ILPB3/423-189/08-2/HS - Kiedy koszty finansowe związane z umowami pożyczek dla Spółki od jej udziałowców należy potraktować jako koszty podatkowe? Czy z chwilą wypłaty tych odsetek?
Pismo z dnia 20 czerwca 2008 r. Izba Skarbowa w Poznaniu ILPB3/423-189/08-2/HS Kiedy koszty finansowe związane z umowami pożyczek dla Spółki od jej udziałowców należy potraktować jako koszty podatkowe? Czy z chwilą wypłaty tych odsetek?
INTERPRETACJA INDYWIDUALNA
Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 z późn. zm.) oraz § 2 i § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu, działając w imieniu Ministra Finansów, stwierdza, że stanowisko Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowanej przez Doradcę podatkowego - Panią ..., przedstawione we wniosku z dnia 17 marca 2008 r. (data wpływu 21 marca 2008 r.) o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów z tytułu pożyczek udzielonych przez udziałowców - jest prawidłowe.
UZASADNIENIE
W dniu 21 marca 2008 roku został złożony ww. wniosek o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów z tytułu kredytów bankowych i pożyczek udzielonych przez udziałowców.
W przedmiotowym wniosku został przedstawiony następujący stan faktyczny.
Spółka prowadzi działalność gospodarczą od 1999 roku. Spółka zajmuje się w przeważającej części tzw. "deweloperką", tzn. budową i sprzedażą lokali mieszkalnych i lokali użytkowych wraz z udziałem w gruncie przynależnym do tych lokali. Sprzedawane lokale mieszkalne oraz lokale usługowe stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności.
W Spółce rok podatkowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym.
Procedura wybudowania lokali mieszkalnych bądź lokali użytkowych jest następująca:
etap I - nabycie przez Spółkę gruntu, na którym będzie realizowane przedsięwzięcie polegające na budowie budynków z lokalami mieszkalnymi i użytkowymi wraz z infrastrukturą towarzyszącą (sieci zewnętrzne, drogi dojazdowe, parkingi, chodniki, mała architektura, zieleń, ekran akustyczny),
etap II - przygotowania do budowy, tj. m.in. zlecenie opracowania projektów architektonicznych budynków oraz projektów sieci zewnętrznych, zlecenie opracowania ekspertyz geologicznych, akustycznych itp. Etap ten kończy się uzyskaniem przez Spółkę pozwolenia na budowę,
etap III - budowa - w procesie budowy Spółka korzysta z usług generalnego wykonawcy, z którym - przed rozpoczęciem budowy - podpisywana jest umowa na realizację przedsięwzięcia polegającego na budowie budynków z lokalami mieszkalnymi i użytkowymi wraz z infrastrukturą towarzyszącą,
etap IV - zakończenie budowy, tj. uzyskanie pozwolenia na użytkowanie dla wybudowanych budynków oraz oddanie do użytku klientom Spółki lokali mieszkalnych i usługowych znajdujących się w tych budynkach,
etap V - prace końcowe dotyczące całej budowy, tj. zagospodarowanie terenu wokół wybudowanych budynków: wykonanie terenów zielonych, wybudowanie obiektów małej architektury, ekranu akustycznego, dróg, parkingów, chodników (etap IV i V mogą się ze sobą łączyć),
etap VI - podpisanie z każdym klientem Spółki aktu notarialnego przenoszącego na klienta własność zakupionego lokalu mieszkalnego lub usługowego wraz z udziałem w gruncie przynależnym do tego lokalu (etap VI dotyczący pojedynczych lokali może wystąpić przed etapem V, ponieważ poszczególne budynki na osiedlu mają inny termin oddania do użytku).
A zatem proces wytworzenia produktu, jakim jest lokal mieszkalny lub użytkowy, jest stosunkowo długi i z reguły przekracza okres jednego r. podatkowego.
