ILPB3/423-115/14-2/PR

Na podstawie art. 14b § 1 i § 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 749 z późn. zm.) oraz § 6 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 czerwca 2007 r. w sprawie upoważnienia do wydawania interpretacji przepisów prawa podatkowego (Dz. U. Nr 112, poz. 770 z późn. zm.) Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu działający w imieniu Ministra Finansów stwierdza, że stanowisko Spółki Akcyjnej, reprezentowanej przez pełnomocnika, przedstawione we wniosku sygnowanym datą 15 stycznia 2014 r. (data wpływu 4 marca 2014 r.) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów - jest nieprawidłowe.

W dniu 4 marca 2014 r. został złożony ww. wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie kosztów uzyskania przychodów.

We wniosku został przedstawiony następujący opis zdarzenia przyszłego.

Spółka będąca Wnioskodawcą w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonała w 2013 r. sprzedaży towarów kontrahentowi; sprzedaż została udokumentowana kilkoma fakturami. Przychody netto uzyskane ze sprzedaży zostały zarachowane jako przychody należne i opodatkowane podatkiem dochodowym od osób prawnych. Kontrahent nie uregulował w oznaczonym terminie swoich zobowiązań wobec Spółki, a kierowane do kontrahenta wezwania do zapłaty okazały się bezskuteczne. W tym stanie rzeczy Spółka ma zamiar dochodzić należności na drodze postępowania sądowego.

Ze względu na wysokie koszty sądowe dochodzenia należności, Spółka ma zamiar wystąpić na drogę postępowania sądowego o zapłatę co do części wierzytelności, tj. wierzytelności wynikającej z jednej faktury, a następnie na drogę postępowania egzekucyjnego także co do części wierzytelności.

W związku z powyższym opisem zadano następujące pytanie.

Czy jeżeli Spółka uzyska sądowy tytuł wykonawczy co do części wierzytelności, tj. wierzytelności wynikającej z jednej faktury, następnie prowadzone wobec kontrahenta postępowanie egzekucyjne co do tej części wierzytelności zostanie umorzone ze względu na brak majątku, a spółka uzna postanowienie o umorzeniu postępowania egzekucyjnego za odpowiadające stanowi faktycznemu, to Spółka będzie mogła uznać, że została udokumentowana nieściągalność również pozostałych wierzytelności wynikających z innych niezapłaconych faktur, których zapłaty Spółka nie dochodziła w postępowaniu sądowym i egzekucyjnym wobec tego kontrahenta i zaliczyć je do kosztów uzyskania przychodu.

Zdaniem Wnioskodawcy, nie jest konieczne posiadanie dokumentów potwierdzających odrębnie nieściągalność każdej wierzytelności (faktury) np. w postaci postanowienia organu egzekucyjnego o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu nieściągalności, skoro majątek kontrahenta nie wystarcza na zaspokojenie nawet jednej z nich. Obowiązek zgromadzenia wielu dokumentów, które będą potwierdzać ten sam stan faktyczny (tzn. brak majątku dłużnika), byłby - zdaniem Spółki - nieracjonalny i niecelowy, powodujący generowanie dodatkowych zbędnych kosztów przez Spółkę.

W świetle obowiązującego stanu prawnego stanowisko Wnioskodawcy w sprawie oceny prawnej przedstawionego zdarzenia przyszłego jest nieprawidłowe.

Na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 z późn. zm.) kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1.

Zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. a ww. ustawy, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów, wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wierzytelności, które uprzednio na podstawie art. 12 ust. 3 ww. ustawy zostały zarachowane jako przychody należne i których nieściągalność została udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Tak więc, aby móc zaliczyć wierzytelność do kosztów uzyskania przychodów konieczne jest jednoczesne spełnienie wszystkich powyższych przesłanek.

Jak stanowi art. 12 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, za przychody związane z działalnością gospodarczą i z działami specjalnymi produkcji rolnej, osiągnięte w roku podatkowym, uważa się także należne przychody, choćby nie zostały jeszcze faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont.

Jednocześnie, zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 2 cyt. ustawy, za wierzytelności, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 25, uważa się te wierzytelności, których nieściągalność została udokumentowana:

Należy również mieć na uwadze, że w myśl art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione.

Biorąc pod uwagę powyższe uregulowania stwierdzić należy, że ustawodawca uzależnił możliwość zakwalifikowania do kosztów uzyskania przychodów określonej wierzytelności od spełnienia konkretnych warunków. Co do zasady bowiem wierzytelności odpisanych jako nieściągalne nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów. Wierzytelności określone jako nieściągalne muszą być wcześniej zarachowane jako przychody należne zgodnie z art. 12 ust. 3 ww. ustawy oraz ich nieściągalność powinna być udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2 tej ustawy. Ustawodawca dokonał więc ścisłego i wyczerpującego wyliczenia, jakimi środkami można udokumentować nieściągalność wierzytelności. Wymieniony w art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych katalog sposobów udokumentowania nieściągalności wierzytelności jest katalogiem zamkniętym. Udokumentowanie nieściągalności w inny sposób niż wskazany w ustawie, nie może zostać uznane za podstawę do uznania danej wierzytelności jako nieściągalnej i zaliczenia jej do kosztów uzyskania przychodów.

