniesionej na realizacji nierzeczywistych instrumentów pochodnych nie można przyznać charakteru bezpośredniego, to stanowi ona koszt pośredni potrącalny w dacie poniesienia, tj. ujęcia w ewidencji księgowej, zgodnie z art. 15 ust. 4d i 4e ww. ustawy. Ograniczenie wynikające z art. 16 ust. 1 pkt 8b ustawy nie dotyczy sytuacji przedstawionej przez Spółkę, bowiem poniesienie wydatku nie następuje wcześniej, niż realizacja praw wynikających z instrumentu pochodnego.

Reasumując, w przypadku zawieranych przez Spółkę transakcji nierzeczywistych na instrumentach pochodnych zerokosztowych, przychody z wykonania transakcji (dodatni wynik) należy rozpoznawać w dacie faktycznego otrzymania płatności (kasowo). Natomiast koszty wykonania transakcji (ujemny wynik na transakcji) należy rozpoznawać w dacie rozliczenia tych transakcji określonej umową.

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, ul. Św. Mikołaja 78/79, 50-126 Wrocław po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.

Opublikowano: http://sip.mf.gov.pl