Spółka do finansowania swojej działalności gospodarczej korzysta przede wszystkim z następujących źródeł kapitału:
kapitał udziałowy i zapasowy,
pożyczki udzielone Spółce przez jej udziałowców,
kredyty bankowe,
zaliczki otrzymane przez Spółkę od klientów nabywających lokale.
Ad. 1
Kapitał udziałowy wynosi 2.400.000,00 PLN.
Kapitał zapasowy wynosi 470.000,00 PLN.
Ad. 2
Pożyczki udzielone Spółce przez jej udziałowców wynoszą do dnia sporządzenia niniejszego zapytania 2.035.000,00 PLN. Pożyczki te były udzielane Spółce sukcesywnie od września 2005 roku do września 2007 roku w miarę potrzeb. Pożyczki są przeznaczone na finansowanie bieżącej działalności Spółki. Spółka od roku 1999 do roku 2006 (z wyjątkiem roku 2001) generuje straty bilansowe (rok 2007 nie został jeszcze zamknięty, więc Spółka nie może podać dokładnych danych) w łącznej kwocie 1.679.808,69 PLN. A zatem dofinansowanie Spółki było konieczne w celu prowadzenia spraw bieżących.
W związku z powyższymi pożyczkami, Spółka ponosi koszty finansowe w postaci odsetek od pożyczek, które zgodnie z postanowieniami umów pożyczkowych, mają być wypłacane na koniec okresu pożyczkowego.
Na dzień 31 grudnia 2007 roku Spółka naliczyła już odsetki od tych pożyczek w łącznej kwocie 202.298,85 PLN (54.472,62 PLN - za rok 2006, 147.826,23 PLN - za rok 2007). Odsetki te nie zostały jednak udziałowcom wypłacone, a zatem w roku 2006 i 2007 koszt tych odsetek nie jest kosztem podatkowym stosownie do art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Odsetki te staną się kosztem podatkowym z dniem wypłaty tych odsetek, ponieważ nie będą tutaj miały zastosowania przepisy art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Ad. 3
Spółka w kwietniu 2007 roku podpisała dwie umowy kredytowe z bankiem X:
umowa o kredyt obrotowy nieodnawialny do wysokości 45.120.000,00 PLN - kredyt przeznaczony wyłącznie na finansowanie następujących rodzajów kosztów:
finansowanie nabycia gruntu (na którym budowane jest osiedle),
finansowanie wartości netto z faktur VAT dokumentujących prace realizacyjno - budowlane związane z inwestycją,
finansowanie wartości netto z faktur VAT dokumentujących koszty ogólne,
finansowanie kosztów prac realizacyjno - budowlanych związanych z inwestycją oraz kosztów ogólnych udokumentowanych w innej formie niż faktura VAT,
finansowanie kosztów finansowych związanych z kredytami opisanymi w pkt 1 i 2, tj. jednorazowej prowizji za uruchomienie obu kredytów, prowizji przygotowawczej naliczanej od każdej uruchamianej transzy, odsetek naliczanych miesięcznie przez bank od aktualnego zadłużenia z tytułu obu kredytów;
umowa o kredyt obrotowy nieodnawialny do wysokości 3.000.000,00 PLN - kredyt przeznaczony wyłącznie na finansowanie wartości podatku VAT zawartego w fakturach VAT kosztowych Spółki, dokumentujących koszty związane z budową osiedla oraz koszty ogólne.
Oba ww. kredyty są uruchamiane na podstawie przedłożonych przez Spółkę faktur VAT (warunek ten dotyczy podpunktów b i c), innych dokumentów, potwierdzających konieczność poniesienia wydatku (warunek ten dotyczy podpunktów a i d) lub na podstawie wyliczeń dokonywanych samodzielnie przez bank (dotyczy to podpunktu e).