Wyjaśnić jednak należy, że w prawie cywilnym nie występuje pojęcie "postanowienia o nieściągalności". Dlatego też dla celów podatkowych musi to być taki dokument (takie postanowienie), którego treść nie powinna budzić wątpliwości co do istnienia bądź nieistnienia majątku, z którego może być zaspokojona egzekwowana wierzytelność. Wykładnia celowościowa powołanego przepisu prowadzi zatem do wniosku, że ocena czy wierzytelność, będąca przedmiotem roszczeń wierzyciela w postępowaniu egzekucyjnym, może być uznana za nieściągalną i zaliczona do kosztów uzyskania przychodów w rachunku podatkowym, zależy od istnienia majątku dłużnika. Tak więc, aby wierzytelność mogła być uznana za koszty w rachunku podatkowym, z treści wydawanych w ramach postępowania egzekucyjnego postanowień organów egzekucyjnych powinien wynikać fakt braku majątku dłużnika na zaspokojenie choćby części określonej wierzytelności i uznanie jej za nieściągalną, a w konsekwencji zaliczenie do kosztów uzyskania przychodów. Jednocześnie ustalenia przyjęte przez organ egzekucyjny w trakcie postępowania powinny odpowiadać stanowi faktycznemu.

Z powyższego wynika, że można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów tylko te wierzytelności, w stosunku do których spełnione zostały wszystkie przewidziane w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych warunki kwalifikowania ich jako nieściągalne.

Z opisu sprawy wynika, że Spółka w ramach prowadzonej działalności gospodarczej dokonała w 2013 r. sprzedaży towarów kontrahentowi; sprzedaż została udokumentowana kilkoma fakturami. Przychody netto uzyskane ze sprzedaży zostały zarachowane jako przychody należne i opodatkowane podatkiem dochodowym od osób prawnych. Kontrahent nie uregulował w oznaczonym terminie swoich zobowiązań wobec Spółki, a kierowane do kontrahenta wezwania do zapłaty okazały się bezskuteczne. W tym stanie rzeczy Spółka ma zamiar dochodzić należności na drodze postępowania sądowego. Ze względu na wysokie koszty sądowe dochodzenia należności, Spółka ma zamiar wystąpić na drogę postępowania sądowego o zapłatę co do części wierzytelności, tj. wierzytelności wynikającej z jednej faktury, a następnie na drogę postępowania egzekucyjnego także co do części wierzytelności.

W konsekwencji, nie można uznać za prawidłowe stanowiska Spółki, zgodnie z którym: "nie jest konieczne posiadanie dokumentów potwierdzających odrębnie nieściągalność każdej wierzytelności (faktury) np. w postaci postanowienia organu egzekucyjnego o umorzeniu postępowania egzekucyjnego z powodu nieściągalności, skoro majątek kontrahenta nie wystarcza na zaspokojenie nawet jednej z nich".

Zatem wierzytelności, co do których Wnioskodawca nie dysponuje postanowieniem organu egzekucyjnego o nieściągalności, nie spełniają warunków kwalifikowania ich do kosztów uzyskania przychodów. Tym samym w przypadku, gdy Wnioskodawca posiada kilka wierzytelności wobec jednego dłużnika i tylko w stosunku do jednej z nich postanowienie o nieściągalności wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego, to nie może zakwalifikować pozostałych wierzytelności do kosztów uzyskania przychodów, ponieważ każda z nich aby być uznana za nieściągalną powinna być udokumentowana w sposób określony w art. 16 ust. 2 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych.

Podsumowując, uzyskane przez Spółkę postanowienie o nieściągalności wierzytelności wydane przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego uznane przez Spółkę za odpowiadające stanowi faktycznemu, nie może być podstawą do zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów innych wierzytelności przysługujących Spółce wobec tego samego dłużnika. Koszt uzyskania przychodów może stanowić tylko ta wierzytelność, dla której wydane zostało postanowienie o nieściągalności, przy uwzględnieniu, że nie uważa się za koszt uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako przedawnione (art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych).

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego przedstawionego przez Wnioskodawcę i stanu prawnego obowiązującego w dniu wydania interpretacji.

Stronie przysługuje prawo do wniesienia skargi na niniejszą interpretację przepisów prawa podatkowego z powodu jej niezgodności z prawem. Skargę wnosi się do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, ul. Ratajczaka 10/12, 61-815 Poznań, po uprzednim wezwaniu na piśmie organu, który wydał interpretację - w terminie 14 dni od dnia, w którym skarżący dowiedział się lub mógł się dowiedzieć o jej wydaniu - do usunięcia naruszenia prawa (art. 52 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jedn.: Dz. U. z 2012 r. poz. 270 z późn. zm.). Skargę do WSA wnosi się (w dwóch egzemplarzach - art. 47 ww. ustawy) w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia odpowiedzi organu na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa, a jeżeli organ nie udzielił odpowiedzi na wezwanie, w terminie sześćdziesięciu dni od dnia wniesienia tego wezwania (art. 53 § 2 ww. ustawy).

Skargę wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie lub bezczynność są przedmiotem skargi (art. 54 § 1 ww. ustawy), na adres: Izba Skarbowa w Poznaniu, Biuro Krajowej Informacji Podatkowej w Lesznie, ul. Dekana 6, 64-100 Leszno.