W praktyce wygląda to tak, że z tych dwóch kredytów nieodnawialnych obrotowych finansowane są różne wydatki Spółki, które są związane pośrednio lub bezpośrednio z budową osiedla, np.:
koszty budowy ponoszone na rzecz generalnego wykonawcy,
koszty energii elektrycznej,
wynagrodzenie dla inspektorów nadzoru, których obecność na budowie wymagana jest przepisami prawa budowlanego (nadzór ogólnobudowlany, nadzór z zakresu sieci i instalacji elektrycznych, nadzór z zakresu sieci i instalacji sanitarnych),
wynagrodzenie brutto dla pracowników administracyjno - biurowych,
koszty obsługi prawnej, księgowej, informatycznej,
składki na ubezpieczenia społeczne na rzecz pracowników administracyjno - biurowych,
koszty reklamy prasowej,
koszty połączeń telefonicznych, internet,
koszty artykułów biurowych i materiałów eksploatacyjnych do urządzeń biurowych,
koszty wynajmu biur, w których prowadzone jest biuro sprzedaży oraz biura inspektora nadzoru ogólnobudowlanego,
koszty rat leasingowych za samochód użytkowany przez zarząd Spółki do prowadzenia jej spraw (od lutego 2008 roku),
spłata zobowiązań z tytułu nabycia gruntu, na którym budowane jest osiedle (od roku 2008).
Spółka jest firmą deweloperską, a zatem budowa domów jest jej podstawową działalnością. W związku z tym, można stwierdzić, że ww. dwa kredyty bankowe są przeznaczone na konkretny cel, czyli na budowę konkretnego osiedla z lokalami na sprzedaż, jednak jest to podstawowa i bieżąca działalność Spółki.
W roku 2007 Spółka uruchomiła kredyty na łączną kwotę 13.835.326,26 PLN, przy czym zadłużenie na dzień 31 grudnia 2007 roku wynosi 11.907.677,90 PLN (Spółka w miarę możliwości spłaca te kredyty, żeby zadłużenie było jak najmniejsze).
Przy opisywaniu stanu faktycznego związanego z tymi kredytami należy jeszcze dodać, że Spółka oprócz ponoszenia kosztów finansowych, takich jak odsetki i prowizje bankowe związane z uruchomieniem kolejnych transz kredytu, ponosi również koszty dodatkowe związane z tymi kredytami, a mianowicie w szczególności:
wynagrodzenie dla inspektora nadzoru bankowego - jest to osoba powołana przez bank. Powołanie tej osoby było jednym z warunków udzielenia obu ww. kredytów. Bankowy inspektor nadzoru kontroluje i zatwierdza faktury VAT oraz inne dokumenty potwierdzające zasadność kosztów, na podstawie których uruchamiane są te dwa kredyty. Inspektor ten jest zatrudniony w Spółce na podstawie umowy zlecenia i jego wynagrodzenie wynosi 1.196,70 PLN brutto miesięcznie,
koszty aktu notarialnego ustanawiającego hipotekę kaucyjną, podatek od czynności cywilnoprawnych od ustanowienia hipoteki oraz opłata sądowa za wpis tej hipoteki do księgi wieczystej - jednym z warunków udzielenia kredytu opisanego w pkt 1 było ustanowienie na gruncie, na którym realizowana jest budowa zabezpieczenia w postaci hipoteki kaucyjnej. Ustanowienie tej hipoteki nastąpiło w formie aktu notarialnego. W związku z powyższym, Spółka poniosła koszty notarialne w wysokości 2.344,00 PLN, podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 19,00 PLN oraz uiściła opłatę sądową w wysokości 200,00 PLN za wpis hipoteki do księgi wieczystej.
Podsumowując w roku 2007 koszty związane z tymi dwoma kredytami wynosiły:
250.218,89 PLN - odsetki bankowe dotyczące obu ww. kredytów,
72.912,74 PLN - prowizje bankowe związane z uruchomieniem tych dwóch kredytów,
9.573,60 PLN - koszty wynagrodzenia inspektora nadzoru bankowego,
19,00 PLN - podatek od czynności cywilnoprawnych w związku z ustanowieniem hipoteki kaucyjnej na zabezpieczenie kredytu opisanego w pkt 1,
200,00 PLN - opłata sądowa za wpis hipoteki kaucyjnej do księgi wieczystej zabezpieczającej spłatę kredytu opisanego w pkt 1,
2.344,00 PLN - koszty notarialne ustanowienia hipoteki kaucyjnej (na zabezpieczenie kredytu opisanego w pkt 1) w formie aktu notarialnego.
Zgodnie z polityką rachunkowości Spółki, odsetki i prowizje bankowe związane z kredytami zostały zaksięgowane jako koszty finansowe, wynagrodzenie brutto dla inspektora nadzoru bankowego jako koszt wynagrodzeń (koszty zarządu), a podatek od czynności cywilnoprawnych, opłata sądowa oraz koszty notarialne związane z ustanowieniem hipoteki kaucyjnej i ujawnieniem tej hipoteki w księdze wieczystej jako odpowiednio koszty: podatków, opłaty sądowe i notarialne (koszty zarządu).
Porównując dane finansowe należy podkreślić, że koszty związane z tymi dwoma kredytami bankowymi stanowiły zaledwie około 2,2 % w porównaniu do wszystkich kosztów produkcji (czyli kosztów budowy osiedla), jakie Spółka poniosła w roku 2007.
Ad. 4
Spółka podpisała już część umów przedwstępnych na sprzedaż lokali i zgodnie z tymi umowami nabywcy lokali wpłacili w roku 2007 zaliczki w łącznej kwocie netto 3.344.721,72 PLN.
W związku z powyższym zadano następujące pytania.
Kiedy koszty finansowe związane z umowami pożyczek dla Spółki od jej udziałowców należy potraktować jako koszty podatkowe? Czy z chwilą wypłaty tych odsetek?
Czy koszty związane z kredytami bankowymi obrotowymi nieodnawialnymi (tj. koszty odsetek od kredytów, koszty prowizji od kredytów, koszt wynagrodzenia brutto dla inspektora nadzoru bankowego, a także podatek od czynności cywilnoprawnych, opłata sądowa oraz koszty notarialne związane z ustanowieniem hipoteki kaucyjnej i ujawnieniem tej hipoteki w księdze wieczystej) przeznaczonymi na finansowanie kosztów budowy osiedla, finansowanie kosztów ogólnych, spłatę zobowiązań za grunt, na którym prowadzona jest budowa, spłatę kosztów finansowych od udzielonych kredytów - a zatem na finansowanie podstawowej i bieżącej działalności Spółki, należy potraktować jako koszty pośrednio związane z przychodami ze sprzedaży lokali na budowanym osiedlu?
Stanowisko Wnioskodawcy w zakresie pytania Nr 1 jest następujące.
Według Spółki, koszty odsetek od pożyczek jakie uzyskała od udziałowców należy potraktować jako koszty pośrednio związane z przychodami Spółki, ponieważ trudno jest powiązać te koszty z konkretnymi przychodami, jakie Spółka osiąga czy będzie osiągać w przyszłości. Pożyczki zostały udzielone Spółce na finansowanie bieżącej działalności. Konieczność udzielenia tych pożyczek wynikała z faktu, iż Spółka od roku 1999 (z wyjątkiem roku 2001) generowała straty bilansowe i nie starczało jej kapitału udziałowego na finansowanie bieżącej działalności.
Jeżeli chodzi o zakwalifikowanie kosztów odsetek od pożyczek od udziałowców należy mieć na uwadze następujące przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych:
art. 15 ust. 4d,
art. 16 ust. 1 pkt 11,
art. 16 ust. 1 pkt 60.
Biorąc pod uwagę powyższe przepisy, Spółka uważa, że odsetki od tych pożyczek od udziałowców należy zaliczyć do kosztów podatkowych w roku, w którym odsetki te zostaną udziałowcom, czyli pożyczkodawcom, wypłacone.
W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy, w zakresie pytania Nr 1, w sprawie oceny prawnej przedstawionego stanu faktycznego uznaje się za prawidłowe
Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 z późn. zm.), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. Na podstawie art. 15 ust. 4 tej ustawy, koszty uzyskania przychodów bezpośrednio związane z przychodami, poniesione w latach poprzedzających rok podatkowy oraz w r. podatkowym, są potrącalne w tym roku podatkowym, w którym osiągnięte zostały odpowiadające im przychody, z zastrzeżeniem ust. 4b i 4c. Natomiast koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą (art. 15 ust. 4d ww. ustawy). Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się dzień, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku), albo dzień, na który ujęto koszt na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów (art. 15 ust. 4e ww. ustawy).
W związku z powyższym, należy stwierdzić, iż kosztami uzyskania przychodów są zatem wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, której celem jest osiągnięcie przychodów, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów. Powyższe uregulowania prawne rozróżniają dwa rodzaje kosztów: koszty bezpośrednio związane z uzyskaniem przychodu oraz inne koszty niż koszty bezpośrednio związane z przychodem (koszty pośrednie). Ustawodawca jednak nie definiuje tych dwóch pojęć.
Biorąc pod uwagę treść przepisu art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, do pierwszej grupy kosztów zaliczamy koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów. O tym co jest celowe, potrzebne w prowadzonej działalności, decyduje podmiot prowadzący tę działalność. Oczywiście nie każdy wydatek ponoszony w związku z prowadzoną działalnością stanowić może koszt uzyskania przychodów. Skoro ustawodawca wyraźnie wiąże koszty uzyskania przychodów z celem osiągnięcia przychodów, to cel ten musi być widoczny.
Natomiast do drugiej grupy należy zaliczyć koszty poniesione w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, czyli wydatki poniesione na funkcjonowanie firmy, tj. wydatki ogólnoadministracyjne.
Z przedstawionego przez Spółkę stanu faktycznego wynika, że jej udziałowcy udzielili Spółce pożyczek w celu finansowania bieżącej działalności. W związku z tymi pożyczkami, Spółka ponosi koszty finansowe w postaci odsetek od tychże pożyczek. Pożyczki te zostały zaciągnięte z uwagi na fakt, że Spółka generowała straty bilansowe na swojej działalności polegającej na budowie i sprzedaży lokali mieszkalnych oraz użytkowych.
Biorąc powyższe pod uwagę, należy stwierdzić, iż odsetki od pożyczek udzielonych przez udziałowców w celu sfinansowania bieżącej działalności Spółki stanowią, w myśl art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, koszty uzyskania przychodów. Nie mają one jednak bezpośredniego wpływu na osiągane przez Spółkę przychody. Wydatki te mają natomiast związek pośredni z uzyskiwanymi przez Wnioskodawcę przychodami, bowiem służą zabezpieczeniu i zachowaniu źródła jego przychodów.
Rozpatrując kwestię kosztów podatkowych w oparciu o przepis art. 15 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych należy jednak mieć na uwadze postanowienia art. 16 ust. 1 tej ustawy.
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz nie zapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów).
Spółka opisując stan faktyczny wskazała ponadto, iż przy spłacie przedmiotowych odsetek nie będą miały zastosowania przepisy dotyczące "niedostatecznej kapitalizacji", tj. art. 16 ust. 1 pkt 60 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.
Reasumując powyższe wyjaśnienia, należy stwierdzić, że zapłacone odsetki od przedmiotowych pożyczek stają się kosztem uzyskania przychodów - stosownie do art. 15 ust. 4d i ust. 4e w związku z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych - w dacie ich poniesienia.
Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.
Jednocześnie dodaje się, iż w zakresie pytania drugiego została wydana odrębna interpretacja w dniu 20 czerwca 2008 roku Nr ILPB3/423-189/08-3/HS.
Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, ul. Jasna 2/4, 00-013 Warszawa po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - Dz. U. Nr 153, poz. 1270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).
Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy) na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.